Azərbaycanda duet janrında

əsər yazan ilk bəstəkar

Azərbaycan Milli Konservatoriyasının professoru,

xalq artisti, bəstəkar Ramiz Mirişli ilə söhbət

Tanınmış Azərbaycan bəstəkarı Ramiz Aqil oğlu Mirişli 1974-cü ildə Naxçıvan MR-nın əməkdar incəsənət xadimi, 1982-ci ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi, 1990-cı ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adlarına layiq görülüb. 1993-cü ildən professordur. 2001-ci ildən Prezident təqaüdçüsüdür. 14 aprel 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xidmətlərinə görə "Şərəf" ordeni ilə təltif edilib.

Kamança sinfinin şagirdi

Heç vaxt dəbdən düşməyən musiqilərin, sevilən mahnıların bəstəkarı Ramiz Mirişli ilə çalışdığı Azərbaycan Milli Konservatoriyasının səsli-küylü auditoriyalarından birində görüşdük.

- Ramiz müəllim, bu yaxınlarda həm 80 illiyiniz qeyd edildi, həm də Respublika Prezidentinin sərəncamı ilə "Şərəf" ordeninə layiq görüldünüz. Bu iki əlamətdar hadisə ilə bağlı "Azərbaycan müəllimi" qəzetinin kollektivi olaraq biz də təbriklərə qoşulur, sizə cansağlığı, yeni yaradıcılıq töhfələri arzulayırıq.

- Sizə də, qəzetinizə də çox təşəkkür edirəm. Müəllim kəlməsi mənim üçün ən müqəddəs anlayışdır. Bizim nəslin nümayəndələrinin demək olar ki, yarısı həkimdir, yarısı da müəllim. Mənim atam, anam, bacım, iki qardaşımdan biri müəllim olub. Üç oğlumdan ikisi- Nazimlə Yusif də müəllimdir. Mən özüm də müəlliməm.

- Uşaqlıq illərindən yaddaşınızda qalanlar?

- Mən 16 aprel 1934-cü ildə müəllim ailəsində dünyaya göz açmışam. Orta məktəbi də, uşaq musiqi məktəbini də Naxçıvanda bitirmişəm. Evimiz Naxçıvan şəhərinin lap mərkəzində idi. Mənim nümayəndəsi olduğum Mirişlilər nəsli Naxçıvanda həm məşhur seyidlər kimi, həm də maarif, səhiyyə, teatr sahəsində xidmətləri olan mütərəqqi fikirli bir nəsil kimi tanınıb. Rəhmətlik əmim Mir Cəfər Ağa Mirişli ulu öndər Heydər Əliyevin orta məktəbdə müəllimi olub. Ocaq olduğumuza görə vaxtilə evimizin yerləşdiyi ərazidə rəhmətlik Heydər Əliyev sonralar məscid tikdirdi.

- Musiqi məktəbində hansı ixtisas üzrə təhsil almısınız?

- İkinci sinifdə oxuyanda musiqi məktəbində kamança dərslərinə də getməyə başladım. Kamança müəllimimin adı indiyə qədər yadımdadır: Şulan Ələkbərov. O, özü əslən naxçıvanlı idi, Bakıda Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbini bitirərək Naxçıvana qayıtmışdı. Ailəmizdə məndən başqa musiqiyə gedən yox idi. Rəhmətlik anam musiqi məktəbində oxumağıma heç razı deyildi. Deyirdi ki, dərslərini yaxşı oxu, get AZİ-yə, ya da Politexnik İnstitutuna qəbul ol.

- Bəstəkarlığa orta məktəb illərində başladınız, yoxsa...

- Yox, mən musiqi məktəbində oxuyanda heç xəyalıma da gəlməzdi ki, nə vaxtsa bəstəkar olacağam.

- Böyük Vətən müharibəsi başlayanda siz məktəbli olmusunuz. Müharibənin dalğası sizin həyatınızdan da keçdimi?

