Türkiyə ilə Ermənistan arasında sərhədlərin açılması barədə yayılan informasiyalar məcburi köçkünlərdə böyük narahatlıq yaradıb

Türkiyə rəsmiləri dəfələrlə müxtəlif formada bildiriblər ki, hər hansı təkid, təzyiq və ya dolayısı ilə tələb Ermənistanla sərhədlərin açılmasına təsir edə bilməz. Nə qədər ki, Ermənistan təcavüzkar siyasətindən əl çəkməyib, nə qədər ki, Azərbaycan əraziləri işğaldan azad edilməyib, məcburi köçkünlər öz torpaqlarına qayıtmayıb sərhədlərin açılmasının mümkünlüyündən söhbət gedə bilməz. Bu fikirləri əsaslandıran Türkiyə rəsmilərinin bu günlərdə NATO-nun təlimləri çərçivəsində Ermənistanla sərhədlərin müvəqqəti açılması ilə bağlı yayılan informasiyalara soyuqqanlı yanaşması həm Türkiyə, həm də Azərbaycan ictimaiyyətində yenidən narahatlıq yaradıb.

Xatırladaq ki, Türkiyə Ermənistanla sərhədləri 1993-cü ildə bağlamışdı və əsas səbəb isə Kəlbəcərin işğalı idi. BMT Təhlükəsizlik Şurası Kəlbəcərin Ermənistan tərəfindən 2 aprel 1993-cü il tarixdə işğalı ilə əlaqədar 822 saylı qətnamə qəbul etdikdən dərhal sonra Türkiyə bu mühüm addımı atmaqla bir daha Azərbaycanın yanında olduğunu təsdiq etmişdir.

Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını, o cümlədən Kəlbəcəri işğal altında saxladığı vaxtdan on yeddi il keçir və təcavüzkar ölkə hələ də öz mövqeyini dəyişməyib. Belə bir vəziyyətdə Türkiyənin Ermənistanla sərhədləri müvəqqəti olsa belə açması ilə bağlı informasiyaların yayılması kəlbəcərli məcburi köçkünlərdə xüsusi narahatlıq yaradır.

Şahlar ƏSGƏROV, YAP Siyasi Şurasının üzvü, BDU-nun professoru:

- Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılma ehtimalının artdığı bir vaxtda keçirilən narahatçılıq anlaşılandır. Bu, istər Türkiyə, istərsə də Azərbaycan ictimaiyyəti tərəfindən birmənalı şəkildə qəbul edilmir. Bir çox hallarda atılan addımlar strateji maraqlara hesablanır. Bizim dövlətçilik tariximizdə belə bir hal olmayıb ki, Türkiyədə qəbul edilən qərar Azərbaycanın xeyrinə olmasın. Əksinə, Azərbaycanın müstəqillik illərində yanında olan və beynəlxalq səviyyədə daim mövqeyini müdafiə edən ilk ölkə Türkiyədir. Türkiyənin prinsipiallığı və qətiyyətlilik nümayişi daim Azərbaycanın maraqları ilə üst-üstə düşüb. Bu məsələdə incə məqamlar var. Əlbəttə, iki qardaş ölkəni istəməyən qüvvələr də var.

Odur ki, Türkiyə yenə də düşünülüb-daşınılmış addım atmalıdır. Hələ ulu öndər Heydər Əliyevin dövlət başçısı olduğu dövrdən başlayaraq, Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin əsasında çox qədim və daimi köklər olduğu daim diqqət mərkəzində saxlanıb və həmin siyasət bu gün də cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Türkiyənin Ermənistana qapı açıb-açmaması bəzi dövlətlərin maraqlarını ifadə edirsə, lakin bu özünün və Azərbaycanın ziyanınadırsa, belə bir addım atmamalıdır. Bu ilk növbədə, bizim milli maraqlarımıza ziddir və dostluq, qardaşlıq münasibətlərimizə böyük zərbə vura bilər.

