Azərbaycanın özü qədər əbədi

Bol günəşli, məlahətli bir may günü idi. İstanbulda qatıldığım tədbirdə Rumıniyanın keçmiş Prezidenti İon İlieskunu gözüm aldı. Dərhal yaxınlaşıb Azərbaycandan olduğumu və müsahibə üçün bir neçə dəqiqəlik müsaidəsini rica etdiyimi bildirdikdə, səlis ruscası ilə - Məgər Heydər Əliyevin yerlilərinə etiraz etməkmi olar? Məmnuniyyətlə! - dedi və dərhal da vaxt təyin etdi.

"Əgər səndən soruşsalar - kimsən? - onda kimliyini göstərən sənədləri, ya da pasportunu göstərə bilərsən. Xalqdan kimliyini soruşanda isə o, sənədəvəzi öz alimini, yazıçısını, rəssamını, bəstəkarını, siyasi xadimini, sərkərdəsini göstərir".

Rəsul Həmzətovun məşhur "Mənim Dağıstanım" kitabını uzaq tələbəlik illərində mütaliə etmişəm. Ədəbi materialı daha çox pritça üzərində qurulduğundan yaddaşıma ilişib qalan məqamları az deyil. Yuxarıda gətirdiyim iqtibas da həmin kitabdandır. Bizdə də bu xüsusda söylənmiş çox ibrətamiz və müdrik bir ifadə var. Deyirlər ki, hər bir kəsi evində öz adı, məhəlləsində atasının adı, vətənindən uzaqlarda isə məmləkətinin adı ilə tanıyırlar.

Azərbaycanın bəşər mədəniyyətinin yaddaşına yaza biləcək ismi az deyil. Dədə Qorqudu, Babəki, Nizamisi, Füzulisi var bu məmləkətin. Üzeyiri, Mirzə Cəlili, Əli bəy Hüseynzadəsi, Heydər Əliyevi, istənilən millətin tarixinə öyünc və güvənc ola biləcək onlarla müqtədiri var bu diyarın.

Azərbaycan bu gün 50 milyondan artıq azəri türkünün hamısına qucaq aça bilməsə də, hamımızı bu odlar diyarının adı ilə tanıyırlar. Ancaq bu coğrafi tanıtım başqa ölkələrinkindən bir qədər fərqlənir. Təyini söz birləşməsinin bir tərəfini neftlə yanaşı, həm də Heydər Əliyevin adı təşkil edir. Dağlı şairin təbirincə desək, artıq dünyanın hər hansı bir guşəsində şəxsiyyət vəsiqəsi əvəzinə Heydər Əliyevin yerlisi olduğumuzu desək, kifayət edər.

Tam yeddi ildir ki, Azərbaycan öz varlığını Heydər Əliyevsiz sürdürür. O millət xoşbəxtdir ki, onun övladları tarix kitablarını vərəqləyərkən bu cür fövqəlinsanın, vətənkeş dövlət xadiminin canbir, qanbir azərbaycanlısı olduğunu öyrənəcək və bundan intəhasız qürur duyacaqdır. Çünki Heydər Əliyev tək azəri türklərinin deyil, - mən türkəm - iftixarını bölüşən hər bir türkün, bütün türk dünyasının mənəvi mirasıdır. O, qosqoca tarixin hələ də azman şəxsiyyətlər yetirməyə qadir olduğunu öz varlığı ilə isbatlayan nadir dühalardan biri idi.

Hər bir insanın qəlbində ən həzin xatirələrinin uyuyub ünvan tapdığı bir hücrə var. Ürəyimizi isidən, şirin duyğularımızı hər yada düşdükcə çalxalayan, köksümü qabardan həmin xatirələrin bir qismi də türk dünyasının iftixarı və həmişəyaşar möcüzəsi sayılan Heydər Əliyevlə bağlıdır.