- Əlbəttə keçdi. O illərlə bağlı hər şey yadımdadır. Bizim uşaqlıq dövrümüz müharibə illərinə təsadüf etmişdi. Qıtlıq, kasadlıq bir yandan, təbiətin sınaqları da bir yandan... Elə bir geyimimiz də yox idi. Qışda otuz dərəcəyə qədər şaxta olardı, bizsə o şaxtadan bir nimdaş pencəklə çıxardıq yaza... Bilirsiniz, müharibə dövrünün uşaqları necə idilər? Baxmayaraq ki, hər gün qapıları qara xəbərlər döyürdü, arxa cəbhədə qalan böyüklər həyatın amansız sınaqları ilə üz-üzə qalırdılar, ancaq yenə də uşaqları nəzarətsiz qoymurdular. Müharibə dövründə məktəblərdə şagirdlərə ikinci dərsdən sonra üstündə bir balaca povidla olan 50 qramlıq çörək tikəsi paylanırdı. Ailələr vardı ki, övladları məktəbdə verilən o bir tikə çörəyin ümidinəydi. Məktəbdə paylanan çörək, atası cəbhədən qayıtmayan, yaxud evində heç nəyə imkanı çatmayan ailələrin uşaqlarına yaşamaq üçün böyük stimul idi. Amma yenə də, yoxlayan olsa idi, məktəbdə dərsdən yayınan, dərsə gəlməyən bir şagird də tapılmazdı. Çünki məktəb, dərs bizim üçün çox müqəddəs idi.

Naxçıvanda ata mülkümüz olan böyük həyət-bacamız, bağımızda hər cür meyvə ağaclarımız vardı. Həm anam müəllim işləyir, evə məvacib gətirirdi, həm də ki, yayda bağımızın bəhəri olan tut, gilas, alma, ərik kimi meyvələrdən anamın hazırladığı nemətlər qışda köməyimizə yetirdi. Odur ki, başqaları ilə müqayisədə bizim ailəmizdə vəziyyət bir qədər fərqli idi. O illərdə çörək də ailəbaşına talonla verilirdi. Böyüklər üçün norma dörd yüz, kiçiklər üçün isə iki yüz qram idi. Baxmayaraq ki, çətin illər idi, bilirsiniz, hamı bir-birinə necə kömək dururdu?

Hamı kimi mənim atam da 1941-ci ilin iyununda, yəni, müharibənin ilk günlərində döyüşə getmişdi. 1944-cü ildə ağır yaralandığına görə ordudan tərxis olundu, bir ildən sonra isə elə o yaraların nəticəsində dünyadan erkən köçdü. Atamı itirəndə on bir yaşım vardı. Ailədə dörd uşaq - bir bacı, üç qardaş anamın ümidinə qaldıq. Mən evin ikinci uşağı idim. Məktəbdə riyaziyyatdan dərs deyən anam Adilə Mirişli Lenin ordeninə layiq görülmüşdü, həm də əməkdar müəllim idi. Ailədə hamımızın təhsilli olmağımız bizi halal qazancla böyüdən anamın zəhmətinin sayəsindəydi.

Dahi Üzeyir bəyin Naxçıvan

məktəblilərinə hədiyyəsi

- Adətən, bəstəkarlar əsərlərini pianino arxasında oturub bəstələyirlər. Amma sizin bəstəkarlığa gələn yolunuz kamança çalmaqla başlayıb...

- Mən musiqi məktəbinə gedəndə onda hələ Naxçıvan məktəblərində pianino yox idi. Yadımdadı ki, on üç yaşım olanda - 1947-ci ildə bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov Naxçıvana gəlmişdi. Müəllimlərdən eşitdik ki, Naxçıvandan SSRİ Ali Sovetinə deputat seçilmiş tanınmış bəstəkarın musiqi məktəbimizin kollektivi ilə də görüşü olacaq. Biz məktəblilər təmiz geyindik, qırmızı qalstukumuzu da bağlayıb getdik məktəbə- məşhur bəstəkarla görüşə. Üzeyir bəy bizim məktəbin şagirdləri ilə görüşdü, ayrılanda söz verdi ki, bizə pianino göndərəcək. Dediyi kimi də elədi. O, Bakıya qayıdandan düz bir ay sonra məktəbimizə pianino gətirərək dedilər ki, Üzeyir bəy bu musiqi alətini siz şagirdlərə hədiyyə edib. Bu, bizim həyatımızda böyük bir hadisə oldu. Biz növbəyə dayanıb saatlarla o pianinoda məşq edirdik. Bir il sonra- 1948-ci ildə eşidəndə ki, o böyük şəxsiyyət dünyadan köçüb, biz- məktəb uşaqları çox kədərləndik.

