İlk zəngdən son zəngə
Təhsildə
keyfiyyət ilinin nailiyyətləri
Daha bir tədris
ili yekunlaşdı. Hər il
olduğu kimi, yenə ilk zənglə başlayıb son zənglə
başa çatsa da, təkrarsız, yeniliklərlə dolu bir
il oldu. Bəs bu ildən geriyə nə
qaldı?
Təhsil əhatə etdiyi bütün sahələrdə
keyfiyyəti hədəf götürdü. “Təhsildə
keyfiyyət ili” adı altında davamlı inkişafa hədəflənən
planlar, gerçəkləşən çoxsaylı tədbirlər,
bir-birini əvəz edən ardıcıl addımlar
2017-2018-ci tədris ilinin “Gündəliy”inə qeyd edildi.
Məktəbəqədər və
ümumi təhsildə islahatların nəticəsi
Məktəbəqədər
və ümumi təhsildə həyata keçirilən
islahatlar ilin sonunda artıq öz nəticəsini verdi. Təhsilin bu istiqaməti üzrə ən
böyük islahat təmayülləşmənin
miqyasının genişlənməsi oldu ki, bu da ali təhsil müəssisələrinə qəbul
imtahanlarında nəticələrin yüksəlməsi ilə
müşayiət edildi. Yaxud, müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsi və ya diaqnostik qiymətləndirməsini
götürək. Dəyişərək
təkmilləşən qaydalar müəllimlərin problemlərinin
daha asan yolla həllini təmin etməklə yanaşı,
onların öz üzərində işləyərək
peşəkarlığının, bilik səviyyəsinin
artırılmasında mühüm rol oynadı.
Beləliklə,
məktəbəqədər və ümumi təhsildə
hansı keyfiyyət dəyişikliyinə nail olunduğuna nəzər
yetirək:
Təmayülləşmənin
miqyası genişlənib
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, 2017-2018-ci dərs ilindən
ümumi təhsilin tam orta təhsil səviyyəsində təmayülləşməsinin
miqyası genişləndi. Tətbiqi heç də
sadə olmayan bu prosesdə hər bir məqam nəzərə
alınmışdı. Yəni IX sinfi
bitirən şagirdlərin meyil-maraqlarına görə
düzgün seçimi, peşəkar səviyyəli pedaqoji
heyətin formalaşdırılması, məktəblərdə
lazımi təlim-tərbiyə şəraitinin
yaradılması, təhsilin məzmununun müasir
çağırışlara uyğun optimal müəyyənləşdirilməsi
diqqətlə ölçülüb-biçilib sonra icraya
yönəldildi.
Beləliklə, icbari ümumi orta təhsil səviyyəsində
fənlər üzrə zəruri minimum bilik və
bacarıqlara yiyələnən şagirdlər
üçün tam orta təhsilin marağa uyğun təşkili
ümumi təhsil sistemində yeni mərhələnin əsasını
qoydu. Nəticədə
2017-2018-ci dərs ilində ölkə üzrə 722 məktəbin
təmayüllü 1206 onuncu sinfinə 27005 nəfər şagird cəlb olundu.
Azərbaycan məktəblilərinin
bilik hərəkatı
Respublika fənn olimpiadaları ölkənin
bütün şəhər və rayonlarının məktəblərini
əhatə edən elm yarışıdır. Bu
yarışlar ayrı-ayrı fənlər üzrə
xüsusi istedadı olan şagirdlərin aşkarlanmasına
xidmət edir. Onların bilik və
bacarıqlarının qiymətləndirilməsi, şagirdlərin
həmin fənlərə olan maraqlarının
artırılması, sağlam rəqabət mühitində
öz bilik və bacarıqlarını nümayiş etdirmələrinə
imkan yaradılması məqsədi daşıyır. Azərbaycan
dili və ədəbiyyatı, riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya,
informatika, coğrafiya və tarix olmaqla 8 fənn üzrə
IX, X və XI sinif şagirdlərinin iştirakı ilə
keçirilsə də, bu yarışlarda xüsusi
istedadı və hazırlığı ilə seçilən
7-8-ci sinif şagirdlərinə də tez-tez rast gəlinir.
Builki
Respublika fənn olimpiadalarında 33 mindən çox
şagird iştirak etdi, 45 nəfər qızıl, 89 nəfər
gümüş, 142 nəfər bürünc olmaqla 276,
Naxçıvan MR daxil olmaqla isə 298 nəfər qalib elan
edildi.
