"Müasir şəraitdə orta ümumtəhsil məktəblərində tədrisin keyfiyyətini yüksəltmək yolları" mövzusunda konfrans

Oktyabrın 23-də Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubileyinə həsr olunan "Müasir şəraitdə orta ümumtəhsil məktəblərində tədrisin keyfiyyətini yüksəltmək yolları" mövzusunda I respublika elmi-metodik konfransı keçirildi. Bakı Dövlət Universitetinin nəzdində fəaliyyət göstərən Gənc istedadlar liseyinin bazasında keçirilən elmi-metodik konfransda paytaxt məktəblərinin, eləcə də respublikanın müxtəlif bölgələrindəki təhsil müəssisələrinin direktorları, qabaqcıl müəllimləri ilə yanaşı, bir sıra ali məktəblərin görkəmli alim və pedaqoqları iştirak edirdilər.

Konfransı Bakı Dövlət Universitetinin rektoru, Milli Məclisin deputatı, akademik Abel Məhərrəmov giriş sözü ilə açaraq paytaxt məktəblərindən, həmçinin respublikanın müxtəlif bölgələrindən gəlmiş təhsil işçilərini, tanınmış alim və pedaqoqları salamlayaraq, onları Bakı Dövlət Universitetində görməyindən məmnunluq duyduğunu bildirdi. Rektor bu yaxınlarda 90 illik yubileyinin keçirilməsinə hazırlaşdığımız Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyəti barədə konfrans iştirakçılarına məlumat verdi.

Qeyd olundu ki, mövcud olduğu 90 il ərzində Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan xalqı qarşısında böyük xidmətlər göstərib. Hazırda Azərbaycan elmi dünyanın qabaqcıl elmləri sırasındadır. Onun inkişafında isə Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyəti əvəzsizdir. Yarandığı gündən Azərbaycanda elmi inkişaf etdirən Bakı Dövlət Universiteti hazırda da bu işi məsuliyyət və uğurla davam etdirir. Rektor Abel Məhərrəmov 90 il müddətində Bakı Dövlət Universitetinin şərəfli bir yol keçdiyini, bundan sonra da ölkə təhsilinin və elminin inkişafına öz töhfəsini verəcəyinə ümidvar olduğunu bildirdi.

Akademik A.Məhərrəmov BDU-nun 90 illik yubileyi ilə əlaqədar rəhbərlik etdiyi ali təhsil ocağında, həmçinin digər təhsil müəssisələrində bu əlamətdar hadisəyə həsr edilən bir çox silsilə tədbirlərin keçirildiyini söylədi. BDU-nun nəzdində fəaliyyət göstərən Gənc istedadlar liseyinin bazasında keçirilən bugünkü I respublika elmi-metodik konfransın da növbəti belə bir uğurlu tədbirlərdən olduğunu deyən Abel Məhərrəmov adıçəkilən lisey haqqında söz açdı. ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin təhsilə diqqət və qayğısı sayəsində təhsilin ayrı-ayrı sahələri üzrə elmi təhlillərə əsaslanan Dövlət Proqramlarının təsdiq olunaraq reallaşdırılmağa başlanıldığını söyləyən rektor görülən işlərdən danışdı. çıxış zamanı qeyd etdi ki, reallaşan proqramlardan biri "Xüsusi istedada malik olan uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq potensialının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı (2006-2010-cu illər)"dır. Məhz həmin proqramın reallaşması istiqamətində atılan mühüm addımlardan biri də Təhsil Nazirliyinin 08.06.2007-ci il tarixli 708 nömrəli əmri ilə yaranan Gənc istedadlar liseyidir. Lisey BDU-nun nəzdində fəaliyyət göstərir. Liseyin qarşısına qoyduğu vəzifə gənc istedadların üzə çıxarılması və onlara lazımi şəraitin yaradılmasıdır. Bildirildi ki, qısa müddət ərzində lisey kifayət qədər uğurlar qazanıb. Rektor 2009-cu ildə liseyin ilk məzunlarının hamısının ali məktəblərin nüfuzlu fakültələrinə qəbul olunmalarını ən böyük müvəffəqiyyət hesab etdiyini dedi. Bildirdi ki, qəbul olunanlardan biri- Rəcəb Məmməd oğlu Rəcəbov Prezident təqaüdünə layiq görülüb.