"Gördüm musiqi

çağırır məni"

- Orta məktəbi bitirəndə seçiminiz hansı ali məktəbə oldu?

- 1952-ci ildə orta məktəbi bitirib Bakıya gəldim. İmtahan verib Xarici Dillər İnstitutunun alman dili fakültəsinə qəbul oldum. Təxminən iki ay orada oxudum, gördüm dərslərə alışa bilmirəm, musiqi çağırır məni...gəldim Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumunun direktoru rəhmətlik Süleyman Ələsgərovun qəbuluna. Gəlişimin məqsədini hörmətli bəstəkarımıza dedim. O, mənim ifama diqqətlə qulaq asdı və "sən ikinci kursun proqramını ifa edirsən ki"-dedi...Elə həmin gün məni birbaşa ikinci kursa götürdü.

Beləcə, bir daha Xarici Dillər İnstitutuna qayıtmadım. İki il Musiqi Texnikumunda oxudum. Burada həm kamança alətinin sirlərini öyrənirdim, həm də bəstəkarlığa maraq göstərirdim. Mən Bakıda texnikumda oxuyanda, bizə dərs deyən bir çox tanınmış musiqiçilər, o cümlədən rəhmətlik Səid Rüstəmov mənim kamançada ifa etməyimi görmüşdü. O zaman vaxtilə Üzeyir bəyin yaratdığı xalq çalğı alətləri orkestrinin dirijoru Səid müəllim özü idi. O, məni və başqa bir neçə tələbə yoldaşımı həmin orkestrdə işə götürmüşdü ki, maddi çətinliyimiz azalsın. Yəni bəstəkar kimi tanınmağıma qədər qolumdan tutan məhz kamançada ifa edə bilməyim oldu. Həm orkestrdə işləyib maaş aldım, həm də təhsilimi davam etdirdim. O vaxtın təqaüdü normal dolana bilməyim üçün mənə bəs edirdi. Mən özümü çətinlik qarşısında sındıran adam deyiləm. Bakıya gəlişimin birinci ilində anam mənə pul göndərərdi, ancaq elə ki, təhsil ala-ala işləməyə başladım, özüm-özümü saxlaya bildim, daha evdən pul almadım.

- Tələbəlik illərində ev problemini necə həll etdiniz?

- Xalam, bibim uşaqları Bakıda yaşayırdı. Oxuduğum ilk illərdə xalamgil məni başqa yerdə qalmağa qoymadılar, öz evlərində yerləşdirdilər. Əvvəlcə bacım gəlmişdi Bakıya oxumağa, ardınca mən, məndən sonra da kiçik qardaşlarım. Hamımız burada təhsil aldıq.

"Məqsədim professional

musiqiçi olmaq idi"

İlk mahnılarımı da, o cümlədən, skripka üçün, fortepiano üçün ilk kiçik pyeslərimi də texnikumda oxuyanda yazmışam. 1954-cü ildə Musiqi Texnikumunu bitirdim. Ata yurduma qayıdıb Naxçıvan şəhər Uşaq Musiqi Məktəbində iki il həm kamança ixtisasından, həm də musiqi nəzəriyyəsi fənnindən dərs dedim. Məqsədim professional musiqiçi olmaq idi. O vaxt belə bir qayda var idi - gərək texnikumu bitirdikdən sonra iki il işləyib əmək stajı yığasan ki, ali məktəbə sənəd verə biləsən. Naxçıvanda işləyəndə dünyanı dolaşan "Şərur" yallı kollektivi ilə birlikdə Polşada səfərdə oldum.

