"Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" Qanuna dəyişikliklər edildi

İyunun 18-də Milli Məclisin növbədənkənar sessiyasının iclası keçirildi. Parlamentin sədri Oqtay Əsədov gündəliyə təklif olunan məsələlər barədə məlumat verdikdən sonra müzakirələr başlandı.

Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov "Normativ-hüquqi aktlar haqqında" (üçüncü oxunuş) Konstitusiya qanunu layihəsini müzakirəyə təqdim etdi. Komitə sədri bildirdi ki, qanun layihəsinin ikinci oxunuşda müzakirəsi zamanı deputatlar tərəfindən irəli sürülən bir sıra irad və təkliflər sənədin ayrı-ayrı maddələrində nəzərə alınmışdır. Qanun layihəsinin hüququn analogiyasından və qanunun analogiyasından istifadə olunması qaydasından, qanunvericilikdə boşluqların aşkar edilməsindən bəhs edən maddələrdə müvafiq dəyişikliklər edilmişdir. Eyni zamanda, sənədə yeni maddələr də əlavə edilmişdir. Ə.Hüseynov qeyd etdi ki, "Normativ-hüquqi aktlar haqqında" qanun layihəsinə Venesiya Komissiyasının son iclasında baxılmış və müsbət qiymət verilmişdir. Bu Konstitusiya qanunu normativ-hüquqi aktların hazırlanması, rəsmiləşdirilməsi, qəbul olunması, qüvvədə olması, dərc və şərh edilməsi, sistemləşdirilməsi qaydalarını müəyyən edəcəkdir. Deputatlar qanun layihəsinə üçüncü oxunuşda müsbət münasibət bildirdilər.

Parlamentin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" Qanuna dəyişikliklər edilməsi barədə" qanun layihəsi barədə məlumat verdi. Komitə sədri bildirdi ki, qanun layihəsi "Büdcə sistemi haqqında" qanuna uyğun olaraq hazırlanmışdır. Dünya iqtisadi böhranının davam etməsinə baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatında son dörd ay ərzində dinamik inkişaf meyillərinin özünü göstərməsi aparılan uğurlu siyasətin nəticəsidir. Ölkə iqtisadiyyatının davamlı inkişafı, sosial-iqtisadi sahədə aparılan islahatlar və əldə olunan nəticələr "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" Qanuna dəyişikliklər edilməsini zərurətə çevirmişdir. Qanun layihəsi komitə iclasında müzakirə edilmiş və müsbət rəy verilmişdir.

Maliyyə naziri Samir Şərifov ölkənin ali maliyyə sənədində nəzərdə tutulan dəyişikliklər barədə məlumat verdi. Bildirdi ki, 2010-cu il üzrə ölkənin sosial-iqtisadi göstəricilərinin təhlili, eyni zamanda, cari ilin ötən dövrü ərzində ölkə iqtisadiyyatının inkişaf dinamikası, əldə edilmiş müsbət iqtisadi göstəricilər, dövlət və icmal büdcələrin gəlir proqnozlarının yenidən hesablanması ilin sonuna kimi dövlət və icmal büdcələrə təsdiq olunmuş həcmdən artıq vəsaitin daxil olacağına zəmin yaradır. S.Şərifovun sözlərinə görə, 2010-cu il dövlət və icmal büdcələrə yenidən baxılmaqla onların gəlir və xərclərinin, kəsirinin tənzimlənməsi imkanı yaranmışdır.

S.Şərifov qeyd etdi ki, ölkənin müdafiə potensialının artırılması məqsədilə 400 milyon manat əlavə vəsait nəzərdə tutulub. Bununla yanaşı, elm, təhsil, sosial təminatın gücləndirilməsi, yol infrastrukturunun yenidən qurulması məqsədilə 76,6 milyon manat, Naxçıvan Muxtar Respublikasının yol infrastrukturunun müasir tələblər səviyyəsində qurulması üçün 17 milyon manat vəsait nəzərdə tutulub. Sənaye, tikinti-quraşdırma işlərinə isə 609,5 milyon manat vəsait ayrılması müəyyənləşdirilib. Maliyyə nazirinin qeyd etdiyinə görə, büdcə kəsiri ilin sonuna kimi 2,3 faiz təşkil edəcəkdir.