Rektor Abel Məhərrəmov Gənc istedadlar liseyində istedadlı şagirdlərlə aparılan işlərdən ətraflı söz açaraq onu da qeyd etdi ki, liseydə paytaxt məktəbləri ilə yanaşı, gələcəkdə respublikanın müxtəlif regionlarından da seçim əsasında istedadlı şagirdlərin təhsil almaları, onlar üçün müvafiq yataqxananın tikintisi də nəzərdə tutulur.

Keçirilən elmi-metodik konfransın əhəmiyyətini xüsusi vurğulayan rektor orta ümumtəhsil məktəblərində tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı öz fikir və mülahizələrini tədbir iştirakçıları ilə bölüşdü. Konfransı açıq elan edən BDU-nun rektoru Abel Məhərrəmov onun işinə uğurlar arzuladı.

"Tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsində idarəetmənin rolu" mövzusuda məruzə ilə çıxış edən Təhsil Nazirliyinin şöbə müdiri, respublikanın əməkdar müəllimi Arif Muradov qeyd etdi ki, ümumtəhsil məktəbinin qarşısında duran vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsi məktəbin idarəolunması, ona rəhbərlik edilməsi səviyyəsindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır. İdarəetmə sosial mənada, müəyyən obyektə təşkilati, planlı və sistemli şəkildə təsir etmək kimi anlaşılır. Bu təsir müəssisənin fəaliyyətinin keyfiyyət xüsusiyyətlərinin nizama salınması, qorunması, gələcək inkişafı və təkmilləşdirilməsini təmin edir.

Məruzəçi bildirdi ki, respublikada təhsili idarə etmək və ona rəhbərlik sahəsində dövlət və ictimai özünüidarə sistemi yaradılmışdır. Şöbə müdiri A.Muradov idarəetmə və rəhbərlik nədir, Bu anlayışlar bir-birindən nə ilə fərqlənir suallarının hər birini ayrı-ayrılıqda ətraflı şərh etdi. Bildirdi ki, məktəbşünaslıqda "idarəetmə" anlayışı optimal nəticə əldə etmək məqsədilə məktəb işlərini mütəşəkkil, planlı, müntəzəm təşkil və təmin etmək, məktəb daxilində baş verən münasibətləri, mürəkkəb psixoloji, pedaqoji və metodik prosesləri şüurlu surətdə tənzimləməkdir.

Məktəb rəhbərinin davranışı, iş yoldaşlarına və başqa adamlara münasibəti də obyektivlik və prinsipiallığı ilə fərqlənməlidir. Bütün cəhətlərdən onun şəxsiyyəti insanlara müsbət mənada tərbiyələndirici təsir göstərməlidir. Məruzəçi dedi ki, ən vacib prinsiplər sırasında elmilik mühüm yer tutur. ümumiyyətlə, yaxşı idarəetmə və rəhbərlik üçün dərin bilik, peşəkarlıq, səriştəlilik, işgüzarlıq, təcrübə və bunların vəhdəti çox vacibdir. Həmin vəhdət isə pedaqogika, psixologiya və sosiologiya elmlərinin nailiyyətlərinə yiyələndikdə və onları təcrübədə tətbiq etdikdə yaranır. Məktəb rəhbərləri, xüsusilə direktor üçün bu keyfiyyətlər səciyyəvi olmalıdır. Məktəb rəhbərləri həmçinin geniş dünyagörüşünə, zəngin məlumata, yeni üsullar axtarmaq, tapmaq, onları işdə tətbiq etmək qabiliyyətinə malik olmalı, mürəkkəb təşkilati və pedaqoji məsələləri yaradıcılıqla və operativ surətdə həll etməyi bacarmalıdırlar.

