Təlim prosesində informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə

Müasir təlim metodlarından və İKT-dən istifadə tədris mühitində dəyişiklik etməyə və müəllimlə tələbə arasında, tələbələrin öz aralarında qarşılıqlı əlaqələr qurmağa imkan yaradır.

Bu prosesin bütün mərhələlərində problemin və ya hər hansı bir məsələnin kollektiv həlli üçün vərdişlər, dialoqa girmək və başqaları ilə razılaşmaq bacarıqları əldə edilir. Ona görə də subyektin sosial şəxsiyyət kimi inkişafı üçün təlimin kollektiv formalarından istifadə daha səmərəli nəticə verir. Bunun üçün tələbələrə sərbəst düşünmək, müstəqil fəaliyyət göstərmək imkanı verilməli; təlim prosesində informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından və müasir təlim metodlarından istifadə edilməlidir.

Çalışmaq lazımdır ki, tələbələr müəllimlərin mühazirələrini dinləməkdən azad olub daha çox müstəqil tədqiqatlar aparmaqla biliklər əldə etsinlər. Bunun üçün aşağıdakı təlim strategiyalarından istifadə etmək məqsədəuyğundur:

- məlumat bazalarından məqsədyönlü (elektron kitabxana və İnternet) istifadə;

- problem həlli;

- tədqiqat;

- hadisənin (video, audio, mətn) araşdırılması;

- müzakirə;

- öyrənənlərin təqdimatları (Microsoft Power Point və Word vasitəsi ilə);

- müşahidələr və görüşlər;

- müəllimlə məsləhət;

- mühazirə (müəllimin PP təqdimatları);

müstəqil oxu.

Uğurlu dərs forma və üsulu seçmək də hələ keyfiyyətli dərsin təşkil edildiyindən xəbər verə bilməz. Buna nail olmaq üçün məqsədin reallaşdırılmasına xidmət edən, dəqiq düşünülmüş təlim materialları və təlim tapşırıqları müəyyən edilməlidir. Fənnin keyfiyyətli tədrisinə nail olmaq üçün bu baxımdan da ciddi işlər aparılmalıdır. Belə ki, təlim prosesində tədqiqatın aparılması üçün əhəmiyyətli hesab edilən çox dəyərli Azərbaycan dilində olan əsərlərin elektron versiyası, ingilisdilli əsərlərin tərcüməsi xüsusi qovluqlarda hər bir tələbəyə təqdim edilməlidir.

Müxtəlif məqsədlərlə müşahidələr aparmaq, təhlil etmək, müzakirələrdə iştirak etmək, mühakimələr yürütmək məqsədi ilə uğurlu və nöqsanlı dərs nümunələrinin DVD versiyaları müəllimlərin tədris vəsaitlərinin sırasına daxil edilməlidir.

Məlum olduğu kimi, müasir dövrdə təlim prosesini informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından kənarda təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Fənnin tədrisi prosesində İKT-nin yalnız İnternet imkanlarından deyil, həm də multimedia imkanlarından geniş istifadə edilməlidir. Tələbələrin müxtəlif qavrama imkanları nəzərə alınmaqla resurslar sırasına bütün təlim boyunca hər dərsi əhatə edən Power Point təqdimat daxil edilməlidir ki, bu da tələbələrə təqdim edilən məlumatların vizual, səsli, animasiyalı və s. şəkildə çatdırılmasına yardımçı olur.

Tədqiqatlar aparmaq, İnternet səhifələrindən məlumatlar əldə etmək nəticələri ilə bağlı təqdimatlar və hesabatlar hazırlamaq (İnternet Explorer; Microsoft Word və Power Point proqram təminatı vasitəsi ilə) kimi tapşırıqlar tələbələrin İKT-nin fəal istifadəçisinə çevrilməsinə yardımçı olur.

Zəruri materialların tələbələrə qovluqlarda təqdim edilməsi fənnin eksperimental olmasından və təlim materiallarının sınaqdan keçirilməsindən irəli gəlir. Uğur qazanmış dərs vəsaitləri çap olunmalıdır. Vəsait interaktiv xarakter daşımalı, tələbələrin ünsiyyətə girmə və öyrənmə fəaliyyətini istiqamətləndirməlidir. Öyrənənlərin öz nailiyyətlərini qiymətləndirməsi üçün də geniş özünüqiymətləndirmə imkanları təqdim edilməlidir. Vəsaitə DVD-lər də əlavə edilməli, audio, video, animasiyalı və linqvistik xarakterli elektron materiallar onu unikal və orijinal müstəqil təlim materialı kimi səciyyələndirməlidir.

Aynur FƏRƏCOVA,

AzTU-nun Azərbaycan dili və pedaqogika kafedrasının müəllimi

Azərbaycan müəllimi.- 2013.- 12 iyul.- S.6.