Nümayəndə heyətinin
Cənubi Koreya səfəri faydalı oldu
Ölkəmizdə
təhsilin inkişafı və yüksək ixtisaslı
kadrların hazırlanması sahəsində xarici investorlar tərəfindən
müxtəlif təqdirəlayiq layihələr həyata
keçirilir. Bu layihələrdən biri də Dünya
Bankı tərəfindən maliyyələşdirilən
"Dövlət investisiyaları üzrə kadr
potensialının yüksəldilməsi" çərçivəsində həyata keçirilən layihədir.
Bu layihə üzrə 22.10.2011-ci il tarixindən 06.11.2011-ci il
tarixinə kimi Azərbaycan Memarlıq və İnşaat
Universiteti, "Azərsu" ASC və "Azərdövlətsutəslayihə"
İnstitutunun əməkdaşlarından ibarət bir heyətlə
Koreya Respublikasına ezam edildik. Layihə
çox geniş bir proqramı əhatə edirdi. İkihəftəlik
ezamiyyət ərzində biz Cənubi Koreyanın paytaxtı
Seul, Busan və Daejon şəhərlərinin su təchizatı
və kanalizasiya sistemləri ilə tanış olmalı,
onların təbii və çirkli su təmizləmə məntəqələrinə
səfər etməli idik. Bundan başqa, proqram üzrə
hidrotexniki qurğulara, SES və kanallara, eləcə də bərk
tullantıların emalı obyektlərinə səfərlər
nəzərdə tutulmuşdu. Bunlarla
yanaşı Koreyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan
Respublikasının səfirliyində, Ekologiya Nazirliyində,
Seul və Busan Dövlət universitetlərində, Daejon
meriyasında görüşlər keçirməli və
Daejon şəhərində hər il keçirilən "Water Korea-2011" beynəlxalq
elmi konfransda iştirak etməli idik. Bu konfransda heyət
üzvlərindən Yaşar Qəhrəmanlı və
Nüsrəddin Əliyev elmi məruzə ilə
çıxış edəcəkdilər.
Layihənin
əsas mahiyyəti səfər edəcəyimiz obyektlərdə
tətbiq edilmiş yeni texnologiya və qurğularla real şəraitdə
yaxından tanış olmaq, lazımi material toplamaq və bu
materiallardan təhsildə, eləcə də istehsalatda kadr
potensialının səviyyəsinin yüksəldilməsində
istifadə etmək idi.
Səfərə
çıxmazdan əvvəl universitetimizin rektoru, professor
Gülçöhrə Məmmədova heyət üzvlərini
qəbul edib, bu səfərin mahiyyəti, dəyəri və
məsuliyyəti haqqında ətraflı məlumat verdi. O, universitetlərdə görüşlər
keçirən zaman oradakı təhsil sistemi, təhsilin səviyyəsi,
laboratoriyalar, orada aparılan elmi tədqiqat işləri və
magistr dissertasiyaları ilə yaxından tanış
olmağı, lazımi materiallar toplamağı və gələcəkdə
ikitərəfli əlaqələr yaratmaq üçün ilk
növbədə oxşar fakültələr
arasında qarşılıqlı əməkdaşlıq
memorandumu imzalamağı tövsiyə etdi.
Layihənin
qabaqcadan tərtib edilmiş proqramına əsasən birinci
gün - 24 oktyabr 2011-ci il tarixdə ilk olaraq Seul şəhərinin
Qanbuk təbii su təmizləmə mərkəzinə səfər
etdik. Heyəti mərkəzin prezidenti cənab
Baik Yonq Min digər rəhbər işçilərlə
birlikdə qarşıladı. Çox səmimi və
mehribancasına keçən qarşılanma və
tanışlıqdan sonra cənab Min Qanbuk STM barədə məlumat
verərək qeyd etdi ki, əhalisi 11 milyon nəfər olan
Seul şəhərinə 5 belə təmizləmə mərkəzindən
təmiz su verilir. Bunlardan böyüyünün məhsuldarlığı
1 milyon 200 min ì3/sutka, kiçiyinin isə 400 min ì3/sutkadır.