Böyük dövlətçi idi Heydər Əliyev

Heydər Əliyev Azərbaycanın, Türkiyənin və bütün türk dünyasının böyük dövlət adamı olaraq daim xatırlanacaq, görkəmli lider kimi yada salınacaq.

S. Dəmirəl

"Dövlət, ümumiyyətlə, yaşamaq üçün deyil, xoşbəxt yaşamaq üçün qurulur..." Qədim yunan filosofu Aristotelin "Politika" əsərində dövlətin lokomotiv prinsipinin təsvir olunduğu bu müddəa ümummilli liderin dövlətçilik konsepsiyasının əsas qayəsini təşkil edirdi.

Bu gün əsas nailiyyətimiz sayılan ictimai-siyasi sabitliyin davamlı prosesə çevrilməsi, onilliklər boyu xalqın iqtisadi rifahını təşkil edəcək yeni neft strategiyasının hazırlanması, dövlətin mövcudluğunu şərtləndirən hüquqi-siyasi islahatların aparılması və bu kimi digər mütərəqqi proseslər də həmin konsepsiyanın vacib elementlərindəndir.

Milli iftixarımız Heydər Əliyev dövlətpərəst şəxsiyyət idi. Onun millət qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biri məhz güclü və nüfuzlu Azərbaycan dövlətini qurmasıdır. Bu gün siyasi məfkurə və baxışlarından asılı olmayaraq hamı etiraf edir ki, Heydər Əliyev müasir Azərbaycanın həqiqi müstəqilliyinin memarıdır.

O, siyasi sabitliyi təmin etməklə yanaşı, demokratik dövlət modelini həyata keçirməyə başladı. Ulu öndərin Azərbaycan dövlətçiliyi uğrunda apardığı fəal mübarizə, siyasi əzm və qətiyyət, vətəndaş cəsarəti insanı təkrar-təkrar heyrətə gətirir.

Ulu öndərin xarici siyasət məsələlərinə müstəsna əhəmiyyət verməsi, beynəlxalq miqyasdakı uğurlu və cəsarətli addımları, milli məqsədlər naminə ən nüfuzlu kürsülərdən bacarıq və məharətlə istifadə etməsi Azərbaycan dövlətçiliyinin gələcəyi baxımından son dərəcə əhəmiyyətli fəaliyyət idi.

Heydər Əliyev siyasi kursu bütün istiqamətlərdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin qorunub saxlanması, möhkəmləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi prinsiplərinə söykənir. Hüquqi dövlət quruculuğu, ölkənin iqtisadi və sosial inkişafı, Azərbaycanda mülki cəmiyyətin qurulması, milli təhlükəsizlik və xarici siyasət problemlərinin həlli, milli-mənəvi inkişaf istiqamətində görülən işlər bütünlüklə müstəqillik amilinin praktiki baxımdan bərqərar olmasına yönəlmişdir.

Onun idarəçilik qabiliyyətindən, dövlətçilik dərslərindən söhbət açmaq bütöv bir tarixi mərhələyə işıq tutmaq, dəqiq və konkret elmi-nəzəri fikirlərə əsaslanan bir təlimdən bəhs etmək kimi məsuliyyətli bir işdir. Zəka və müdrikliyi ilə bəşər övladını təkrar-təkrar heyrətləndirməkdən qalmayan Heydər Əliyev dühası zəngin fikir və hikmət xəzinəsi idi. Akademik Ramiz Mehdiyevin fikrincə, "Belə bir tarixi simanın tədqiqinə müxtəlif yöndən - onun şəxsiyyət və dövlət xadimi kimi öyrənilməsi, yaxud onun formalaşıb siyasi lider kimi təşəkkül tapdığı mühitin müfəssəl təhlili yönündən yanaşmaq mümkündür. Onun dövlətçilik fəaliyyətinin müxtəlif mərhələlərinin təsviri kimi geniş yayılmış yanaşma da məqbul sayıla bilər".

