İbtidai təhsil müstəqillik illərində

Azərbaycanın öz müstəqilliyini bərpa etdiyi ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərindən başlayaraq müəyyən bir dövr ərzində digər sahələrdə olduğu kimi pedaqoji elmlərdə də tədqiqat işlərinin aparılmasında, sürətlə dəyişən, yeniləşən təhsilin inkişaf meyillərinin ümumiləşdirilməsində bir durğunluq hiss olunurdu.

Lakin son illər bu durğunluq öz yerini inkişafa vermiş, nəticədə təhsilimizin bir sıra aktual problemlərinin araşdırılmasına, yeni yanaşmalardan səmərəli şəkildə bəhrələnərək zənginləşən təcrübənin elmi-nəzəri cəhətdən əsaslandırılmasına, bütövlükdə təhsilimizin və onun ayrı-ayrı pillələrinin inkişaf tarixinə həsr olumuş xeyli elmi tədqiqatlar aparılıb, təhsildə baş verən yeniləşmənin mahiyyətini başa düşməkdə, səmərəli fəaliyyət yollarını müəyyən etməkdə müəllimlərə, təhsil işçilərinə yaxından kömək göstərən əsərlər yazılaraq çap etdirilib. Belə əsərlərdən biri də tədqiqatçı-pedaqoq Nigar İsmayılovanın bu yaxınlarda "Mütərcim" nəşriyyatı tərəfindən çapdan buraxılmış "Müstəqillik illərində Azərbaycanda ibtidai təhsilin inkişafı" monoqrafiyasıdır.

Elmi redaktoru pedaqoji elmlər doktoru, professor Əjdər Ağayev, rəyçiləri pedaqoji elmlər doktoru, professor Rüfət Hüseynzadə və pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru E.Mollayeva olan bu tədqiqat işində müstəqillik illərində Azərbaycanda ibtidai təhsilin inkişafı (1918-1920-ci illər və müasir dövr) məsələləri elmi araşdırma nəticəsində təqdim olunub.

Giriş, iki fəsil və nəticədən ibarət olan kitabın ilk səhifələrində müstəqillik uğrunda xalqımızın apardığı mücadilənin qısa salnaməsi, ulu öndər Heydər Əliyevin tariximizin obyektiv araşdırılması ilə bağlı tövsiyələri öz əksini tapıb, ibtidai təhsilin tarixinə qısa ekskurs edilib, tədqiqata cəlb edilmiş problemin aktuallığı əsaslandırılıb.

Kitabın "Azərbaycan Demokratik Respublikasında ibtidai təhsil məsələləri" adlı birinci fəslində Azərbaycanın maarifpərvər ziyalılarının son iki yüzillikdə, eləcə də ötən əsrin əvvəllərində milli təhsilin inkişafı uğrunda apardıqları mübarizə, Azərbaycanın 1918-1920-ci illərdə qazandığı müstəqilliyin nailiyyətləri, ADR-də təhsilin milliləşdirilməsi, ibtidai təhsilin və müəllim kadrları hazırlığının təşkili, təhsilin məzmunu məsələləri, ADR dövründə müəllim kadrları hazırlığında Qazax Müəllimlər Seminariyasının rolu işıqlandırılıb.

İkinci fəsil "Azərbaycan Respublikası davamlı müstəqillik qazandıqdan sonra ibtidai təhsilin milli və ümumbəşəri dəyərlər əsasında inkişafı"na həsr olunub. Müəllif burada öncə sovet hakimiyyətinin ilk illərində ibtidai təhsilin məzmunu və təşkilinə qısa nəzər salıb, sonra Azərbaycan Respublikasında 1991-ci ildən başlanan milli təhsil siyasətindən 1918-1920-ci illərdəki müstəqilliyin məntiqi davamı kimi söz açıb. Bu fəsildə habelə ölkədə aparılan təhsil islahatları, təhsilin məzmununda və metodlarında tətbiq olunan yeniliklər ümumiləşdirilib. İbtidai təhsilin milli kurikulumunu pedaqoji prosesə tam və sistemli yanaşma kimi dəyərləndirən N.İsmayılova kurikulumun tətbiqi sahəsində görülmüş işlərə də toxunub, ayrı-ayrı müəllimlərin yeni kurikulumlarla iş təcrübəsindən nümunələr verib.

Monoqrafiya əsasən elmi tədqiqat işçiləri, magistr və doktorantlar üçün nəzərdə tutulsa da ondan digər maraqlananlar da qiymətli mənbə kimi istifadə edə bilərlər.

Yusif ƏLİYEV

Azərbaycan müəllimi.- 2013.- 1 noyabr.- S.12.