2010-cu ilin dövlət və icmal büdcəsi hazırlanarkən dünya bazarında bir barel neftin qiyməti 45 dollar götürülmüşdür. Dünya maliyyə böhranının səngiməsini nəzərə alaraq hazırda dünya bazarında bir barel neftin satış qiyməti 65-70 dollar civarında proqnozlaşdırılıb. Onun üçün dövlət büdcəsində bir barel neftin qiyməti 60 dollar müəyyənləşdirilib.

Qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı deputat Zahid Oruc dünya maliyyə böhranının hələ də davam etməsinə baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatının dinamik inkişafını müsbət hal kimi dəyərləndirdi. Bunu ölkədə sosial-iqtisadi sahədə aparılan islahatların məntiqi nəticəsi hesab etdi. 2010-cu ilin dövlət büdcəsi haqqında qanunda dəyişikliklərin edilməsini bu baxımdan məqsədəuyğun saydı.

"2010-cu il dövlət büdcəsi kəsirinin 2,3 faiz proqnozlaşdırılması ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişaf səviyyəsini göstərir" deyən deputat Mübariz Qurbanlı dünya maliyyə böhranı şəraitində Azərbaycanda sosial-iqtisadi proqramların həyata keçirilməsini, regionlarda yeni infrastrukturların yaradılmasını ölkə rəhbərliyinin böyük uzaqgörənliklə həyata keçirdiyi iqtisadi siyasət strategiyasının müsbət nəticəsi hesab etdi.

Deputat Əli Məsimli 2010-cu il dövlət büdcəsində 15 faiz artımın müşahidə olunmasını müsbət tendensiya kimi qiymətləndirdi. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində iqtisadi sahədə geriləmələr olduğu halda Azərbaycan iqtisadiyyatında davamlı inkişafın olmasını aparılan iqtisadi islahatların nəticəsi kimi dəyərləndirdi.

Deputat Aydın Mirzəzadə bildirdi ki, Azərbaycanda son iki ildə aparılan antiböhran tədbirləri öz uğurlu nəticələrini verməkdədir. Dövlət büdcəsinə edilən dəyişikliklər və təkliflər günün tələbidir. Elm, təhsil, yol infrastrukturu, hərbi sahələrə vəsaitlərin artırılması müsbət haldır. A.Mirzəzadənin sözlərinə görə, qanun layihəsində fövqəladə halların qarşısının alınması üçün vəsait nəzərdə tutulub ki, bu da təbii fəlakət zamanı meydana çıxan çətinliklərin aradan qaldırılmasına imkan verəcəkdir.

Milli Məclis Sədrinin müavini Valeh Ələsgərov "Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsi haqqında" Qanuna dəyişikliklər edilməsi barədə" qanun layihəsini təqdir etdi. Bildirdi ki, dünyanın əksər inkişaf etmiş ölkələrində iqtisadi sahədə geriləmələr müşahidə olunsa da, Azərbaycanda dövlət büdcəsi gəlirlərinin artmasını müsbət qiymətləndirmək lazımdır.

Deputatlardan Qüdrət Həsənquliyev, Cəmil Həsənli, Vahid Əhmədov 2010-cu il dövlət büdcəsində elm, təhsil, hərbi sahələrə xərclərin artırılmasını müsbət qiymətləndirdilər.

Müzakirələrdən sonra qanun layihəsi səs çoxluğu ilə qəbul edildi.

Parlamentin komitə sədri Əli Hüseynov "Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin bağlanması, icrası və ləğv edilməsi qaydaları haqqında" Qanuna əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsini müzakirəyə təqdim etdi. Komitə sədri bildirdi ki, qanuna edilən dəyişikliklərə görə, "Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin ratifikasiyası haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu əsasında müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ratifikasiya sənədini imzalayır. Beynəlxalq danışıqların aparılması və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin bağlanması haqqında qərarları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı qəbul edir.

Deputatlar bu qanun layihəsini də qəbul etdilər.