Azərbaycanda milli dövlətçiliyin təşəkkülünün əsas ideya və yolları barədə müntəxəbat fikirlərini Heydər Əliyev 1992-ci ildə yaratdığı Yeni Azərbaycan Partiyasının siyasi platformasında əks etdirmişdi. Ulu öndər hələ 1990-cı ilin yazında deyirdi: "İstəyirəm ki, xalqımız mütəşəkkil olsun, Milli qürur hissi daha da güclənsin, tariximizi sevək, Vətən qarşısında xidməti olan insanların qədrini bilək". Bu fikirlərini söyləyərkən Heydər Əliyevin ən ülvi və qocaman arzusu xalqın birliyinə, bütün azərbaycanlıların həmrəyliyinə söykənən milli dövlətin yaradılması olmuşdur.

Heydər Əliyevin onilliklərə söykənən təcrübəsi və siyasi uzaqgörənliyi iqtisadiyyat, milli siyasət, mədəniyyət, elm, təhsil, səhiyyə, xüsusən neft strategiyası, xarici siyasət, milli ordu quruculuğu və digər sahələrin yeni məzmunda formalaşdırılmasına rəvac verdi. Heydər Əliyev milli dövlətçiliyin təməllərinin sarsılmazlığını elə təmin etdi ki, bu gün hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaşı bu dövlətçiliyin əbədi yaşayacağına qətiyyətlə inanır. Ümummilli lider sübut etdi ki, güclü iqtisadiyyata, müstəqil xarici siyasətə, demokratik imicə, mənəvi yüksəlişə malik olmayan xalq güclü dövlət qura bilməz.

Müasir Azərbaycan adlı əsərin müəllifidir

Heydər Əliyev

Heydər Əliyev Azərbaycanın simvolu idi. O, Azərbaycanla ilgili hər şeyi dünya səviyyəsinə qaldıra bildi. İqtisadi layihələrlə ölkəsinin gələcəyini təmin etdi.

B. Şaffer

Ulu öndərin müstəqil dövlət konsepsiyasında azərbaycanlılara bir çağırış var. O, dövlətçiliyi sevmək və müasirləşmək yolları haqda kifayət qədər zəngin irs qoyub gedib.

Ümummilli liderin formalaşdırdığı və inkişaf etdirdiyi azərbaycançılıq fəlsəfəsi Azərbaycanın müasir dünyada yerini müəyyən etdi, milli dövlətçiliyimizin ideya əsasına çevrilərək dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi üçün möhkəm zəmin yaratdı. Azərbaycan ziyalısını son yüzilliklərdə ən ciddi bir şəkildə düşündürən milli dirçəliş problemləri bütöv şəkildə Heydər Əliyevin həmin illərdəki fəaliyyəti ilə strateji dövlət siyasətinə, elmdən, sosiologiyadan və fəlsəfədən əməli siyasət müstəvisinə keçdi.

Azərbaycanın iqtisadi suverenliyini əks etdirən ilk beynəlxalq neft müqaviləsi ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafının əsasını qoydu və bu gün onun praktiki nəticələri göz qabağındadır. Azərbaycanın iri beynəlxalq layihələrdə iştirakı, Böyük İpək yolunun bərpası, transmilli nəqliyyat dəhlizlərinin Azərbaycan ərazisindən keçməsi, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin çəkilişi Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasətinin bəhrəsidir.

