Görkəmli müəllim, əziz insan xatirələr işığında

Həyatda elə insanlar var ki, onları bizdən vaxt uzaqlaşdırandan sonra məhz onlarla bir yerdə olduğumuza görə "nə xoşbəxt imişik o zaman, Allah" deyə etiraf edirik, həmin əlçatmaz günlərin həsrətini çəkirik. Bir də yanımıza qayıtmayacağını bilsək də, məşhur mahnıda deyildiyi kimi, ürəyimizdən xəfif bir duyğu keçir - möcüzə varsa əgər, qapıdan sən girəsən...

Özünün gəlmədiyini görüncə ruhunun yanında olduğunu hiss edirsən. Onun üçün çox qəribsədiyindən, yerə-göyə sığmadığından, hər yerdə gözlərin onu axtarıb tapmadığından etdiyi xoş əməllərindən kiməsə danışmaqla təskinlik tapmaq, ürəyini boşaltmaq istəyirsən. Bəzən sənə elə gəlir ki, dərin hisslərini ifadə etməkdə söz də aciz qalır, səs də...

Fevralın 20-də görkəmli pedaqoq, professor, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin musiqi fənləri və dirijorluq kafedrasının müdiri, Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının müəllimi, böyük ziyalı, təvazökar, həssas, qayğıkeş, sadə insan Aytəkin Tofiq qızı Həsənovanın dünyasını dəyişməsindən bir il keçdi... Bu müddət ərzində onu tanıyanlar - iş yoldaşları, dostları, tələbələri Aytəkin xanımı bircə gün də olsa unutmayıblar. Onlar görkəmli müəllim, əziz insan haqqında olan xoş, həzin xatirələrini bizimlə bölüşürlər.

Elnara Dadaşova, Bakı Musiqi Akademiyasının nəzəriyyə kafedrasının professoru, bəstəkar, əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru: - Aytəkin xanım çox işıqlı insan idi. Nazik, kövrək, həssas qəlbi vardı. Yüksək zövqlü bu insan tələbələrə peşəkar münasibət bəsləyir, onlarla işləməkdən zövq alırdı. Gənclərə elə gözəl əsərlər tapıb həvalə edirdi ki, yetirmələrinin ifasını dinləməkdən doymaq olmurdu. Həmişə öz üzərinə çətin, ağır işləri götürürdü. İnsanları sevindirməyi xoşlayırdı. Məndən xəbərsiz prelüdlərimi toplayıb nəşr etdirmişdi. Optimist, diqqətcil, haqqı nahaqqın ayağına verməyən alicənab bir xanım idi. Sadə, çox səmimi olan Aytəkin yaşlı nəsildən də nəzərini yayındırmırdı. Hələ də Aytəkini cismən itirdiyimizə inana bilmirəm... Ona iki royal və soprana üçün ariya ithaf etmişəm. Burda ana dilimizdə Quran ayələri, ümumbəşəri dua və layla oxunur. İndi həmin əsəri simli qrup üçün də hazırlamışam. Vallah, düşünürəm ki, nə etsəm də azdır, ürəyim soyumur, onun həyatda yoxluğuyla barışmaq çox çətindir... O, əməllərilə ailəyə, tanınmış yazıçı Mir Cəlalın nəslinə şərəf gətirən bir xanım idi. Həmişə anası - əməkdar müəllim Elmira xanım Paşayevanı görəndə deyirdim - sağ olun ki, belə övlad tərbiyə etmisiniz.

Hərdən düşünürəm, bəlkə də Aytəkin xanım daim ətrafdakıların qayğısını, problemlərini üzərinə götürdüyü üçün sıramızdan tez çıxdı, zərif çiyinləri bu ağırlığa tab gətirmədi?.. Amma o, başqa cür yaşaya, insanlara qarşı biganə qala bilməzdi. Ürəklərə köçüb qəlbimizdə yaşayan Aytəkin xanımı nə tələbələri, nə də dostları, kolleqaları heç vaxt unutmayacaq... Kaş həyatı belə tez qırılmayaydı.

