Elmi-intellektual inkişafı təmin edən rəhbər
İqtisadi sahədə
keçid dövrünü uğurla başa vuraraq
sosial-iqtisadi modernləşmənin keyfiyyətcə yeni mərhələsinə
qədəm qoyan Azərbaycanın qısa zamanda ictimai həyatın
bütün sahələrində əldə etdiyi yüksək
nailiyyətlər təbii olaraq siyasi və elmi-fəlsəfi
dairələrdə geniş müzakirə mövzusu
olmuşdur. Hazırda dünyanın ən müxtəlif
nüfuzlu iqtisadi mərkəzləri respublikamızın
davamlı iqtisadi yüksəlişi timsalında XXI əsrin
yeni iqtisadi fenomenini görür, "İnkişafın Azərbaycan
modeli"nin mahiyyətini öyrənməyə
çalışırlar. Ən fərqli rəylər, fikir və
mülahizələr isə məhz bu nöqtədə birləşir
ki, Azərbaycanın hazırda dayanıqlı və möhkəm
təməl üzərində sürətli inkişafı məhz
ümummilli lider Heydər Əliyevin ötən əsrin
70-80-ci illərdə uzaqgörənliklə
formalaşdırdığı iqtisadi-siyasi, mənəvi
potensiala söykənir.
1969-cu il iyulun 14-də Azərbaycanda
siyasi hakimiyyətə irəli çəkilən ulu öndər
Heydər Əliyev ilk gündən hər cür ideoloji-siyasi
baryerlərə sinə gərərək xalqın milli
özünüdərki üçün zəruri tədbirlər
həyata keçirməyə başlamış, cəmiyyəti
bütün sahələr üzrə mənəvi yüksəlişlərə
ruhlandırmağı bacarmış, xalqda milli heysiyyatı
gücləndirmək, onu şanlı keçmişinə,
soy-kökünə qaytarmaq, habelə zəngin mədəni
irsini yaşatmaq naminə bir sıra tədbirlər
görmüşdür.
Bugünkü müstəqil
Azərbaycan dövlətinin iqtisadi-siyasi əsaslarının,
milli kadr potensialının formalaşması, respublikada
strateji əhəmiyyətli sənaye və istehsal müəssisələrinin
açılması da məhz ötən əsrin 70-80-ci illərinə
təsadüf edir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin qətiyyəti,
iradəsi və təşəbbüskarlığı ilə
keçmiş SSRİ-nin bir sıra strateji əhəmiyyətli
müəssisələri məhz Azərbaycanda inşa
olunmuş, bununla da respublikamızın gələcək
müstəqilliyinin iqtisadi əsası
formalaşdırılmışdır. Böyük strateqin təkidi
ilə keçmiş ittifaq rəhbərliyi respublikamızda
bir sıra iri müasir maşınqayırma, kimya,
neft-kimyası, elektron sənayesi, əlvan və qara
metallurgiya, toxuculuq, yeyinti, emal müəssisələrinin
tikintisinə razılıq vermiş, paralel olaraq energetika və
nəqliyyat kompleksi inkişaf etdirilmişdir. Həmin illərdə
Bakıda, Sumqayıtda, Gəncədə və digər şəhərlərdə
inşa olunan iri müəssisələr bugünün
özündə də iqtisadiyyatın güclü sənaye
kompleksinin formalaşmasına zəmin yaradan möhkəm təməldir.
Bütün bunlar bir daha təsdiqləyir ki, Heydər Əliyev
o dövrün ağır şərtləri, məhdudiyyətləri
çərçivəsində də xalqımızın gələcək
rifahı üçün əlindən gələni əsirgəməmiş,
bəzən mümkün görünməyəni
reallığa çevirmişdir. Çox sonralar nitqlərinin
birində "Biz sovet rejimində yaşayırdıq. Məgər
biz bu rejimi dəyişə bilərdik? Amma iş ondadır
ki, bu rejim altında olsa da sən xalqın, millətin
üçün nə edirsən. Əgər bu rejimi dəyişdirə
bilmirsənsə, onda onun imkanlarından istifadə edib
xalqına kömək göstər. Mən bunu etdim. Azərbaycan
o illərdə çox yüksəklərə qalxdı"
- deyən Heydər Əliyev həmin dövrü Azərbaycanın
inkişafında mühüm mərhələ kimi səciyyələndirmişdir.