Şəhər fasiləsiz olaraq içməli su ilə təmin
edilir. Sutkada 4 milyon ì3-dən artıq su işlədən
şəhərin su itkisi cəmi 7%-dir. Şəbəkə
çəkilişində istifadə olunan borular paslanmayan
metaldandır və 30 il müddətinə layihələndirilib.
Həmin
gün növbəti səfərimiz Paydan su anbarına oldu.
Anbar Seul şəhərinin kənarında olduqca səfalı
bir sahədə yerləşir. Dəmirbetondan tikilmiş bəndin
uzunluğu 525 m, inşaat hündürlüyü 29 m-dir.
1977-ci ildə Fransadan gətirilmiş 4 ədəd turbin
yeraltı SES-lərə aid olan binanın 11,5 m dərinliyində
yerləşdirilib. Paydan SES
binasının altında 11 ədəd suyığıcı
(saxlanc) mövcuddur ki, bu da şimal və cənub
çaylarının səviyyəsini tənzimləmək
üçündür.
Oktyabrın
25-də səfər etdiyimiz Gihinq-qu çirkli su təmizləmə
məntəqəsi özünəməxsus xüsusi bir
özəlliyə malikdir. Təmizləyici
qurğular süni örtüklü idman meydançasına,
tennis kortlarına, körpələr üçün müxtəlif
əyləncə qurğularına malik olan, başdan ayağa
gül - çiçək və yaşıllıqlarla əhatə
olunmuş bir istirahət mərkəzinin altında yerləşdirilib.
Təmizləyici
məntəqənin məhsuldarlığı 30 min
ì3/sutka-dır. Bu suyun 10 min ì3-i təkrar istifadəyə, 20
min ì3-i isə çayda suyun səviyyəsini tənzimləmək
üçün çaya axıdılır.
Oktyabrın
26-da səfərimiz çox zəngin keçdi. Həmin
gün maraqlı və yaddaqalan görüşlərdən
biri "ARİSU" su işləri mərkəzində oldu.
Bizi Seul metropoliten departamentinin prezidenti Tonq Yu Çen rəhbər
heyətlə birlikdə qarşılayıb, müşavirə
zalında geniş tərkibdə təqdimat mərasimi
keçirdi. Tanışlıqdan sonra mərkəzin idarəetmə
otağında bizə Seul şəhərinin ürəyi
sayılan mərkəz haqqında məlumat verildi.
Görüşün
sonunda cənab Tonq Yu Çen tədbiq
etdikləri bu sistemin bizim
üçün müəyyən əhəmiyyət kəsb
edərsə, bizimlə qarşılıqlı əməkdaşlığa
məmnuniyyətlə hazır olduqlarını bildirdi.
Təbii
və çirkli su təmizləyici
məntəqələr, eləcə də hidrotexniki
qurğular və kanallarla
tanışlıqdan sonra proqrama uyğun olaraq bir
sıra rəsmi idarə,
nazirlik və təşkilatlarla da maraqlı və yaddaqalan
görüşlərimiz oldu.
İlk
rəsmi görüşümüz Azərbaycanın Koreyadakı səfirliyində keçirildi. Səmimi
tanışlıqdan sonra səfir Rövşən Cəmşidov
səfirlik işçilərinin
tərkibi, fəaliyyəti və həyata keçirdikləri
yaddaqalan tədbirlər
haqqında ətraflı məlumat verdi. O qeyd etdi ki, Cənubi
Koreyada cəmi 80 nəfər azərbaycanlı var ki, onlar da əsasən
dövlət hesabına təhsil
alan tələbələrdir. Bunlar bir növ bu ölkədə
lobbimizi təşkil edirlər.
Bu gün Azərbaycan-Koreya dostluq əlaqələrinin yüksələn
xətlə inkişaf etməkdə olduğunu deyən səfir
səfərimizin, keçirdiyimiz görüşlərin
vacibliyi və dəyərini xüsusi qeyd etdi və belə səfər və görüşlərin
gələcəkdə Koreya -Azərbaycan münasibətlərində
öz müsbət bəhrəsini verəcəyinə əmin
olduğunu bildirdi.
