"İlk Avropa oyunlarının

açılışını İtaliyada izlədim"

İtaliyanın La Sapienza Universitetinin tələbəsi Fərid Abbasov ilə söhbət

Fərid Abbasov 1989-cu ildə Şəmkir şəhərində anadan olub. İlk təhsilini Şəmkirdə alıb. VI sinfin sonunda imtahan verərək Gəncə Özəl Türk Liseyinə daxil olub. Liseydə beşillik təhsilini başa vuran Fərid 15 yaşında Qafqaz Universitetinin beynəlxalq iqtisadi münasibətlər fakültəsinə daxil olub. Hazırda "2007-2015- ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində İtaliyanın La Sapienza Universitetində magistratura dərəcəsi üzrə təhsilini davam etdirir. Təhsil aldığı müddət ərzində Fərid Abbasov Avropa Parlamentində təcrübə proqramında iştirak edib. İtaliyada ölkənin ən nüfuzlu universitetində təhsil almaqla yanaşı fəal ictimai fəaliyyətlə də məşğul olan F.Abbasovla söhbətimizə orta məktəb illərindən başladıq.

- Orta məktəbdə təhsil aldığım dövrlərdə anam həm müəllimim, həm də sinif rəhbərim idi. Necə dəyərlər, daim anamın nəzarətində idim. Buna baxmayaraq uşaqlıqdan özümün də oxumağa böyük həvəsim var idi. Hətta yadıma gəlir, bəzən işıqlar olmayanda şam işığında belə, dərslərimi hazırlayırdım. Anam biologiya fənnini tədris edirdi, mənim isə marağım daha çox riyaziyyat, coğrafiya, ədəbiyyat fənlərinə idi. Həmçinin xarici dilləri də orta məktəbdən öyrənməyə başlamışam.

- Xaricdə təhsil almağa necə qərar verdiniz?

- Universitetdə oxuduğum dövrdən qarşıma xaricdə təhsil almağı məqsədi qoymuşdum və bunun üçün xarici universitetləri araşdırmağa başlamışdım. Bir neçə ölkənin universitetinə müraciət etdim. Onların arasında Amerika Birləşmiş Ştatları, Almaniya, İtaliya və İngiltərə var idi. Demək olar ki, adlarını çəkdiyim bütün ölkələrdən ali məktəbə qəbul təklifi aldım və seçim qarşısında qalmışdım. İtaliyanın Tor Vergata Universitetini seçdim. Həmçinin İtaliyada təqaüd imkanları daha geniş idi və bundan başqa bir dil öyrənmək həvəsim də başlıca rol oynayırdı. Təbii ki, bütün bu prosesdə ailəmin mənə böyük dəstəyi oldu.

- Dövlət Proqramının əhəmiyyəti barədə nə deyə bilərsiniz?

- Dövlət Proqramına seçim prosesini yüksək qiymətləndirirəm. Təhsil Nazirliyinin əməkdaşları tərəfindən xaricdə təhsil alan tələbələrin oxuduqları ölkələrdə qarşılaşdıqları problemlərin operativ şəkildə həll edilməsi və öz köməkliklərini göstərməsi tələbələrə yaradılan ən gözəl xidmətlərdən biridir. Bununla da tələbələr təhsil aldıqları universitetlərdə dərslərinə yüksək səviyyədə hazırlaşa bilir və digər problemlər onların vaxtlarını almır. Dövlət Proqramına qəbul olunmağımı Təhsil Nazirliyinin veb-səhifəsindən öyrəndim və çox şad oldum ki, istədiyim sahə üzrə təhsilimi rahat şəkildə davam etdirə biləcəyəm. Xaricdə təhsil alan hər bir tələbə həmçinin Azərbaycanı təmsil edir. Azərbaycanlı tələbələr tərəfindən təşkil olunan Azərbaycan günləri xarici tələbələrin və universitet müəllimlərinin diqqətini cəlb edir. Hətta İtaliyada dostlarıma deyəndə ki, Dövlət Proqramı çərçivəsində təqaüdlə təhsil alıram, digər xaricdə təhsil alan tələbələr ölkələrində belə bir şəraitin olmadığını bildirirlər.