Ölkəmizdə keçirilən olimpiadaların 4
ildir artan dinamika ilə inkişafı nəzərdən
qaçmayıb. 4 il öncə bu yarışa 22 min
şagird qatıldığını nəzərə alsaq,
ildən-ilə artan dinamika güclənən etimad və
böyüyən maraqla izah oluna bilər. Belə
ki, olimpiada 3 ildir fərqli qaydalarla müxtəlif formatda
keçirilir. Hər il
iştirakçıların sayının artması gərgin
müsabiqə şəraiti yaradır və kifayət qədər
böyük rəqabət mühiti formalaşır. Artım dinamikasının ayrı-ayrı fənlər
üzrə də müşahidə olunması olimpiadanın
məqsədinə çatdığının göstəricisidir.
Respublika fənn olimpiadalarında fəal iştirak
ölkəmizin beynəlxalq bilik yarışlarındakı nəticələrinə
təsirsiz ötüşmür. Elə götürək
sonuncu dərs ilini. 2017-2018-ci tədris
ilində beynəlxalq olimpiadalarda qazanılmış
medalların sayı 13 olub.
Onu da qeyd edək ki, beynəlxalq olimpiadalarda təmsil
olunan komandalarımız əksər hallarda ən gənc
komandalar olur.
Tərkibində 7-8-ci sinif şagirdləri də
olan komandalarımız nümayiş etdirdikləri biliklə
ölkəmizi fərqləndirirlər. Bunun
nəticəsidir ki, beynəlxalq olimpiadalarda olan medal sayı
ildən-ilə yaxşılaşır.
Xatırladaq ki, Azərbaycan məktəbliləri
1994-cü ildən beynəlxalq olimpiadalarda 314 medal qazanıb. Son 5 il ərzində isə
məktəblilər ölkəmizə 3 qızıl, 21
gümüş və 85 bürünc medal olmaqla, ümumilikdə
109 medal gətiriblər. Bu da müstəqillik
dövründə qazanılan bütün medalların təxminən
35 faizidir.
Heydər Əliyev yolu
şagirdlərin təqdimatlarında
Artıq 3-cü ildir ki, IX-XI sinif şagirdləri ulu
öndərlə bağlı düşüncələrini,
arzularını “Ən yaxşı təqdimat” müsabiqəsində
ifadə edirlər. İqtisadi cəhətdən inkişaf
etmiş mərkəzi şəhərlərdə yerləşən
ən nüfuzlu məktəblərdən tutmuş ucqar kəndlərdəki
kiçik məktəblərə qədər hər yerdən
məktəblilər dahi şəxsiyyətlə bağlı
ürək sözlərini ədəbi-bədii dillə,
öz tərzində təqdim edirlər. Bu il
ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 95-ci
ildönümü münasibəti ilə keçirilən “Ən
yaxşı təqdimat” müsabiqəsinin nəticələrinə
əsasən, 8 nəfər I, 14 nəfər II, 18 nəfər
III dərəcəli diplomla, 25 nəfər isə tərifnamə
ilə təltif olundu.
Qeyd edək
ki, təkcə birinci yerə layiq görülən 8 nəfərdən
5-nin kənd məktəblərindən, hətta rayon mərkəzindən
30 kilometrədək uzaqlıqda yerləşən təhsil
müəssisələrindən seçildiyini nəzərə
alsaq, müsabiqənin miqyasını və əhəmiyyətini,
şəffaflığını və ədalətliliyini təsəvvür
etmək daha asan olar.
“Ədəbiyyat biliciləri”
Mütaliə vərdişlərinin təkmilləşdirilməsi,
şagirdlərdə bədii ədəbiyyata marağın
daha da artırılması, ədəbi biliklərin genişləndirilməsi,
kitaba sevginin yaradılması məqsədi ilə artıq
üçüncü ildir ki, keçirilir. Bu ümumrespublika müsabiqəsi ümumtəhsil
məktəblərinin VIII-XI sinif şagirdlərini əhatə
edir. Müsabiqənin builki nəticələrinə görə,
5 nəfər birinci, 10 nəfər ikinci, 15 nəfər
üçüncü dərəcəli diploma, 20 nəfər
tərifnamayə layiq görülüb.