Qısa fasilədən sonra "Konstitusiya Məhkəməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavələr edilməsi barədə qanun layihəsi müzakirəyə çıxarıldı. Layihə barədə məlumat verən Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov bildirdi ki, 2009-cu ilin mart ayında keçirilən referendumda Konstitusiyaya bir sıra əlavə və dəyişikliklər edilib: "Burada söhbət konkret olaraq müharibə şəraitində ali dövlət orqanlarına seçkilərin keçirilməsinin mümkünsüzlüyünü nəzərə alaraq Prezidentin və Milli Məclisin səlahiyyət müddətlərinin uzadılması ilə bağlı olan 84-cü və 101-ci maddələrdən gedir. Hazırda Konstitusiyanın qüvvədə olan müddəalarının təminatı məqsədilə ötən ilin martında keçirilən referendumda edilən dəyişiklik və əlavələrə əsaslanaraq "Konstitusiya Məhkəməsi haqqında" qanuna əlavələrin edilməsi təklif olunur. Ali vəzifəli şəxslərin səlahiyyət müddətinin artırılması məsələsinin əhəmiyyətini nəzərə alaraq Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətlərinin artırılması ilə bərabər, qanunun 7-ci maddəsinə bu məsələnin birbaşa Konstitusiya Məhkəməsinin plenumunun iclasında baxılması şərtinin əlavə edilməsi təklif olunur". Deputat Zahid Oruc edilən təklifin mütərəqqi xarakter daşıdığını və ötən zamanın qanunvericilikdə aparılan dəyişikliklərin doğru olduğunu sübuta yetirdiyini bildirdi. Layihə səsə qoyularaq qəbul edildi.

Daha sonra "Məhkəmə nəzarətçiləri və məhkəmə icraçıları haqqında", "Məhkəmə qərarlarının icrası haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarına, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinə, İnzibati Xətalar Məcəlləsinə və Cəzaların İcrası Məcəlləsinə dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə qanun layihəsi müzakirəyə təqdim edildi. Parlamentin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov layihə barədə məlumat verdi: "Bu gün hüquq məkanında əsas düşüncə ondan ibarətdir ki, əgər məhkəmə qərarı qüvvəyə mindikdən sonra icra edilmirsə, deməli, ədalətin mühakimə hüququ faktiki olaraq pozulmuş hesab olunur. Azərbaycanda məhkəmə hüquq islahatlarının vacib hissəsi kimi məhkəmə qərarlarının icrası da nəzərdə tutulub. Bununla bağlı parlamentdə xüsusi bir qanun qəbul edildi, sonradan Ədliyyə Nazirliyində bir sıra tədbirlər görüldü. Artıq bu gün məhkəmə qərarlarının icra səviyyəsi yüksəkdir. Təklif edilən dəyişiklik və əlavələrin əsas məqsədi isə məhkəmə nəzarətçiləri və icraçılarının fəaliyyətlərinin daha dəqiq tənzimlənməsilə bağlıdır".

Deputat Baba Tağıyev layihənin mükəmməl və operativ şəkildə hazırlandığını bildirdi. Deputat Gülər Əhmədova isə qeyd etdi ki, bu dəyişikliklərlə Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq idarəsinin icra məmurlarının hüquq və vəzifələri kifayət qədər genişlənir: "Onlara burada çox böyük vəzifələr tapşırılır, hüquqlar verilir". Deputat Aydın Həsənov da qanunlara dəyişikliklərin müsbət xarakter daşıdığını vurğuladı. Layihə səsə qoyularaq qəbul olundu.