1956-cı ildə yenidən Bakıya qayıdıb ali məktəbə hazırlaşdım. 1957-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq sinfinə qəbul olunan cəmi iki nəfər tələbənin biri mən oldum. Respublikamızın xalq artisti, professor Cövdət Hacıyevin bəstəkarlıq sinfində təhsil almağa başladım. Konservatoriyada oxuduğum illərdə xalamgili daha narahat etmək istəmədim. Kirayə ev tutdum. Cəmi 22-23 yaşım olsa da artıq öz ayaqlarımın üstündə dayanmağa qadir idim. Anam bizi elə tərbiyə etmişdi ki, özümüzü tox tutmağı bacarırdıq. Ümumiyyətlə, həyatım boyu çalışmışam ki, kimsədən asılı olmayım.

- İlk bəstənizi kim oxuyub?

- İlk bəstəmi Naxçıvanda özfəaliyyət dərnəklərinin üzvləri ifa etmişdi. Amma professional səhnədə rəhmətlik Şövkət xanım Ələkbərova 1962-ci ildə "Dalğalar" mahnımı oxudu. Sonradan "Dalğalar" çox müğənnilər tərəfindən, hətta Tehranda, Türkiyədə də ifa edildi. Türkiyədə "Mesan" ("Türkiyə musiqi əsəri sahibləri məslək birliyi") adlı bir qurum var. Müəllif Hüquqları Agentliyi kimi bir idarədir. Mən də oranın üzvüyəm. O qurum mənim bəstələrim ifa olunanda müəllif hüquqlarımı qoruyur. Türkiyənin ən ünlü sənətçiləri mənim mahnılarımı zaman-zaman oxuyublar. Sibel Can, Ajda Pekkan, Nəşə Qaraböcək, Gülay, Fateh Kısaparmaq, Mustafa Kaya, Oğuz Aksaç, Nurəddin Ercebir... Mənim bəstələrimi respublikamızda da çox məşhur sənətkarlar-Elmira Rəhimova, Flora Kərimova, İlhamə Quliyeva, indi haqq dünyasında olanlardan Rəşid Behbudov, Şövkət Ələkbərova, Sara Qədimova, Rübabə Muradova, Nəzakət Məmmədova, Yaşar Səfərov, Lütfiyar İmanov oxuyublar. Çox təəssüf edirəm ki, Elmira Rəhimova səhnədən çəkildi. Onun səsinə bu gün də səhnədə yer var...

Rəhmətlik Rübabə xanım mənim mahnılarımı oxuyanda ağlayardı. Arazın o tayından idi axı...Araz adı gələn kimi Rübabə xanım kövrəlirdi. Deyirdi, yadıma saldın yenə Ərdəbili...

"Operadan başqa bütün

janrlarda əsərlərim var"

- Eşitmişəm ki, Azərbaycanda duet janrında əsər yazan ilk bəstəçi sizsiniz.

- Azərbaycan Dövlət Televiziyası müsabiqə elan etmişdi. Mən də Azərbaycanda ilk dəfə duet janrına müraciət etdim. Orta məktəbi bitirən uşaqlar adətən buraxılış gecəsində gedirdilər gəzməyə, səhəri oyaq qarşılayırdılar. Mənim orta məktəb məzunlarına həsr etdiyim "Günəşi gözləyirik" duetim müsabiqədə birinci yerə layiq görüldü. Dueti Elmira Rəhimova ilə Yaşar Səfərov oxumuşdular. Sonralar "Səadət", "Ulduzlar", Cəfər Cabbarlının sözlərinə bəstələdiyim "Həyat, söylə, sən kiminsən?" duetlərini yazdım. İndi beş operettam, simfoniyam, simfonik poemalarım və bir çox mahnılarım var. Tar ilə simfonik orkestr üçün "Konsert"im İranda, Moskvada, Türkiyədə, Daşkənddə, Səmərqənddə, ümumdünya festivallarında ifa edilib. Xalq çalğı alətləri orkestri üçün musiqilər yazmışam. Cizgi filmlərindən "Tıq-tıq xanım", "Dost axtarıram", "Kirpi və alma"nın musiqiləri də mənim bəstələrimdir.

- Heç sifarişlə musiqi bəstələmisiniz?