Sevda Axundova, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin baş müəllimi: - Aytəkinlə Bülbül adına musiqi məktəbində (1965) bir sinifdə, eyni müəllimdən təhsil almışıq, bir partada oturmuşuq - o, mən və Səadət Kərimova. Sonra beş il konservatoriyadakı təhsilimiz birgə keçib, eyni institutda işləmişik. Bir-birimizə çox bağlı idik. Dostluğumuz möhkəmlənib ailə üzvlərimizə də keçmişdi. Aytəkin həmişə lider, örnək idi başqalarına. Əla qiymətlərlə oxusa da təvazökar, utancaq qız idi. Çox istedadlı olmasına baxmayaraq heç vaxt gözə girməyə çalışmaz, sadə davranardı. Ünsiyyətcil, hamıya qarşı mülayim olan bu xanım özünə çox tələbkar idi. Gərgin zəhməti nəticəsində müşayiətçi, konsertmeysterlikdən kafedra müdiri, professor zirvəsinə kimi ucaldı. O, gözəl ifaçı, əla müəllim idi. Tələbələrlə işləməkdən yorulmurdu. Onlar üçün dərsliklər, notlar yazır, maraqlı proqramlar tərtib edir, konsertlər keçirirdi. Bütün bunların arxasında isə gərgin əmək, zəhmət dururdu. Hamıya həssaslıqla yanaşıb qayğı göstərən bu xanım sözün əsl mənasında böyük vətənpərvər, əsl vətəndaş, fədakar insan idi. Aytəkin bunu sözdə deyil, öz işi, əməlilə göstərirdi. İnsanları, həyatı, ailəsini, dostlarını, bir də musiqini çox sevirdi. Deyərdim ki, musiqi onun həyatı idi, dinləməkdən, ifa etməkdən doymurdu. Sonuncu dəfə onunla Ravelin "Pavana" əsərini hazırlamışdıq. Çox gözəl, həm də çox qəmli əsərdi, amma ifa etmək nəsib olmadı...

Onunla həmişə yeni ilqabağı, bir də ad günlərimizdə mütləq bir yerdə olardıq. Son dəfə ayrılarkən əlimizi bərk-bərk sıxıb dedi ki, bizim dostluğumuz uşaqlıq illərindən başlayıb və heç vaxt qırılmayacaq, hər şeyin təzəsi, dostun köhnəsi. Mənim ürəyimdə sizin yeriniz başqadır. Elə gün olmur ki, Aytəkin könlümüzdən keçməsin, onu xatırlamayaq, sözlərini sitat gətirməyək. Belə insanlar heç vaxt unudulmur, həmişə yeri görünür.

Kamilə Dadaşzadə, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin musiqişünaslıq kafedrasının müdiri, dosent: - Aytəkin xanım xeyirxah, nəcib, duyğusal insan idi, tükənməz ideyaları, planları vardı. Əsl müəllim, sənətinə vurğun pedaqoq idi. Tələbələrinə fərdi yanaşır, onların inkişaf dinamikasını izləyirdi. Maraqlı proqramlarla çıxış edir, ildə bir neçə yeni işləmələr ərsəyə gətirirdi. Hamıyla asanlıqla ünsiyyət yaradırdı. Nə qədər incə yumor hissinə malik idisə, işində bir o qədər ciddi idi. Hamının problemini öz dərdi kimi qəbul edib kömək göstərməyə çalışırdı. Çox müsbət aurası vardı. Ətrafındakılar sanki ondan enerji alırdı. Təəssüf ki, uzun ömür yaşayıb ahıl vaxta çatmaq qisməti olmadı. Aytəkin xanımı tanıyanlar onu heç vaxt yaddan çıxara bilməzlər. Bu ehtiramı o, öz nəcib xüsusiyyətləri, xoş xasiyyəti, insanlara hədsiz məhəbbətilə qazanıb, ruhu şad olsun...

