Azad Berlin Universiteti
Yerləşir: Almaniya, Berlin şəhəri
Yaranma tarixi: 1948-ci il
Tipi:
Dövlət
işçi heyətinin ümumi sayı: 4871 nəfər
Tələbələrin ümumi
sayı: 35000 nəfər
İllik büdcəsi: 380 milyon avro
Rəsmi saytı: www.fu-berlin.de
Azad Berlin Universiteti (almanca Freie Universität Berlin) Almaniya
Federativ Respublikasının Berlin şəhərində yerləşir.
Bu ali məktəb Almaniyanın və
Kontinental Avropanın ən nüfuzlu tədqiqat universitetlərindən
biridir.
Böyük
Britaniyanın "Times Higher Education Supplement - QS World
Universities Rankings" jurnalının 2009-cu ildə
apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən,
Azad Berlin Universiteti 100 ən yaxşı ali
məktəb arasında 94-cü yerdə dayanıb. "QS
World University Rankings"in 2010-2011-ci tədris ili
üzrə açıqlamasına görə, Azad Berlin
Universiteti dünyanın ən nüfuzlu universitetləri
arasında 70-ci, 2011-2012-ci tədris ilində isə 66-cı
yerdə qərarlaşıb.
Tarixi
Azad Berlin
Universiteti 1948-ci il dekabrın 4-də
ABŞ müttəfiqləri və Berlin siyasətçilərinin
dəstəyi ilə bir qrup tələbə və alim tərəfindən
Humboldt Universitetində tələbələrin təqib edilməsinə
cavab olaraq yaradılıb. Universiteti yaradan tələbə və
müəllimlər siyasi təsirdən uzaq olan ali məktəbdə oxumaq və tədqiqat
aparmaq istəyirdilər. ABŞ tərəfindən edilən
səxavətli yardım nəticəsində Azad Berlin
Universitetinin bir neçə yeni bina kompleksi, eləcə də
Bencamin Franklin Universitet Xəstəxanası, Henri Ford
binası, Mərkəzi Mühazirə zalı tikilir. Həmin dövrdən etibarən universitetin
şüarı "Həqiqət, ədalət və
azadlıq"dır.
1968,
1990, 2007-ci illər Azad Berlin Universitetinin tarixində
dönüş mərhələləri kimi yadda qalır. 1960-cı ildə universitetdə
birlik və demokratiya uğrunda tələbə
nümayişləri baş qaldırır. 1990 və 2000-ci illərdə Almaniyanın birləşməsindən
sonra Azad Berlin Universitetində köklü dəyişikliklər
baş verir. Universitetin fəaliyyəti
genişlənir, fundamental təhsil islahatları
aparılır, idarəetmə sistemi müasirləşdirilir.
2007-ci
ildə Azad Berlin Universiteti yüksək sahibkarlıq prinsiplərinə
görə mükafata layiq görülür və bu,
universitetin tarixində əhəmiyyətli hadisə kimi yadda
qalır. Həmin ildə Azad Berlin Universitetində sovet
xüsusi xidmət orqanları tərəfindən
öldürülən tələbələrin şərəfinə
abidə ucaldılır. Eyni zamanda bu ali
məktəbin inkişafında və azadlığı
uğrunda mübarizədə xidmətləri olan şəxslərə
universitet rəhbərliyi tərəfindən mükafatlar
verilir.
Universitet bu gün
Almaniya
təhsil sistemi hər zaman dünyəviliyi ilə digər
ölkələr üçün nümunə olub. Bu ənənələri
özündə əks etdirən Azad Berlin Universiteti Berlin
şəhərinin cənub-qərbində Dalem
yaşayış rayonunda Steqlitz-Zehlendorf ərazisində yerləşir.
Azad
Berlin Universiteti 4 kampusdan ibarətdir. Bunlar Dalem, Lankuitz, Düppel, Bencamin
Franklin kampuslarıdır.