Koreya
Respublikasının cənubunda yerləşən və
3,5 milyon əhaliyə malik Busan şəhərində
görüşlərimiz də maraqlı və səmərəli
oldu. Öncə şəhər ekologiya idarəsinin tərkibində
olan və Çunquanda yerləşən sənaye çirkli
sularını təmizləyən məntəqədə,
sonra Busan su idarəsində olduq. İdarədə "Sehirli
su" adlanan maraqlı bir muzey mərkəzi yaradılıb.
Muzey mərkəzi ilə nümayəndə heyətini mərkəzin
əməkdaşı Kim Su xanım tanış etdi. Muzey mərkəzdə
1910-2008-ci illəri əhatə edən su təchizatı
sistemlərinin inkişafı ardıcıllıqla fotostendlər
və videoçarxlar şəklində əks
etdirilmişdir.
Burada bizi "Ekologiya" fakültəsinin
dekan əvəzi Çpnıq Von Kim, "Ekologiya mühəndisliyi"
kafedrasının müdiri Te Holi, 3 nəfər elmlər
doktoru professor, 5 nəfər ixtisas dərsləri tədris edən
fəlsəfə doktoru, laborantlar və bir neçə
magistrdən ibarət geniş tərkibdə bir heyət
qarşıladı. Tanışlıqdan sonra "Ekologiya
mühəndisliyi" kafedrasının müdiri Te Holi
universitetləri haqqında ətraflı məlumat verərək
qeyd etdi ki, Cənubi Koreyada 20 milli və 140 özəl
universitet fəaliyyət göstərir. Bu universitetlər
arasında Busan Universiteti öz yüksək göstəricilərinə
görə 2-ci yerdədir. Elmi məqalələrin nəşrinə
görə universitet 5-ci yerdədir. Universitet bir neçə
layihədə iştirak edir ki, tələbələr bu layihələrdə
iştirak edərək yüksək təqaüd alırlar. Bunlardan biri də "Brain Korea
-21"-dir. Universitetdə tələbələr 4 departamentdə
hazırlanır. Bu departamentlərdə 230
professor- müəllim çalışır.
Tədris hazırlığına gəldikdə
qeyd edək ki, tələbələr I kursda riyaziyyat, təbiət
elmləri və kompüter proqramları keçirlər.
II kursda ixtisasa giriş fənləri tədris
edilir. III - IV kurslarda ali ixtisas fənləri
keçilir. Bakalavrlar buraxılış
işi, magistrlər isə magistr dissertasiyası yazıb
müdafiə edirlər.
Universitetin tədris korpusları, tələbə
və subay müəllim yataqxanaları, yüksək səviyyədə
maddi - texniki bazaya malik olan laboratoriyaları ilə
tanışlıqdan sonra ilk olaraq Busan Universiteti ilə
AzMİU arasında fakültələr səviyyəsində
bir razılaşma memorandumu imzalandı.
Sonrakı mərhələdə isə daha
yüksək səviyyədə, yəni hər iki universitetin
rektorları səviyyəsində anlaşma imzalanacağı
razılaşdırıldı.
Noyabrın 2-də axşam sürət qatarı ilə Daejon şəhərinə
yola düşdük. 2 milyon əhalisi olan bu
şəhər də öz gözəlliyi, memarlıq abidələri,
heyrətamiz göydələnləri ilə heç də
Seul və Busandan geri qalmırdı. Bu
şəhərdə bizi "Kolon" şirkətinin
vitse-prezidenti cənab Kuk müşayiət edirdi. Nəzərdə
tutulmuş plana görə, bu şəhərdə "Koreya
su işçiləri assosiasiyası" tərəfindən
təşkil olunmuş "Water Korea-2011" beynəlxalq elmi
konfransında iştirak etməli idik. Konfrans başlamazdan əvvəl
ölkənin nasos - nasos avadanlıqları, su çənləri,
böyük diametrli plastik borular, membran filtrlər, bərk
tullantıları emal edən qurğular, təbii və
çirkli suları təmizləyən kiçikhəcmli
qurğular və su təchizatı - kanalizasiyaya aid digər
avadanlıq və qurğular nümayiş etdirilən sərgi
povilyonları ilə tanış olduq.