- Əlbəttə. "Qaçırılmış qız", "Gəl qohum olaq", "Amerikalı kürəkən", "Qısqanc ürəklər", "Bəylik dərsi"-bu operettalarımın beşini də sifarişlə yazmışam.

- Filmlərə də musiqi yazmısınız?

- On beş adda filmin musiqi müəllifiyəm. Operadan başqa bütün janrlarda əsərlərim var.

"Mən öz vətənimdə daha zənginəm"

Bir dəfə üç dost-Fikrət Qoca, Flora xanım, bir də mən oturmuşduq. Birdən Flora xanım dedi ki, elə bir mahnı yazın, şıltaq mahnı olsun. "Günay" mahnısı (sözləri Fikrət Qocanındır) belə yarandı. Bu mahnıdan sonra Günay adı dəbə düşdü. Rəfiq Zəkanın sözlərinə yazdığım "Səadət" mahnısı oxunduqdan sonra isə nə qədər valideyn övladlarının adını Səadət qoydu.

- Yeri gəlmişkən, mahnılarınız zəif oxunanda və ya improvizə adı altında sözləri dəyişdirilib səhv oxunanda Sizə toxunmur ki?

- Əvvəlcə onu deyim ki, yaxşı mənada örnəklər daha çoxdur. Baxın, Elmira Rəhimova oxuduğu mahnılara həmişə çox ciddi yanaşıb. Flora Kərimova da o cümlədən, çox diqqətlidir. İlhamə xanımın da mahnıya öz yanaşma üslubu var. Rəhmətlik Nəzakət Məmmədovanın ifası bir başqa aləm idi. Nəzakət xanım bir gün gəldi mənim yanıma ki, Ramiz müəllim, icazə versəniz, sizin mahnılarınızdan oxuyaram. Dedim, nəyi istəyirsən oxu. Mən onda həm Konservatoriyada işləyirdim, həm də radioda musiqi redaktoru idim. Nəzakət xanım çox tez bir zamanda şöhrət qazandı. Onun səsi gözəl idi, özü də çalışqan, mehriban, məsuliyyətli bir xanım idi. Xarici ölkələrə qastrola gedəndə, kiçik də olsa mənə bir hədiyyə gətirərdi.

Bizdə "Dalğalar"ı kimlər oxumayıb? Rəhmətlik Şövkət xanımdan sonra Azər Zeynallının ifasını çox bəyənirəm. On beşə yaxın mahnımın ifaçısıdır Azər. Səsi gözəldir, sözləri də düzgün tələffüz edir. Azəri dinləyəndə, mən sanki istirahət edirəm. Nazpəri xanımın oxuduğu "Əlvida" əsərim də gözəl ifalara nümunədir.

Müğənni gərək mahnının şeir mətnini dəfələrlə oxusun, başa düşsün, əzbərləsin, yəni mahnının sözlərini hopdursun canına, sonra ifa etsin. Mən mahnılarımı müğənnilərə bağışlamışam.

- Müğənni oxuyanda mütləq bəstəkardan icazə almalıdır?

- Mənim mahnılarımı kim istəyirsə oxusun, ancaq yaxşı oxusun.Türkiyədə isə bu, bir biznes növüdür. Oradan mənə də hərdən təkliflər gəlir. Deyirlər ki, abi, sən buraya gəlsən, zəngin olarsan. Deyirəm, mən elə öz vətənimdə daha zənginəm.

- Hansı musiqi aləti Sizə daha doğmadır?

- Əsərlərimi, bir qayda olaraq, fortepiano arxasında bəstələmişəm. Amma kamança üzrə də neçə il pedaqoq kimi fəaliyyət göstərmişəm. Bu sahədə "Kamança məktəbi" adlı tədris vəsaiti də yazmışam.

- Öz mahnılarınızdan oxumusunuz?

- Bir dəfə olub. Haqqımda bir telefilm çəkirdilər. Sözləri Fikrət Qocaya məxsus olan "Əlvida" və "Mənim ömrüm" mahnılarını Aygün Bayramova oxuyurdu. Birdən mən mahnını zümzümə etməyə başladım. Sonra rejissor həmin səhnəni filmdən çıxarmadı. Dedi, Ramiz müəllim, qoy pozmayaq, bu da bir tarixdir.