Minarə Dilbazi, Bakı Musiqi Akademiyasının professoru, fortepiano kafedrasının müdiri, sənətşünaslıq namizədi: - 1994-cü ildə mən respublika səviyyəli geniş bir konfrans keçirdim. Aytəkin xanım da onun işində iştirak etdi. Maraqlı məruzəsi oldu. Sonra mənimlə olan söhbətində bildirdi ki, Üzeyir bəyin yaratdığı bu musiqi ocağında həvəslə dərs deyərdim. Onun kimi istedadlı, yüksək musiqi duyumu olan müəllimlərə bizdə həmişə yer olduğunu söylədim. Aytəkin xanım 1997-ci ildən rəhbərlik etdiyim kafedrada çalışmağa başladı. Heç vaxt ona verdiyim xeyir-duanı yaddan çıxarmır, bunu həmişə qeyd edirdi. A.Həsənova ilə birlikdə ümumi fortepiano kursu üçün 3 dərs vəsaiti, xeyli proqramlar yazmışıq. Həmişə bu təhsil ocağında işlədiyilə fəxr edirdi, tələbələrinə görə qürur hissi keçirirdi. Onun hər iki təhsil ocağından olan yetirmələri bütün konsertlərdə çıxış edib nəyə qadir olduqlarını göstərirdilər. Bütün bunların arxasında isə böyük iş vardı. O, dünyasını dəyişəndən sonra anası Elmira xanım mənimlə söhbət əsnasında bildirdi ki, ona nə qədər desəm də yorulursan, institutların birindən imtina et, heç cür razılaşmırdı. Bildirirdi ki, bu təhsil ocaqlarının hər ikisində yaxşı tələbələrim var, mən onlara nə deyib imtina edim?.. O, xəstə olanda da canı tələbələrinin yanında idi, tez-tez zəng edib onları soruşurdu. Çox təəssüf ki, belə tez - 53 yaşında həyatla vidalaşdı. Bu, hamımız üçün çox ağır oldu...

Gülnar Qurbanova, Konservatoriyanın məzunu: -Tale elə gətirmişdi ki, mənə Musiqi Kollecində Aytəkin xanımın anası - Elmira xanım Paşayeva dərs demişdi, Konservatoriyada isə özü. Hərdən zarafatla deyirdi ki, sən mənə anamın əmanətisən, gərək elə işləyək ki, onun bizə iradı olmasın. Aytəkin xanım tələbələrinin hamısına doğma övladları kimi baxırdı, bizimlə işləməkdən yorulmur, metodikanı bütün incəliklərinə kimi öyrədirdi. Deyirdi ki, Konservatoriyada özümü doğma evimdəki kimi hiss edirəm. Əvvəlcə burada təhsil almışam, indi də müəllimlərimlə çiyin-çiyinə işləyirəm. Siz də bura doğma ocağınız kimi baxın. Vaxt gələcək ki, Üzeyir bəyin yaratdığı bu məbəddə siz də çalışacaqsınız. Kiçik bir uğurumuza sevinir, tərifləyib bizi göylərə qaldırır, qol-qanad verirdi. Onda olan bütün yüksək keyfiyyətləri Elmira xanımda da görmüşdüm. Hərdən özümə deyirdim ki, mən çox xoşbəxt adamam - kollecdə Elmira xanım, burada isə Aytəkin xanımdan dərs alıram. Amma hayıf ki, bu xoşbəxtlik sonadək davam etmədi...

Cəmalə Nəsirova, bəstəkar, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dosenti: - Bu gün Aytəkin xanım haqqında keçmiş zamanda danışmaq çox çətindir. Sonuncu dəfə ona zəng vuranda səsi çox zəif gəlirdi, dedi ki, əməliyyat olunmuşam. Amma ailə üzvlərimin hamısını, işdəki müəllimləri bir-bir soruşdu. Dəstəyi yerinə qoyandan sonra hönkürtüylə ağladım, bu, Aytəkin xanımın həmişə eşitdiyimiz şux səsinə oxşamırdı... Acı xəbəri eşidəndə isə günlərlə özümə gələ bilmirdim, sanki ürəyim yaralanmışdı. Nəhayət, özümü ələ alıb pianonun arxasına keçdim. Ona bəslədiyim incə, səmimi, dərin hisslərimi "İthaf" əsərimdə verməyə çalışdım. Sonralar həmin əsər universitetimizdə keçirilən onun anım günündə (yeri gəlmişkən, belə bir tədbiri Bakı Musiqi Akademiyası da keçirib) ifa etdim. Amma bununla dərdi azaltmaq mümkündümü?.. Aytəkin xanıma hələ neçə-neçə əsərlər həsr ediləcək, anım günləri keçiriləcək. Amma onun özünü tamamilə vəsf etmək qeyri-mümkündür. Təəssüf ki, bunlar ancaq bizi ovutmaq üçündür, ruhu şad olsun, biz onu heç vaxt unutmayacağıq...

İradə ƏSƏDOVA

Azərbaycan müəllimi.- 2013.- 8 mart.- S.9.