Şəffaf,
ədalətli, obyektiv sınaq
Müəllimliyi
sevənlər, hazırlıqlı namizədlər qazanır
Müəllimlərin
işə qəbulu üzrə
müsabiqə 10 ildən artıqdır ki, mərkəzləşdirilmiş
qaydada həyata keçirilir. Bu müddətdə bir çox
şey, o cümlədən cəmiyyətin təhsilə, məktəbə,
müəllimə münasibəti, müəllimlərin
öz peşəsinə yanaşması və s. dəyişib.
Sevindiricidir ki, ildən-ilə müşahidə edilən dəyişikliklər
yaxşılığa doğrudur. Bunun da ən böyük
göstəricisi müəllimlərin iştirakı ilə
gerçəkləşən müsabiqələrdir. Ötən
ilədək keçirilən daimiləşmə, müəllimlərin
qarşılıqlı münasibəti əsasında baş
verən yerdəyişmə, namizədlərin bugünkü
hazırlıqlılığının başlıca səbəbi
olan işə qəbul müsabiqələrində artımla
müşahidə olunan iştirakçı sayı cəmiyyətin
müəllimliyə münasibətini də, müəllimlərin
öz işinə yanaşmasını da açıq şəkildə
ortaya qoyur.
Nəticəmlə
qürur duyuram
Məsələn,
müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsinə
artıq ikinci dəfə qatılan namizədlərdən biri
Səyalı Əliyeva öz nəticələri ilə
qürur duyur. Çünki o, özünü müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsində sınayıb: “Azərbaycan
Dillər Universitetini 7 ildir ki, bitirmişəm. Heç vaxt işləməmişəm.
Amma özümü hər zaman elə hiss etmişəm ki,
sanki müəllim olmaq üçün doğulmuşam. Azərbaycan
dili və ədəbiyyatı ixtisası üzrə bakalavr təhsilini uğurla tamamlamışam. Müəllimlərim
də dəfələrlə yaxşı müəllim
olacağımı demişdi mənə. Uzun müddət
sonra müəllimlərin işə qəbulu imtahanlarına
qatılıb 78 bal topladım.
Ötənilki
mübahisəli imtahanda da nəticəm yaxşı idi. Ancaq
güclü rəqabət, daha hazırlıqlı namizədlərlə
mübarizə aparmaq çətin oldu. Bu il rayonumuz üzrə
ən yüksək bal toplayan üçüncü namizədəm.
Bu nəticəmlə qürur duyuram. Çünki ölkəmizdə
şəffaf, ədalətli və obyektiv təşkil edilən
müsabiqədən, çətin bir sınaqdan
çıxmışam. Bu sınaq mənə özgüvən
verdi”
Müsabiqəyə böyük
maraq var
Təhsil
İnstitutunun İnsan resursları mərkəzinin direktoru
Nurlan İsmayılbəyli MİQ imtahanlarının
keçirildiyi ilk illərə diqqət çəkərək
son 5 ildə müsabiqəyə marağın daha da
artdığını bildirib: “Müsabiqənin
keçirildiyi ilk illərdə maraq daha az idi və iştirakçı
sayı 10 minə çatırdı. İnsan resursları mərkəzinin
yarandığı son 5 ilə nəzər salaraq deyə bilərik
ki, müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsinə
hazırda çox böyük maraq var. Son iki tədris ili
üzrə müsabiqədə iştirak etmək
üçün 60 mindən artıq namizəd qeydiyyatdan
keçib. Bu isə müsabiqənin şəffaf və
obyektiv şəkildə keçirilməsilə
bağlıdır”.
Kütləvilik
rəqabət mühiti formalaşdırır
Göründüyü
kimi, müsabiqəyə olan inam, ilk növbədə,
iştirakçı sayında özünü göstərib.
Hər il müsabiqəyə qoşulanların sayı dinamik
olaraq artıb, qısa müddətdə kütləviliyi ilə
seçilən müsabiqəyə çevrilib: “Hətta
pandemiyanın sərt qaydalarının tətbiq edildiyi
2020-ci ildə belə müsabiqəyə
qatılanların sayı 50 min nəfəri ötüb. Son
iki ildə müsabiqəyə 60 mindən çox namizəd
qatılaraq öz biliyini yoxlayır, müəllimliyə can
atır”.
N.İsmayılbəylinin
fikrincə, hər il artan iştirakçı sayı
müsabiqənin rəqabətliliyi baxımdan da əhəmiyyətlidir:
“Kütləvilik müsabiqədə rəqabət mühiti
formalaşdırır və nəticədə daha
yaxşı namizədlərin seçilməsinə imkan
yaradır.
Həlledici
yeniliklər: namizədlərin nəticələri arasında
fərq artdı
Müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsində builki dəyişikliklərə
nəzər salan N.İsmayılbəylinin fikrincə, yeniliklər
həlledicidir: “Müsabiqədə şəhid ailəsinin
üzvü olan şəxslərə ilk vakansiya seçmək
imkanı yaradıldı və bu il həmin hüququ qazanan 64
şəhid ailəsi üzvü sözügedən mərhələni
uğurla başa vurdu”.