Müəllimlər diaqnostik qiymətləndirmədə
Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda əvvəllər
heç vaxt müəllimlərin qiymətləndirilməsi
aparılmayıb. İlk dəfə 2014-cü ildə başlayan proses
2017-ci ildə başa çatıb və ölkənin
ümumi təhsil müəssisələrində
çalışan müəllimlərin diaqnostik qiymətləndirilməsinə
yekun vurulub. Beləliklə, 2014-2018-ci illər ərzində
respublika üzrə ümumilikdə 140000-dən çox
pedaqoji işçi diaqnostik qiymətləndirmədən
keçib və qiymətləndirməyə cəlb
edilmiş müəllimlərin dərs yükü norması
1,5 dəfə yüksəldilməklə əməkhaqları
2 dəfə artırılıb. Əvvəllər az bal toplayan və yaxud topladığı balla
qane olmayanlar diaqnostik qiymətləndirilməsi
üçün yenidən müraciət ediblər. Nəticədə 2018-ci ildə 16000-dən, 2017-ci
ildə 49000-dən çox müəllim diaqnostik qiymətləndirmədən
keçib.
Məlumat
üçün bildirək ki, diaqnostik qiymətləndirmənin
nəticələri müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi
zamanı nəzərə alınır. Onların
bilik və bacarıq səviyyələrinin müəyyənləşdirilməsi
dərs yükünün rasional bölüşdürülməsinə
xidmət edir. Yüksək nəticə
göstərənlərin dərs yükü norması və
əməkhaqqı, bununla da maddi rifahı
yaxşılaşdırılır.
Sadəcə müəllimlərin deyil, regionlardakı məktəbdənkənar
təhsil müəssisələrinin dərnək rəhbəri
və məşqçi-müəllimlərinin də bilik və
bacarıqlarının qiymətləndirilməsi
keçirilir.
Bu il 3616 nəfər dərnək rəhbəri
və məşqçi-müəllimin bilik və
bacarıqları qiymətləndirilib. Bu da regionlar üzrə
pedaqoji işçi heyətinin ümumi sayının 88,32 faizi deməkdir. On beş
istiqamət üzrə aparılan qiymətləndirmədə
məntiqi düşünmə və pedaqoji qabiliyyət,
peşə-ixtisas, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları üzrə
biliklər və psixoloji xüsusiyyətlər
yoxlanılıb. Onu da bildirək ki, müəllimlərin
diaqnostik qiymətləndirilməsinin nəticələri kimi,
bu imtahanın nəticələri də nəzərə
alınır. Belə ki, məktəbdənkənar
təhsil müəssisələrinin sayının
optimallaşdırılması zamanı müəssisələrin
yeni tərkibinin müəyyənləşdirilməsində
dərnək rəhbəri və məşqçi-müəllimlərin
qiymətləndirmədəki nəticələri əsas
götürülür.
477 müəllimlə yeni müqavilə
Müəllimlər
üçün bu il ilk dəfə həyata
keçirilən daha bir yenilik müddətli müqavilə ilə
işləyənlərin daimiləşməsi
üçün onlarla müsahibələrin təşkil
edilməsi oldu. Bu məqsədlə martın
29-dan ölkə üzrə sənəd qəbulu
aparıldı. Tələb edilən
meyarlara uyğun olduğunu hesab edən hər kəs
müraciət edərək müsabiqəyə
qatıldı. Əvvəlki illərdə
buna bənzər layihələr olsa da, bu dəfə ümumtəhsil
müəssisələrində müddətli müqavilə
ilə işləyən müəllimlərin həmin yerlərə
daimiləşdirilməsi mərkəzləşdirilmiş
qaydada ilk dəfə reallaşdırıldı. Uyğun hesab edilən 477 nəfərlə
bağlı müsbət qərarlar verildi və onlar işlədikləri
yerlərə daimi müəllim olaraq qəbul edildilər.
Həmin şəxslər 2016-2017-ci və
2017-2018-ci tədris illəri üzrə müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsində zəruri keçid
balını toplayan və ümumi təhsil müəssisəsinə
müddətli əmək müqaviləsi əsasında
işə qəbul edilən müəllimlər idi.