- İtaliya mühitinə alışmaq sizin üçün çətin olmadı ki?

- Yerli mühitə adaptasiya prosesi bir müddət davam etdi, lakin dərslərin çox olması və insanların xoş münasibəti adaptasiya prosesini tezləşdirdi.

Əsas çətinliklərdən biri tələbələrin italyan dilini bilməməsidir. Demək olar ki, italyanlar icimai həyatda ingilis dilindən istifadə etmirlər. İtaliyaya gəlmək istəyən tələbələrin sayı hər il getdikcə artır. Deyə bilərəm ki, İtaliyada gənc azərbaycanlı diasporası formalaşır. Bir çox universitetlərlə yaxından əlaqəmiz var və əməkdaşlıq edirik. İtaliyada tələbələrimiz əsasən iqtisadiyyat, beynəlxalq əlaqələr, dizayn, tibb, maliyyə, hüquq, biznesin təşkili və idarə edilməsi və digər fakültələr üzrə təhsil alırlar. Tədris həm ingilis, həm də italyan dillərində aparılır. Hazırda tələbələr tərəfindən seçilən ali məktəblər arasında La Sapienza, Milan Politexnik, Tor Vergata, Bocconi, Pisa, Bologna, Padova, Turin və digər universitetlər üstünlük təşkil edir. Bundan əlavə, qeyd etmək istərdim ki, İtaliyada təqaüd imkanları genişdir və universitetlərdə təhsil haqları digər Avropa ölkələrinin ali məktəbləri ilə müqayisədə cüzidir. Universitetə qəbul olma şərtləri daha sadədir və sənədləşmə prosesi digər ölkələrə nisbətən daha asandır. Bundan əlavə, italyan dilini öyrənmək istəyən tələbələr universitetin nəzdində olan kurslardan heç bir məbləğ ödəməyərək yararlana bilərlər. Bu da tələbələrin sosial həyata daha tez adaptasiya olunmasına kömək edir.

- Tələbə həyatınız necə keçir?

- Asudə vaxtlarım çox az olur və vaxt tapan kimi dostlarımla birlikdə İtaliyanın digər şəhərlərinə gəzməyə gedirəm. Bundan başqa, hər həftəsonu burada təhsil alan tələbələrlə futbol, üzgüçülük və digər idman növləri ilə məşğul oluruq. Kitab oxumağa ancaq nəqliyyatdan istifadə edərkən vaxt qalır. Çalışıram daha çox ixtisasım üzrə müxtəlif kitablar oxuyum.

- İtaliyanın təhsil sistemi, oxuduğunuz ali məktəb, seçdiyiniz ixtisas barədə...

- Hazırda Avropanın ən qədim və ən çox tələbəsi olan La Sapienza Universitetinin iqtisadiyyat fakültəsində magistr dərəcəsi üzrə təhsil alıram. Ümumiyyətlə, İtaliyada orta məktəb 12-13 illikdir, daha sonra isə tələbələr üçillik bakalavr dərəcəsi oxumalı olurlar. Bakalavrlar öz istəklərinə müvafiq olaraq birillik və ya ikiillik magistr proqramlarına müraciət edirlər. Ümumi götürdükdə İtaliya Almaniya və İngiltərə təhsil sistemindən bir az geridə qalır, bunun da əsas səbəbi orta məktəblərdə təhsilin aşağı səviyyədə olmasıdır. Ancaq nəzərə alaq ki, Qərbdə ilk universitet məhz İtaliyada yaranıb və ilk universitet tədrisi Bolonya Universitetində verilib. Universitetin yaranma tarixi dəqiq bilinməsə də 1088-ci ildə əsasının qoyulduğu iddia olunur. Hazırda isə İtaliya universitetlərində müasir standartlara cavab verən texniki baza mövcuddur, burada Amerika və İngiltərənin qabaqcıl universitetlərində doktorantura təhsili almış müəllim və professor heyəti çalışır. Bir çox universitetlərdə məzun olan tələbələr üçün iş yarmarkaları keçirilir və tələbələr həm staj, həm də iş imkanlarına malik olurlar.

