"Azərbaycanda mənim dərimin

rənginə yox, savadıma fikir verdilər"

Bakıdakı 132-134 nömrəli təhsil kompleksinin konqolu müəllimi ilə söhbət

- Salam, sizdə fransız dilini tədris edən konqolu müəllimdən müsahibə götürməyə gəlmişik.

- Hə, siz doktor Mantonu deyirsiniz?

Bu dialoq Bakı şəhərində yerləşən 132-134 nömrəli təhsil kompleksinin giriş qapısında oldu. Bura gəlməkdə məqsədimiz Azərbaycanda ingilis, fransız dillərini tədris edən Konqo əsilli fransız müəllim Fransis Vilfrid Mang Benzadit Mantohotadan müsahibə almaq idi. Yəqin ki, siz artıq onun məktəbdə doktor Manto kimi tanındığını anladınız.

Doktor Manto bizi gülərüzlə qarşılayır və müsahibəni Azərbaycan dilində verə bilmədiyi üçün üzr istəyir:

- Azərbaycan dilində sizə fikirlərimi tam çatdıra bilməyəcəyəm, olar rus dilində danışım?

- "Heç bir problem yoxdur"- deyib kompleksin əməkdaşının köməkliyi ilə müsahibəyə başlayırıq. Yəqin bir çoxlarımıza maraqlıdır ki, doktor Mantonun Azərbaycan macərası necə başlayıb?

- 1966-cı ildə Konqonun Brazavil şəhərində doğulmuşam. Valideynlərim UNESCO-da çalışıb. Atam Konqonun təhsil naziri, həmçinin Konqo prezidentinin müşaviri olub. Müəyyən müddət Fransada təhsil alıb yaşamışam. Amma orta məktəbi Konqoda bitirmişəm. Çünki orda mənə təqaüd verilirdi. Azərbaycana gələndə 19 yaşım var idi, dövlət xətti ilə İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda təhsil almağa gəldim. Əslində təyyarəçi təhsili almaq üçün Kanadaya getməli idim. Sənədlərimi verməyə gecikdim. Amma SSRİ-də təhsil almağım mümkün idi. O zaman valideynlərim belə qərara gəldi ki, bir il Azərbaycanda təhsil alım, daha sonra başqa ölkəyə köçürülərəm. Konqoda fizika-riyaziyyat təmayüllü məktəbi qızıl medalla bitirmişdim. Azərbaycana gələndə də mühəndisliyə üz tutdum.

- Rus dilini Azərbaycana gələndən sonra öyrəndiniz?

- Bura gələndə nə bir kəlmə rus dilində, nə də Azərbaycan dilində bilirdim. Lakin bir il hazırlıq kursunda rus dilini öyrəndim. 5 il təhsil aldım və institutu qırmızı diplomla bitirdim. Mənə institutda müəllim olmağı təklif etdilər və şansı dəyərləndirdim.

- İndi dediniz ki, bir il təhsil alıb başqa ölkəyə gedəcəkdim. Bəs niyə Azərbaycanda qaldınız?

- Birincisi mən Kanadaya getsəydim təhsil müddətim uzanacaqdı. Həm də bir il ərzində gördüm ki, sistem də digər ölkələrin sistemlərinə uyğun gəlir. Burda şərait də yaxşı, ölkə də ürəyimcə idi. Ən əsası odur ki, burda ədəbiyyat çox zəngin idi. Elmi işləri yazmaq üçün kifayət qədər material əldə etmək olurdu. Gözümü açandan dünyanın bir çox ölkələrində olmuşam. Amma Azərbaycan xalqının münasibəti qədər doğma, isti münasibətə heç bir yerdə rast gəlməmişdim. Mənə qarşı heç bir zaman pislik və ayrı-seçkilik olmayıb.

- Universitetdə dərs deyirdiniz. Ordan məktəbə gələn yol necə olub?

- Çox yaxşı oxuduğum üçün təhsil aldığım universitetdə müəllim işləmək təklifi gəldi. Azərbaycan dünyanın ən tolerant ölkəsidir. Onlar mənə yol açdılar ki, burda işləyim. Nə olsun ki, mən təhsilimi əla qiymətlərlə başa vurmuşdum. Dünyanın heç bir yerində xarici vətəndaşlara bu qədər şərait yaradılmır. Xarici vətəndaş olmağı bir kənara qoyaq, dünyanın bir çox ölkələrində mənə dərimin rənginə görə qiymət verirdilər. Azərbaycanda isə heç kim mənim dəri rəngimə baxmadı. Əsas mənim insanlığım və biliyim idi. Onlar da biliyimə görə yol açdılar. Həyatımda uzun müddət universitet təcrübəm var. Təhsil aldığım universitetdə uzun müddət çalışmışam. Doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişəm. 1990-cı ildən sonra Azərbaycanda Fransa səfirliyi açıldı və məni dərhal ora çağırdılar. Öz ixtisasımla yanaşı Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini də bitirmişəm. Elə o diploma görə Fransa səfirliyi məni çağırdı ki, filoloq kimi tədrislə məşğul olum. Həmçinin Azərbaycan Dillər Universitetində, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında, Bakı Dövlət Universitetində, Azərbaycan Texniki Universitetində, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində, Qərb Universitetində dərs demişəm. Demək olar ki, Bakının bütün universitetlərində və bir çox məktəblərində dərs aparmışam.