Həmin dövrdə cəmiyyətin
ən müxtəlif sahələrində nizam-intizamın,
haqq-ədalətin təminatına çalışan, bunu məmurluğun
formuluna çevirən ulu öndər bu yolla dövlətlə
xalq arasında möhkəm mənəvi, siyasi və
hüquqi bağlantıya, qarşılıqlı etimada nail
olmağa çalışmışdır. "Qoy, ədalət
zəfər çalsın!" devizindən
çıxış edən ümummilli lider
qanunçuluğun, hüquq qaydalarının möhkəmləndirilməsi
istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata
keçirmiş, xalqın hüquqlarının əzmkar və
cəfakeş müdafiəçisinə çevrilməklə,
milli ruh, iradə və özünüdərk meyillərinin
ictimai şüurda möhkəmlənməsinə nail
olmuşdur.
Ötən əsrin 70-80-ci
illərində küçə və meydanlara, dövlət
idarələrinə, dükan-mağazalara sərbəst
baş çəkərək xalqı narahat edən,
qayğılandıran problemləri yaxından öyrənən
və bunun nəticəsi kimi yüksək vəzifəli məmurlara
münasibətini müəyyənləşdirən ulu
öndər hər zaman xalqa yaxın olmağa
çalışmışdır. Heydər Əliyev
insanların üzləşdiyi çətinlikləri yerindəcə
öyrənməyi və onları aradan qaldırmaq
üçün təxirəsalınmaz tədbirlər həyata
keçirməyi idarəçilikdə mötədil ənənə
kimi formalaşdırmış, hakimiyyət məmurlarının
sadə xalq kütlələri ilə münasibətlərdəki
hər cür psixoloji baryerə, bürokratik əngəllərə
qarşı çıxmışdır. Ulu öndər idarəçilikdə
özünütənqid ruhunu vacib saymış, hələ o
zamandan mətbuatın açıq tənqidi materiallar dərc
etməsinə lazımi siyasi mühit yaratmış, demokratik
meyillərin rüşeym halında cücərməsini təmin
etmişdir.
Həmin dövrdə milli
düşüncəli vətənpərvər
ziyalılarımızın imperiyanın xüsusi xidmət
orqanlarının təqiblərindən qurtulması, insanlarda
milli dövlətçilik hissini gücləndirən
sanballı əsərlər yazıb-yaratması Heydər Əliyevin
böyük dəstəyi sayəsində mümkün
olmuşdur. Keçən əsrin 60-cı illərinin sonuna
doğru mərhum akademik Ziya Bünyadov və onun ətrafına
yığışmış bir neçə gənc vətənpərvər
alim böyük siyasi cəsarətlə Azərbaycanın
Rusiyaya könüllü birləşməsi fikrini təkzib
edən mülahizələr irəli sürmüş, bu hadisənin
yubileyinin qeyd edilməsinin əleyhinə
çıxmışdılar. Buna görə onları
böyük cəza gözləsə də, Heydər Əliyev
bu vətənpərvər tarixçilərin təhlükəsizlik
orqanlarının sərt təqibləri, repressiyaları ilə
üzləşməsinə imkan verməmişdir. Ümummilli
lider sonralar bu hadisəni xatırlayarkən demişdir:
"...EUniversitetdə bir neçə adam Azərbaycan tarixini
araşdırarkən Azərbaycanın Rusiyaya birləşməsi
haqqında mübahisə aparmışdı ki, Azərbaycan
Rusiyanın tərkibinə könüllü girmişdi, yaxud
məcburi girmişdi. Bunu o vaxtlar şişirtdilər. Bu,
böyük bir iğtişaş yaratdı. Başladılar
araşdırmağa ki, bunlar millətçidirlər, yaxud
başqa fikirləri var, dövlət mövqeyindən kənarda
yaşayırlar. Mən bu məsələnin şişirdilməsinə
imkan vermədim".