- Kamança ilə efirə çıxmısınız?

- Musiqi Texnikumunda oxuyanda, yəni 1956-cı ildən əvvəl, hələ televiziya açılmamışdan orkestrin tərkibində radioda çıxışlarım olub, konsertlərdə ifa etmişəm.

- İndi heç kamança üçün qəribsəmirsiniz ki?

- Demək olar ki, yox. Çünki biz bəstəkarlar əsərlərimizi fortepianoda yazırıq. Əvvəl klavir yazırıq, sonra onu orkestr üçün işləyirik. Mən filmlərə musiqi yazanda onu simfonik orkestrin ifasında Moskvada lentə alırdıq. Bəs yazdıqlarımı kim orkestrləşdirəcək? Özüm eləməliyəm də.

- Ramiz müəllim, çətin ayaqda olan kimlərəsə köməyiniz dəyib?

- Həmişə. İndi də əsirgəmirəm. Məsələn, elə qohumlarım var ki, imkansızdırlar. Mən həm Prezident təqaüdü alıram, həm də professoram, maaşım yüksəkdir. Vaxtaşırı ehtiyacı olan qohumlarıma əl tuturam.

"Sənət yolumu oğullarım davam etdirir"

- Övladlarınızdan Sizin davamçılarınız varmı?

- İki oğlum- Nazimlə Yusif hər ikisi professional bəstəkardırlar. Üçüncü oğlum Aqil isə həm Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsini, həm də Odlar Yurdu Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib. Atamın adı Mir Aqil olub. Üçüncü övladıma atamın adını vermişəm. Aqil ilə Yusif əkizdirlər. Hər ikisi məktəbə də, musiqiyə də birlikdə gedirdilər. Hətta ikisi səhnədə duet də çalmışdılar. Sonra gördüm ki, məşq edəndə Aqil kədərli olur. Səbəbini soruşanda bu sahəni istəmədiyini dedi. Mən ona istəmirsənsə, ifa etmə dedim.

Böyük oğlum Nazimlə bir neçə filmə müştərək musiqi yazmışıq. Nazim də, Yusif də Türkiyədə çalışıb. Nazim özü altı ildən artıq Türkiyədə çalışdı, indi vətəndədir, Bakı Musiqi Akademiyasında bəstəkarlıq kafedrasının dosentidir. Yusif isə on üç ildir ki, Türkiyədədi, oradan xarici ölkələrə gedib konsertlər də verir. Hər iki oğlum burada da, Türkiyədə də Musiqi Konservatoriyasında dərs deyiblər.

"Ailəmizdə məndən başqa da Ramiz Mirişli var"

- Neçə nəvəniz var?

- Üç nəvəm var. Yusifdən 12 yaşında bir qız nəvəm var, onlar Türkiyədə yaşayırlar. Aqilin böyük oğlu universitet tələbəsidir. Ailədə məndən başqa da Ramiz Aqil oğlu Mirişli var. Mən adaşımdan 66 yaş böyüyəm. Onun on dörd yaşı olsa da musiqi ilə çox ciddi məşğul olur.

- Həyat yoldaşınız da musiqiçi idi?

- Yox, rəhmətlik Zərifə xanım müəllim idi, o vaxtkı APİ-nin məktəbəqədər hazırlıq ixtisasını bitirmişdi. Çox qısa müddət işlədi, ikinci uşaqlarımız əkiz doğuldu deyə, işləməyə daha vaxtı qalmadı. Dörd il əvvəl dünyasını dəyişib.

"Tələbələrim mənimlə

çiyin-çiyinə çalışırlar"

- Tanınan, üzdə olan tələbələrinizdən kimlərin adını çəkərdiniz?

- Tələbələrim çoxdur. Onların sırasında bu gün professorlar, elmlər doktorları var. Musiqi sahəsində dekan, prorektor işləyən yetirmələrim var. Vaxtilə kamançadan dərs dediyim tələbələrim- Şəfiqə Eyvazova, Fəxrəddin Dadaşov, Ədalət Vəzirov, Ağacəbrayıl Abbasəliyev, Arif Quliyev illərlə eyni kafedrada mənimlə çiyin-çiyinə çalışıblar. Onların arasında yüksək adlara, titullara layiq görülənləri də az deyil.

