Ombudsman parlamentə hesabat verdi

Milli Məclisin iclasında

Aprelin 2-də Milli Məclisin növbəti iclası keçirildi. Deputatlar əvvəlcə Kəlbəcərin ermənilər tərəfindən işğalı zamanı həlak olan soydaşlarımızın xatirəsini yad etdilər. Spiker Oqtay Əsədov bildirdi ki, Kəlbəcərin işğalından sonra BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad edilməsi ilə bağlı 822 saylı qətnamə qəbul etmişdir. Amma Ermənistan indiyə qədər bu qətnaməyə məhəl qoymamışdır. İnanırıq ki, Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətin, Azərbaycanın qüdrətlənməsinin nəticəsi olaraq Kəlbəcər tezliklə işğaldan azad ediləcəkdir.

Sonra gündəliklə bağlı çıxışlar oldu. Deputat Zahid Orucun təklifi Silahlı Qüvvələrə Yardım Fondu ilə bağlı idi. Onun sözlərinə görə, hazırda bu fondda toplanmış vəsait Azərbaycanın real inkişaf göstəricilərini əks etdirmir. Hər bir vətəndaşı fonda yardım etməyə çağıran Zahid Orucun fikrincə, 1 milyon insan hər ay 10 manat versə, ayda 10 milyon, ildə 120 milyon manat vəsait toplanar. Bu isə kifayət qədər böyük məbləğdir.

Deputatlardan Fazil Mustafa və Qüdrət Həsənquliyev çıxışlarında Mərkəzi Seçki Komissiyasının tam şəkildə formalaşdırılmasını, boş qalan yerlərin parlamentdə azlıqda olan partiyalara verilməsini təklif etdilər. 2010-cu ilin seçki ili olduğunu qeyd edən deputatlar bu məsələyə xüsusi diqqət yetirilməsini vacib saydılar. Deputat Fazil Mustafa Bakı şəhərində Nuru Paşanın xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə dövlət səviyyəsində xüsusi diqqət yetirilməsini vacib hesab etdi.

MSK-nın tam tərkibdə formalaşdırılması ilə bağlı təklifi Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov da dəstəklədi.

Deputat Siyavuş Novruzov isə müxalifətin mitinq keçirmək istəyinə toxundu. Müxalifətin təklif etdiyi yerlərdə mitinq keçirilməsinin mümkün olmadığını deyən Siyavuş Novruzovun fikrincə, müxalifət ağacəkmə kampaniyasına qoşulsa, daha yaxşı olar.

Sonra gündəlikdəki məsələlərin müzakirəsi başladı. İlk olaraq Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkilinin (ombudsmanın) ölkəmizdə insan hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi və müdafiəsinə dair 2009-cu il üzrə illik məruzəsi dinlənildi. Məruzəçi ombudsman Elmira Süleymanova idi.

Məruzədə qeyd olunur ki, müvəkkil Bakı şəhərində, respublikanın müxtəlif şəhər və rayonlarında, yaşayış məntəqələrində əhali ilə müntəzəm görüşlər və qəbullar keçirmiş, öz izahat və məsləhətləri, məsələlərin həllinə bilavasitə müdaxiləsi yolu ilə müvafiq dövlət qurumlarını, habelə yerli icra strukturlarını pozulmuş insan hüquqlarının bərpası işinə cəlb etmişdir.

Vətəndaşlar öz müraciətlərini müvəkkilə müxtəlif vasitələrlə, o cümlədən poçt və elektron poçtu, aparatda fəaliyyət göstərən qəbul otağı, müvəkkilin regional mərkəzləri, işgəncə və zorakılığa qarşı "Çevik Araşdırma Qrupu", habelə uşaq hüquqlarının pozulması ilə bağlı məlumatların qəbul edilməsi üçün 916 saylı "qaynar xətt" vasitəsilə çatdırılmışdır. Eyni zamanda, müvəkkilin və aparatın əməkdaşlarının cəzaçəkmə müəssisələrinə, istintaq təcridxanalarına, müvəqqəti saxlanılma yerlərinə, hərbi hissələrə, uşaq evlərinə, internatlara, qaçqın və məcburi köçkünlərin məskunlaşdıqları qəsəbələrə, eləcə də səhiyyə, əhalinin sosial müdafiəsi obyektlərinə baxışları zamanı müraciətlər də daxil olmuşdur.

Müvəkkil Konstitusiya Qanununa əsasən vətəndaşların hüquqlarının pozulmasına dair şikayətlərə baxmış, fərdi və kollektiv şikayətlərin araşdırılması istiqamətində iş aparmışdır.

Müvəkkilin fəaliyyəti dövründə onun ünvanına ümumilikdə 51060, o cümlədən 2009-cu ildə 8800 müraciət daxil olmuşdur. Qeyd edilən müraciətlərin 83,7 faizi şikayətlərdən, 16,2 faizi ərizələrdən, 0,1 faizi isə təkliflərdən ibarət olmuşdur.

