“Ölüm var ki, həyat qədər dəyərli...” .

Azərbaycanın ilk Milli Qəhrəmanı Kazımağa Kərimov

Azərbaycanın tarixinə şanlı səhifələr yazan qəhrəmanlarımız sırasında Qarabağ döyüşçülərinin də öz rolu var. Yaşadığımız tarixin şərəf dastanlarını yaradan bu qəhrəmanların adları xalqın varlığı və gələcəyi üçün bir qürur mənbəyidir. Belə qəhrəmanlarımızdan biri də Qarabağ savaşlarında igidliklə şəhid olan Kərimovdur.

Azərbaycanın ilk Milli Qəhrəmanı adına layiq görülən şəxslərdən biri olan Kazımağa Möhsün oğlu Kərimov 1951-ci ilin 1 sentyabrında Qubadlı rayonunun Sarıyataq kəndində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. O, ailədəki səkkiz oğul övladından biri idi. Bütün valideynlər kimi Möhsün müəllimin də böyük arzusu övladlarını layiqli səviyyədə boya-başa çatdırmaq, onları gələcəyin dəyərli insanları kimi yetişdirmək idi. Böyük bir ailə üçün asanlıqla başa gəlməsə də, o, övladlarının təhsili üçün əlindən gələni etmiş, istəyinə nail olmuşdur. Fədakar ata onların hər birinin öz istədikləri peşənin arxasınca getməsi üçün bütün səylərini sərf etmişdi.

Kazımağa ailənin yeddinci övladı idi. O da başqa qardaşları kimi orta məktəbi doğulub boya-başa çatdığı Qubadlıda bitirmişdi. Məktəbi başa vurduqdan sonra o, ali təhsil almaq arzusuyla Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinə gəldi. O, beş il müddətində təhsil aldığı universitetin bütün ictimai işlərində ən fəallıq göstərənlərdən oldu. Eyni zamanda, onun dövri mətbuatda tez-tez yazıları da dərc olunurdu. Arzulayaraq seçib getdiyi bu yolda ürəklə irəli gedən Kazımağa bir gün əlinə qələm yerinə silah götürəcəyini düşünməmişdi hər halda. O, həqiqətən tanınmış bir qələm sahibi olmaq istəyirdi.

Tanıyanlar onun xarakter etibarı ilə də fərqli biri olduğunu deyirdilər. Zahirən nə qədər zəhmli görünsə də, daxilən çox səmimi və yardımsevər bir insan idi. Ən kiçik haqsızlığa, ədalətsizliyə belə göz yummaz, anında səsini ucaldırdı. Kazımağanı həmyaşıdlarından fərqləndirən başqa bir xüsusiyyət də onun ətrafda cərəyan edən hadisələri özünəməxsus şəkildə analiz edərək düzgün qərarlar çıxarması idi. “Kazımağanın bu xüsusiyyəti tələbəlik illərində onun müəllimi olmuş Bakı Dövlət Universitetinin professoru, yazıçı-publisist Qulu Xəlilovun onunla bağlı qələmə aldığı xatirələrində də öz əksini tapmışdır. Müəllimi öz tələbəsinin bu xarakterini onun adında olan ”ağa" sözü ilə bağlamış və bu sözün sanki onun xarakterində özünü göstərdiyini vurğulamışdı"(Vikipedia).

Qələmi bəzən həqiqi silah əvəz edir

Universiteti bitirdikdən sonra Kazımağa öz peşəsinin arxasınca gedərək bir müddət “Azərbaycan məktəbi” jurnalında, sonra isə “Azərbaycan müəllimi” qəzetində çalışmışdır.

Amma 1988-ci ildə vətən göylərini qara buludlar aldığı zaman heç vaxt ədalətsizliklə barışmayan Kazımağa öz vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirmək qərarını verdi. Əlinə silah götürdü. Evini, ailəsini və peşəsini arxada qoyaraq cəbhə bölgəsinə yollandı. Amma Kazımağanın döyüş yolu doğulub boya-başa çatdığı doğma Qubadlıdan deyil, Goranboydan keçdi. Goranboy rayonunda yaradılan könüllü özünümüdafiə batalyonlarından birinə komandir müavini təyin olunan Kazımağa baş leytenant rütbəsi ilə doğma torpaqlarımızın müdafiəsinə qalxdı.

Əslində, o, xaraktercə hərbiçilikdən çox uzaq bir insan idi. Onu tanıyanların da, heç onun özünün də təsəvvürünə gəlməzdi ki, ömründə qarışqa tapdalamayan bir insan nə vaxtsa döyüş meydanına girib ölüm-dirim savaşı aparacaq.