Müəllimlərin yerdəyişməsində
yenilik
Bu il müşahidə edilən ən çox
yenilik müəllimlərin yerdəyişməsi müsabiqəsində
oldu. Təhsil Nazirliyi sisteminə daxil olan ümumi təhsil
müəssisələrində müddətsiz müqavilə
ilə işləyən müəllimlərin iş yerinin digər
ümumtəhsil müəssisələrinə dəyişdirilməsi
artıq eyni rayon (şəhər) daxilində və ya bir
rayondan (şəhərdən) digərinə olmaqla iki mərhələdə
yox, bir mərhələdə proqram təminatı tətbiq
edilməklə həyata keçirilir. Namizədlər işə
qəbul üzrə müsabiqədə və ya diaqnostik qiymətləndirilmədə
2 və ya daha çox sayda iştirak edibsə, ona müsabiqəyə
qatılmaq istədiyi balı seçmək
imkanı verilir. Həmçinin güzəştli kateqoriyalara
əvvəlcədən müəyyən edilən bal artımı tətbiq olunur.
Yüksək bal
toplayanlar arasında hədəfi
müəllimlik olanların sayı ildən-ilə artır
Bütün bu islahatlar istər-istəməz müəllim
peşəsinin nüfuzunun artmasına gətirib
çıxarır. İstər müəllimlərin diaqnostik qiymətləndirilməsi
və bunun nəticəsi olaraq onların maaşının
artırılması, istər müəllimlərin və məktəb
direktorlarının işə qəbul qaydalarında ədalətli,
şəffaf sistemin yaradılması, istərsə də kənd
məktəblərində işə qəbul olunmuş gənc
mütəxəssislərə həvəsləndirmə tədbirləri,
“Gələcəyin müəllimi təqaüdü”nün təsis
edilməsi gənc müəllimlər üçün stimula
çevrilir. Hətta müsabiqədə yüksək bal toplayan gənc müəllimlərin ucqar kənd
məktəblərində işləməyə
üstünlük verdikləri də müşahidə edilir.
Təhlillər göstərir ki, yüksək bal
toplayan və müəllimlik ixtisasını ilk sırada
seçən tələbələrin sayı ildən-ilə
artır. Bu artım dinamikası, sadəcə yüksək bal toplayıb müəllim olmaq arzusunda olanlara
Təhsil Nazirliyinin verdiyi əlavə təqaüdlə izah
oluna bilməz. Gənclər həm də ona
görə müəllim olmaq istəyirlər ki, bu peşənin
nüfuzu artır. Bunu rəqəmlər də
təsdiq edir. Məsələn, 2014-cü ildə
500 və daha artıq bal toplayan
674 nəfər müəllimlik ixtisasını
seçmişdisə, 2017-ci ildə bu rəqəm 1370 olub.
2018-ci ildə ali
təhsil müəssisələrinə qəbul
imtahanlarının yaz sessiyasında da belə faktlarla
qarşılaşdıq. 600-də çox bal
toplayan eyni sinifdən iki şagirdin müəllimliyi seçməsi
faktı İsmayıllı rayonunda müşahidə edildi.
Belə faktları nəzərə alsaq, bu il
yüksək balla müəllimliyi seçənlərin
artacağı şübhə doğurmur.
PIRLS qiymətləndirilməsində
nəticələr yüksəlib
İbtidai
təhsil səviyyəsinin sonunda şagirdlərin oxu
bacarıqlarını qiymətləndirən beynəlxalq tədqiqat
proqramı olan PIRLS 2001-ci ildən başlayaraq hər beş ildən bir keçirilir. Azərbaycan
bu proqrama ilk dəfə 2011-ci ildə qoşulub və bu,
ölkəmizin ikinci iştirakıdır. Təsadüfi
seçim əsasında 170 ümumtəhsil məktəbi,
6000-dən çox şagird, 340 müəllim və 6000-dən
çox valideynlə bu beynəlxalq tədqiqatda yer alan Azərbaycan özünəməxsus
mövqeyi ilə seçilib. PIRLS-2016 tədqiqatında
iştirak edən 4-cü sinif şagirdlərinin nəticələrinə
gəlincə, nəticələr ürəkaçandır.
Belə ki, azərbaycanlı şagirdlərin 2016-cı ildə
oxu bacarıqları 2011-ci ilin müvafiq göstəricisi ilə
müqayisədə 10 bal artaraq 462 baldan
472 bala yüksəlib. “PIRLS 2011” tədqiqatının nəticələri
ilə müqayisədə son 5 ildə “mükəmməl” və
“yüksək” səviyyəyə uyğun nəticə
göstərmiş ibtidai sinif şagirdlərinin sayı 2 dəfə
artıb. “Aşağı” səviyyəyə
uyğun nəticə göstərmiş şagirdlərin
faizi isə 10 faiz azalaraq 37-dən 27-yə enib.