Bu gün siyasi baxışlarından asılı olmayaraq, obyektivlik hissini itirməyən hər bir azərbaycanlı müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusunun Heydər Əliyev olduğunu etiraf edir. Zəngin mənəviyyata və dünyagörüşünə, konkret həyat amalına malik kamil şəxsiyyət olan ulu öndər dövrünün problemlərinə əsl vətəndaş təəssübkeşliyi ilə yanaşmış, xalqının nicatına, təminatlı gələcəyinə xidmət edən savab əməllərin sahibinə çevrilmişdir. Hələ Azərbaycana birinci rəhbərliyi dövründə böyük təzyiqlərlə, təqiblərlə üzləşməsinə baxmayaraq, Heydər Əliyev heç bir riskdən çəkinməyərək əzmkar fəaliyyəti ilə xalqda tarixi keçmişi, milli kimliyi, dili, mədəniyyəti, milli adət-ənənələri və düşüncə sistemi barədə dolğun təsəvvürlər formalaşdıra bilmişdir. Heydər Əliyev fenomeninin Azərbaycana uzunmüddətli rəhbərliyinin ən sanballı göstəricisi də məhz Azərbaycançılıq məfkurəsinin, milli ruhun hədsiz yüksəlməsi, milli özünüdərkin inkişafı, xalqın tarixi yaddaşının özünə qaytarılması kimi fundamental prinsiplər əsasında milli dövlətçilik arzularının və hisslərinin güclənməsi, real siyasi amilə çevrilməsidir. Həmin illərdə ulu öndər dövlət müstəqilliyinə zəmin yaradan siyasi, iqtisadi və hüquqi addımlar atmış və ciddi nailiyyətlər əldə etmişdir.

Heydər Əliyev Azərbaycan dövlətinin bütün sahələri kimi, onun xarici siyasətini də ən mürəkkəb, çətin mərhələlərdən keçirərək bu siyasətin ən taleyüklü mərhələsini çiyinlərində daşıyıb. Bu siyasi kursun başlıca cəhətlərindən olan balanslaşdırma prinsipi Azərbaycanda marağı və geosiyasi iddiası olan böyük dövlətlərin maraqlarını nə qədər uzlaşdırıbsa, bir o qədər də Azərbaycanın milli, dövləti mənafelərinə uyğun olub. İndi həmin siyasət, sadəcə, bacarıqla, təmkinlə və ən əsası, qətiyyətlə davam etdirilir.

Heydər Əliyev ən yeni Azərbaycanın tarixinə iyunun 15-ni Qurtuluş günü kimi yazmış insandır. Onun nadir idarəçilik məziyyətlərindən biri kimi siyasi konynkturanı milli maraq və dövlətçilik mənafelərinin məxrəcinə gətirə bilmək istedadı çıxış edirdi. İdarəçilik məsələlərində onun üçün ikinci dərəcəli heç nə yox idi. Məhz Heydər Əliyev xalqın istək və arzularını onun dövlətçilik ənənələri, milli maraq və mənafeləri üzərində kökləyə, bu qüdrətli və təbii qaynaqdan düzgün istifadə etməklə dilindən, dinindən və milliyyətindən asılı olmayaraq ölkə ərazisində yaşayan bütün insanların həyati maraqlarını vahid məqsəd - dövlətçilik ideyası ətrafında birləşdirə bilmişdi.

Heydər Əliyev həmişə birləşdiricilik missiyasından çıxış edib. Onun qismətinə Azərbaycan xalqını birləşdirmək, bütövləşdirmək, gücləndirmək missiyası yazılmışdı. Və O, buna vəzifə, borc deyil, funksional zərurət, bir qədər də irəli getsək, mənəvi çağırış, alın yazısı, labüdlük kimi baxıb.

Mənəviyyat mücəssəməsi idi Heydər Əliyev

H.Əliyev işıqlı, geniş, təhlükəsiz Xalq Evi kimi müstəqil dövlət yaratmağı arzulayırdı. Prezidentliyinin on ili ərzində bunun üçün çox işlər görə bildi.

O. Süleymenov

O, vicdanlı, şərəfli, ləyaqətli, comərd bir ömür yaşadı. Bu ömrün səhifələri nəslimizin mənəvi boyartımının güzgüsü olmağa layiq və qadirdir. Bu ömür tarixə cahanşümul sərkərdələr, filosoflar, söz xiridarları bəxş etmiş bir millətin son 30 ildə gəldiyi keşməkeşli yolun əxlaq kodeksi, mənəviyyat əlifbası olmağı bacardı. Heydər Əliyev istər məişətdə, istərsə də siyasi həyatda son dərəcə səmimi, harizmatik, təvazökar və yüksək dərəcədə alicənab bir şəxs idi. Ürəyinin dərinliyindən çeşmə təki pıqqıldayıb gözlərinə, çöhrəsinə axan şirin təbəssümü istənilən adamı tərksilah edirdi.