Həmin dövrdə bədnam
qonşularımız görkəmli tarixçi alim Ziya
Bünyadovun "Atabəylər dövləti"
kitabını dövlət mükafatına layiq görən
Heydər Əliyevin özünü belə, millətçilikdə,
şovinizmdə ittiham edirdilər. Lakin ulu öndər belə
ittihamlara qətiyyən fikir vermir, milli yüksəlişə
xidmət missiyasını davam etdirirdi. Xatırlatmaq yerinə
düşər ki, ötən əsrin 70-ci illərində məşhur
"Gülüstan" poemasını yazdığına
görə DTK-nın təqiblərinə məruz
qalmış mərhum şair Bəxtiyar Vahabzadə də məhz
ulu öndər Heydər Əliyevin qətiyyəti,
prinsipiallığı sayəsində həbs olunmaqdan
qurtulmuşdu. Repressiyaya məruz qalaraq 1937-ci ildə Sibirə
sürgün olunmuş görkəmli ziyalı və dramaturq
Hüseyn Cavidin nəşini 1981-ci ildə Uzaq Sibirdən Azərbaycana
gətirmək üçün apardığı mübarizə
də ulu öndərin milli irsə ehtiramla yanaşan,
heç bir siyasi riskdən çəkinməyən şəxsiyyət
olduğunu bir daha təsdiqləyir.
Ulu öndər Heydər Əliyev
sağlığında milli təmayüllü kommunist kimi
müxtəlif təqiblərə, təzyiqlərə məruz
qalan, ölümündən sonra isə unutdurulmağa
çalışılan görkəmli ictimai-siyasi xadim Nəriman
Nərimanovun 100 illik yubileyini qeyd etmək, onun heykəlini
ucaltmaq üçün Sovet imperiyasının rəhbərliyi
ilə danışıqlara iki il vaxt sərf etmişdi. Nəticədə
Azərbaycan KP MK bürosunun 1972-ci il mayın 24-də
keçirilən iclasında Nəriman Nərimanovun Bakı
şəhərində heykəlinin ucaldılması barədə
qərar qəbul etmişdir. Ulu öndər eyni zamanda görkəmli
ədibin 1977-ci ildə Rusiyanın Ulyanovsk şəhərində
əzəmətli abidəsinin ucaldılmasını təmin
etmişdir. Bu addımları ilə Heydər Əliyev, əslində
Nəriman Nərimanova görkəmli dövlət xadimi kimi bəraətin
verilməsinə, onun ədəbi irsinin təbliğinə, cəmiyyətə
daha yaxından tanıdılmasına
çalışmışdır.
Ulu öndərin respublikaya
birinci rəhbərliyi illərində Azərbaycan
ziyalıları - tarixçilər, yazıçı və
publisistlər şanlı keçmişimizin mümkün qədər
obyektiv tədqiqi və qələmə alınması istiqamətində
ilk addımlarını atmağa başlamışlar.
Respublika yazıçılarının 1976-cı ilin may
ayında keçirilmiş qurultayında iştirak etmiş
Heydər Əliyev tədbirdə geniş nitq söyləyərək
milli ədəbi düşüncənin, onun inkişaf istiqamətlərinin,
problemlərinin həlli yollarının dərin bilicisi
olduğunu göstərmişdir. Böyük strateq elm xadimlərinə
xalqın qədim tarixi, soy-kökü ilə bağlı olan
yazılı abidələrin dərindən öyrənilməsini
tövsiyə etmiş, azərbaycanlıların dünya ədəbiyyatı
ilə yaxından
Ümummilli lider həmin illərdə
milli kadrların yetişdirilməsi işinə də
xüsusi qayğı ilə yanaşmış, bu məqsədlə
təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsini önə
çəkmişdir. O dövrdə milli-mütərəqqi
fikrin və ictimai düşüncənin başlıca mərkəzi
kimi çıxış etməklə flaqman ali məktəb
statusunu qoruyub saxlayan, milli kadr hazırlığında əsas
yükü üzərinə götürən Azərbaycan
Dövlət Universitetinə diqqət və
qayğının artırılması, bu təhsil
ocağının fəaliyyətinin gücləndirilməsi
də daim Heydər Əliyevin diqqət mərkəzində
olmuşdur. Heydər Əliyev yaxşı bilirdi ki, universitet
auditoriyalarında, kafedralarında işləyən, dərs
deyən müəllimlər Azərbaycan xalqının mənliyinin,
milli şüurunun, milli ruhunun inkişaf etdirilməsi prosesində
müstəsna rol oynayırlar. 1969-cu il 1 noyabr tarixdə
universitetin 50 illik yubileyinin keçirilməsinə qərar
verməsi və həmin toplantıda Azərbaycan dilində dərin
məzmunlu nitq söyləməsi də onun bu elm məbədinə
verdiyi yüksək qiymətin təzahürü kimi bu gün
də rəğbətlə xatırlanır. Heydər Əliyev
