"Əcnəbi tələbələr Dövlət Proqramını

əla şans kimi qiymətləndirirlər"

Böyük Britaniyanın Birmingem Universitetinin

magistrantı Rəşadə Atakişiyeva ilə söhbət

Rəşadə Rasim qızı Atakişiyeva 1992-ci ildə Sumqayıt şəhərində anadan olub. 2009-cu ildə Sumqayıt şəhər 14 nömrəli tam orta məktəbi bitirib. Elə həmin ildə də Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin beynəlxalq iqtisadi münasibətlər fakültəsinə, 2010-cu ildə isə II kursdan ali məktəbin Xüsusi İstedadlar Qrupuna (XİQ) daxil olub. Burada 3 il ingilis dilində bakalavr təhsili alıb. Bir ildən artıq müddətdə "Atəşgah Sığorta" şirkətinin maliyyə idarəsində çalışıb. "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində Böyük Britaniyanın Birmingem Universitetində magistr təhsili alıb.

- Orta məktəb illərində uğurlarınız barədə. Xaricdə təhsil nə vaxtdan sizi cəlb etdi?

- Orta məktəbdə oxuduğum illərdə hər zaman fəal şagird olmağa çalışmışam. Daima öndə olmaq, hər şeyin ən yaxşısına nail olmaq arzusu məktəb illərində qazandığım ardıcıl nailiyyətlərimdə mənə böyük kömək olub. Bundan başqa, ailədə valideynlərimin ali təhsilli olması, böyük bacımın təhsildəki uğurları (xaricdə təhsil alması) mənim yüksək motivasiyamın başlıca səbəbləridir. Məktəb illərində sevdiyim fənlər üzrə keçirilən olimpiadalarda iştirak etmiş və ümumiyyətlə, məktəbi əla qiymətlərlə bitirmişəm. İbtidai sinif illərindən ingilis dilinə göstərdiyim maraq və daha sonra bu dildə aldığım bakalavr təhsili mənim xaricdə magistr təhsili almaq istəyimi daha da gücləndirdi. ADİU-nun Xüsusi İstedadlar Qrupunda dərs aldığım müəllimlər və opponentlərimlə məsləhətləşdikdən sonra bu istəyim qərara çevrildi və təbii ki, valideynlərimin dəstəyi ilə getdikcə bu qərarım daha da qətiləşdi.

- Dövlət Proqramında iştirakınızı necə xatırlayırsınız?

- Dövlət Proqramına qəbul olmaq üçün seçim prosesinə hazırlaşmaq həyatımın ən önəmli dönəmlərindən biri idi. Proqrama müraciət elan edilməmişdən 3-4 ay əvvəl qrup tələbələrimizdən bir çoxu ilə birgə həyəcanla bu prosesə hazırlaşırdıq. Lakin cari ilin məzunları olduğumuz üçün sənədlərlə bağlı bir sıra çətinliklərlə üzləşirdik və buna görə də proqrama bir qədər gec müraciət etdim. Seçim mərhələlərində iştirak zamanı Təhsil Nazirliyi tərəfindən şəffaf və professional şəkildə keçirilən müsabiqənin şahidi oldum. Aldığım məlumata görə, bu il daha da uğurlu işlər görülüb və müsbət nəticələr əldə olunub.

- Digər ölkələrdən olan tələbə dostlarınızın Dövlət Proqramı barədə rəylərini bilmək də çox maraqlı olardı.

- Doğrudan da, Birmingem Universitetində təhsil aldığım zaman digər ölkələrdən olan tələbə yoldaşlarıma (Küveyt, Oman, Nigeriya, Honkonq, Çin, Hindistan və s.) bu proqram barədə məlumat verərkən onlar təəccüblənir və bunu əla şans kimi dəyərləndirirdilər. Bir daha vurğulamaq istərdim ki, Dövlət Proqramı çərçivəsində deyil, öz hesabına İngiltərədə təhsil almaq mənim üçün həqiqətən də çox çətin ola bilərdi. Bu proqramın seçim mərhələlərindən uğurla keçdiyim üçün özümü şanslı hesab edirəm.

- Təhsil sistemimizdə aparılan islahatlara münasibətiniz?