XX əsrin
əvvəllərindən başlayaraq Dalem rayonu ölkənin
yüksək səviyyəli təhsil mərkəzi kimi
tanınır. Kampusun memarları Dalemi müharibədən
sonrakı Almaniyada yeni olan ABŞ kampuslarına oxşar
inşa ediblər. Bu kampusda Hüquq, Biologiya, kimya və
əczaçılıq, Riyaziyyat və kompüter elmləri,
Fizika fakültələri, Biznes və İqtisadiyyat Məktəbi,
Otto Zur Siyasi Elmlər, Con Kennedi Şimali Amerika Tədqiqatları
institutları, Universitet kitabxanası, Henri-Ford binaları yerləşir.
Dalem kampusunun ərazisində 20000-dən
çox yabanı bitki yetişdirilən 106 akr əraziyə
malik Botanika bağı mövcuddur. Kampusdakı
ilk binalar "Ford Fondu"nun maliyyə dəstəyi nəticəsində
tikilib.
Universitetin
ən böyük binası Rost-und Silberlaube Dalem kampusunda yerləşir. Bu kompleks bir sıra əlaqəli
strukturdan ibarətdir. Britaniyalı memar
lord Norman Foster tərəfindən bu binaya Filologiya
kitabxanasının binası əlavə olunub.
Lankuitz
kampusunda Geologiya, Coğrafiya Elmləri institutları, Yer elmləri
departamentinin binası yerləşir. Universitet arxivinin bir hissəsi
də Lankuitz şəhərciyində saxlanılır.
Düppel
kampusunda əsasən Baytarlıq fakültəsinin binaları
cəmlənib. Burada
Kiçik Heyvanların Sağlamlığı, Atların
Kliniki Cərrahiyyəsi və Radiologiya, Reproduksiya
Baytarlıq, İribuynuzlular Baytarlıq, Quş Xəstəlikləri
xəstəxanaları mövcuddur.
Bencamin
Franklin kampusunda Şarite Tibb Mərkəzinin binaları və
xəstəxanaları yerləşir. Bu kampus Berlin şəhərinin
cənubunda Steqlitz rayonundadır.
Azad Berlin
Universitetində 160 təhsil proqramı təklif edən 10
fakültə, 2 məktəb və 3 mərkəzləşmiş
institut (Con Kennedi, Latın Amerikası Tədqiqatları, Şərqi
Avropa Tədqiqatları institutları) fəaliyyət göstərir.
Biologiya, kimya və əczaçılıq
fakültəsi Kimya və
Biokimya, Biologiya, Əczaçılıq institutlarından ibarətdir. Kimya və Biokimya
İnstitutunda stereoselektiv və makromolektural sintez, molekulyar və
tibbi biokimya, struktur biokimya üzrə tədqiqatlar həyata
keçirilir. Biologiya İnstitutu molekulyar botanika,
mikrobiologiya, neyrobiologiya, ekoloji proseslər, heyvan və bitkilər,
təkamül və biomüxtəliflik və s. sahələr üzrə
ixtisaslaşıb. Məktəb Botanika
bağı və Botanika muzeyi ilə əməkdaşlıq
edir. Əczaçılıq İnstitutu dərman
preparatlarının işlənməsi və sınaqdan
keçirilməsi, təbii cismlərin analizi, dərmanların
çatdırılmasının innovativ sistemləri,
yoxlamanın alternativ metodu istiqamətləri üzrə
ixtisaslaşıb. İnstitutlar ingilis və
alman dillərində bakalavr və magistr proqramları təklif
edir.
