Metodik təcrübənin ünvanı
Tarix müəlliminin
yeni yanaşmalarından
bəhs edən kitab
Hər bir ölkənin milli təhsil sistemində onun sosial-iqtisadi və mədəni-mənəvi inkişafı
səviyyəsinə uyğun,
yerli mentalitetə və dəyərlər sisteminə əsaslanan kurikulumun hazırlanması,
müvafiq ümumi və xüsusi metodikalardan istifadə olunması vacib hesab edilir. Kurikulumların hazırlanması ideyası
həm də müstəqillik illərində
ölkəmizdə təhsil
sahəsində aparılan
araşdırmaların nəticəsi
kimi meydana çıxıb. Ötən
əsrin 90-cı illərinin
sonunda beynəlxalq və milli səviyyədə
ekspert və məsləhətçilərin araşdırmaları yeni
qurulan Azərbaycan cəmiyyətinin tələbləri əsasında təhsil sisteminin yenidən yaradılmasını zəruri
bir tələbat kimi qarşıya qoyub. Ötən dövrün təcrübəsini
kütləvi halda mənimsəyən çoxsaylı
təhsil işçilərinin
günümüzün aktual
problemləri ilə ayaqlaşması və ya onu mənimsəyə
bilməsi mümkün
olacaqdımı? Müəllim və şagirdləri, ümumilikdə təhsil sisteminin inkişafını
XXI əsrdə nə
gözləyirdi? Təhsil sistemi
hansı istiqamətdə
qurulmalı idi? Bu suallarla bağlı
araşdırmaların nəticəsi
olaraq yeni təhsil islahatı - kurikulumun həyata keçirilməsi məqsədəuyğun
hesab edilib.
Ötən dövrdə Azərbaycan Respublikasının digər
bölgələri ilə
yanaşı, Naxçıvan
Muxtar Respublikasında
çalışan ümumtəhsil
məktəblərinin müəllimləri
də islahatın tələbləri istiqamətində
axtarışlarında dəyərli
təcrübə qazanıblar.
Yeni metodikaya uyğun səmərəli
təlim üsullarının öyrənilib
ümumiləşdirilməsi və yayılması isə təhsil sisteminin yeniləşdirilməsində önəmli
rol oynayıb. Belə qabaqcıl və təşəbbüskar
müəllimlərimizdən biri də Naxçıvan
MR-in Əməkdar müəllimi, ömrünün
32 ilini pedaqoji sahəyə həsr etmiş tarixçi pedaqoq İmmi Hüseynovadır. İmmi
müəllimi digərlərindən
fərqləndirən ən
mühüm cəhət
qazandığı uğurları
əks etdirən metodik yenilikləri peşə yoldaşları
ilə bölüşməsi
və yeni uğurlara can atmasıdır.
Naxçıvan Müəllimlər
İnstitutunun baş müəllimi Tamara Baxşəliyeva
İmmi müəllimin
qabaqcıl iş təcrübəsini hərtərəfli
araşdırıb və
kitab şəklində
pedaqoji ictimaiyyətə
təqdim edib.
“Qabaqcıl müəllimlərimiz:
İmmi Hüseynova” adlı həmin kitabı vərəqlədikcə
ömrünü şagirdlərinin
yurdsevər vətəndaş,
yetkin şəxsiyyət
kimi formalaşmasına
həsr edən bir müəllimin pedaqoji aləmdəki axtarışları və
səmərəli təlim
üsulları göz
önündə canlanır.
Bu nəşr təhsil islahatının
uğurla gerçəkləşdirilməsi
örnəyi kimi dəyərli metodik vəsait sayılmağa layiqdir. Burada bir müəllimin
həyat amalına çevrilən dərs prosesinin bütün incəlikləri öz əksini tapıb.
Kitabda qeyd edildiyi kimi,
aydın düşüncə
tərzi, güclü
məntiqi və yaddaşı ilə seçilən İmmi müəllim hələ
1981-ci ildə Bakıdakı
220 nömrəli məktəbi
qızıl medalla bitirib və Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinə müsabiqədənkənar
imtahan verərək əla qiymətlə daxil olub. Bu ali məktəbi
də yüksək qiymətlərlə bitirən
gənc tarixçi Bakı şəhərindəki
1 nömrəli respublika
internat məktəbində
əmək fəaliyyətinə
başlayıb. İmmi
Hüseynova 2000-ci ildə
ailə vəziyyəti
ilə əlaqədar
Naxçıvan şəhərindəki
akademik M.C.Cəfərov
adına 14 nömrəli tam orta məktəbə dəyişilib
və pedaqoji fəaliyyətinin sonrakı
illərini muxtar respublikada təhsil həyatı ilə bağlayıb.
İ.Hüseynova
sonralar Naxçıvan
Dövlət Universitetində
və Müəllimlər
İnstitutunda da dərs deyib, şəhərdəki V.Zeynalov
adına rus dili təmayüllü 3 nömrəli tam orta məktəbdə tarix dərslərini rus dilində tədris etməyə başlayıb.
Təcrübəli tarix müəllimi
təkcə dərs deməklə kifayətlənməyib,
tədris prosesində
təhsil islahatının
qarşıya qoyduğu
tələblərə uyğun
səmərəli təlim
mühiti yaratmağa da çalışıb.
Kurikulumla bağlı mətbuat
səhifələrində tez-tez
elmi-metodik mövzularla
çıxış etməsi,
qazandığı təcrübəni
həmkarları ilə
bölüşməsi İmmi
müəllimə işlədiyi
kollektivlərdə və
Naxçıvanın pedaqoji
mühitində nüfuz
və hörmət qazandırıb. Onun hər
bir uğurunu həmkarları diqqətlə
izləyir, ondan öyrənməyə çalışırlar.