Birinci siniflərə elektron qəbulun
əhatə dairəsi genişlənib
Bu il 51 mindən artıq uşağın birinci
sinfə qəbul olacağı proqnozlaşdırılır.
Təhsil Nazirliyi vətəndaş məmnuniyyətinə
nail olmaq və şəffaflığı təmin etmək məqsədi
ilə artıq 4 ildir ki, Bakı şəhərində məktəbə
qəbulu elektron sistem vasitəsilə aparır. Bu ildən ilk dəfə olaraq Gəncə və
Sumqayıt şəhərlərində, o cümlədən
Abşeron rayonunda da eyni qayda tətbiq edildi.
Beləliklə,
2018-2019-cu dərs ili üçün Bakı ilə yanaşı,
Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin,
Abşeron rayonunun, eləcə də Təhsil Nazirliyinin
birbaşa tabeliyindəki ümumi təhsil müəssisələrinin I siniflərə şagird qəbulu
elektron sistem vasitəsi ilə həyata keçirilir. İyunun 11-nə olan məlumata əsasən,
elektron sistem (mektebeqebul.edu.az) vasitəsi ilə I sinfə qəbul
üçün ümumilikdə 58 minə yaxın sorğu
yerləşdirilib. Belə ki, paytaxt məktəblərinin
I sinfinə qəbul üçün bu günədək 42325
sorğu yerləşdirilib. Abşeron
rayonu üzrə 5776, Gəncə şəhəri üzrə
3802, Sumqayıt şəhəri üzrə 5353 nəfərin
sorğusu qeydə alınıb. Həmin
bölgələr üzrə I sinfə gedəcək
şagirdlərin sayının 17 873 nəfər
olacağı proqnozlaşdırılır.
Qeyd edək
ki, sözügedən xidmət “Dövlət
orqanlarının elektron xidmətlər göstərməsinin
təşkili sahəsində bəzi tədbirlər
haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 may 2011-ci il tarixli fərmanının tələblərinə
uyğun olaraq həyata keçirilir.
İnformatika fənninin yeni formatda tədrisi
Təhsil
Nazirliyi 2017-2018-ci dərs ilindən proqramlaşdırmanın
tədrisi məqsədi ilə informatika fənni üzrə
“Rəqəmsal bacarıqlar” pilot layihəsinin mərhələlər
üzrə tətbiqinə başlayıb. Layihə
çərçivəsində alqoritmik düşüncə
və məntiq, layihə işləmə bacarıqları
inkişaf etdirilir və proqramlaşdırmanın əsasları
öyrədilir. İnformatika fənninin yeni formatda tədrisindən
ibarət olan layihəyə Bakı məktəblərindən
start verilib. Artıq 45 məktəb üzrə
240 sinifdə 6500-ə yaxın V sinif şagirdi əhatə
olunub. İnformatika fənninin yeni formatda tədrisi
150-dən çox müəllim tərəfindən
aparılır. Həm rus, həm də Azərbaycan
dilində həyata keçirilən tədris prosesi ilə
bağlı çoxlu müsbət rəy var.
Peşə təhsilində canlanma
Təhsilin bütün sahələrində olduğu
kimi, peşə təhsilində də canlanma yaranıb. Ötən dərs
ilində bu istiqamətdə bəzi ciddi addımlar
atılıb. Məsələn,
qanunvericilik bazası təkmilləşdirilib. İlk dəfə olaraq “Peşə təhsili
haqqında” qanun layihəsi hazırlanıb və Milli Məclisin
plenar iclasında qanun qəbul olunub. “Peşə təhsili
müəssisələrində yaşlıların təhsili
və ixtisasartırma kurslarının təşkili Qaydaları”nın,
“Dövlət və bələdiyyə tərəfindən
yaradılan ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
Nümunəvi Nizamnaməsi”nin layihəsi
hazırlanıb.
Ötən dövr ərzində peşə təhsili
müəssisələri üzrə 1350 mühəndis-pedaqoji
heyətin diaqnostik qiymətləndirilməsi keçirilib.
800-dən artıq ümumtəhsil fənn, 200-dən
artıq ixtisas fənn müəllimləri və ustalar
ölkəmizdə və ölkədən kənarda
keçirilən seminarlarda, o cümlədən pedaqogika,
didaktika, kurikulumun hazırlanması və tədrisi üzrə
təlimlərdə iştirak ediblər.