Daha
bir yenilik - uzun müddət ucqar məktəblərdə
çalışan müəllimlərin ballarına əmsalların
tətbiq edilməsi həm müsabiqənin sosial əhəmiyyətinin
artırılmasına, həm təcrübəli müəllimlərə
üstünlük verilməsinə, həm ucqar müəssisələrdə
çalışan müəllimlərin əməyinin qiymətləndirilməsinə
istiqamətlənən bir dəyişiklik oldu: “Bir müəllim 3 il və daha
artıq həvəsləndirmə tədbirlərinin tətbiq
edildiyi vakansiyada çalışıbsa, balı 1.05, 5 ildən
artıq müddətdə çalışıbsa, 1.1 əmsalla
hesablanıb. Belə namizədlərin sayı az deyil. Namizədlərin
balına əmsal tətbiqini ilk dəfə müəllimlərin
iş yerinin dəyişdirilməsi müsabiqəsində
gördük. Həmin müsabiqədə uğur
qazananların əksəriyyəti uzun müddət həvəsləndirmənin
tətbiq edildiyi, rayon mərkəzlərindən uzaq, ucqar kəndlərdə
yerləşən məktəblərdə
çalışan müəllimlər idi”.
Müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsinin qaydalarında növbəti
dəyişilik imtahan cavablarının qiymətləndirilməsi
ilə bağlıdır. Artıq namizədlərə 100
ballıq qiymətləndirmə sistemi tətbiq edilib. Bu sistemə
görə ixtisas suallarının hər biri 2 balla, metodika və
pedaqogika üzrə suallar isə hər biri 1 balla qiymətləndirilir.
N.İsmayılbəylinin fikrincə, yeni sistem əvvəlki
illərdə müşahidə olunan oxşar, hətta eyni
bal toplayan namizədlərin qiymətləndirilməsində
qarşıya çıxan problemi həll etdi: “100 ballıq
sistemlə namizədlər arasındakı nəticə fərqi
daha aydın göründü”.
Artan
texniki imkanlar imtahan prosesinə təsir etdi
Müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsində indiyə qədər
qazanılan güvənin səbəblərindən biri də
yaradılan texniki imkanlardır. İlk gündən
imtahanların proqram təminatı tətbiq olunmaqla təşkil
edilməsi namizədlərə bir çox
üstünlüklər qazandırıb: “İmtahanların
elektron qaydada təşkilinin ən böyük
üstünlüklərindən biri namizədlərin imtahan
bitdiyi anda öz nəticəsini, hətta həm
düzgün, həm də yanlış cavablarını
görə bilmələridir. Üstəlik, apelyasiya şikayətini
də elektron qaydada öz şəxsi səhifələri
vasitəsilə edirlər”.
Prosesin
insan amilinin rol oynadığı məzmun hissəsi ilə
bağlı önləmlər də alınır: “MİQ elektron
qaydada təşkil edilir, imtahan suallarının tərtib
edildiyi bunker qapalı olur, ekspertlər tamamilə qapalı
rejimdə sualları tərtib edir və yalnız imtahanlar
başa çatandan sonra onlar bunkeri tərk edə bilirlər.
Sualı tərtib edən müəllimlərlə bağlanan
məxfilik müqaviləsində də bu məqamlar öz əksini
tapıb. Həm Təhsil İnstitutu, həm də sualı tərtib
edən tərəf bu məxfiliyi qorumamağa görə
qanun qarşısında məsuliyyət
daşıyırlar”.
Sualların
tərtibi ilə məşğul olan müəllimlərdən
Siracəddin Quluzadənin imzaladığı məxfilik
müqaviləsini nəzərə almadan test
tapşırıqlarını müəllim hazırlıq mərkəzlərindən
birinə verməsi faktına da toxunan N.İsmayılbəyli
təmsil etdiyi qurumun da zərərçəkən
olduğunu xatırladıb: “Bir məsuliyyətsiz
davranışın nəticəsində həmin gün
imtahan verən şəxslərə və imtahan təşkilatçılarına
ziyan dəyib və biz növbəti bir gün ərzində vətəndaşların
mənafeyini düşünərək əlavə imtahan təşkil
etdik. Vətəndaşlardan da bu prosesin zərərçəkənləri
oldu. Buna baxmayaraq, vətəndaşlarımızın
qarşısındakı öhdəliyimizi dərk edərək,
bu 3 suala görə bütün namizədlərin nəticəsi
ləğv olundu və yenidən hesablanarkən hər suala 2
bal olmaqla 6 bal artım tətbiq
edildi. Buna baxmayaraq, nəticəsindən razı qalmayan şəxslərə
yenidən imtahan vermək şansı yaradıldı. Xatırlayırsınızsa,
ötən il Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənnində
statistik təhlillər aparan zaman sual setləri arasında orta
balda fərqliliyin olduğunu gördük və namizədlərə
növbəti dəfə imtahan vermək şansı
yaratdıq. Bütün bunların olmaması
üçün hər il məzmun istiqamətində olduqca əsaslı
və uzunmüddətli işlər aparılır”.