Pedaqogika və psixologiya fakültəsi Psixologiya, Pedaqogika və ibtidai təhsil
departamentlərindən ibarətdir. Pedaqogika və ibtidai təhsil departamenti təhsilin
antropologiyası, təhsil futurologiyası, empirik tədqiqatlar,
fənlərarası təhsil elmləri və s. üzrə tədqiqatlar
aparır. Psixologiya departamentində Biopsixologiya, Kliniki
psixologiya və psixoterapiya, Dəqiq və tətbiqi elmlərin
inkişafı, Diferensial və şəxsiyyət
psixologiyası, psixoloji qiymətləndirmə, Emosiya
psixologiyası və affektiv psixofiziologiya, Təkamül
psixologiyası, Eksperimental və neyrokoqnitiv psixologiya,
Sağlamlıq psixologiyası, Peşə və təşkilati
əmək, Sosial və iqtisadi psixologiya, Metodlar və qiymətləndirmə,
Psixologiya, Səhiyyə proqramları təklif olunur.
Yer elmləri fakültəsinə Geologiya, Coğrafiya, Meteorologiya və Yer
elmləri institutları daxildir. Geologiya Elmləri İnstitutu Tektonik və
çöküntü geologiyası, Paleontologiya, Mineralogiya,
Hidrogeologiya, Geokimya, Geofizika,
Planetar elmlər; Coğrafiya Elmləri İnstitutu
İnsan coğrafiyası, Fiziki, Tətbiqi coğrafiya,
Distansion duyma və geoinformatika; Meteorologiya və Yer Elmləri
İnstitutu isə Ümumi meteorologiya, Orta atmosfer fizikası,
Nəzəri Meteorologiya, Yer iqlim sistemlərinin əlaqəsi,
Yer və kainat elmləri departamentlərindən ibarətdir.
Tarix və kulturologiya fakültəsində Fridrix Meinik Tarix, İncəsənətin
Tarixi (İncəsənətin tarixi, Afrika incəsənəti
tarixi, Şərqi Asiya, Cənubi Asiya incəsənəti
tarixi departamentləri daxildir), Qədim Tədqiqatlar (Qədim
Yaxın Şərq arxeologiyası, Klassik arxeologiya,
Misirşünaslıq, Cənubi Asiya dilləri və mədəniyyətləri
departamentləri mövcuddur), Şərqi Asiya və Yaxın
Şərq (Çin, Yaponiya, Koreya, İran, Semit və ərəb
tədqiqatları, Türkologiya, İslam tədqiqatları
departamentləri daxildir), Yəhudi Tədqiqatları, Katolik
İlahiyyat, Müqayisəli Etika, Dinşünaslıq
institutları fəaliyyət göstərir. Bu
institutlarla yanaşı fakültədə 20-yə yaxın fənlərarası
mərkəz mövcuddur.
Riyaziyyat və kompüter elmləri
fakültəsi dəqiq elmlər,
texnika, sənaye və cəmiyyət sahələrində
mürəkkəb real həyat problemlərinin həlli sahəsində
riyaziyyat və kompüter elmləri üzrə ixtisaslaşıb. Fakültə riyaziyyat,
kompüter elmləri və bioinformatika sahələri üzrə
müxtəlif beynəlxalq dərəcələr təklif
edir.
Fəlsəfə və humanitar elmlər
fakültəsinə Fəlsəfə,
Yunan, Latın Dilləri və Ədəbiyyatları,
Müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq, Alman, holland
dilləri və ədəbiyyatı, Roman dilləri və ədəbiyyatı,
İngilis dili və ədəbiyyatı, Teatr tədqiqatları,
Mədəniyyət və media-idarəetmə institutları
daxildir.
Fizika fakültəsində əsasən bərk cismli və klaster
fizikası, biofizika, nəzəri fizika sahələri üzrə
tədqiqatlar həyata keçirilir, kimyəvi reaksiyaların
izlənilməsində ultraqısa işıq impulslarından
istifadə olunur. Burada 3 tədqiqat mərkəzi və tədqiqat
qrupları fəaliyyət göstərir.
Siyasi və sosial elmlər fakültəsinin nəzdində Otto Suhr Siyasi Elmlər,
Sosiologiya, Media və Kommunikasiya Elmləri, Sosial və Mədəni
Antropologiya institutları mövcuddur.
