Musiqi müəllimləri təlim kurslarından nə öyrəndilər

Məlum olduğu kimi, Təhsil Nazirliyinin 25 may 2012-ci il tarixli əmrinə uyğun olaraq bu il respublikanın dövlət ümumtəhsil məktəblərinin V siniflərində dərs deyəcək müəllimlər üçün iyun-sentyabr ayları ərzində 60 saatlıq təlim kursları keçirilmişdir.

Təhsil Sektorunun İnkişafı üzrə İkinci Layihənin "Pedaqoji kadrların ixtisasartırma təhsilinin müasirləşdirilməsi" 2-ci komponentinin icra planına əsasən təşkil olunmuş kurslarda məqsəd müəllimlərin yeni fənn kurikulumlarının tətbiqi sahəsində nəzəri və praktik hazırlığını təmin etmək idi. İxtisasartırma təhsilinin 2-ci modulu üzrə keçirilən və "Ümumi orta təhsil səviyyəsi üzrə yeni fənn kurikulumlarının tətbiqi və fəal təlim" adlanan kurslarda mən də təlimçi kimi iştirak edirdim. 4 ay ərzində müxtəlif vaxtlarda Bakının Xətai, Nizami, Nəsimi, Binəqədi, Nərimanov rayonlarının, eləcə də Abşeron rayonunun Qobu, Saray və Hökməli qəsəbələrinin, İsmayıllı rayonunun şəhər və kənd məktəblərinin müəllimləri üçün təşkil olunan kurslarda mən musiqi fənni üzrə məşğələləri aparırdım.

Öncə onu deyim ki, bu kurslar müəllimlər üçün çox faydalı oldu. 10 günlük kurs müddətində müəllimlər fənn kurikulumlarının strukturu, məzmunu, müasir kurikulumlar və yeni təlim strategiyaları, ümumtəhsil sistemində yeni qiymətləndirmə mexanizmlərinin tətbiqi, yeni dərsliklərlə və əlavə resurslarla işin xüsusiyyətləri, dərsin planlaşdırılması və təşkili, qiymətləndirmə vasitələrinin hazırlanması üzrə nəzəri məlumatlar aldılar, praktik bacarıqlara yiyələndilər. Onlara məlum oldu ki, yeni kurikulumun təlim-tərbiyə prosesində böyük faydası var. Kurikulumun şəxsiyyətyönümlülük, şagirdyönümlülük, nəticəyönümlülük xarakteri, prinsipləri şagirdlərin təlimin mərkəzində olmasını tələb edir. Fəal, interaktiv təlim üsulları şagirdin idrakı fəallığını təmin edir.

Belə ümumi məsələlərlə yanaşı musiqi müəllimləri öz fənləri üzrə yeni kurikulumların konkret məqsəd və vəzifələri, prinsipləri, musiqi dərslərinin fərqli xüsusiyyətləri ilə də yaxından tanış oldular. Bu qənaətə gəldilər ki, musiqi fənn kurikulumu əvvəlki proqramlardan bir sıra üstünlüyə malikdir. Kurikulumda ümumi orta təhsil pilləsində musiqi təliminin məqsəd və vəzifələri aydın qeyd olunaraq göstərilmişdir ki, kurikulum şagirdlərin cəmiyyətdə incəsənətin rolunu dərk etmələrini, onların bədii zövqünü, musiqi üzrə bacarıq və vərdişlərinin inkişafını, fəal dinləyici kimi yetişmələrini, mənəvi aləminin zənginləşdirilməsini nəzərdə tutur.

Ümumi orta təhsil pilləsində şagirdlərin ibtidai məktəbdə musiqi növlərinin forma, janr, üslub və ifadə vasitələri, xalqımızın musiqi tarixi haqqında aldıqları məlumatlar, mahnı oxumaq, rəqs etmək və s. kimi musiqi-estetik fəaliyyətlə bağlı yiyələndikləri ən sadə və ilkin bacarıqlar daha da dərinləşdirilir və inkişaf etdirilir, onlarda bədii zövq, estetik mədəniyyət, milli və ümumbəşəri musiqi nümunələrinə maraq, yaradıcılığa meyl, mücərrəd və obrazlı təfəkkür, əməksevərlik kimi keyfiyyətlər formalaşdırılır, onlar milli musiqi tariximizin ən vacib məqamları, görkəmli musiqiçilər, aşıq musiqisi, muğamlarımız, dünya musiqi mədəniyyətinin geniş yayılmış nümunələri ilə tanış edilirlər. Şagirdlər imkanları, arzu və istəkləri nəzərə alınmaqla ifaçılığa cəlb olunurlar.

Kurikulumda bütün siniflər üzrə musiqi təliminin məzmun xətləri musiqi aləmi, emosional dəyərləndirmə, musiqi fəaliyyəti olmaqla müəyyənləşdirilib. Məzmun xətləri standartlara əsasən həyata keçirilir. Standartlar əsas standartlar və alt-standartlar olaraq iki hissəyə bölünür. Əsas standartların funksiyaları məzmun xətləri üzrə təlim nəticələrini ümumi göstərir və summativ qiymətləndirmənin aparılmasını təmin edir. Alt-standartlar təlim məqsədlərinin dəqiqliyini, təlim strategiyalarının düzgün seçilməsini, inteqrativliyi və təlimin məzmununun konsentrik əsasda inkişafını təmin edir.

Musiqi aləmi məzmun xətti bilavasitə ifası və dinlənilməsi zəruri sayılan musiqi nümunələrinin, musiqi savadı, bəstəkar yaradıcılıqları, geniş yayılmış milli və bəşəri musiqi əsərləri, müxtəlif musiqi alətləri və musiqi kollektivləri, görkəmli musiqiçilər haqqında bilikləri və bunlarla bağlı bacarıqları əhatə edir. Emosional dəyərləndirmə musiqi əsərlərinin mahiyyətcə qavranılmasında, şagirdlərin mənəvi aləminin zənginləşdirilməsində, onlarda incə hiss və duyğuların yaranmasında mühüm rol oynayır. Emosional bacarıqlar, habelə şagirdlərdə təhlil, müqayisə, qiymətləndirmə keyfiyyətlərinin yaranmasına kömək edir.

Musiqi fəaliyyəti məzmun xətti isə tədris prosesində mənimsənilmiş biliklərin tətbiq vasitəsi ilə fəal bacarıqlara çevrilməsini, şagirdlərdə yaradıcılıq qabiliyyətlərinin üzə çıxarılmasını təmin edir. Mahnı oxumaq, musiqi dinləmə, musiqi alətlərində çalmaq və s. bu məzmun xəttinin əsası hesab olunur.

Məhz kurslarda bu istiqamətlərdə alınmış biliklər, əldə olunmuş bacarıqlar musiqi müəllimlərinə kurikulumun tətbiqində böyük kömək göstərir. Onlar hər üç məzmun xətti üzrə təlim nəticələrinə nail olmaq üçün dərslərini yaradıcı qurur, fəal təlim metodlarından geniş istifadə edirlər.

Kəmalə HƏŞİMOVA,

Bakıdakı 249 nömrəli tam

orta məktəbin musiqi müəllimi

Azərbaycan müəllimi.- 2012.- 30 noyabr.- S.6.