həmin dövrdən Azərbaycanın inkişafını və
intibahını məhz bu ali təhsil ocağında
axtarmış, Bakı Dövlət Universitetində layiqli
kadrların yetişdirilməsi üçün əlindən
gələni əsirgəməmişdir. Universitetə hər
zaman müqəddəs məbəd kimi yanaşmış, bu
müqəddəsliyə xələl gətirə biləcək
mənfi təzahürlərin aradan qaldırılması
üçün yeri gələndə hətta sərt
addımlardan belə çəkinməmişdir. Eyni zamanda
ali məktəblərə qəbul prosesində
özünü göstərən neqativ halların
qarşısını almaq, ölkənin hüquq sistemini
saflaşdırmaq üçün vəzifəli şəxslərin
övladlarının o zamankı Azərbaycan Dövlət
Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olmasını
yasaqlayan qərar qəbul etmişdir. O dövrə qədər
yalnız vəzifə sahiblərinin övladlarının təhsil
aldığı hüquq fakültəsinə fəhlə-kəndli
balaları da qəbul olunaraq gələcəyin peşəkar
hüquqşünasları kimi yetişmək, hüquqi
dövlət quruculuğu prosesinə öz töhfələrini
vermək imkanı qazanmışlar.
Ulu öndər ADU-nun 60 illik
yubileyinin təşkilinin də əsas təşəbbüskarı
olmuş, 1980-ci ildə keçirilmiş həmin mərasimdə
iştirak edərək təbrik nitqi söyləmişdir.
Sovetlər birliyi dövründə universitetin beynəlxalq əlaqələrinin
genişlənməsi də məhz Heydər Əliyevin respublikada
rəhbərliyə gəlişindən sonra mümkün
olmuşdur. Universitet bir sıra dövlətlərin analoji ali
təhsil müəssisələri ilə əməkdaşlığa
başlamış, beynəlxalq əlaqələri keyfiyyətcə
yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur.
Ümumiyyətlə,
1969-1982-ci illərdə Azərbaycanda humanitar və ictimai elm
sahələrində böyük irəliləyişlər əldə
edilmiş, dilimizin, tariximizin, folklorumuzun tədqiqi sahəsində
uğurlu nəticələr qazanılmışdır. Sovet
rejiminin sərt qanunlarına baxmayaraq, respublikada böyük
iqtisadi, elmi və ədəbi-mədəni potensialın
yaradılması da məhz bu uzaqgörən siyasətin nəticəsidir.
Xalqın azadlıq idealları, XX əsrin əvvəllərindəki
azərbaycançılıq, dövlətçilik dəyərləri
ictimai şüurda geniş meydan tapmışdır. Milli-mənəvi
şüura qayıdış çağdaş milli
varlığın təsdiqi kimi reallaşmış, zəruri
tarixi-mənəvi prosesə çevrilmişdir. Ötən əsrin
80-ci illərinin sonunda Azərbaycan xalqının milli "Mən"ini
qorumaq üçün ayağa qalxıb ermənilərin ərazi
iddialarına sərt reaksiya verməsi, ölkədə
milli-azadlıq hərəkatının genişlənməsi
də məhz bu möhkəm ideoloji-siyasi təmələ əsaslanmışdır.
Ulu öndərin fitri idarəçilik
keyfiyyətləri sırasında onun ən ekstremal, çətin
və millətin taleyi baxımından məsuliyyətli
dönəmlərdə ictimai mənafeləri özündə
tamamilə ehtiva edən qətiyyətli, eyni zamanda,
yaranmış şərait üçün ən optimal qərarlar
qəbul etmək məharəti də heç zaman xatirələrdən
silinmir. Tarixi zərurətin diktəsi, xalqın təkidli istəyi
ilə 1993-cü ilin iyununda - taleyüklü bir zamanda müstəqil
Azərbaycanın rəhbərliyinə qayıdan, məsuliyyətli
bir missiyanı çiyinlərinə götürməkdən
çəkinməyən ulu öndər Heydər Əliyev
qısa zamanda dövlətçiliyin xilasına, ictimai-siyasi
sabitliyin, qanunçuluğun, hüquq qaydalarının bərpasına,
iqtisadi tənəzzülün qarşısının
alınmasına nail olmaqla yanaşı, həm də milli-mənəvi,
əxlaqi dəyərlərin deqredasiyası təhlükəsinin
qarşısını almışdır. Bakıya
qayıtdıqdan sonra ilk görüş yerlərindən biri
kimi məhz Azərbaycan Elmlər Akademiyasını seçən
ümummilli lider humanitar və ictimai elmlərin yeni
dövrün tələblərinə uyğunlaşdırılması,
azərbaycançılıq ideologiyasının, milli-mənəvi
dəyərlərin qorunması ilə bağlı alimlər
qarşısında yeni tələblər müəyyənləşdirmişdir.