Bütün dərsliklər online şəkildə universitetin bazasında yerləşdirilir və istənilən yerdə asanlıqa dərs vəsaitlərindən istifadə etmək mümkündür. Həm universitetdə olan kitabxanadan, həmçinin də şəhərin müxtəlif yerlərində olan kitabxanalardan yararlanmaq olar. İtaliyada müəllim və professor heyəti də tələbələrlə daim maraqlanır və görüş təyin edərək dərsdə anlaşılmayan mövzuları və ya hər hansısa bir sual yarandıqda onlardan öyrənmək mümkündür. Ümumiyyətlə, professorlar tələbələrə kömək etməkdə maraqlıdırlar və tələbələrin akademik həyatda daha uğurlu olması üçün lazım olan bütün köməkliyi göstərilər. Təhsil aldığım universitetin bir çox məzunları beynəlxalq təşkilatlarda və universitetlərdə fəaliyyət göstərirlər.

- İlk Avropa Oyunlarının açılışı İtaliyada necə qarşılandı?

- İlk Avropa Oyunları İtaliya ictimiyyəti tərəfindən çox maraqla qarşılandı. Mən də ilk Avropa Oyunlarının möhtəşəm açılışını İtaliyada izlədim. İtaliya idmançıları say tərkibinə görə Rusiya və Azərbaycandan sonra 283 idmançı ilə yarışlarda iştirak edirlər. İdmançılar İtaliyanı 23 fərqli idman növündə təmsil edirlər. Bu da İtaliya Olimpiya Komitəsinin Azərbaycanda keçirilən ilk Avropa Oyunlarına necə ciddi maraq göstərdiyini nümayiş etdirir. Oyunların açılışı İtaliyada "Sky" televiziyası ilə canlı yayımlanırdı. Mən də vaxt olan kimi burada oyunların icmalını canlı şəkildə izləyirəm. Buradakı italiyalı dostlarım mənə oyunların çox yaxşı təşkil olunduğunu və Azərbaycanın bu işin öhdəsindən çox yaxşı gəldiyini bildirirlər. Həmçinin Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı səfirliyi və digər diaspora təşkilatları da Avropa Oyunlarının tanıdılması üçün öz əməklərini əsirgəməyiblər. Azərbaycan-İtaliya Gənclər Assosiasiyası tərəfindən Avropa Oyunlarının tanıdılması ilə bağlı ölkənin gənclər təşkilatları arasında Avropa Oyunlarına həsr olunmuş mini-futbol turniri də təşkil olunmuşdur.

- İtalyanlar və azərbaycanlılar arasında hansı oxşarlıqları qeyd edə bilərsiniz?

- Demək istərdim ki, İtaliya ilə Azərbaycanın bu gün əldə etdikləri uğurların bəlkə də əsas səbəbi iki ölkənin xalqları arasında olan qarşılıqlı simpatiya və anlayışdır. Bu, yəqin ki, iki xalq arasında olan oxşarlıqlardan irəli gələn bir haldır. Hər iki xalq çox istiqanlı, gülərüz, səmimi və qonaqpərvərdir. Bu məqamda azərbaycanlılar ilə italyanların adət-ənənələri, mətbəxi və düşüncə tərzində olan oxşarlıqları da unutmamaq lazımdır. Xüsusən cənubda yaşayan italyanlar da biz azərbaycanlılar kimi ailəyə çox yüksək önəm verir, ailə qurduqdan sonra belə valideynləri ilə yaşamaqda davam edirlər. Bizim kimi bütün italyanlar da milli bayramları və xüsusi günləri ənənəvi olaraq ailələri ilə birlikdə tipik italyan yeməkləri ilə bəzədilmiş süfrə arxasında keçirirlər. Romada italyan dostlarımla bir arada olanda onlarla necə də oxşar olduğumuzu hiss edirdim. Hətta bizim mətbəximizin nümunəsi olan düşbərə ilə onların ravioli adlanan yeməyinin eyni olduğunu kəşf edəndə isə özümü lap Azərbaycandakı kimi hiss etmişdim.

- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz. Ölkəmizi, mədəniyyətimizi təmsil edə bilirsinizmi?