Məktəbdaxili nəzarətin məqsədinin direktiv və normativ-hüquqi sənədlərdə irəli sürülən məktəbin qarşısında qoyulan vəzifələrin icrasını maksimum təmin etməkdən ibarət olduğunu deyən Təhsil Nazirliyinin şöbə müdiri bu haqda ətraflı söz açdı. Qeyd olundu ki, məktəbdaxili nəzarət mürəkkəb məzmuna malik olmaqla geniş sahələri əhatə edir. Həmin sahələr daim bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir.

Məktəbdaxili nəzarətin spesifik formaları da olduğunu bildirən A.Muradov dedi ki, bunlar məktəbdaxili nəzarətin strukturuna daxil olan sahələrin özləri qədər müxtəlifdir. Bununla bağlı digər məsələlərə də geniş toxunan məruzəçi söylədi ki, bütün bu qeyd olunan şərtlərə düzgün əməl olunması məktəbi idarəetməni optimallaşdırmaq, yəni nisbətən az qüvvə və vəsait sərf etməklə, nisbətən qısa müddətdə fəaliyyətində daha yaxşı nəticələr qazanmaq yolunda ən etibarlı təminatdır.

Geniş və əhatəli məruzəsində tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsində idarəetmənin rolu ilə bağlı bütün məsələlərə geniş aydınlıq gətirən, onları təhlil edən şöbə müdiri Arif Muradov çıxışının sonunda konfransda iştirak edən təhsil işçilərinə Azərbaycan təhsilinin inkişafında uğurlar arzuladı.

BDU-nun Pedaqogika kafedrasının professoru Ləzifə Qasımova "Məsafədən (distant) təlim texnologiyaları" mövzusunda məruzəsində qeyd etdi ki, distant təlim texnologiyaları ölkənin vahid təhsilinin inkişafı strategiyasını təcəssüm etdirir. Onun başlıca vəzifəsi yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması məqsədi ilə təhsilin proqnozlaşdırılmasından, təlim-tərbiyə işini planlaşdırmaqdan, onun mərhələlərini, üsullarını və təşkili formalarını müəyyənləşdirməkdən ibarətdir. Distant təlim texnologiyalarına konkret tədris fənlərindən asılı olmayaraq, təlim-tərbiyə prosesini həyata keçirmək aiddir. Distant təlim texnologiyalarının məzmun və mahiyyətinə gəldikdə, o, bilavasitə təlimin həyata keçirilməsinə xidmət edir. Yəni təlimin texnologiyaları vasitəsilə öyrədənlərin və öyrənənlərin tədris fəaliyyəti sistemi həyata keçirilir. ümumilikdə, distant təlim texnologiyaları didaktik proseslərin idarəetmə mexanizminin ən vacib elementi hesab olunur. Distant təlim texnologiyalarının tətbiqi ilə bağlı digər məsələlərə də toxunan məruzəçi onun üstünlüklərindən söz açdı.

BDU-nun elmi işlər üzrə prorektoru, professor İsmayıl Əliyev, Lənkəran Dövlət Universitetinin baş müəllimi, pedaqoji elmlər namizədi Bəxtiyar Muradxanlı, BDU-nun Kimyanın tədrisi metodikası kafedrasının müdiri, dosent Əyyub Əzizov, Tovuz rayonundakı çobansıxnaq kənd orta məktəbinin kimya müəllimi, respublikanın əməkdar müəllimi, "Ən yaxşı müəllim" müsabiqəsinin qalibi, pedaqoji elmlər namizədi Talıb Mahmudov, BDU-nun Pedaqogika kafedrasının müdiri, professor Nübar Muxtarova keçirilən tədbirin əhəmiyyətindən, 90 illik yubileyinin keçirilməsinə hazırlaşdığımız Bakı Dövlət Universitetinin elmi əlaqələndirici mərkəz, fundamental intellekt mənbəyi olmasından, ali təhsil ocağının ixtisaslı kadrların yetişməsində, elmi-tədqiqat işlərinin aparılmasında, bütövlükdə onun Azərbaycan elminin inkişafındakı əvəzsiz rolundan söz açdılar.

