Musiqi hər bir qəlbin açarıdır

Bu möhtəşəm musiqi bayramının bir özəlliyi də ondadır ki, zəmanəmizin çox böyük musiqi kollektivləri və sənətkarları burada iştirak edirlər. Kimlərdir onlar?

Çıxışlarını hamının səbirsizliklə gözlədiyi musiqi kollektivlərindən biri London Kral Filarmonik Orkestridir. Bu orkestr 1946-cı ildə yaradılıb. Elə həmin ilin sentyabrında ilk konsertini verib. Populyarlığına görə onu bəzən "Böyük Britaniyanın milli orkestri" də adlandırırlar.

Orkestrin əsasını qoyan Ser Tomas Biçem 1961-ci ilə - ömrünün son günlərinə qədər onun baş dirijoru olub. Sonra onu köməkçisi Rudolf Kempe əvəz edib. Böyük uğurlarına görə 1970-ci ildə ona "Ömürlük dirijor" rütbəsi verilib. Sonrakı dövrlərdə orkestrin rəhbəri və baş dirijoru Anqal Doratti, Valter Veller, Andre Previn, Yuri Xatuyeviç Temirkanov, Danielle Qatti və başqaları olub.

2009-cu ildən orkestrə Şarl Düyuge başçılıq edir.

1950-ci ildə orkestr ABŞ-a qastrol səfərinə çıxıb. Beləliklə, 1912-ci ildən sonra bu qitədə çıxış edən ilk ingilis orkestri olub.

Bu illər ərzində müxtəlif maddi və mənəvi sıxıntılar yaşasa da, orkestr öz mövcudluğunu qoruyub saxlaya bilib. Dünyanın bir çox ölkəsində uğurla çıxış edib, çoxlu musiqi albomları buraxıb, müxtəlif filmlər, o cümlədən məşhur cizgi filmləri üçün musiqiləri lentə aldırıb.

Festivalın məşhur iştirakçılarından biri 1953-cü il təvəllüdlü Yuri Başmetdir. "Yeni Rusiya" Dövlət Simfonik Orkestrinin rəhbəri və baş dirijoru, "Moskva solistləri" Kamera Orkestrinin rəhbəri, dirijoru və solisti, D.Şostakoviç adına Beynəlxalq Xeyriyyə Fondunun prezidenti, Fransanın Tur şəhərində və Elba adasında keçirilən musiqi festivallarının təsisçisi və prezidentidir. Keçmiş SSRİ, Rusiya, Ukrayna, Fransa, İtaliya, Litva, Bolqarıstan və digər ölkələrin fəxri adlarına və mükafatlarına layiq görülüb. Bir sözlə, onun fəxri adlarını və daşıdığı vəzifələri saymaqla qurtaran deyil. Ən böyük adı isə ona tale qismət edib. O, zəmanəmizin böyük musiqi xadimidir. Yüzlərlə yetirməsi var.

1971-ci ildə Lvovda orta ixtisas musiqi məktəbini, 1976-cı ildə Moskva Konservatoriyasını bitirən Yuri Başmet 1976-cı ildən konsert fəaliyyətinə başlayıb. 1978-ci ildən Moskva Konservatoriyasında müəllim kimi də fəaliyyət göstərir. Yuri Başmet müxtəlif ölkələrdə - Yaponiya, Amerika, İtaliya, Fransa kimi ölkələrdə çıxışlar edir, ustad dərsləri aparır. O, 1996-cı ildən Moskva Konservatoriyasında eksperimental kafedraya rəhbərlik edir.

Festival iştirakçıları arasında iki sənətkarın xüsusi yeri var - ana və oğul Yablonskilər. Dünyanın ən məşhur pianoçularından olan Oksana Yablonskaya Moskvada doğulsa da, ABŞ-da yaşayır. 16 yaşına kimi Çaykovski adına Moskva Konservatoriyası yanında istedadlı uşaqlar üçün musiqi məktəbində təhsil alıb. Sonradan konservatoriyada məşhur musiqiçi A.Qoldenveyzerin sinfini bitirib. Artıq 22 yaşından Moskva Konservatoriyasında müəllim kimi çalışmağa başlayıb.

