“Öyrənmək uğurun
əsas yoludur”
Edinburq Universitetinin
müəllimi Nərmin Məmmədova:
“Tələbələrimdən
nəyisə öyrənməyə çəkinmirəm”
Nərmin Faiq qızı Məmmədova 1991-ci il iyunun 4-də Bakı
şəhərində anadan olub. Orta təhsilinə
Bakıdakı 132-134 nömrəli təhsil kompleksində
başlayıb. 2009-cu ildə R.Əliyev adına 3 nömrəli
məktəbi bitirib. Elə həmin ildə
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye
Universitetinin ABŞ-ın Corciya
Dövlət Universiteti ilə birgə
proqramı əsasında biznesin idarəedilməsi
ixtisasına qəbul olunub. Tələbəlik
illərindən ictimai-siyasi fəaliyyətə
cəlb olunub, gənclər sektorunda aktiv fəaliyyət
göstərib. Nailiyyətləri nəzərə
alınaraq Dünya İqtisadi
Forumunun (Davos) təşəbbüsü
ilə yaradılan dünyadakı ən aktiv
və uğurlu gənclərin şəbəkəsi
olan Qlobal Şeyperlər
Cəmiyyətinə üzv seçilib. 2013-cü ildə universitetdən
məzun olduqdan sonra
Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman
Nazirliyinin Beynəlxalq
əlaqələr şöbəsində baş
məsləhətçi vəzifəsində işə
başlayıb. 2014-cü ildə “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan
gənclərinin xarici ölkələrdə
təhsili üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində
magistr dərəcəsində təhsil almaq üçün Böyük Britaniyanın Lester
Universitetinə qəbul olub. 2015-ci
ildə təhsilini uğurla başa vurduqdan sonra Azərbaycana qayıdıb. Azərbaycan
Respublikası Təhsil Nazirliyinin əməkdaşlığı
ilə yaradılan “Azərbaycan üçün
öyrət” təhsil proqramına rəhbərlik edib. Eyni zamanda, Azərbaycan Dövlət
İqtisad Universitetində müəllim olaraq fəaliyyət göstərib, SABAH
qruplarına menecment fənni üzrə dərs
deyib. 2016-cı ilin
sentyabrında ailə həyatı quraraq
yenidən Böyük Britaniyaya
köçüb. 2017-ci ilin
sentyabrından dünyanın ən yaxşı ali məktəblərinin reytinq
cədvəlində ilk 20-likdə olan Böyük
Britaniyanın Edinburq Universitetində
müəllim olaraq fəaliyyətə
başlayıb. Hazırda universitetdə strateji
menecment üzrə dərs deyir.
Britaniyada doktorluq dərəcəsini
başa vurmadan
müəllim kimi fəaliyyət
göstərmək mümkün deyil
- Necə oldu ki, Edinburq Universitetində müəllim kimi işləməyə qərar verdiniz?
- Qeyd edim ki, Böyük Britaniyada magistr təhsilimi başa vurub Bakıya qayıtdıqdan sonra Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində müəllim olaraq fəaliyyət göstərmişəm. Bu fəaliyyət qısa olsa da, müəllimlik peşəsindən, bildiklərimi digərlərinə öyrətməkdən nə qədər zövq aldığımı anlamaq üçün kifayət oldu. Yenidən Böyük Britaniyaya köçdükdən sonra müəllim olaraq işləmək həvəsim hələ də var idi, amma qarşımda bir maneə dururdu - Britaniya təhsil sisteminin qaydalarına əsasən, doktorluq dərəcəsini başa vurmadan burada tamhüquqlu müəllim olaraq fəaliyyət göstərmək demək olar ki, mümkün deyil. Bu səbəbdən bir müddət müəllimlik fəaliyyətimə ara verməli olmuşdum. Bu fəaliyyətə yenidən qayıtmağımda həyat yoldaşımın böyük rolu oldu. O, hazırda Edinburq Universitetində doktorluq dərəcəsi üzrə təhsil alır. Universitetdə mənim sahəm üzrə müəllim qəbulu elanını görüb mənimlə paylaşdı və müraciət etməyim üçün həvəsləndirdi. Nəticədə doktorantura tələbinin olmasına baxmayaraq, əvvəlki müəllimlik təcrübəm nəzərə alınaraq bir sıra mərhələlərdən keçdim və universitetdə müəllim olaraq fəaliyyətə başladım.
Böyük Britaniya universitetləri
haqqında məlumatlı
idim
- Siz Edinburq Universiteti
ilə əvvəllər
tanış idinizmi? Bu universitet
sizi hansı ənənələri ilə
cəlb etmişdi?