“Azərbaycanda Peşə Təhsili və Təliminin
(PTT) inkişafına Avropa İttifaqının dəstəyi”
Texniki Yardım layihəsinin və regionlarda (Gəncə, Bərdə,
Qax, İsmayıllı, Qəbələ və Cəlilabad)
peşə təhsili müəssisələrinin fəaliyyətinə
dəstək məqsədilə Avropa İttifaqının 4
qrant layihəsinin icrasına başlanılıb.
“ASAN Peşə” təhsil mərkəzi
2018-ci il
fevralın 27-də Mingəçevirdə Təhsil Nazirliyinin
və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara
Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət
Agentliyinin birgə layihəsi olan “ASAN Peşə” təhsil mərkəzi
yaradıldı.
“ASAN Peşə” Təhsil Mərkəzi müasir tələblərə
cavab verən bütün növ zəruri avadanlıq, təlim
və tədris vəsaitləri ilə təchiz olunub. Layihəyə uyğun
olaraq, “ASAN Peşə” Təhsil Mərkəzində 4 istiqamət
- elektrik, mexanik, santexnik, tikişçi ixtisasları üzrə tədris
aparılacaq.
Koreya təhsil standartları əsasında
Peşə Təhsil Mərkəzinin
təməli qoyulub
Koreya təhsil standartları əsasında Peşə Təhsil
Mərkəzinin isə hələlik təməli qoyulub. Belə ki,
2019-2020-ci dərs ilində fəaliyyətə
başlaması nəzərdə tutulan müasir standartlara
uyğun təhsil müəssisəsi - Sənaye və
İnnovasiyalar üzrə Dövlət Peşə Təhsil Mərkəzi
tamamilə Koreya təhsil standartları əsasında
qurulacaq. Azərbaycan və Koreya hökumətləri
arasında əldə edilən razılaşmaya uyğun
olaraq bu peşə təhsil müəssisəsi bütün
növ zəruri avadanlıqlar, təlim və tədris vəsaitləri
ilə təchiz olunacaq. Nümunəvi təhsil
müəssisəsi olan Peşə Tədris Mərkəzində
təhsilalanların bilik və bacarıqlarının
inkişaf etdirilməsi üçün əlverişli şərait
yaradılacaq. Layihəyə uyğun olaraq Sənaye və
İnnovasiyalar üzrə Bakı Dövlət Peşə Təhsil
Mərkəzi mexanika, elektronika, elektrik mühəndisliyi, sənayedə
quraşdırma işləri, tikinti, informasiya
texnologiyaları, avtomobil və avtomatlaşdırma istiqamətləri
üzrə ən müasir maddi-texniki bazaya sahib olacaq.
Xatırladaq
ki, Sənaye və İnnovasiyalar üzrə Bakı Dövlət
Peşə Təhsil Mərkəzinin bazasında Koreya təhsil
standartları əsasında yaradılacaq Peşə Təhsil
Mərkəzinin təməlqoyma mərasimi bu il
- 2018-ci il yanvarın 26-da olub.
Avropa İttifaqı peşə təhsilində
baş verən dəyişikliklərdən razıdır
Peşə təhsili müəssisələrinin
maddi-texniki bazası da gücləndirilir. Təkcə onu demək
kifayətdir ki, Bakı və Gəncə şəhərlərində
yerləşən peşə təhsili müəssisələrində
quraşdırılması üçün Çin Xalq
Respublikasından ölkəmizə 70 adda 168 ədəd
müxtəlif təyinatlı simulyatorlar, təlim və tədris
vəsaitləri gətirilib.
Peşə təhsili sahəsində əldə edilən
irəliləyiş diqqətdən qaçmayıb. Bu, Avropa
İttifaqının 2018-ci il
üçün Azərbaycan üzrə biznes mühiti
hesabatında əksini tapıb. Hesabatda Avropa
İttifaqına üzv olan 20 ölkədən təqribən
385 şirkətin Azərbaycanda biznes fəaliyyəti ilə
bağlı fikirləri yer alıb. Ötən illə müqayisədə
bu il sorğuda iştirak edən şirkətlərin
sayı 31 faiz artıb. Avropa İttifaqının
Azərbaycan üzrə sorğu hesabatında 5 ən vacib
islahat tədbiri kimi peşə təhsili sisteminin şirkətlərin
tələblərinə uyğunlaşdırılması qeyd
edilib. Azərbaycanda fəaliyyət
göstərən Avropa şirkətlərinin 24 faizi peşə
təhsili və təliminin qənaətbəxş olduğunu
bildirib. Bu rəqəm 2017-ci illə
müqayisədə 4 dəfə çoxdur. Eləcə də peşə təhsili ilə
bağlı İKT sektorundan sorğuya cəlb edilən 7
iştirakçıdan 6-sı bu sahəni qənaətbəxş
kimi qiymətləndirib.