Gündəlikdə duran digər məsələ Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Qanun layihəsi idi. Bu barədə də Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov məlumat verdi: "Bir müddət öncə Yeni Azərbaycan Partiyasının parlamentdə təmsil olunan bir qrup deputatı konstitusion qanunvericilik təşəbbüsü hüququndan istifadə edərək Milli Məclisə Seçki Məcəlləsinə bir sıra dəyişikliklərin edilməsi ilə bağlı qanun layihəsi təqdim ediblər. Bu qanun layihəsi ilk növbədə seçki prosesinin müasir dövrdə daha da təkmilləşdirilməsinə, seçki hüququndan daha səmərəli istifadə edilməsinə və seçkilərdə sui-istifadə hallarının qarşısının alınmasına yönəlib. Seçki Məcəlləsinə təklif olunan dəyişiklikləri şərti olaraq iki hissəyə bölmək olar. Birincisi, seçki müddətinin qismən azaldılması ilə bağlıdır və təklif olunur ki, bu müddət 60 günə kimi azaldılsın. Seçki komissiyalarının maddi-texniki təminatının artması seçki müddətinin 60 günədək azaldılmasına imkan verir. Hazırda seçki administrasiyası seçkiləri daha qısa müddətdə və peşəkarlıqla, şəffaf və demokratik həyata keçirmək imkanındadır. Demək olar ki, bütün seçki dairələri üçün ya yeni binalar tikilib və ya onların binaları əsaslı təmir olunub. Qonşu Gürcüstanda da bu müddət 60 gündür, Macarıstanda isə prezident seçkiləri üçün müddət cəmi 45 gündür. Şərti olaraq ikinci hesab edilən dəyişiklik isə malliyyə məsələsidir. Bir namizəd üçün kifayət qədər böyük olmayan məbləğ ümumilikdə dövlət büdcəsi üçün əhəmiyyətli rəqəmə çevrilir. Onu da xatırladım ki, əvvəlki seçkilərdə seçicilərin üç faizdən artıq səsini toplaya bilməyən namizədlər bu günə kimi həmin vəsaitləri qaytarmayıblar".

Deputat Zahid Oruc Seçki Məcəlləsinə müvafiq dəyişikliklərdən sonra Azərbaycanda güclü partiya sisteminin qurulacağını bildirdi.

Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov bildirdi ki, dövlət hesabına maliyyə fondlarının ayrılmasından sonra hər dairədən namizədlərin sayı orta hesabla 11 nəfərdən 28-29 nəfərə çatdı: "Bu qədər namizəddən isə təxminən 30 faizi müəyyən qədər səs toplaya bilir. Qalan 70 faiz heç seçkidə iştirak da etmir. Bu da həmin fondların ayrılmasının lazımsız olduğunu göstərir".

Milli Məclis Sədrinin müavini Bahar Muradova isə qeyd etdi ki, bu yaxınlarda İngiltərədə kəskin mübarizə şəraitində keçirilən seçkilərə cəmi 1 ay vaxt ayrıldı: "Həmin 1 ay müddətində namizədlər öz platformalarını seçicilərə çatdırdılar, seçicilər də öz seçimlərini etdilər. İngiltərənin tarixində görünməyən bir hadisə baş verdi, üçüncü bir qüvvə meydana gəldi. Danimarkada isə seçkiləri Ədliyyə və Səhiyyə nazirliklərinin nəzdində olan müvafiq bir departament həyata keçirir, seçkilərə isə cəmi 2 həftə vaxt ayrılır".

Deputat Qüdrət Həsənquliyev də Seçki Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərin mütərəqqi xarakter daşıdığını bildirdi.

Deputat Əli Əhmədov qeyd edti ki, dəyişikliklərlə bağlı edilən təkliflər irəli sürülərkən qarşıya bir sıra məqsədlər qoyulub: "Birincisi, seçki resurslarından səmərəli istifadə edilməsinə təkan verməkdir. Ölkəmizdə artıq formalaşmış seçki praktikası mövcuddur. İkinci əsas məqsəd Azərbaycanın seçki qanunvericilyini və praktikasını beynəlxalq təcrübəyə yaxınlaşdırmaqdır". Deputat Azay Quliyev beynəlxalq təşkilatların Seçki Məcəlləsinə edilən dəyişiklikləri müsbət qarşıladığını vurğuladı. Layihə səsə qoyulduqdan sonra qəbul edildi.

Gündəliyin digər məsələləri olan Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsinə əlavə edilməsi haqqında, Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinə əlavələr edilməsi haqqında, Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında qanun layihələri barədə də Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynov məlumat verdi. Layiəhələr səsə qoyularaq qəbul olundu. Bununla da Milli Məclis dünənki işini yekunlaşdırdı.

Azərbaycan.- 2010.- 19 iyun- S. 1, 2.