Ancaq “ot kökü üstə bitər” deyirlər. Kazımağanın babası Azərbaycan tarixində önəmli adı olan şəxslərdən biri idi. O, XIX əsrin ikinci yarısında indiki Sankt-Peterburq şəhərində Ali Hərbi məktəb bitirmiş və 1918-1920-ci illərdə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi zamanı doğma torpaqlarının müdafiəsinə qalxmış Zəngəzur mahalında tanınmış İsmayıl bəyin nəvəsidir.

Kazımağa Kərimov ilk günlərdən bir çox mühüm hərbi əməliyyatlarda iştirak etmişdir. O, Goranboy rayonunun Gülüstan, Qaraçinar, Manas, Şəfəq, Tap Qaraqoyunlu kəndləri uğrunda gedən döyüşlərə komandanlıq etmişdi. Bu döyüş meydanına yeni gələn bir qələm sahibi üçün asan deyildi. Amma döyüş ruhu və düşmənə nifrət ona yol göstərdi. Keçirdiyi əməliyyatların uğuru onu daha da cəsarətləndirirdi. Onun planında daha bir əməliyyat vardı. Bu əməliyyat planına düşmən tapdağı altında olan Goranboy rayonunun azad olunması daxil idi. O, bu əməliyyata xüsusi hazırlaşırdı. Amma bu, Kazımağanın iştirak etdiyi sonuncu əməliyyat olur. 1992-ci ilin 12-13 iyun tarixlərində Goranboy rayonunun azad olunması uğrunda həyata keçirilən döyüşdə ağır yaralandı. Komandirin ağır yaralandığını görən əsgər və zabitlərdə ruh düşkünlüyü yarandığını hiss edən Kazımağa yenidən döyüşü davam etdirmək əmri verdi. O önəmli gün Azərbaycan tarixinə Goranboy rayonunun azad olması günü kimi həkk olur.

Bu son döyüş, bu son vida...

Aldığı yaranın ağır olmasına baxmayaraq, əməliyyatın sonunadək döyüşdə iştirak edən Kazımağa döyüş bitdikdən sonra Bakı şəhərində yerləşən Hərbi Hospitala çatdırılır. Bu zaman ayağından yaralanan Kazımağa doğmalarının onun ayağını itirəcəyindən qorxduqlarını hiss edərək, özünü itirmədən əllərini havaya qaldıraraq “yaxşı ki, yazan əlim var” deyir. Lakin Kazımağanın bir ayağını itirəcəyi qorxusu ilə yaşayan insanların heç ağlına belə gəlməzdi ki, onun özünü itirəcəklər. Heç kəs bu cəsarətdə, bu əzmdə və bu hünərdə olan bir igidin ayağından aldığı yara ilə dünyasını dəyişəcəyini güman etmirdi. Kazımağa Kərimov 15 iyun 1992-ci ildə ömrünün 41-ci baharında gözlərini əbədi yumaraq şəhidlik zirvəsinə ucaldı.

Kazımağa Kərimova ölümündən bir həftə sonra Azərbaycanın ilk Milli Qəhrəmanı fəxri adı verildi. Bu ada layiq görülən Kazımağa həm də o adı qazanan ilk jurnalist idi.

K.Kərimov son dəfə Bakı şəhərində tələbə yoldaşları və qələm dostları ilə görüşəndə onlara yaxın zamanlarda Qarabağ müharibəsində dönüşün təməlinin məhz Goranboy cəbhəsində qoyulacağını söyləmişdi. O, eyni zamanda düşmən tapdağı altında olan bütün torpaqları azad olduqdan sonra qələmi yenə əlinə alaraq onlarla çiyin-çiyinə çalışacağına dair söz vermişdi. Yoldaşları ilə halallaşan Kazımağa növbəti dəfə Bakıya iyun ayının 16-da gələcəyini söyləmiş və görüş yeri olaraq Şəhidlər Xiyabanını nişan vermişdi. Lakin bu dəfə həmin tarixdə Kazımağa ilə görüşməyə gələnlər Şəhidlər Xiyabanında gözləmədikləri bir mənzərə ilə qarşılaşdılar. Kazımağa bu dəfə onu sevənlərin çiynində son mənzilə, çox sevdiyi vətən torpağına yola salınırdı.

Hazırda Milli Qəhrəmanın Goranboy şəhərində büstü qoyulub.

Qəhrəman döyüşçü evli idi, bir oğlu yadigar qalıb.

“Azadlıq”ın Araşdırmaçı Jurnalistlər Qrupu KİV-ə Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə dəstəyilə çap edilir.

Azadlıq.- 2012.- 21 noyabr.- S.15.