- Neçə ildir müəllim işləyirsiniz?

- Konservatoriyanı 1962-ci ildə bitirəndə, rektorumuz Cövdət Hacıyev məni burada müəllim saxladı. O vaxtdan 2006-cı ilə qədər konservatoriyada dərs dedim. Sonra vaxtilə tələbəmiz olmuş Səyavuş Kəriminin dəvəti ilə Azərbaycan Milli Konservatoriyasına gəldim. Hazırda Milli Konservatoriyanın professoruyam.

- Tələbələrinizə ən çox nəyi tövsiyə edirsiniz?

- Hansı sahədə olursansa ol, peşəkar, savadlı olmaq üçün çoxlu mütaliə etmək lazımdır. Bir də müğənni və ya xanəndə olmaq istəyənlərə məsləhətim budur ki, özlərindən əvvəlki nəsillərin ifasını çox dinləsinlər. Bu baxımdan, ən yaxşı örnək Alim Qasımovdur.

- Bəstəkarlıqda özünüzü kimin tələbəsi hesab edirsiniz?

- Bu sahədə mənim yeganə bir müəllimim olub: Cövdət Hacıyev.

- Bugünkü tələbələr haqqında qənaətiniz?

- İstedadlı uşaqlar çoxdur. Bəziləri də var ki, sənətdə hələ addımlarını bərkitməmiş özləri haqqında "məşhur", "ustad", "sənətkar" kimi ifadələri işlətməkdən çəkinmirlər.

- Televiziyada eyni dönəmdə işlədiyimiz illərdə hansısa bir iclasda və ya tədbirdə sizdən özünüz barədə bir kəlmə tərif eşitmədim. Hamı sizi həmişə təmkinli, sadə, təvazökar gördü...

- İnsanın özü-özünü tərifləməsi heç də təqdir olunası keyfiyyət deyil axı.

- Mahnılarınızın sayını bilirsiniz?

- Oğlum Nazimin dediyinə görə 800-dən çoxdur. Mahnılarım, oxunursa, sevilirsə, özümü rahat hiss edirəm. Sənətkar üçün xalqın sevgisindən dəyərli nə var ki? Mahnılarım mənə övlad qədər əzizdir. Yazdıqlarımdan xoşuma gəlməyəni olanda təbii ki, özüm bəyənmədiyimi özgəyə bəyəndirməyə çalışmamışam.

- 80 yaşın sevinci çoxdur, acısı?

- Əsas odur ki, insan ömrünü hədər yerə sərf etməsin. Mən düz yeddi dəfə cərrahiyyə əməliyyatı keçirmişəm. Böyrəyimin birini, öd kisəmi əməliyyatla götürüblər. Həkimlər ürəyimə dörd dənə stend qoyublar. Axırıncı dəfə ürəyimə stend qoyanda internetdən mənim mahnılarımı tapıb onun sədaları altında işlədilər. Heç vaxt xəstəlik qarşısında özümü əymirəm.

Ulu öndərlə bağlı xatirələrim

- Mənim ata ocağım Naxçıvanın lap mərkəzində yerləşir. Bir vaxt bizim həyətimizdə kimlərsə şadlıq evi və ya nəsə başqa obyekt tikmək istədilər, ancaq həmin o bağımız çox sınanmış, müqəddəs bir ocaq olduğundan orada heç nə alınmadı... gah tikili uçdu, gah kiminsə qılçası sındı, gah kiminsə maşını qəzaya uğradı.