Belə müəllimlərin
səylərinin nəticəsi
idi ki, 2015-ci ildə Naxçıvan şəhər 14 nömrəli
tam orta məktəbi
“İlin məktəbi”
adına layiq görüldü. İmmi
müəllim həmişə fəxrlə bildirir: “Mən çox sevinirəm ki, məktəbimizin qazandığı
uğurlarda, xüsusən
“İlin məktəbi”
adını almasında
mənim də payım var. Müstəqil, gənc dövlətin tarixini olduğu kimi, tarixi araşdırmalar
aparmaqla tədris etmək olduqca gərəkli və şərəfli
bir işdir”.
İmmi Hüseynovanın qabaqcıl iş təcrübəsinə
həsr olunan bu kitab 11 bölmədən
ibarətdir.
Tarixçi pedaqoqun
“Tarix dərslərində
İKT-dən istifadə”,
“Tarix dərslərində portfolio sistemi,”
“Tarix dərslərində
fənlərarası əlaqənin
əhəmiyyəti”, “Yeni
pedaqoji texnologiyaların tətbiqi”,
“Azərbaycan tarixi fənnindən layihə dərsi”, “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması” mövzularında
apardığı dərslərdən,
“Şəmsəddin Eldəniz
necə Azərbaycan hökmdarı oldu?”, “İntibah mədəniyyəti” mövzularında
“açıq dərs”lərindən
bəhs edən bölmələrdə onun
ümumi bilik səviyyəsindən və
çoxillik təlim məharətindən qaynaqlanan
pedaqoji təcrübə
incələnib və
ümumiləşdirilib. “Tarixi
şəxsiyyətlərin tanıdılmasında tarix
dərslərinin əhəmiyyəti”,
“Muzeylərdə keçirilən
“açıq dərs”lərin
təlim-tərbiyə prosesində
əhəmiyyəti” bölmələrində
İmmi müəllimin
bu mövzuların tədrisinə yüksək
milli-mənəvi meyarlarla
yanaşması əksini
tapıb. “Həmkarlarının
İmmi müəllim
haqqında rəyləri”
bölməsində verilmiş
mülahizələr də
qabaqcıl müəllimin
pedaqoji sahədə qazandığı uğurların
çevrəsini tamamlayıb.
Yuxarıda göstərilən hər
bölmə üzrə
İmmi Hüseynovanın
tarix dərslərində
istifadə etdiyi istiqamətlərdən və
problemlərin qoyuluşundan
ətraflı bəhs
edilib. Məsələn,
Tamara Baxşəliyeva kitabda göstərir
ki, İmmi müəllimin mühüm
təcrübələrindən biri “Portfolio” hesabatlar və nailiyyətlər portfelidir. Onun vasitəsi ilə müəllim şagirdin müəyyən şəraitdə
və təhsil aldığı dövr ərzində əldə etdirdiyi fərdi nailiyyətlərin qeydə
alınmasını, toplanmasını
və qiymətləndirilməsini
həyata keçirmək
üçün şərait
yaradır. Portfolionun əhəmiyyətli cəhəti ondadır ki, o, şagirddə özünüqiymətləndirmə bacarığının artmasına
xidmət edir və şagirdin fərdi xüsusiyyətlərini
əks etdirir. Müəllif İmmi
Hüseynovanın “Sənədlər portfoliosu”, “İşlər
portfeli”, “Rəylər
portfeli”nin də rolunu və önəmini yığcam
şəkildə şərh
edib.
Yeni təhsil islahatının
qarşıya qoyduğu
mühüm istiqamətlərdən
biri də fənlərarası əlaqənin
yaradılmasıdır. Kitabın bu məsələdən bəhs
edən bölməsində
verilmiş “Qədim Misirdə mədəniyyət”
və “Finikiya” mövzularının fənlərarası
əlaqə istiqamətində
İmmi Hüseynovanın
təcrübəsinin təhlili
də tarix müəllimləri üçün
gərəklidir.
Kitabın “Yeni pedaqoji texnologiyaların
tətbiqi” bölməsində
İKT-nin şagirdlərin
tədqiqatçılıq bacarığını inkişaf
etdirməsindən geniş
söhbət açılır.
Göstərilir ki, fəal təlim dərsin
düzgün planlaşdırılmasından
başlayır. Dərsin əhəmiyyəti
təkcə onun məzmunu ilə deyil, həm də forması ilə şərtlənir.
Dərs o zaman səmərəli olur ki,
şagirdlərdə maraq, kəskin reaksiya doğursun. Bu baxımdan kitabda nümunə dərsləri olaraq “Azərbaycan tarixi” fənnindən layihə dərslərinə də
yer verilib.
İmmi müəllimin çoxillik pedaqoji fəaliyyətinin və zəngin təcrübəsinin
bütün istiqamətlərini
əhatə etmək bir yazıda imkan xaricindədir. Təkcə
onu demək kifayətdir ki,
ömrünü uşaqların təlim-tərbiyəsinə
həsr edən hər bir müəllim
xoşbəxtdir. İmmi Hüseynova
da məhz belə müəllimlərdəndir.
Həsənəli
Eyvazlı
Naxçıvan
Müəllimlər İnstitutunun dosenti
Azərbaycan
müəllimi.- 2019.-26 iyul.- S.7.