- Çox müsbət yanaşıram. İngiltərədə yaşadığım müddətdə məni ən çox düşündürən suallardan biri Azərbaycan və Böyük Britaniya təhsil sistemləri arasında hansı fərqli cəhətlərin mövcud olması ilə bağlı idi. Qeyd etmək lazımdır ki, həqiqətən də bu iki təhsil sistemi arasında çoxlu sayda nəzərəçarpan fərqlər var. Buna görə də Azərbaycan təhsil sisteminin sürətli inkişafı qaçılmazdır. Dövlətimizin gənc və istedadlı tələbələrin xaricə göndərilməsi siyasətini isə bizim təhsil sisteminin üstünlüyü kimi qiymətləndirirəm. Bundan başqa, təhsilin digər istiqamətlərində də yeni islahatların keçirilməsinə tələbat duyulur.

- Oxuduğunuz ali məktəb, seçdiyiniz ixtisas barədə.

- Birmingem Universiteti təkcə Böyük Britaniyada deyil, bütün dünyada nüfuzlu ali məktəblərdən biridir. Əsası 1900-cü ildə qoyulmuş Birmingem Universitetinin məzunlarından 8 nəfəri Nobel mükafatı alıb. Ali məktəb məzunları sonralar ölkənin hökumət başçısı seçilmiş 4 universitetindən (Oksford, Kembric, Edinburq, Birmingem) biridir. Ölkənin ən nüfuzlu universitetlərini birləşdirən "The Russel Group"-a daxildir. Burada dünyanın 147 ölkəsindən 4300 əcnəbi tələbə təhsil alır. Tədris edilən bir sıra fənlər üzrə Birmingem Universiteti milli reytinqlərdə liderdir. Seçdiyim beynəlxalq mühasibatlıq və maliyyə ixtisası həm karyera istiqamətimə, həm də "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində müəyyən olunan ixtisas istiqamətlərinə uyğundur. Hər il burada kompüter elmləri, mühəndislik, bank işi, maliyyə və insan resursları menecmenti ixtisaslarında Azərbaycandan olan onlarla gənc təhsil almağa başlayır. Düşünürəm ki, təhsil aldığım müddətdə qazandığım nəzəri və praktiki biliklərin gələcək karyeramda rolu əvəzolunmazdır.

- Tələbə həyatınız necə keçir, asudə vaxtınızı necə təşkil edirsiniz?

- Bildiyiniz kimi, İngiltərədə magistr təhsili birillik olduğu üçün burada həqiqətən də tələbənin asudə vaxtı çox az olur. Buna baxmayaraq, ingilislərin vaxt bölgüsü məsələsində bacarıqları məni heyrətləndirdi. Onlar bizdən fərqli olaraq təhsillə yanaşı, hər gün idmanla məşğul olur və əyləncəyə, o cümlədən səyahətə kifayət qədər vaxt ayıra bilirlər. Ümumiyyətlə, boş vaxt olanda bacardığım qədər İngiltərənin başqa şəhərlərinə səyahət etməyə çalışır, digər ölkələrdən olan əcnəbi tələbələrlə görüşüb söhbətləşirəm.

- Universitetdə imtahan sessiyası necə təşkil olunur?

- İngiltərənin, demək olar ki, bütün universitetlərində olduğu kimi, bizim ali məktəbdə də keçilən hər bir tədris fənni üzrə semestrlərarası bir aralıq ("assignment"), semestr sonu isə həmin fənn üzrə yekunlaşdırıcı (final) imtahan verilməlidir. Göstərilən imtahanlardan birincisi ümumi balın 25%-ni, digəri isə qalan 75%-ni təşkil edir. Ümumi toplanan bal 50%-dən aşağıdırsa, yəni kəsirdirsə, tələbə yayın sonu həmin imtahana hazırlaşıb təkrar verməlidir. Diplom əldə etmək üçün bütün fənlər üzrə hesablanmış orta bal 50-dən yuxarı olmalı və dissertasiya işi üzrə bal 50-ni keçməlidir. Hər iki sessiya bitəndən sonra dissertasiya mövzusu seçilir. Tələbə ona ayrılmış rəhbəri ilə məsləhətləşib hər hansı bir mövzuda araşdırma apararaq 12000 söz limiti olan dissertasiya işi hazırlayıb təhvil verməlidir. Mənim fikrimcə, bu ən ideal təhsil metodudur.

- Universitetdə müəllim-tələbə münasibətləri necə qurulub?