Ali təhsil və elm: ümidlər
artır
Ali təhsil və elm istiqaməti üzrə qət edilən
məsafə də kifayət qədər böyükdür. Tələbələrin
köçürülmə prosesinin sadələşdirilməsi
və şəffaflığın təmin edilməsi, beynəlxalq
reytinq cədvəllərində Azərbaycan universitetlərinin
təmsil olunması, Beynəlxalq Elm və Mühəndislik Sərgisində
“Sabahın alimləri” musabiqəsinin qalibləri olan
şagirdlərimiz tərəfindən hazırlanan 2
ixtiraçılıq işinin xüsusi mükafatlara layiq
görülməsi və başqa faktlar ali təhsil pilləsində
də, elm istiqaməti üzrə də gələcəyə
ümidləri artırır.
Köçürülmə ilə
bağlı 1067 sorğu təsdiq edilib
Ölkəmizdə tələbələrin
köçürülmə prosesinin sadələşdirilməsi
və şəffaflığın təmin edilməsi məqsədi
ilə artıq 2016-cı ildən ardıcıl addımlar
atılır.
“transfer.edu.az” portalının istifadəyə verilməsi ilə
başlayan proses xüsusi vüsət alıb. Artıq
2 ildir ki, tələbələrin yerdəyişməsi və
köçürülməsi elektron sistem əsasında
uğurla həyata keçirilir. Köçürülmədə
edilən bu dəyişikliklər sadəcə tələbələrin
rahatlığına səbəb olmayıb, həm də
prosesin şəffaflığını təmin edib.
Beləliklə, “transfer.edu.az” portalı vasitəsi ilə
2018-ci ildə bakalavriat və magistratura üzrə 1067 nəfərin
sorğusu təsdiq olunub. Bakalavriat üzrə yerli ali təhsil müəssisələrindən
650, xaricdəki universitetlərdən 26, magistratura üzrə
15, orta ixtisas təhsili üzrə 186 nəfərin
sorğusuna müsbət cavab verilib.
225 nəfər xaricdə təhsil
almaq hüququ qazanıb
2017-2018-ci
tədris ilində hökumətlərarası müqavilələr
çərçivəsində 22 nəfər Çin Xalq
Respublikasında, 198 nəfər Macarıstanda, 5 nəfər
isə Rumıniyada dövlət xətti ilə təhsil almaq
hüququ qazanıb.
2018-ci
ilin əvvəllərində hökumətlərarası
müqavilələr çərçivəsində
2018-2019-cu tədris ili üçün Macarıstanda,
Rumıniyada, Latviyada və Çində təhsil məqsədi
ilə Təhsil Nazirliyi tərəfindən seçimlər
aparılıb, 250-yə yaxın Azərbaycan vətəndaşının
namizədliyi təsdiq olunmaq üçün müvafiq
ölkələrin aidiyyəti qurumlarına təqdim edilib.
Azərbaycan universitetləri
beynəlxalq reytinq cədvəllərində
Ali təhsil pilləsində müşahidə edilən
keyfiyyət dəyişikliyi bir çox məsələlərdə,
o cümlədən beynəlxalq reytinq cədvəllərində
əksini tapıb. Belə ki, Böyük Britaniyanın “Quacquarelli Symonds”
(QS) agentliyinin İnkişaf etməkdə olan Avropa və Mərkəzi
Asiya regionu üzrə reytinq cədvəlində Azərbaycanın
6 ali təhsil müəssisəsi 300 ən yaxşı ali məktəb
sırasında qərarlaşıb: Bakı Dövlət
Universiteti (95), Xəzər Universiteti (100), Azərbaycan
Dövlət İqtisad Universiteti (161-170), Azərbaycan Dövlət
Memarlıq və İnşaat Universiteti (171-180), Azərbaycan
Dillər Universiteti (171-180), Bakı Slavyan Universiteti (201-250).