Ulu öndərimiz bir dəfə oradan keçəndə deyib ki, mənim müəllimim Mir Cəfər Ağa vaxtilə burada yaşayıb. Onun evi niyə bu gündədir? Deyiblər ki, burada heç nə tikmək mümkün olmur. Ulu öndər deyib ki, çünki bura müqəddəs yerdir. Sonra özü həmin yerdə məscid tikdirdi. İndi ora ziyarətgahdır, bütün camaat gedir. Məscidin açılışında dəvət etmişdilər, mən də getmişdim. Orada ulu öndərimiz atamın, əmilərimin adını çəkdi, sonra dedi ki, Azərbaycanın bir böyük bəstəkarı da əvvəllər burada yaşayıb, indi Bakıda yaşayır.

Heydər Əliyev böyük şəxsiyyətdir. "Məşəl kimi yanan ürək", "Xalqımızın ömrü qədər olacaqdır ömrün sənin" mahnılarımı o böyük dühaya həsr etmişəm.

Sovet dövründə məhsul bayramları olardı. O bayramlarda Mərkəzi Komitənin birinci katibinin komandasında bir neçə dəfə mən də rayonlara getmişəm. İlk dəfə Qazaxda olmuşam. Dəstəmizdə İsmayıl Şıxlı, Əli Vəliyev, Hüseyn Arif, Məstan Əliyev, rəssam Arif də var idi. Axşam saat 10-da bir yerə toplaşırdıq, Heydər Əliyev hamımızla bir-bir hal-əhval tuturdu. Naxçıvana daha çox getmişik.

Bir dəfə Mərkəzi Komitədə bəstəkarların qurultayı keçirilirdi. 40 nəfərdən ibarət idarə heyətinin tərkibində mən də var idim. Onda hələ Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Cövdət Hacıyev, maestro Niyazi həyatda idilər. Onlar da qurultayda iştirak edirdilər. Dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev həmin bəstəkarların hamısının əsərləri barədə ayrıca danışdı. Biz o böyük insanın fitri zəkasına, fenomen yaddaşına, sanki bir peşəkar bəstəkar kimi necə də professional təhlillər aparmasına təəccüb qalmışdıq. Ulu öndər dram teatrına gedəndə dəfələrlə mən də getmişəm. İnanmıram ki, bizim nəzəriyyəçilər və ya jurnalistlər aktyorların oyunu, tamaşaya qoyulan əsərlərin mahiyyəti barədə Heydər Əliyev qədər peşəkarcasına söz deyə bilsinlər. Düşünürəm ki, ulu öndər, elmin, incəsənətin bütün sahələrinə vaqif idi. Bu gün o ənənəni möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev və onun ailəsi layiqincə davam etdirirlər. Mədəniyyətimizin, incəsənətimizin inkişafına çox böyük qayğı göstərən Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva muğamlarımıza o boyda abidə qoydu. Bu gün xanəndələrimiz gedib dünyanın hər yerində muğamlarımızı ifa edirlər. Bizim professional musiqimiz Fransa, İtaliya səhnələrində səslənir. Həmçinin dünyanın bir çox məşhur orkestrləri respublikamıza dəvət olunur. Məsələn, bu yaxınlarda Rostropoviçə həsr olunmuş festival keçirildi. Xaricdən ölkəmizə nə qədər simfonik orkestrlər, pianoçular, skripkaçılar gəlmişdi... Bu göz qabağındadır ki, son illərdə musiqimiz daha çox inkişaf edir.

- Ramiz müəllim, maraqlı söhbətinizə görə təşəkkür edirik.

- Bayaq söhbətimizin əvvəlində demişdim ki, müəllim ailəsinin nümayəndəsiyəm. Mən həmişə müəllimlərə ehtiramla yanaşmışam. Onlar bizi, övladlarımızı, nəvələrimizi tərbiyələndirirlər, savadlandırırlar. Mən müəllimləri çox böyük, çox müqəddəs qüvvə sayıram. Baxmayaraq ki, onların mənəvi əziyyəti çoxdur, ancaq əsl müəllimlər öz sənətlərini sevirlər, xalqımızın maariflənməsində onların çox böyük rolu, xidmətləri var.

"Azərbaycan müəllimi" qəzetinə də təşəkkür edirəm. Kollektivinizə də, oxucularınıza da günəş dolu, səadət dolu xoşbəxt günlər arzulayıram.

Müsahibəni yazdı:

Ellada UMUDLU

Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 13 iyun.- S.8.