Hüquq fakültəsi Vətəndaş Hüququ, Cinayət
Hüququ, İctimai Hüquq institutlarından ibarətdir.
Baytarlıq fakültəsi Almaniyadakı bu sahəni əhatə edən
5 müəssisədən biridir. Fakültəyə 5 baytarlıq xəstəxanası
(Quş Xəstəlikləri, Atların Kliniki Cərrahiyyəsi
və Radiologiya, Qoşadırnaqlı Heyvanlar, Baytarlıq
Kliniki Reproduksiyası, Kiçik Heyvanların
Sağlamlığı), 15 institut (Baytarlıq Anatomiyası,
Baytarlıq Fiziologiyası, Baytarlıq Biokimyası,
Heyvanların Qidalanması, Virusologiya, İmmunologiya və
Molekulyar Biologiya, Mikrobiologiya və İnfeksion Xəstəliklər,
Qidalanma Gigiyenası, Ət Gigiyenası, Heyvandarlıq və Ətraf
Mühitin Gigiyenası, Heyvanların Mühafizəsi,
Heyvanların Patologiyası, Parazitologiya və Heyvanların
Patologiyası, Farmakologiya və Toksikologiya, Biometriya və
İnformasiyanın Biometrik İşlənməsi) daxildir.
Tibb Məktəbi (Berlin Tibb Universiteti) Almaniyada bu sahəni əhatə
edən ən böyük və nüfuzlu ali
təhsil müəssisələrindən biridir. 2003-cü il 1 iyun tarixində Berlin şəhəri
Nümayəndələr Palatası Berlin Tibb Universitetinin
restrukturizasiyası haqqında qanun qəbul edir. Azad Berlin Universitetinin və Humbolt Universitetinin Tibb
fakültələri Şarite adlı korporasiya altında birləşdirilir.
Həmin təşkilatda tibbin bütün sahələri,
eləcə də stomatologiya sahəsi üzrə tədris və
tədqiqat aparılır. Təşkilata
ümumilikdə 107 xəstəxana və institutdan ibarət
olan 17 Şarite-Mərkəz daxildir. Bunlar Səhiyyə
və Sosial Elmlər; Fundamental Elmlər; Stomatologiya, Çənə-ağız
tibbi; Terapiya və Tədqiqatlar; Diaqnostik Laboratoriya və
Profilaktik Tibb, Diaqnostik və Müdaxilə Radiologiyası,
Nüvə Tibbi; Anesteziologiya və İntensiv Terapiya; Cərrahiyyə;
Travmotologiya və Rekonstruktiv Cərrahiyyə; Şarite
Onkoloji; Ürək-damar Xəstəlikləri; Daxili Xəstəliklər
və Dermatologiya; Kardiologiya, Qastroenterologiya və Nefrologiya;
Onkoloji xəstəliklər; Nevrologiya, neyrocərrahiyyə və
psixiatriya; Audiologiya, Foniatriya, Oftalmologiya, Otolarinqologiya;
Ginekologiya, Perinatal, Uşaq Tibbi və İnsan Genetikası;
Eksperimental və Kliniki Tədqiqat mərkəzləridir. Şarite Mərkəzində Tibb bacısı və
Xəstələrə Qulluq xidməti də fəaliyyət
göstərir.
Biznes və İqtisadiyyat Məktəbi universitetin ən böyük məktəblərindən,
ölkənin isə iqtisadiyyat üzrə tədqiqat mərkəzlərindən
biridir. Məktəbin Biznes Administrasiyası bölməsinə
Maliyyə, mühasibatlıq və vergi, Menecment, Marketinq,
İnformasiya sistemləri departamentləri; İqtisadiyyat
bölməsinə İqtisadi nəzəriyyə, İctimai
iqtisadiyyat, İqtisadi siyasət, Statistika və ekonometrika
departamentləri daxildir. Məktəb
universitetin Uilli Şarnou Turizm, Con Kennedi, Latın Amerikası
Tədqiqatları, Şərqi Avropa Tədqiqatları
institutları ilə əməkdaşlıq edir.