Bu il
artan texniki imkanların imtahan prosesini necə
asanlaşdırdığının, rahat və
qısamüddətli etdiyinin şahidi olduq. Bu da təbiidir,
ildən-ilə artan iştirakçı sayı təşkilatçıları
yeni yollar axtarışına, prosesi həm namizədlər, həm
də özləri üçün rahatlaşdırmağa
sövq edir. N.İsmayılbəylinin fikrincə, imtahan prosesi
daha qısa müddətdə yekunlaşa bilərdi: “Əvvəllər
müsabiqə iştirakçıları az idi və
imtahanların bir mərkəzdə təşkili nəzərdə
tutulurdu. Bu şərait eyni vaxtda maksimum 1500 namizədin imtahan
verməsinə imkan yaradırdı. Artıq eyni vaxtda maksimum
5000 namizədin imtahanlara qoşulmasına imkan verən proqram
təminatı tətbiq edilir. Müqayisə üçün
bildirək ki, ötən ilki imtahanlarda 51 müxtəlif
sessiya üzrə imtahanlar təşkil olunmuşdusa, bu il cəmi
14 müxtəlif sessiya oldu. Azərbaycan dili və ədəbiyyatı,
ibtidai sinif və ingilis dili
müəllimliyi fənləri istisna olmaqla, digər
bütün fənlər üzrə namizədlər eyni
gündə, eyni saatda, eyni suallara cavab verdilər. Bu da namizədlərin
daha əlverişli şəraitdə imtahanlarda
iştirakına şərait yaratdı. Beləliklə, yeni
proqram təminatı namizədlərin özü
üçün də müsbət qiymətləndirildi. Təəssüflə
qeyd etməliyəm ki, dəvət alan namizədlərin 10
mindən çoxu imtahanlara qatılmadı. Halbuki həmin 10
min nəfər qeydiyyatdan
keçməsəydi, imtahan prosesi daha qısa və daha
əlverişli olardı. Tutaq ki, ibtidai sinif müəllimliyi
üzrə imtahanları 3 yox, 2 sessiyada təşkil edərdik”.
MİQ-2022
son mərhələsində
Yenilikləri,
problemləri, bütün sevinc və həyəcanı ilə
MİQ-2022 müsabiqəsi son mərhələsinə
çatıb. Artıq vakansiya seçimi mərhələsinin
nəticələri bəllidir. Namizədlərin şəxsi
kabinetinə öz seçiminin nəticələri barədə
məlumatlar göndərilib. Bu mərhələdə
uğur qazananlar artıq müsahibə mərhələsinə
hazırlaşırlar: “Müsabiqənin hazırkı mərhələsində
namizədlər vakansiya seçimi edib. Bu il son 5 ilin ən
böyük vakansiyası elan edildi. Namizədlərə
seçmək üçün 9805 yer təklif edildi. Həmin
yerlər sırasında ilk dəfə işğaldan azad
olunmuş Zəngilandan da yer var. Bildiyiniz kimi, böyük
qayıdışın başlanğıcı olan Zəngilan
rayonunun Ağalı kəndində təhsil müəssisəsi
istifadəyə verilib və namizədlər onlara uyğun
olan yerləri seçib. Növbəti mərhələdə
biz onların elektron proqram təminatı ilə yerləşməsinə
şahid olacağıq. Daha sonra müsahibə mərhələsi
olacaq”.
N.İsmayılbəyli
bildirib ki, bu mərhələ ənənəvi qaydada
keçiriləcək və
müsahibənin keçiriləcəyi vaxtla bağlı
namizədlərə məlumat veriləcək: “Müəllimlər
tədris ili başlayana qədər müddətsiz və
müddətli olaraq vakant yerə yerləşdirilir. Ancaq onu
da qeyd etməliyik ki, müddətli işə qəbul tədris
ili ərzində də davam edir”.
Müəllim
olmaq hazırlıq tələb edir
Bir
neçə ildir keçirilən, hazırda uğurla davam edən
müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsi
kütləviliyi, hər il yaratdığı geniş rezonans
baxımından mühüm proses olaraq diqqətlə izlənilir.
Müəllimliyə namizəd S.Əliyevanın dediklərinə
baxsaq, bu illər ərzində “şəffaf, ədalətli,
obyektiv” ifadəsi ilə xarakterizə edilən müəllimlərin
işə qəbulu müsabiqəsi artıq çətin və
rəqabətliliyi ilə də ifadə olunur.
Bəs,
başqa necə olmalıdır? Müəllim olmaq asan deyil
ki... Bu müsabiqədə müəllimliyi sevənlər,
hazırlıqlı namizədlər qazanır!
Ruhiyyə
DAŞSALAHLI
“Azərbaycan
müəllimi”.- 2022.- 12 avqust.- S. 2.