BDU-nun nəzdində fəaliyyət göstərən Gənc istedadlar liseyinin direktoru, kimya elmləri doktoru, professor Qasım Hüseynov rəhbərlik etdiyi təhsil müəssisəsinin fəaliyyəti haqqında konfrans iştirakçılarına məlumat verdi. Liseydə təhsil almaq istəyənlərin sayının ildən-ilə artdığını söyləyən direktor burada hazırda 430 şagirdin təhsil aldığını, onların təlim-tərbiyəsi ilə 70 müəllimin məşğul olduğunu dedi. Liseydə tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsində BDU-nun professor-müəllim heyətinin yaxından iştirak etdiyini söyləyən Q.Hüseynov onu da bildirdi ki, burada dərs deyənlər içərisində 1 elmlər doktoru, 20 elmlər namizədi, ali kateqoriyalı müəllimlər, TQDK-nın aparıcı ekspertləri, respublikanın tanınmış ən yaxşı müəllimləri vardır. Liseydə tədris işlərinin keyfiyyətlə aparılması, müəllimlərin tədris və təqvim planlarının günün tələblərinə uyğun tərtibi, dərslərdə müasir təlim metodlarından istifadə, təlimin tərbiyəedici, inkişafedici funksiyasına xüsusi əhəmiyyət verilməsi, tədris prosesinin şagirdlərin fəallığı şəraitində qurulması işinə ciddi nəzarət edilir. Qeyd olundu ki, liseydə keçilən dərslərdə yeni təlim texnologiyalarından, interaktiv metodlardan, əyani vəsaitlərdən geniş şəkildə istifadə edilməsi daim diqqət mərkəzindədir. Təhsil ocaqlarının səviyyəsinin şagirdlərinin savadı ilə ölçüldüyünü deyən direktor, keçirilən müxtəlif bilik, intellekt və idman yarışlarında, məktəblilərin respublika fənn olimpiadalarında yeniyetmələrin əldə etdiyi uğurları diqqətə çatdırdı. Bildirdi ki, liseyin IX-XI siniflərində oxuyan əlaçı və istedadlı şagirdlərinə təqaüdlər verilir ki, bu da onların təhsilə marağının artmasına, yüksək nəticələr əldə etmələrinə stimul yaradır. Qasım müəllim liseyi bitirən ilk məzunların hamısının respublikanın müxtəlif ali məktəblərinin ən nüfuzlu fakültələrinə daxil olmalarından qürur hissi keçirdiyini bildirdi. İki gün keçirilməsi nəzərdə tutulan I respublika elmi-metodik konfransın aktuallığına toxunan professor Qasım Hüseynov bütün təhsil işçilərinə müvəffəqiyyətlər arzuladı.

Sonra konfrans öz işini bölmələrdə davam etdirdi.

Konfransın 23-24 oktyabr tarixlərində keçirilən iclaslarında 7 bölmə üzrə 90-dan artıq məruzə dinlənildi və onlar ətrafında müzakirələr aparıldı.

Yekun iclasında Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi müdirinin müavini Hüseyn Əsgərov, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Mustafa Salahov, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin dosenti Məhyəddin İsgəndərov, BDU-nun kafedra müdirləri, dosent Abbas Abbasov, professor Qara Mustafayev çıxış edərək konfransın yüksək səviyyədə təşkilini, dinlənilən məruzələrdə orta ümumtəhsil məktəblərində tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı bir sıra məsələlərin öz geniş əksini tapdığını dedilər. Bütövlükdə bu tədbirin təhsil işçilərinin bir-biri ilə ünsiyyətdə olması, iş təcrübəsi ilə tanışlığı, birlikdə fikir mübadiləsi aparılması baxımından olduqca faydalı və əhəmiyyətli olduğunu vurğuladılar. Çıxış edənlər belə konfransların davamlı olmasını arzu etdilər.

Bununla da ikigünlük konfrans öz işini başa çatdırdı.

Samirə KƏRİMOVA

Azərbaycan müəllimi.-2009.-30 oktyabr.-S.4.