Nəşr aktivliyinə görə
Azərbaycan regionda birincidir
“Clarivate
Analytics” (“Thomson Reuters”) şirkəti ilə 2015-ci ildən
başlanan əməkdaşlıq öz müsbət nəticələrini
verməkdədir. Qlobal elmi bazadan istifadə aktivliyinin
dinamikasında 2017-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə
75 faiz artım müşahidə olunub. İmpakt
faktorlu jurnallarda çap olunmuş məqalələrin
sayında son 4 ildə 68 faiz artım qeydə alınıb.
Nəşr aktivliyinin son 3 ildəki artım
dinamikasına görə Azərbaycan regionda birinci yerə
çıxıb. 2017-ci ildə publikasiya sayı üzrə ən
yüksək göstərici (1118 elmi tədqiqat işi) qeydə
alınıb, ilkin təhlillərə əsasən ölkə
üzrə ümumi publikasiyaların təxminən 43 faizi məhz
ali təhsil
müəssisələrinin payına düşüb.
Şagirdlərimiz Beynəlxalq
Elm və Mühəndislik Sərgisində
Azərbaycan təhsil sisteminin uğurunu təsdiq edən
növbəti fakt dünyanın ən böyük şagird
elmi müsabiqəsi hesab olunan Beynəlxalq Elm və Mühəndislik
Sərgisində qeydə alındı. “Kiçik
Nobel mükafatı” müsabiqəsi də adlandırılan
bu beynəlxalq tədbirdə iştirak edən azərbaycanlı
şagirdlər öz elmi nailiyyəti ilə fərqləndilər.
Bu ilin mayında ABŞ-da təşkil olunan Beynəlxalq Elm və
Mühəndislik Sərgisində “Sabahın alimləri”
müsabiqəsinin qalibləri olan şagirdlərimiz tərəfindən
hazırlanan 2 ixtiraçılıq işi 1000 və 5000
ABŞ dolları məbləğlərində xüsusi
mükafatlara layiq görüldü.
Qeyd edək
ki, dünyanın ən böyük şagird
ixtiraçılıq sərgisində hər il
75 ölkədən 1800-dən çox məktəbli
iştirak edir və qalib işlərin 30 faizi patent alır.
“SABAH” qruplarını
850-yə yaxın məzun bitirir
Hər hansı başqa ölkədən
götürülmüş bir təşəbbüs deyil, Azərbaycanın
formalaşdırdığı bir təhsil modeli olan SABAH
qrupları ölkəmizdə böyük rezonans yaradıb. 2017-2018-ci dərs ilində
12 ali təhsil müəssisəsində
32 ixtisas üzrə 851 tələbə müsabiqədən
keçərək SABAH qruplarına qəbul olub. SABAH qrupları artıq ikinci ildir ki, öz məzunlarını
yola salır. 2016-2017-ci tədris ili
üzrə bu qrupların ilk məzunlarının sayı 722
nəfər olub. Cari tədris ilində isə
850-yə yaxın SABAH məzunu təhsilini başa vurur.
“Təhsil haqqında” Qanuna dəyişiklik
Təhsil Nazirliyi tərəfindən “Təhsil
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə
və dəyişikliklərin edilməsi barədə təkliflər
layihəsi hazırlanaraq Milli Məclisə təqdim olunub. Təkliflərdə
qanunun 24 maddəsinə dəyişiklik edilməsi, 2 yeni maddənin
isə əlavə olunması göstərilib. Layihədə pedaqoji fəaliyyətin tənzimlənməsi,
təhsilverənlərin əmək münasibətləri və
sair məsələlər yer alıb.
İyunun 12-də Milli Məclisin iclasında “Təhsil
haqqında” qanuna dəyişikliklər müzakirəyə
çıxarılıb. Layihə səsə
qoyularaq qəbul olunub.
Bir azdan son zəng çalınacaq
Beləliklə, başa vurduğumuz dərs ilində təhsilin
bütün istiqamətlərində irəliyə doğru
addım qeydə alınıb. Bir azdan isə son zəng
səslənəcək. Bu zəng
şagirdləri məktəb partalarından müvəqqəti
və ya birdəfəlik ayırsa da, islahatların
davamlılığına təsir göstərməyəcək.
Şagirdlər yay istirahətinə
başlayanda Təhsil Nazirliyi həyata keçirəcəyi təhsil
islahatlarının növbəti mərhələsinin bu
nöqtədən sonrakı ştrixlərini müəyyənləşdirəcək.
Ruhiyyə DAŞSALAHLI
Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 14 iyun.- S.1; 4-5.