- Bəs hazırda aldığınız maaş sizi qane edir?

- Bu məktəbdə 2010-cu ildən çalışıram. Məktəbin direktoru, əməkdar müəllim Sara Xanlarova ilk dəfə görüşəndə dedi ki, mən sizin kimi müəllimi illərdir axtarırdım. Mən ona təşəkkür edirəm. Çox yerlərdə dərs demişəm, amma müəllim istedadım bu məktəbdə üzə çıxıb. Özümü istədiyim kimi göstərə bilirəm. Uşaqları yeni metodlarla öyrədə bilirəm. Onu demək istəyirəm ki, burdayamsa, demək ki, hər şey məni qane edir.

- Hansı siniflərə dərs deyirsiniz?

- Məktəbin fransız bölməsinə rəhbərlik edirəm və həmin siniflərdə dərs deyirəm.

- İllərlə təcrübəniz var. Sizcə müəllim özünü və fənnini sevdirmək üçün nə etməlidir?

- Uşaqlar oynamağı sevirlər. Dünyanın bir çox ölkələrində filologiya fakültələrində aktyor işi fənni tədris olunur. Amma bizim universitetlərdə belə fənn yoxdur. Aktyorluq hər bir müəllimdə olmalıdır. Hər bir uşağı tədrisə cəlb etmək üçün müəyyən oyunlar lazımdır. Atamın psixologiya və pedaqogika üzrə elmi dərəcəsi var idi. Ona görə mən bu iki sahəni yaxşı bilirəm. Azərbaycan təhsili ilə də yaxşı tanışam.

Doktorun təhsil və iş həyatı barədə maraqlı söhbəti burda yekunlaşdırıb, bir az da şəxsi həyatı ilə maraqlanırıq.

- Azərbaycanlı xanımla ailə həyatı qurmusunuz...

- O mənim universitetdə tələbəm olub (gülür). Sonradan təhsilini Fransada arxitektor - dizayner olaraq davam etdirdi. Bir-birimizi əvvəldən tanıyırdıq. Amma bura qayıdandan sonra daha yaxından tanış olduq. Onun ailəsi mənim haqqımda dərindən araşdırmalar apardılar. Düz etdilər, nə də olsa qızlarını bir əcnəbiyə verirdilər. Nişanlandıq və bir il sonra evləndik. Toyumuz Azərbaycan adət-ənənələrinə uyğun keçirildi.. İndi şükür ki, 16 ildir bir yerdəyik. Bir qızım var.

- Qızınızın harda təhsil almağını istərdiniz?

- Bu gün Azərbaycanda güclü universitetlər var. Azərbaycanda təhsil alan biri kimi deyirəm ki, Fransada təhsil alan birindən heç bir fərqimiz yoxdur. Bəlkə də onlardan daha çox bilirik. Övladımın harda təhsil almağının fərqi yoxdur. Bizdə bu barədə söhbət getmir. O, özü harda istəsə, orda da təhsil alacaq.

- Azərbaycanın hansı bayramlarını sevirsiniz?

- Azərbaycan bayramlarını, adət-ənənələrini çox sevirəm. Əgər bayramdırsa, bütün ailə bir arada olur. Stolun üstü bəzənir. Fransanın özündə elə masalar olmur. Mən Azərbaycana gələndən sonra çox yeməyə başladım (gülür). Azərbaycan elə bir ölkədir ki, övladlar evlənsələr belə, bir yerdə yaşayırlar. Qərarları bir yerdə qəbul edirlər. Fransada bu qaydalara indi riayət etməyə başlayıblar. Bu mənim çox xoşuma gəlir, istəyirəm bu adət daima qalsın. Bura elə ölkədir ki, bir insan qapımı döysə, onu qonaq saxlaya bilərəm. Burda ailə dəyərləri güclüdür. Bunları qorumaq lazımdır. Biz evlənəndə mənim evim yox idi. Həyat yoldaşımın ailəsi bizə ev aldı, hələ mənə maşın da hədiyyə elədilər. Məni öz övladları kimi qəbul etdilər.

Doktor Manto ilə söhbətimiz əsnasında diqqətimizi çəkən "bizim", "təhsilimiz", "universitetlərimiz" sözlərindən istifadə etməsi, yəni özünü bir azərbaycanlı olaraq hiss etməsi idi. Bunun üçün də doktora belə bir sual ünvanladıq:

- Söhbətimizdən belə nəticəyə gəldim ki, özünüzü Azərbaycanlı hesab edirsiniz...

- Bugünki gün onu deyə bilərəm ki, azərbaycanlıyam. Uşağımı buranın adət-ənənəsi ilə böyüdürəm. Dünyanın heç bir yerində belə qonaqpərvərlik, böyük-kiçik yeri burdakı kimi deyil. Bu dəyərlər sərvətdir. Bu dəyərləri qorumaq lazımdır. Sizə adət-ənənələr adi görünə bilər, amma kənardan gələn üçün bu belə deyil. Azərbaycan insana hörmət bəsləyən, dəyər verən ölkədir. Mən Azərbaycanı sevirəm. Özümü Azərbaycanın bir parçası sayıram.

Rüfanə GÜNƏŞ

Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 21 noyabr.- S.8.