Böyük uğurlar Oksananı tez tapıb. Onun ifaçılıq qabiliyyəti elə parlaq, elə sürətli olub ki, sanki o, heç vaxt "tələbə", "şagird" olmayıb. Peşəkarlıq, zövq, bəstəkarı duyub onu olduğu kimi auditoriyaya çatdırmaq bacarığı O.Yablonskayanın ifa tərzinin əsas xüsusiyyətləridir.

Parisdə, Rio-de-Janeyroda, Vyanada Bethoven adına müsabiqədə iştirakı onu Qərb aləmində hamıya sevdirdi. O, Rixler, Rostropoviç kimi sənətkarlarla bir vaxtda Moskva Filarmoniyasının solisti olub. Ancaq SSRİ-də yaradıcılıq imkanlarını tamamilə həyata keçirə bilmədiyi üçün 1975-ci ildə iki il gözlədikdən sonra atası və kiçik oğlu ilə birgə mühacirətə gedib. Qısa bir müddətdə ABŞ-ın, İngiltərənin böyük salonlarını özünə heyran edən O.Yablonskaya 1982-ci ildə Londonda çıxışından sonra "Daily Teleqraph" qəzeti onun haqqında yazırdı: "Yablonskaya o pianoçulara aiddir ki, başqa musiqiçilərin bütün ömrü boyu çatmaq istədiklərinə təbii bir asanlıqla nail olur".

"SSRİ-nin ən yaxşı sirri" hesab olunan Oksana Yablonskaya indi də bütün dünyanı gəzib dolaşır. Konsertlər verir, hamını heyrətləndirir. On üç illik ayrılıqdan sonra ilk dəfə 1990-cı ildə Moskvaya qayıdıb, çıxışlar edib, ustad dərsləri keçirib.

Dünyanın məşhur bəstəkarlarının əsərlərini ifa etməklə yanaşı, O.Yablonskaya həm də müxtəlif beynəlxalq musiqi festivallarında münsif rolunda çıxışlar edir. O, Estetik və Azad Sənət Müstəqil Akademiyasının üzvüdür.

Oksana Yablonskayanın oğlu - istedadlı violençel ifaçısı Dmitri Yablonski də Moskvada doğulub. Onun atası Albert Zayons 30 ildən artıq radio və televiziyada orkestrin solisti olub. O, beş yaşından violençellə məşğul olub. ABŞ-a köçdükdən sonra müxtəlif musiqi məktəblərində tanınmış pedaqoqlardan dərs alıb. Dünyanın ayrı-ayrı salonlarında çıxışlar edib, onun tərəf-müqabilləri Viktor Tretyakov, Yuri Başmet, Vadim Repin, Boris Berezovski, Jan-Bernar Romye və başqaları olmuşlar.

Dmitri Yablonski dirijor kimi Belçikanın, Fransanın, İspaniyanın milli orkestrləri ilə çıxışlar edib. Onun 50-dən artıq musiqi albomu işıq üzü görüb. O, hər il bir çox ölkələrdə - ABŞ, İsrail, Rusiyada keçirilən müxtəlif festivallarda iştirak edir, gənc ifaçılara kömək göstərir.

Qəbələ II Beynəlxalq musiqi festivalının ən gənc və ən populyar ifaçılarından biri də Hloye Eliz Hanslipdir. O, 1987-ci ildə Böyük Britaniyada doğulub. İki yaşından skripka ilə maraqlanıb, müxtəlif sənədli televiziya filmlərində iştirak edib. 2001-ci ildə London Simfonik Orkestri ilə birgə musiqi albomunu buraxıb. Bu, dərhal bütün sənətsevərlərin diqqətini cəlb edib.

Bir çox beynəlxalq musabiqənin laureatı olan Hloye Hansler 2001-ci ildə Edinburqda Şahzadə Flipp üçün fərdi konsert də verib.

Qəbələ II Beynəlxalq musiqi festivalı yekunlaşmaq üzrədir. Ancaq əminik ki, başqaları kimi, bu ifaçıların da həm yaradıcılığında, həm həyatında festival silinməz izlər qoyacaq! Onların Azərbaycan sevgisi bir az da artacaq. Axı, musiqi təkcə düşündürmür, həm də sevir və sevdirir!

Bəxtiyar QARACA

Azərbaycan.- 2010.- 5 avqust.- S. 6.