- Əlbəttə, tanış idim. Magistr təhsilimi “2007-2015-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin
xarici ölkələrdə
təhsili üzrə
Dövlət Proqramı”
çərçivəsində İngiltərədə, Lester Universitetində
başa vurmuşam.
Bu səbəbdən də Böyük Britaniya universitetləri haqqında məlumatlı
idim. Təhsil aldığım dövrdə
Edinburq Universitetində
təhsil alan
azərbaycanlı tələbələrlə
də mütəmadi olaraq əlaqə saxlayırdım.
Ümumiyyətlə, tək Edinburq Universiteti deyil, bütün Böyük Britaniya universitetlərinin
qədim təhsil ənənələri, müəllim-tələbə
münasibətləri hər
zaman diqqətimi cəlb etmişdir. Hətta 2015-ci ildə Bakıya qayıtdıqdan sonra müəllim olaraq işlədiyim dövrdə
burada öyrəndiklərimi
öz tədris üsulumda tətbiq etməyə çalışırdım.
Məhz Edinburq Universitetindən danışdıqda isə,
universitetin qədimliyi
(dünyanın ingilisdilli
altıncı qədim
universitetidir), yüksək
təhsil ənənələri
və dünya reytinq cədvəllərində
ön sıralarda olması diqqətdən yayına bilməz.
226 tələbəyə strateji
menecment fənnini tədris etmişəm
- Edinburq Universitetində
fəaliyyətiniz barədə
məlumat verərdiniz. Hansı fənni
tədris edirsiniz?
- Edinburq Universitetində
müəllim (lecturer, teaching fellow) olaraq fəaliyyətimə
2017-2018-ci tədris ilindən
etibarən başlamışam. Geridə qoyduğum
bir semestr ərzində 226 tələbəyə
strateji menecment fənnini tədris etmişəm. Fəaliyyətim əsasən mühazirə
və seminarlardan ibarət olub. Hazırda tələbələrimin imtahanını
səbirsizliklə gözləyirəm.
Ümid edirəm ki, uğurlu nəticələr
əldə edəcəklər.
Onların nəticələri mənim müəllim olaraq uğurum sayıla bilər.
- Bir azərbaycanlı gənc kimi Edinburq kimi təhsil
ənənələri olan
bir ali
məktəbdə işlədiyinizə
görə hansı hissləri keçirirsiniz?
- Bir neçə il əvvəl
bir gün Böyük Britaniyada hər hansı fənni tədris edəcəyimi təsəvvür
etmirdim, təhsil aldığım dövrdə
mənə dərs deyən müəllimlərin
əlçatmaz vəzifədə
olduğunu düşünürdüm.
Hal-hazırda bu yolda ilk addımımı
atmaq mənim üçün qürurverici
hissdir.
Edinburqun
ilk azərbaycanlı müəllimi...
- “Edinburqun ilk azərbaycanlı
müəllimi” kimi tələbələrinizlə ilk dərsinizi necə xatırlayırsınız? Çətin olmadı ki, sizin üçün.
Hər halda yad ölkə, fərqli tədris mühiti...
- Özümü universitetin
ilk azərbaycanlı müəllimi
adlandırmazdım. Edinburqda hal-hazırda
doktorluq dərəcəsində
təhsil alaraq tələbələrə seminarlar
deyib müəllimlik istiqamətində çalışan
bir neçə azərbaycanlı var, hər birinin adını yaxın gələcəkdə böyük
uğur əldə etdiyinə görə tanıyacağıq. Mənim yeganə
fərqim həm də mühazirələr
deməkdir. Əlbəttə, ilk dərs başlayana qədər çox həyəcanlı idim.
İngilisdilli ölkədə yerli tələbələrin
qarşısına bir
xarici müəllim olaraq çıxmaq mənim üçün həyəcanverici idi.
Lakin, dərs başlayandan sonra tədris zalında olan 200-dən çox tələbənin sənin
dediklərini maraqla dinlədiyini hiss etdiyin an dərsdən başqa heç bir şey düşünmürsən
və hər bir tələbənin dərs materialını anlaması üçün
çalışırsan.
Tələbələrimlə bərabər biliklərimin çox artdığını hiss edirəm
- Tələbələriniz haqda
nə deyə bilərsiniz? Onlar hansı ölkələri
təmsil edirlər?
Dərsləriniz necə keçir?
Tələbələrin dərsə maraq
göstərməsi nə
səviyyədədir?
- Tələbələrimin əksəriyyəti
yerli, yəni Böyük britaniyalı tələbələrdir. Bəzi Avropa
ölkələri, Amerika
və Çindən də tələbələrim
var idi. Buradakı tələbələr məni
düşünmək, analitiq
qabiliyyətləri ilə
müsbət mənada
təəccübləndirirlər. Verilən sualların məntiqi bəzən məni düşünməyə məcbur
edir. Məncə, bu özünü
inkişaf etdirmək üçün əla vasitədir - geridə qoyduğum bir semestr ərzində tələbələrimlə bərabər
dünyagörüşü və biliklərimin çox artdığını
hiss edirəm.