O, ətrafındakılardan da mənəviyyatlı, vicdanlı, ədalətli olmağı tələb edirdi.

O öyrədirdi ki, sərvət toplamaq, dünyanın ən ləzzətli təamlarını nuş etmək, son dəblə geyinmək mümkündür, insanın imkanları daxilindədir. Amma hər bir insan və millət ilk öncə özünün mənəvi varidatına sahib çıxmalıdır, adət-ənənəsini, mental dəyərlərini qorumalıdır. Gələcək nəsillərə bəlkə də iqtisadi mirasdan daha çox mənəvi irs ərməğan edilməlidir.

2001-ci ilin avqustunda özünün mənəviyyatla bağlı məşhur bəyanatında ulu öndər deyirdi: "...Biz öz milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənələrimizi, əxlaqi dəyərlərimizi qorumalıyıq və gənc nəsli sınaqdan keçmiş bu mənəvi-əxlaqi dəyərlər ruhunda tərbiyələndirməliyik".

Heydər Əliyev prinsipsiz, qətiyyətsiz, iradəsiz, yarınmaq xatirinə əl çalmaqdan əli, məddahlıqdan dili, çoxüzlülükdən sifəti qabar bağlamış buqələmun adamları xoşlamazdı. Təəssüflər olsun ki, belələri o vaxt da olublar, elə indinin özündə də çoxdurlar.

Heydər Əliyev insanlardan həmişə konkret mövqe tələb edib. Lazımi anda, lazımi məqamda mövqe nümayiş etdirmək bacarığı, təpəri, sədaqəti. Çünki konkret mövqeyi olan, prinsipial adama hansı məfkurə daşıyıcısı olmasından asılı olmayaraq iş tapşırmaq, etibar etmək olar.Heydər Əliyev Azərbaycanın körpəsindən ixtiyarınadək hamıya bacardığı yaxşılığı etdi. Bəzən yaxşılıqlarına pisliklə cavab verib nankorluq etsələr, müxənnət çıxsalar da, ərliyindən, yaxşılığından sonadək qalmadı.

Heydər Əliyev bütün zamanlar üçün bizim mənəvi peyğəmbərimiz olaraq qalacaqdır.

Ən böyük azərbaycanlı idi Heydər Əliyev

H.Əliyev müasir Azərbaycanın inkişafının təməlini qoyan dövlət xadimi kimi xatırlanacaqdır. Onun qoyduğu irs unudulmayacaqdı.

lord C. Robertson

"Hər bir insan üçün milli mənsubiyyəti onun qürur mənbəyidir. Həmişə fəxr etmişəm və bu gun də fəxr edirəm ki, mən Azərbaycanlıyam" - ulu öndərin dilindən səslənən və günü bu gün də azərbaycançılıq fəlsəfəsinin aparıcı leytmotivinə, əsas qayəsinə çevrilmiş həmin qürur dolu etiraf dünya azərbaycanlılarını vahid milli-mənəvi başlanğıcda, özgün mental dəyərlər çətiri altında bir araya gəlməyə səsləyən taleyüklü çağırışa çevrilmişdir.

Heydər Əliyev hər bir postulatı özü tərəfindən hazırlanmış və dövlətçilik elminin nəzəri-metodoloji əsası kimi dəyərləndirilməyə layiq mükəmməl bir Əliyevçilik nəzəriyyəsini yaratdı. Akademik Ramiz Mehdiyev həmin nəzəriyyənin əsas qayəsini bu cür görür:

"... Müstəqil Azərbaycanın təməl prinsipi olan Əliyevçiliyin əsas qayəsini müstəqillik, azərbaycançılıq, dövlətçilik, ədalətlilik, demokratiya, milli tərəqqi, bəşərilik və bu kimi məfhumlar təşkil edir".