Konstitusiya Qanununun tələblərinə müvafiq olaraq müvəkkil şikayətlərin onun səlahiyyətlərinə aid olmaması, yəni ərizəçinin hüquqlarının pozulduğu gündən bir ildən çox keçməsi, anonim olması, şikayətlə bağlı məhkəmə icraatı getməsi, təkrar təqdim edilmiş şikayətdə yeni məlumatlar, faktlar və sübutlar olmaması səbəbindən 48,9 faizinin baxılmasından imtina etmişdir. Şikayətlərin 51,1 faizi baxılmaq üçün icraata qəbul edilmiş, bunların 44,7 faizi təmin olunmuşdur ki, bu da təxminən Avropa və postsovet məkanında mövcud olan göstəricilər səviyyəsindədir.

İl ərzində şikayətlərlə bağlı istər qəbulda, istərsə də məktub vasitəsilə müxtəlif vaxtlarda vətəndaşlara çoxsaylı hüquqi məsləhətlər, habelə bir çox hallarda insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi formaları, üsulları və vasitələri, o cümlədən mahiyyətinə görə bu və ya digər məsələlərlə əlaqədar müvafiq səlahiyyətli orqanlara müraciət edilməsi ilə bağlı məsləhət və izahatlar verilmişdir.

Məruzəçi bildirmişdir ki, ötən dövrdə həyata keçirilmiş fəaliyyət bir daha göstərdi ki, insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi, vətəndaşların müraciətlərinə təxirə salınmadan baxılması, şikayətlərin çevik qaydada araşdırılması məqsədilə dövlət orqanları, bələdiyyələr, insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində ixtisaslaşmış qeyri-hökumət təşkilatları və kütləvi informasiya vasitələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi zəruridir və faydalı nəticələr verir.

Müvəkkil istər ölkəmizdə mövcud olan həlli vacib məsələlərin, istərsə də illik məruzədə öz əksini tapmış insan hüquq və azadlıqlarının səmərəli təmin edilməsinə, habelə əhalinin müvafiq qruplarının, o cümilədən uşaqların, qadınların, ahılların, əlillərin, qaçqın və məcburi köçkünlərin, məhkumların, hərbi qulluqçuların bir sıra sosial-iqtisadi problemlərinin həllinə yönəldilmiş təklif və tövsiyələrlə səlahiyyətli dövlət qurumlarına müraciətlər etmiş və bunların bir çoxu həllini tapmışdır.

Müzakirə zamanı deputat Zahid Oruc bildirdi ki, ombudsmanın hesabatı ilk növbədə, beynəlxalq təşkilatlara göndərilməlidir. Məruzə ilə bağlı fikirlərinin ümumən müsbət olduğunu deyən Zahid Orucun sözlərinə görə, ombudsman dini sferada islahatların keçirilməsi ilə bağlı səlahiyyətlərindən istifadə etməlidir.

Deputat Mübariz Qurbanlı dedi ki, ombudsman Konstitusiya çərçivəsində üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirib. Bununla belə Mübariz Qurbanlı məruzədə yer almış bəzi məsələlərlə bağlı fikirlərini də açıqladı. Diqqəti ombudsmana müraciət edən bəzi şəxslərin adlarının hesabatda çəkilməsinə yönəldən Mübariz Qurbanlının qənaətincə, hər bir müraciət edən şəxsə eyni şəkildə yanaşmaq lazımdır. Bəzi adamların adlarının xüsusiləşdirilməsi və məruzəyə salınması məntiqə uyğun deyil. Deputat gələcəkdə bu kimi halların nəzərə alınmasını təklif etdi.

Deputat Aydın Mirzəzadə hesabatın Azərbaycanda insan hüquqları sahəsində olan vəziyyəti əks etdirdiyini dedi. Hesabatın tərtibatından razılığını ifadə edən Aydın Mirzəzadə ümumilikdə məruzəni müsbət dəyərləndirdi.

Deputat Elton Məmmədov da hesabatın dolğun hazırlandığını, insan hüquqları sahəsində məlumatların bütün sahələri əhatə etdiyini dedi.

Yekunda illik məruzə nəzərə alındı.

Fasilədən sonra Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Rövşən Rzayev Ə.M.Hüseynovun Azərbaycan Respublikası Məhkəmə-Hüquq Şurasının üzvü təyin edilməsi haqqında qərar layihəsini müzakirəyə təqdim etdi. Bildirdi ki, "Məhkəmə-Huquq Şurası haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 6.2.4-cü maddəsinə uyğun olaraq 6 üzvdən ibarət Məhkəmə-Hüquq Şurasına qanunverici orqan tərəfindən bir nəfər üzv təyin edilir. Parlamentin komitə sədri Ə.Hüseynovun növbəti beş il müddətinə Məhkəmə Hüquq Şurasına üzv təyin edilməsi təklif edilir. Deputatlar məsələyə müsbət münasibət bildirdilər.