Elmi kollektiv çox mehribandır, bu səbəbdən özümü
çox rahat hiss edirəm
- Ümumiyyətlə, universitetdə
əcnəbi müəllimlərə
münasibət necədir?
Bir müəllim olaraq özünüzü
sərbəst hiss edə
bilirsinizmi? Müəllim-tələbə münasibətləri barədə nə deyə bilərsiniz?
- Universitet mühiti Böyük Britaniyada irqi və milli
ayrı-seçkiliyin tamamilə
hiss olunmadığı yerlərdən
biridir. İnsanlara bilik və savadına görə qiymət verildiyi üçün müəllim
heyətinin böyük
bir qismi xaricilərdir. Daha bir müsbət cəhət isə on illərlə stajı olan professorların gənc müəllimlərə yol
göstərməsi, dəstəyidir.
Elmi kollektiv çox mehribandır, bu səbəbdən özümü
çox rahat hiss edirəm.
Müəllim-tələbə münasibətləri isə
öz sadəliyi və səmimiliyi ilə seçilir. Müəllimlər tələbələrə tədris
verməklə bərabər,
hər bir tələbənin müəllim
heyətindən təyin
olunmuş rəhbəri
olur. Tələbə onu narahat edən bütün məsələlərlə həmin
müəllimə yaxınlaşıb
məsləhət ala bilər.
Bunu etməkdə məqsəd
tələbələrin bir
çoxunun öz evlərindən, ailələrindən
uzaqda olması ilə əlaqədar olaraq yaşaya biləcək çətinlikləri
ilə bağlıdır.
Bu çətinliklər dərs
davamiyyətinə təsir
etməsin deyə hər bir tələbə
şəxsi dəstək
hiss etməlidir.
- Həyatda və təhsildə uğur qazanmaq üçün nə tələb olunur? Həmyaşıdlarınıza nə kimi tövsiyələriniz olardı?
- Həyatda, təhsildə,
karyerada-istənilən sahədə
uğur qazanmaq üçün ilk növbədə
vacib olan məqsəd və istəkdir. Durmadan öz üzərinizdə
çalışıb öyrənməyə
davam etmək lazımdır. Yaşdan, təhsil
səviyyəsindən asılı
olmayaraq öyrənmək
uğurun əsas yoludur. Tələbələrimdən nəyisə öyrənməyə
çəkinmirəm, əksinə,
bunu olduğu kimi qəbul edib öz üzərimdə
işləməyə davam
edirəm. İnsanın hər yaşda öyrənəcəyi yeniliklər
var. Bundan qaçmamaq,
biliklərini artırmaq
və ən əsası, qorxmamaq lazımdır. İstənilən yeni addım atarkən qorxu hissi hər adamda olur. Onun öhdəsindən gəlmək
və özünə
güvənmək uğurun
əsas şərtlərindən
biridir.
Gələcəyimi akademik fəaliyyətdə görürəm
- İşdən kənar
vaxtlarınız necə
keçir? Hobbiniz, maraqlarınız barədə.
- İşdən kənar vaxtlarımı əsasən
ailəm və Edinburqda yaşayan, təhsil alan
azərbaycanlılarla keçirirəm.
Britaniyaya köçməzdən əvvəl uzun müddət latın-amerikan
rəqsləri ilə
məşğul olmuşam,
lakin artıq sadəcə professional rəqs
dünyasında baş
verənləri izləməklə
kifayətlənirəm. Səyahət etməyi sevirəm,
vaxt olduqca Britaniyanın müxtəlif
şəhərlərini gəzib
görməyə çalışıram.
- Gələcəklə bağlı
hansısa planlarınız
varmı?
- Professional olaraq gələcəyimi akademik fəaliyyətdə görürəm. Universitet mühitində olmaqdan zövq alıram və insanın zövq aldığı sahədə işləməsinin vacib olduğunu düşünürəm. Gələn il elmi araşdırma aparmaq üçün hal-hazırda mövzu üzərində işləyirəm. Uyğun mövzu ilə uğurlu araşdırma apararaq nəticə əldə edib dünyada qabaqcıl reytinqli elmi jurnallarda məqaləmin çap olunması yaxın gələcək üçün planımdır.
- Müsahibəyə görə sizə minnətdarlıq edir və müəllimlik fəaliyyətinizdə, şəxsi həyatınızda bol uğurlar arzulayıram.
-Təşəkkür edirəm!
Oruc MUSTAFAYEV
Azərbaycan müəllimi.- 2017.-
22 dekabr.- S.9.