Novruz ÇIRAQOV, kəlbəcərli məcburi köçkün:

- Sərhədlərin açılması ilə bağlı son informasiyalar yayılana qədər Azərbaycan-Türkiyə həmrəyliyinin etibarlılığının artırılmasına böyük ümidlər vardı. Məsələ bundadır ki, Türkiyə ilə Azərbaycanın bir-birini bütün beynəlxalq səviyyədə müdafiə etməsi bəzi dairələri, hətta dünyanın supergüclərini belə əndişələndirməyə başlamışdır. Son addımların hər iki dövlətdə formalaşmış rəyin yenidən dəyişməsinə təsirini istisna etmək olmazdı. Azərbaycanın təkcə qardaş dövlət kimi deyil, strateji əhəmiyyətli qonşu olaraq da Türkiyədən Ermənistanla sərhədi açmamasını istəməsi müasir dünya düzənində mənfi qarşılanmamalıdır, təəssüf ki, bu, heç də belə deyil.

Türkiyəyə təsir və ya dolayısı ilə təzyiq göstərməyə çalışan qüvvələrin Ermənistanın mövqeyini müdafiə etməsini anlamaq o qədər də çətin deyil. Əgər təlimlərdə istifadə olunacaq hərbi texnikanın və digər lazım olan avadanlıqların Ermənistana daşınmasından söhbət gedirsə, bu yol Gürcüstandan da keçə bilər, çünki Ermənistandan Avropaya daha yaxın qapı məhz Gürcüstandandır. Demək, bütün bunlar, sadə insanların belə anlayacağı şəkildə siyasi oyunun bir formasıdır. Ona görə də Türkiyə ilk növbədə, özünün beynəlxalq aləmdəki mövqeyini, daha sonra isə Azərbaycanla strateji tərəfdaş, "bir millət, iki dövlət" anlayışını unutmamalı, qətiyyətli və prinsipial mövqe nümayiş etdirməlidir. Bir neçə dəfə göstərilmiş bu kimi cəhdlər boşa çıxdığından, inanmaq istəyirik ki, qardaş dövlətin rəsmiləri qoruyub saxladığımız birliyi erməni məkrinin qurbanına çevirməyəcəklər.

İsmayıl CAMALOV, Kəlbəcər 13 saylı orta məktəbin direktoru:

- Təkcə torpaqlarımızın işğalı ilə kifayətlənməyib, bütünlüklə maddi-mənəvi sərvətlərimizi talan edən Ermənistan dünyadakı havadarlarının gücündən bəhrələnərək qardaş Türkiyə ilə bağlı qalan sərhədini açmağa ciddi cəhdlər göstərir. Gizli deyil ki, Dağlıq Qarabağ problemi təkcə Ermənistanın deyil, onun havadarlarının da strateji məqsədlərinə xidmət edir. Qardaş Türkiyə ilə Azərbaycanın dünyada artan nüfuzu bədxah niyyətliləri vahiməyə salıb. Ona görə də iki qardaş xalqın yaşadığı eyni problemin həllini bir qədər də qəlizləşdirməyə çalışırlar. Ermənistanda əhali ağır duruma düşsə də, erməni lobbilərinin ideoloqları, hətta dövlət və hökumət nümayəndələri "Böyük Ermənistan" xülyasından, Türkiyəyə qarşı "erməni soyqırımı" iddiasından əl çəkməyiblər. Onların Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində tutduqları qeyri-konstruktiv mövqe bunu dəfələrlə təsdiq edib. Ermənistan düşdüyü iqtisadi blokadadan çıxmaq üçün qardaş Türkiyəni Avropanın və eləcə də dünyanın aparıcı dövlətləri ilə üz-üzə qoymaqdan belə çəkinmir. Bunun müqabilində Türkiyənin Ermənistanla sərhədləri açması başa düşülən deyil. Bu, Türkiyənin indiyə kimi qazandığı nüfuz və mövqenin tamamilə əleyhinə hazırlanmış ssenaridir ki, oyunçuları səhnə arxasındadırlar. Bunları Türkiyə rəsmiləri nəzərə almalı, qardaşlığımıza xələl gətirən addımlar atmamalıdırlar.

Torpaq həsrətli, yurd niskilli insanların hər birinin fikri ola biləcək bu qeydlərdə acı həqiqətlər var. İşğalçı ilə humanist dildə danışmaq əbəsdir. İşğal olunmuş torpaqlar azad olunmayınca, Türkiyə Ermənistana "nəfəslik" verərsə, bundan sonra kim əmin ola bilər ki, daşnaklar qondarma erməni soyqırımının da tanınmasına nail olmayacaqlar?!

Məhəmməd NƏRİMANOĞLU

Azərbaycan.- 2010.- 27 avqust.- S. 1, 2.