Azad
Berlin Universitetinin kitabxana sistemi
Almaniyanın ən zəngin kitabxanalarından biridir. Ali məktəbdə əsas Universitet,
Filologiya və 20-yə yaxın bölmə kitabxanası
(Botanika bağı və muzeyi, Qadınların
inkişafı və gender tədqiqatları, Kimya, Şarite
tibb, Pedaqogika və psixologiya, Tarix və kulturologiya, Yer elmləri,
Riyaziyyat və kompüter elmləri, Meteorologiya, Con Kennedi
institutları, Əczaçılıq, Fizika, Hüquq, Sosial
Elmlər, Baytarlıq, Biznes və İqtisadiyyat) fəaliyyət
göstərir. Universitet kitabxanalarının əsas fonduna 8
milyon cild kitab, 38000 elektron jurnal, 400000 elektron kitab, 1300 verilənlər
bazası daxildir.
Azad
Berlin Universitetinin illik büdcəsi ümumilikdə
(Şarite Tibb Məktəbini çıxmaq şərti ilə)
380 milyon avro təşkil edir. Universitetin prezidenti professor
Piter Andre-Altdır. Universitetin əməkdaşlarının
sayı 4871 nəfərdir. Əməkdaşların
422 nəfəri professor, 1200 nəfəri elmi işçi,
qalanları isə inzibati heyətdir. Ali məktəbdə
təhsil alan tələbələrin
sayı təxminən 35000 nəfərdir.
Azad
Berlin Universitetinin bir qrup tədqiqatçısının
apardığı mükəmməl tədqiqatlar çoxlu
sayda Nobel mükafatına layiq görülməklə təhsil
müəssisəsinə böyük nüfuz
qazandırıb.
Bu gün Azad
Berlin Universiteti dünyanın 339 ali məktəbi
ilə əməkdaşlıq edir və Almaniyanın sürətlə
inkişaf edən 9 elit universitetlərindən biridir. Hər il 600-dən çox əcnəbi alim
universitetdəki tədqiqatlara qatılır. Universitetin
inkişafında və rəqabətli elmi-tədqiqatların
aparılmasında bu ali məktəbin məzunları
böyük rol oynayır. Onların təhsil aldıqları ali məktəbə göstərdikləri
yardım nəticəsində universitet bir çox elmi nailiyyətlərə
imza atıb.
Universitetin məşhur məzunları
Klaus
Henş Avropa Parlamentinin sabiq prezidenti
Roman
Hersoq Almaniyanın sabiq prezidenti
Ernst
Benda
Almaniyanın sabiq
daxili işlər naziri
Otto
Şili Almaniyanın sabiq daxili işlər naziri
Herta Doybler-Qmelin Almaniyanın
sabiq ədliyyə naziri
Hans
Eyhel
Almaniyanın sabiq
maliyyə naziri
Andrea
Fişer
Almaniyanın sabiq səhiyyə
naziri
Renata
Künast
Almaniyanın sabiq
İstehlakçıların Hüquqlarının
Müdafiəsi, Qida və
Kənd Təsərrüfatı naziri
Yutta
Limbax
Almaniya Konstitusiya Məhkəməsinin
sabiq prezidenti
Eberhard
Diepgen Berlin şəhərinin sabiq meri
Gerhard
Ertl
kimya üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Oe
Kendzaburo
ədəbiyyat üzrə
Nobel mükafatı laureatı
Herta
Müller
ədəbiyyat üzrə
Nobel mükafatı laureatı
Ernst
Ruska fizika üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Reynhard
Selten iqtisadiyyat
üzrə Nobel mükafatı laureatı
İrmella
Hijiya-Kirsçereyt
Leybnits mükafatı
laureatı
Hazırladı:
Lamiyə ƏLİYEVA
Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 7
oktyabr.- S.12-13.