Yüksək səviyyəli bu sərgidə "Siemens",
"Samsung", "Kumsul Plastik pipe", "Koreyaseals",
"Kolon" və s. kimi məşhur 158 şirkət
özlərində elm və texnikanın son nailiyyətlərini
əks etdirən avadanlıq və qurğularını
baxışa çıxarmışdı.
"Water Korea - 2011" beynəlxalq
konfransının açılışından sonra bölmələr
üzrə məruzələrin dinlənilməsinə
başlandı. "B-6" bölməsi
üzrə ilk məruzəçi Yaşar Qəhrəmanlı
oldu. O, öz məruzəsində Azərbaycan, onun
tarixi, bugünki sürətli inkişafı, Azərbaycanın
su ehtiyatları, tarixi abidələri, flora və faunası
haqqında ətraflı məlumat verdi.
Dosent Y.Qəhrəmanlı həmçinin 20 ildən
çoxdur ki, erməni qəsbkarları tərəfindən
işğal edilmiş Qarabağ torpaqlarından qovulmuş 1
milyon qaçqın və köçkünün
başına ermənilər tərəfindən gətirilən
müsibətlərdən, işğal edilmiş Qarabağ
torpaqlarında erməni vandallarının tarixi abidələri,
flora və faunanı necə məhv etmələrindən, su
mənbələrini necə çirkləndirmələrindən
ətraflı danışdı.
Natiq bu həqiqətləri şərh
etdikcə konfrans iştirakçılarının
simasında bir təəccüb, heyrət və bu vəhşiliyə
qarşı nifrət hiss olunurdu.
İkinci məruzəçi dosent Nüsrəddin
Əliyev idi. O, özünün sırf texniki xarakterli, bilavasitə
konfransın mövzusuna uyğun olan məruzəsində Azərbaycanın
su təchizatı və kanalizasiya sistemləri haqqında
geniş məlumat verib, bu sistemin özəllikləri, tətbiq
olunmuş qurğular, onların iş prinsipi və
üstünlükləri dinləyicilərin nəzərinə
çatdırıldı. Məruzə dinləyicilər
tərəfindən maraqla qarşılanıb, müxtəlif
sual-cavablarla sona yetdi.
Bölmələr üzrə iş bitdikdən
sonra bizi qəbul edən "Koreya su işçiləri
assosiasiyası"nın vitse-prezidenti səfərimizdən
çox məmnun qaldıqlarını, hər il Daejonda
keçirilən bu elmi konfransda növbəti illərdə də
Azərbaycan mütəxəssislərinin iştirak etməsini
qəlbən arzuladığını bildirdi.
Daejon səfəri bitdikdən sonra
noyabrın 3-də yenidən Seul şəhərinə
qayıtdıq. Həmin gün Seulun Konkunq
Universitetində görüşdə olduq. Heyət üzvlərini beynəlxalq məsələlər
üzrə rektor müavini Kim Younqdal və professor-müəllim
heyəti qarşıladı. Cənab Kim universitet, orada
təhsilin səviyyəsi, aparılan elmi tədqiqat işləri,
çap olunmuş ədəbiyyat və s. fəaliyyət gostəriciləri
haqqında ətraflı məlumat verdi. Görüşdə iştirak edən Azərbaycanın
Koreyadakı səfirliyinin ikinci katibi Vaqif Cəfərov
çıxış edərək Konkunq Universiteti ilə
AzMİU arasında qarşılıqlı əlaqələrin
qurulmasının məqsədyönlü olmasını
bildirdi. Bu haqda nümayəndə heyətinin
rəhbəri Zakir Musayev də öz fikirlərini bildirdikdən
sonra, ilkin mərhələdə memorandumların
imzalanması üçün hər iki universitetin
rektorlarına məlumat vermək qərara alındı.
