İbtidai siniflərdə nümunəvi riyaziyyat dərsi

III SİNİF

RİYAZİYYAT FƏNNİ

Mövzu: Kütlənin ölçülməsi

Standart:

4.2.2. Kəmiyyətin vahidləri arasındakı əlaqələrdən hesablamalarda istifadə edir.

4.2.3. Ölçmənin dəqiqliyini aparmaq üçün daha kiçik vahidlərdən istifadə edir.

2.3.2. Kəmiyyətlər arasında əlaqəni daha asanlıqla başa düşdüyünü ifadə edir.

Məqsəd:

- kütlənin ölçü vahidlərini tanıyır;

- kütlə ölçü vahidlərinin qarşılıqlı əlaqəsindən hesablamalarda istifadə edir;

- sadə hallara uyğun əşyaların kütlələrini təxmin edir.

İnteqrasiya:

Ana dili: 1.2. - Şagird şifahi nitq bacarığına malik olduğunu nümayiş etdirir.

Həyat bilgisi: 2.2.3. - Verilmiş şərtlərə uyğun ailə büdcəsi tərtib edir.

Təsviri incəsənət: 2.2.2

Təlim forması:

Böyük və kiçik qruplarla iş.

Təlim üsulu:

Beyin həmləsi, müzakirə, şaxələndirmə, təqdimat.

Resurslar:

Dərslik, iş dəftəri, iş vərəqləri.

Dərsin gedişi: Motivasiya, problemin qoyuluşu.

Salamlaşma. Ötən dərsin qısa sual-cavabla təkrarı. Motivasiya yaratmaq üçün aşağıdakı slaydı nümayiş etdirirəm.

Şagirdlərlə slayddakı hər bir şəkil haqqında sorğu aparıram. Məsələn,

Sual: - Sağdan birinci nə şəklidir?

Cavab: - Xoruz (toyuq).

Sual: - Bəs ikinci nə şəklidir?

Cavab: - Fil.

Sual: - Bu iki heyvandan hansı böyükdür (ağırdır)?

Cavab: - Fil.

Beləcə bütün şəkillər üzrə müqayisəli sual-cavab apardıqdan sonra şagirdlər əllərində yoxlamaq üçün iki əşyanı tutub onların ağır-yüngüllükləri ilə bağlı fikir yürüdürlər: hansı ağırdır, hansı yüngüldür? Əlavə suallar verirəm:

- Əşyanın materialının onun kütləsinə təsiri varmı?

- İki kisədən biri yun, digəri qumla doludur. Hansı daha ağırdır?

İki təyyarə modeli göstərirəm. Biri kağızdan, digəri isə dəmirdən hazırlanmışdır. Sual verirəm:

- Hansı daha ağır olar: kağızdan hazırlanmış, yoxsa dəmirdən hazırlanmış?

- Bir çantada 3, digərində isə 8 eyni kitab var. Hansı çanta ağırdır?

Şagirdlərə aşağıdakı sualları verməklə şaxələnmə aparıram:

- Hansı ölçü vahidlərini tanıyırsınız?

- Kütlə vahidləri hansılardır?

- Ən kiçik və ən böyük kütlə vahidi hansıdır?

- Biz hansı uzunluq ölçü vahidlərindən istifadə edirik?

- Standart ölçü vahidləri hansılardır?

- 1 dm, 3 dm 5 sm neçə sm-dir?

- 1 m neçə sm-dir?

- 1sm neçə mm-dir? və s.

- Ən kiçik və ən böyük uzunluq ölçü vahidi hansıdır?

- Şərti ölçü vahidlərini kim sadalayar?

- Biz nə zaman şərti ölçü vahidlərindən istifadə edirik?

- Biz bu ölçü vahidlərini başqa necə adlandıra bilərik?

- Kəmiyyətlər haqqında hansı məlumatları toplamısınız?

Şagirdlərin cavabları:

- Kəmiyyət alınma sözdür.

- Ölçü sistemi ilk dəfə Fransada yaranıb.

- Metr yunanca ölçü deməkdir.

- Əsas ölçü vahidi metrdir.

- Metr sözünün əvvəlinə ön şəkilçilər artırmaqla metrdən böyük və kiçik ölçü vahidləri yaratmaq olur.

Yardımçı sual:

- Əşyanın kütləsi nə vaxt artır?

Tədqiqat sualı:

Deyilənləri ümumiləşdirərək tədqiqat sualını bu cür qoyuram: Kütlə necə ölçülür? Kütlə ölçü vahidləri hansılardır? Çəki vahidlərini bilmək bizə nə üçün bu qədər vacibdir?

Tədqiqatın aparılması:

Şagirdləri üç qrupa bölürəm. Qruplara tapşırıq yazılmış iş vərəqləri verirəm. Qruplar liderlərini seçirlər. Sonra şagirdlərin müstəqil işləri təşkil olunur.

İnformasiya mübadiləsi:

Hər qrup öz işini təqdim edir. Qrupların işləri lövhədən asılır.

İnformasiyanın müzakirəsi:

Qrupların təqdimatı başa çatdıqdan sonra şagirdlərə sual verirəm:

1. Kütlə nədir?

2. 1 kq neçə qramdır?

3. Böyükdən kiçiyə kütlə vahidlərini söyləyin.

4. Hansı kütlə bir pomidora uyğun ola bilər: 5 kq, 50 kq, 50 q?

5. Aşağıdakı kütlələrin hansı uyğundur?

Sonra şagirdlərin mümkün cavabları dinlənilir.

Test tapşırıqları vasitəsilə mövzunu daha da möhkəmləndirirəm.

Nəticə və ümumiləşdirmə:

Şagirdlərin cavablarından ümumi nəticəyə gəlinir ki, əşyaların kütlələri tərəzi vasitəsilə ölçülür. Əşyaların kütləsini ölçmək üçün çəki vahidlərini bilmək lazımdır.

Sonra dərslikdəki çalışmalar yerinə yetirilir (səh.90).

Ev tapşırığı:

Səh.90, məsələ ¹ 3.

İş dəftəri səh.86, misal ¹1- 5.

Qiymətləndirmə:

Xuraman ŞABANİ,

Bakı şəhər 6 nömrəli məktəb-liseyin ibtidai sinif müəllimi,

"Ən yaxşı müəllim" müsabiqəsinin qalibi

Azərbaycan müəllimi.- 2015.- 16 may.- S.12.