- İtaliyaya ilk dəfə 2011-ci ildə gələndə demək olar ki, çox az sayda azərbaycanlı tələbə tanıyırdım. Fərqli bir mühit və fərqli bir ölkəyə alışmaq çox vaxtımı almadı və qısa müddətdə yaşadığım mühitə uyğunlaşdım. Lakin ilk günlərdə təcrübəsizlik və dil problemi kimi çətinliklər var idi. Daha sonra isə bütün tələbələri bir araya toplamağa çalışdım. Burada olan tələbələrlə birlikdə Azərbaycan-İtaliya Gənclər Assosiasiyasını təsis etdik. Gənclər təşkilatı olaraq əsas məqsədimiz iki ölkə arasında körpü rolunu oynamaq və Azərbaycandan İtaliyaya gələn tələbələrə köməklik göstərməkdir. Bununla yanaşı, Azərbaycanın mədəniyyətini, incəsənətini, musiqisini və milli adət-ənənələrini İtaliya ictimaiyyətinə çatdırmaq və iki ölkə arasında şaxələnən inkişafa öz töhfəmizi verməkdir. Həmçinin Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətləri İtaliya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. Təşkilatımız bir ilə yaxın təsis olunsa da bu günə kimi bir çox işlər görmüşük. Bunlara misal olaraq Roma və Napoli şəhərlərində Azərbaycan mədəniyyəti günü və Roma Tor Vergata Universitetində Azərbaycanın tanıdılması və təhsil perspektivi adlı "dəyirmi masa" təşkil olunmuşdur. Bundan əlavə, İtaliyanın ən böyük qeyri-hökumət təşkilatı olan Giovano nel Mondo və Sapienza Movimento təşkilatı ilə sıx əməkdaşlıq edirik və birgə layihələr üzərində calışırıq. Hazırda Assosiasiyanın İtaliyanın Turin, Napoli, Milan, Florensiya və Perugia şəhərlərində koordinatorları var və çalışırıq ki, həmin şəhərlərdə də tədbirlər həyata keçirək. Bundan başqa, təşkilatımız "Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində Xocalı həqiqətlərinin İtaliya ictimaiyyətinə və İtaliyada yaşayan digər xalqların diqqətinə çatdırılması yönündə silsilə tədbirlər həyata keçirir. Əlbəttə ki, Azərbaycan Respublikasının İtaliyadakı səfirliyi tələbələrlə yaxından maraqlanır və onların problemlərinin həllində öz köməkliyini göstərir. Mütəmadi olaraq cənab səfir Vaqif Sadıqov tələbələrlə görüşür və onların fikirlərini və təkliflərini dinləyir. Bundan əlavə qeyd etmək istərdim ki, səfirlik həmçinin Azərbaycan-İtaliya Gənclər Assosiasiyasının bütün tədbirlərində həm maddi, həm mənəvi cəhətdən öz köməkliyini göstərir.

- Gələcək planlarınız?

- Təhsilimi bitirdikdən sonra Azərbaycana qayıdıb sahəm üzrə çalışmaq istəyirəm. Təbii ki, hər bir insan kimi mən də öz qarşıma maksimum hədəflər qoyuram və mükəmməl, peşəkar təhsil almaq istəyirəm. Hədəflərim məni lazım olan istiqamətə aparır. Təhsil aldığım müddət ərzində Avropa Parlamentində təcrübə proqramında iştirak etmişəm. Hazırda isə IFAD-da (kənd təsərrüfatının inkişafı üzrə Beynəlxalq Maliyyə Təskilatında) təcrübə proqramında iştirak edirəm. Bundan əlavə, Azərbaycan-İtaliya Gənclər Assosiasiyasında tələbələrlə birlikdə müxtəlif tədbirlər təşkil edirik və bu işi, ilk növbədə, özümə borc bilirəm və bundan zövq alıram.

Sonda öz adımdan və Azərbaycan-İtaliya Gənclər Assosiasiyası adından "Azərbaycan müəllimi" qəzetinə dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Oruc MUSTAFAYEV

Azərbaycan müəllimi.- 2015.- 20 iyun.- S.10.