- Birmingem Universitetində professorlarla tələbə arasında mükəmməl münasibətlər qurulub və ümumiyyətlə, hər bir şey tələbənin uğurlu nəticələr əldə etməsinə, dolayısı ilə universitetin beynəlxalq reytinqinin yüksəldilməsinə yönəlib. İstənilən professorun tədris etdiyi fənn barədə sualı olan hər bir tələbə bir neçə gün əvvəl elektron poçt vasitəsilə müəyyən vaxtda görüş təyin edib onunla müzakirələr apara və məsləhətlər ala bilər. Bu metod mənə imtahanlara hazırlaşmaqda xeyli kömək edib.

- Xaricdə təhsilin hansı üstünlüklərini qeyd edə bilərdiniz?

- Xaricdə təhsilin mənə bəxş etdiyi faydalar, düşünürəm ki, əvəzolunmazdır. Təhsil dövründə ixtisasım üzrə əldə etdiyim biliklər və qazandığım təcrübə kifayət qədər artdı. Ümumiyyətlə, Böyük Britaniya təhsil sisteminin əsas üstünlüyü odur ki, universitetlərdə ixtisasdan kənar heç bir fənn keçilmir və hər kəs yalnız özünə lazım olan fənləri mənimsəyərək öz ixtisası üzrə ixtisaslaşmış kadra çevrilir. Bundan başqa, komanda şəklində, son ana qədər işləmək, kommunikasiya, ingilis dili, akademik yazı bacarıqlarım kifayət qədər inkişaf etdi. Əsas üstünlüklərdən biri də çoxlu xarici dostlar qazanmağım oldu. Universitetin kampusunda tələbənin şəxsi inkişafı üçün demək olar ki, hər bir şərait mövcuddur. Hətta universitetdə karyera mərkəzi də fəaliyyət göstərir, biz burada CV-lərimizi yoxlatdırır və İngiltərədə işə qəbul üçün imtahan və müsahibələrdə uğurlu nəticələr əldə etmək məqsədilə həmin universitet nümayəndələrindən faydalı məsləhətlər alırdıq.

- Seçdiyiniz ixtisas ölkəmiz üçün nə dərəcədə önəmlidir?

- Bildiyimiz kimi, 2008-ci ildən Azərbaycanda əksər böyük müəssisələrin maliyyə hesabatlarının hazırlanmasında Beynəlxalq Maliyyə Hesabatları Standartları tətbiq olunmuşdur ki, bu da daha etibarlı, şəffaf və müqayisəli hesabatların emalına şərait yaradır. Bu sahədə kadrların çoxluğu həmin standartların daha düzgün tətbiqini və bu yolla da müəssisələrin dünya bazarına daha asan çıxışını təmin edir. Bundan başqa, xaricdə təhsil almış tələbələr nəinki beynəlxalq mühasibatlıq və maliyyə, həmçinin digər ixtisaslar üzrə də yerli universitetlərdə ixtisası üzrə fənləri tədris etməklə həmin gənclərin maarifləndirilməsində böyük rol oynaya bilər.

- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz barədə...

- Yaşadığım şəhərdə 20-dən çox azərbaycanlı tələbə müxtəlif ixtisaslar üzrə təhsil alır, ara-sıra onlarla görüşür, təəssüratlarımızı bölüşürük. Azərbaycanlı tələbələrlə sıx əlaqələr qurduqdan sonra qərara aldıq ki, Birmingemdə Azərbaycan cəmiyyəti yaradaq və buna nail ola bildik. Ölkəmizin təbliğatına gəldikdə isə xaricdə təhsil alan azərbaycanlı olaraq ölkəmizin ən yüksək səviyyədə tanınması üçün əlimizdən gələni edirik. Məsələn, Novruz bayramında cəmiyyət olaraq birləşib maraqlı tədbir və çıxışlar hazırladıq. Digər ölkələrdən olan tələbələr də tədbirimizə qoşuldular və bu aksiya mədəniyyətimizin tanınmasında uğurlu addımlardan biri oldu.

- Gələcək planlarınız barədə nə deyə bilərdiniz?

- Gələcəkdə maliyyə və mühasibatlıq sahəsində daha dərin biliklər, o cümlədən bu sahədə beynəlxalq sertifikatlar əldə etmək və ixtisaslaşmaq istəyirəm. Əsas məqsədim ən nüfuzlu şirkətlərin birində öz bilik və bacarıqlarımı daha da genişləndirməkdir.

- Bu yolda biz də sizə uğurlar arzulayırıq.

Oruc MUSTAFAYEV

Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 31 oktyabr.- S.8.