Azərbaycan ziyalılarını son yüz ildə ən çox düşündürən milli dirçəliş, mənəvi-estetik intibah problemləri bütövlükdə Heydər Əliyevin fəaliyyəti ilə strateji dövlət siyasətinə, elmdən, sosiologiyadan və fəlsəfədən əməli siyasət müstəvisinə keçmişdir.

Heydər Əliyevin milli azadlıq strategiyası öz mənbəyini 1969-cu ildən götürmüşdür. Açıq-aşkar olmasa da, O, mövcud ideoloji qəliblər hüdudunda daxilən böyük bir sistemə qarşı müxalifətdə qalaraq Azərbaycanda milli ruhun təşəkkülünə və inkişafına kömək etdi. O, dar regionçuluq düşüncəsini azərbaycançılıq fəlsəfəsi ilə əvəz etməyi bacardı.

Heydər Əliyev idarəetmə fəlsəfəsinin başlıca ideya-siyasi istiqamətləri kimi aşağıdakı koordinatları göstərmək olar: xalqın milli özünəqayıdış və özünüifadəsinin bütün forma və vasitələrinin geniş vüsət alması və milli şüurun yüksəlməsinə təkan verən sürətli inkişaf strategiyası.

Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanı öz arzularının üfüqündə daha real gördüyündən milli məfkurənin yüksəlişi və xalqın milli dövlətçlik arzularının daha da güclənməsi üçün dövlət quruculuğu sahəsində onun həyata keçirdiyi mühüm işlərdən biri Azərbaycanın xarici aləmlə ən çeşidli əlaqələrinin genişlənməsinə göstərdiyi səyləridir. Prezident olmaq mümkündür. Buna vətəndaşların qanunla təsbit olunmuş hüquqları da imkan verir. Ancaq Heydər Əliyev kimi Prezident olmaq mümkün deyil. O öz adı ilə vəzifəsini, ölkəsini tanıtdıran nadir insanlardan idi.

Üzünü Azərbaycan dövlətçiliyini dağıtmaq istəyənlərə tutan Heydər Əliyev deyirdi: "Mən Azərbaycanın müstəqilliyini Azərbaycan xalqı üçün böyük nailiyyət hesab etmişəm və bu müstəqilliyin əldə olunmasına xidmət etmişəm. Bundan sonra ömrümün qalan hissəsini də Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsinə, inkişaf etməsinə sərf edəcəyəm".

Təbiət insanı xəlq edərkən ona mühüm fizioloji qabiliyyətlə yanaşı, ağıl, idrak, təfəkkür kimi əqli məziyyətlər də bəxş edir. Bu nemətdən kiminə az, kiminəsə çox pay düşə bilər. Burada da təbiətin təbii seçmə qanunu hökmünü ortaya qoyur. Ancaq bütün istedad və qabiliyyətləri özündə ehtiva edə bilən insanlar da var ki, onlara kamil insan, siyasi dildə isə lider deyirlər. Heydər Əliyev məhz belə bir lider şəxsiyyət, böyük azərbaycanlı idi.

Bakını övladı qədər sevirdi Heydər Əliyev

H.Əliyevdə insanı ən çox onun planet miqyasında siyasi uzunömürlüyü heyran edir... Tarix bu şəxsiyyəti təkcə öz xalqına deyil, həm də başqa xalqlara son dərəcə mürəkkəb tarixi bir məqamda göndərmişdir.