Növbəti gün bərk
tullantıların təkrar emalı zavoduna səfər etdik.
Bu zavod müasir texnologiyalar tətbiq edilmiş,
beynəlxalq standartlara cavab verən bir müəssisədir.
Zavodda bir - birinə bitişik şəkildə
quraşdırılmış 3 ədəd soba işləyir.
Birinci sobada ictimai - iaşə obyektlərində
yaranan qida tullantıları yandırılır. İkinci sobada təbii və çirkli su təmizləmə
məntəqələrində yaranan çöküntülər
yandırılır. III sobada isə şəhərdə
yaranan çeşidlənmiş zibillər
yandırılır. Çeşidləmə
zamanı ayrılmış şüşələrdən
xüsusi şüşə məmulatları, metaldan - metal məmulatları
istehsal edilir. Plastmas və əsgi
materiallardan müxtəlif oyuncaqlar istehsal edilir.
Sobalarda yaranan küldən kərpic
istehsalında istifadə edilir və müəyyən hissəsi
basdırılır. Belə
unikal bir zavodun doğma Bakımızda da tikilməsinə
ürəkdən şad olardıq.
Səfərimizin sonundakı
görüş bağlantı toplantısı kimi qeyd edildi.
Ambassador Doksan Novhotelinin konfrans zalında təşkil
edilmiş görüşdə iştirak edən, səfərlərimizin
təşkilində xüsusi əməyi və xidmətləri
olan "Kolon" şirkətinin vitse-prezidenti cənab
Kuk-Nyun Kyunq səfərimizin müvəffəqiyyətlə
başa çatması münasibətilə bizləri təbrik
etdi.
Cavab nitqində nümayəndə heyətimizin
rəhbəri Zakir Musayev qeyd
etdi ki, keçirdiyimiz görüşlərdə bizə
göstərilən diqqət və qayğını bilavasitə
cənab Kukun şəxsiyyətinə olan hörmət kimi
qiymətləndiririk. Bizim ölkələrimiz
bir-birindən xeyli uzaq məsafələrdə yerləşsələr
də, qəribədir ki, tarix bizə oxşar tale yazıb.
Mənfur müqavilələr və hadisələrdən
sonra bir millət kimi iki yerə bölünmüşük.
Biz də nankor qonşu təcavüzünə
məruz qalmışıq. Lakin bu
dözümlü və dəyanətli xalq özünün
müstəqilliyini bərpa etmişdir. Hazırda
ölkəmiz öz dili, sərhədləri ilə beynəlxalq
aləmdə tanınır, sürətli inkişafı ilə
dünyanın qabaqda gedən ölkələri
sırasındadır. Bəlkə bu bir
daxili yaxınlıqdır ki, Cənubi Koreyada
ucaldılmış "Bölünmüş millət"
abidəsinin müəllifi görkəmli Azərbaycan heykəltaraşı
Ömər Eldarovdur. Hazırda ölkəmiz
çox yüksək tərəqqi yolundadır. Nə qədər
yüksək inkişafda olsa da, belə istənilən
böyük bir ölkənin daim hər hansı bir sahədəsə
dost köməyinə ehtiyacı var. Biz də bu gün
ölkəmizdə su təchizatı və kanalizasiya sahəsində
mövcud olan problemləri aradan qaldırmaq üçün
bir dost köməyinə ehtiyac duyuruq.
Uzun illər yaddaşlarımızdan silinməyəcək
bu unudulmaz və səmərəli səfərimiz 5 noyabr
2011-ci il tarixində başa çatdı.
Elə həmin gün Türk hava yollarına məxsus
"Boinq" təyyarəsi ilə İstanbula, oradan da
doğma Bakımıza qayıtdıq.
Vüsalə
MƏMMƏDOVA,
Nüsrəddin
ƏLİYEV,
Az.MİU-nun
müəllimləri
Bakı-Koreya-Bakı
Azərbaycan
müəllimi.- 2012.- 6 yanvar.- S.6.