Bundan sonra Milli Məclis Sədrinin müavini, Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri Valeh Ələsgərov "Elektroenergetika haqqında", "Qaz təchizatı haqqında" və "Su təchizatı və tullantı suları haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarına əlavələr edilməsi barədə qanun layihələrini müzakirəyə təqdim etdi. Komitə sədri bildirdi ki, qanunlara edilən əlavəyə əsasən yaşayış binaları, o cümlədən mənzillər elektrik, qaz və su təchizatı sisteminə tam həcmdə qoşulduqdan və sayğaclarla təchiz edildikdən sonra yalnız istismara qəbul üçün Dövlət Qəbul Komissiyasına təqdim edilə bilərlər. Yaşayış binalarının elektrik, qaz xətlərinə və su təchizatı sisteminə qoşulma qaydası və haqqı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

Deputatlardan Qüdrət Həsənquliyev, Fazil Mustafa qanunlara edilən əlavələrin bu sahədə meydana çıxan problemlərin aradan qaldırılmasına kömək göstərəcəyini bildirdilər. Deputatlar qanun layihəsinə səs verib qəbul etdilər.

"Azərbaycan Respublikası və Səudiyyə İnkişaf Fondu arasında Bakı ərazisi üzrə su təchizatı və kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması və genişləndirilməsi layihəsi üzrə" Kredit Sazişinin təsdiq edilməsi haqqında sənədi də komitə sədri Valeh Ələsgərov təqdim etdi. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Respublikası və Səudiyyə İnkişaf Fondu arasında imzalanan kredit sazişi çərçivəsində bu layihənin maliyyələşdirilməsi üçün 25 milyon dollar vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulur. Sazişin şərtlərinə əsasən Bakı ərazisində su təchizatı sistemlərinin yenidən qurulmasına xərclənəcək kredit vəsaiti 5 ili güzəşt dövrü daxil olmaqla 20 il müddətinə illik 2 faiz dərəcəsi ilə ödəniləcəkdir. Layihənin ümumi dəyəri təxminən 63 milyon dollar təşkil edir.

Valeh Ələsgərov bildirdi ki, ümumilikdə layihə çərçivəsində Bakı şəhərinin Bibiheybət zonasında yerləşən "20-ci sahə" adlanan yaşayış massivini də və ona bitişik ərazilərdəki yaşayış sahələrində su təchizatı və kanalizasiya xidmətlərinin beynəlxalq standartlara uyğun şəkildə təmin edilməsi nəzərdə tutulur. Qanun layihəsi yekdilliklə qəbul edildi.

Azərbaycan Respublikasının Dəvəçi rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında qanun layihəsini deputat Əhəd Abıyev təqdim etdi. Deputatın sözlərinə görə, Dəvəçi rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə dəyişiklik edilərək kənd inzibati ərazi dairələrinin yaradılması nəzərdə tutulub.

Deputat Tahir Süleymanov bildirdi ki, kənd inzibati ərazi dairələrinin yaradılması vətəndaşların işini asanlaşdıracaq və onlar əvvəlki kimi 25-30 kilometr məsafə qət etməli olmayacaqlar. Deputatlar bu sənədi də qəbul etdilər.

Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri Arif Rəhimzadə Dəvəçi rayonunun Şabran rayonu adlandırılması haqqında layihə barədə məlumat verdi. Komitə sədri bildirdi ki, qanun layihəsi ölkə başçısının qanunvericilik təşəbbüsü hüququnda Milli Məclisin müzakirəsinə təqdim edilib. Layihəyə əsasən Dəvəçi rayonu Şabran rayonu adlandırılır, Dəvəçi rayon inzibati ərazi vahidi isə Şabran rayon inzibati ərazi vahidi hesab edilir.

Deputatlardan Tahir Süleymanov, Yaqub Mahmudov Dəvəçi rayonunun Şabran rayonu adlandırılmasını tarixi keçmişimizə hörmət əlaməti kimi səciyyələndirdilər. Deputat Yaqub Mahmudov 1800 illik tarixi olan Şabran şəhərinin adının özünə qaytarılmasını yüksək qiymətləndirdi və Dəvəçi rayonuna bitişik kəndin - Dəvəçi kəndinin adının saxlanılmasını təklif etdi. Qanun layihəsinə deputatlar səs verib qəbul etdilər.

Sonra parlamentin Sosial siyasət komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev "Qaçqınların və məcburi köçkünlərin (ölkə daxilində köçürülmüş şəxslərin) statusu haqqında" Azərbaycan Respublkası Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə, parlamentin Hüquq syasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov "Prokurorluq işçilərinin xidməti vəsiqəsi haqqında" və "Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında" qanunlara əlavə və dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihələrini təqdim etdilər. Deputatlar qanun layihələrini ayrı-ayrılıqda səsə qoydular və qəbul etdilər.

Azərbaycan.- 2010.- 3 aprel.- S. 1, 2.