Al. Adler

Ulu öndər Bakını ən dərin və səmimi məhəbbətlə sevdiyini dəfələrlə bəyan etmişdir. Bu intəhasız sevgi, vətəndaş vurğunluğu və səlahiyyət qayğısının bir-birindən gözəl saraylara, sosial-mədəni və sənaye təyinatlı obyektlərə, paytaxtın simasına bir özgə gözəllik, təkrarolunmaz hüsn bəxş edən tikililərə hopmuş izlərini üç onillikdən artıqdır ki, seyr edirik.

Heydər Əliyev fitrətən qurub-yaradan insan idi. Bu istedad və həvəsini Bakının timsalında xüsusi canfəşanlıq və məhəbbətlə həyata keçirirdi. Bəli, doğrudan da, əgər bu gün paytaxtda məhz ulu öndərin respublikaya rəhbərliyi və cənab İlham Əliyevin Prezidentliyi dövründə tikilmiş binaları sökməli olsaq, yerində çox miskin və cansıxıcı bir mənzərə yaranar.

Əbədi liderimizin bilavasitə rəhbərliyi altında inşa olunmuş "Gülüstan", bu gün sonsuz bir qürurla onun adını daşıyan "Respublika" sarayları və İdman-Konsert Kompleksi, ali məktəb binaları, Prezident Sarayı, onlarca sənaye müəssisəsi, bütöv yaşayış massivləri Bakının günü-gündən artmaqda olan şöhrət və qüdrət salnaməsinə yeni səhifələr yazır, "Şərqin estetik təcəssümü" adlandırılan bu bənzərsiz odlar diyarını nəinki Qafqazların, eləcə də keçmiş sovetlər birliyinin ən inkişaf etmiş və füsunkar paytaxtlarından birinə çevirirdi.

İctimai həyatın bütün sahələrində olduğu kimi, Bakıya, onun inkişafına, arxitektura simasına, abadlığına münasibətdə də Heydər Əliyev son dərəcə diqqətcil, qayğıkeş və tələbkar olmuşdur. Yaratmış olduğu, tikib-qurduğu müasir şəhərə laqeyd münasibət onu həmişə narahat edib, ağrıdıb. Ulu öndərin Bakı məhəbbətinin hərarətindən isinən sahələrdən biri də paytaxtın yaşıllaşdırılması məsələləri olub. Heydər Əliyev haqlı olaraq Bakıda kütləvi yaşıllaşdırma hərəkatının banisi sayılır. Həmin nəcib iş bu gün ulu öndərin adını daşıyan fond tərəfindən müvəffəqiyyətlə davam etdirilir.

"Bakı gözəl şəhərdir. Bizim əcdadlarımız, Bakıda əsrlər boyu yaşamış insanlar gözəl şəhər yaradıblar, qurublar və bugünkü, gələcək nəsillərə bəxş ediblər. Biz indiyə qədər Bakını qurub yaradanlara daim minətdar olmalıyıq. Çünki məhz onların yaratdığı bu gözəl şəhərdə siz, biz, hamımız bir yerdə yaşayırıq və gələcək nəsillərimiz də yaşayacaqlar".

Müasir Bakı Heydər Əliyevin qürur və iftixar yeri idi. Bakılılar əmindirlər: nə qədər ki, Bakı şəhəri nəfəs alır, inkişaf edir, hər daşında, binasında izi qalan Heydər Əliyevin xatirəsi də yaşayacaqdır.

Bizdən çox-çox sonralar yaşayacaq nəsillər soruşacaqlar:

Kim idi Heydər Əliyev?

...Heydər Əliyev kommunist ideologiyasının yetirməsi olan nəhəng sovet ailəsinin içində əriməkdə olan Azərbaycan xalqının milli varlıq və qürurunu özünə qaytardı, tənəzzül dövrünü yaşayan bir ölkəni iflas və aşınmanın caynağından xilas etdi.

...Heydər Əliyev çox koloritli bir insan idi. O, insan ovqatının ən çeşidli çalarlarını özündə ehtiva edən qayət real, maraqlı və harizmatik bir şəxsiyyət idi.

...Heydər Əliyev novator strateq və incə taktik idi. O, iki qütbvari zidd ictimai formasiyanın qovuşuğunda azıb qalmış zəngin, fəqət, yalqız və çarəsiz bir ölkəni geosiyasi maraqların, qlobal mənafelərin at oynatdığı qaranlıq labirintlərdən mahir sarban təki çəkib apardı.

...Heydər Əliyevin siyasi yaradıcılığı xəlqi idi; milli varlığa, yolunda fəda olmağa hazır olduğunu böyük fəxr və vəcdlə elan etdiyi xalqına əzəli və əbədi tellərlə bağlılıq onun xas məziyyətlərindəndir.

...Heydər Əliyev humanizminin, vətənpərvərliyinin mahiyyəti onun dərin insani mündəricəsində idi, müasiri olduğu insanın qayğı və sevgiləri ilə, Vətənin istiqbalı, torpağın istiqrarı ilə bağlı isti və məhrəm ideallarla aşılanmasında idi.

...Heydər Əliyev elə bir məxəzdir ki, ən müxtəlif ictimai hadisələrin şərhini vermək istəyən politoloqlar, filosoflar, tarixçilər təkrar-təkrar onun tükənməz irsinə müraciət etməli olacaqlar. Dövlətçiliyin, idarəetmənin, natiqliyin, insanpərvərliyin, vətənkeşliyin şanlı mücəssəməsi və dərsliyidir onun tərcümeyi-halı.

...Heydər Əliyev XX yüzilliyin ən güclü ideyalarının çox parlaq ifadəçisi idi. Bir çox ölkələrdə yeni zəmanələrin yaradıcıları onun nadir təcrübəsindən mütləq bəhrələnəcəklər.

O, ədalətsizliyə, rüşvətxorluğa qarşı amansız idi. İkiüzlü, öz xeyrini güdən, sözü ilə işi düz gəlməyən adamlardan xoşlanmazdı. Qətiyyət və prinsipiallıq tərəfdarı idi. Mövqe təəssübü çəkəndi.

O, işinə son dərəcə vurğun bir adam idi. Zəhmət, iş onun hobbisi idi. Üç onillikdən artıq rəhbər fəaliyyəti dövründə məzuniyyət, xəstəlik vərəqi nə olduğunu bilmədi. İşgüzar, zəhmətkeş adam onun gözünün işığı idi.

O, mədəniyyət və incəsənət adamlarının, alimlərin və ziyalıların dostu, xeyirxahı idi. Daim onlara diqqət göstərər, qayğılarını çəkərdi.

O, azadlıq aşiqi idi. Azərbaycanı müstəqil görmək istəyirdi. Arzusuna nail oldu. Müstəqil Azərbaycanın həqiqi Prezidenti olmaq onun qismətinə yazılıbmış. Heydər Əliyev qüdrətli dövlət, qüdrətli ordu, qüdrətli iqtisadiyyat, qüdrətli siyasət yaratdı.

O, insanlara dövlətçilik təfəkkürü ilə yaşamağı öyrətdi.

Elə insanlar var ki, onların cismani yoxluğu ilə dünya boşalır. Heydər Əliyev özü ilə sevənlərinin iç dünyasını, qəlbini sıyırıb apardı. Günlər ayları qovacaq, aylar illərə çevriləcək, vaxt öz kəməndindən qopub dördnala çapdıqca, biz Heydər Əliyevə daha da yaxınlaşacağıq. Onu daha yaxından duyacaq, ucalığını, bu ucalığın məhvərindəki müdrikliyi, fəlsəfəni daha asan qavrayacağıq. Cismindən uzaq düşüb ruhuna yaxınlaşdığımız hər gün Onun haqqında isti, hərarətli nə isə deməyin, eşitməyin mənəvi ehtiyacını yaşayacağıq.

Xalid NİYAZOV,

Azərbaycan.- 2010.- 8 dekabr.- S.2.