Ümummilli lider Heydər Əliyev
1993-cü ilin 28 sentyabrında ictimaiyyət nümayəndələri
ilə ilk görüş yeri kimi məhz Azərbaycan Elmlər
Akademiyasını seçməklə, intellektual
potensialın daşıyıcıları olan elm xadimlərinin,
ziyalıların cəmiyyətdəki roluna necə
böyük önəm verdiyini bir daha nümayiş
etdirmişdir. Böyük strateq yeni ictimai-iqtisadi formasiyada Azərbaycan
elmində, təhsilində yeniləşmənin vacibliyini
önə çəkmiş, bu sahələrdə davamlı
islahatlar həyata keçirmişdir. Heydər Əliyev cəmiyyətin
mənəvi-ideoloji cəhətdən yetkinləşməsində,
ictimai şüurun yeniləşməsində humanitar elmlərin,
iqtisadi sistemin tənəzzüldən qurtulmasında, milli
iqtisadi inkişaf modelinin düzgün müəyyənləşdirilməsində,
elmlə istehsalın üzvi vəhdətinin təmin
olunmasında fundamental elmlərin rolunu düzgün dəyərləndirmişdir.
Ulu öndər xalqın
tarixən formalaşmış milli-mənəvi dəyərlərinin,
düşüncə sisteminin qloballaşan dünyanın
kütləvi mədəniyyət təzahürlərindən
qorunması, milli özünəməxsusluğumuzu tam ehtiva
edən azərbaycançılıq ideologiyasının cəmiyyətdə
möhkəm sosial dayaqlar taparaq zehinlərdə möhkəmlənməsi,
davamlı inkişaf prosesində mənəvi stimula çevrilməsi
üçün bütün zəruri tədbirləri həyata
keçirmişdir. 1997-ci ilin 31 yanvarında Azərbaycan Elmlər
Akademiyasının 50 illik yubiley mərasimində dərin məzmunlu
nitq söyləyən böyük strateq Heydər Əliyev
özünəməxsus müdrikliklə milli elmin
qarşısında duran fundamental vəzifələrdən
söz açmış, kifayət qədər mürəkkəb
şəraitdə bu sahənin inkişaf strategiyasını,
gələcək hədəflərini
açıqlamışdır. Həmin mərasimdə Heydər
Əliyev ictimai və humanitar elm sahələrində yeni
dövrün tələblərinə uyğun yeniləşmənin,
eləcə də sovetlər birliyi dövründən
qalmış, köhnəlmiş stereotiplərdən, səmərəsiz
tədqiqat metodlarından uzaqlaşmağın vacibliyini
xüsusi diqqətə çəkmiş, xüsusən də
tarixçiləri Azərbaycanın keçmişi ilə
bağlı həqiqətləri daha obyektiv
araşdırmağa, dövlətçilik maraqları
baxımından bu sahəyə xüsusi həssaslıqla
yanaşmağa çağırmışdır. "Biz indi
xalqımızın tarixinin yaradılması işini gərək
diqqət mərkəzinə alaq. Xatırlaya bilərsiniz,
70-ci illərdə mən dəfələrlə Elmlər
Akademiyasının qarşısında vəzifə
qoymuşdum ki, Azərbaycanın tarixi yazılmalıdır.
Amma bu gün mənim haqqım var deyəm ki, tarixçilərimiz
bu vəzifəni yerinə yetirmədilər, Azərbaycanın
tarixi yazılmamışdır. Bizim tarixçilərimiz bir
tərəfdən çəkişmə ilə məşğul
oldular, hərə öz konsepsiyasını irəliyə
aparmağa çalışdı. Amma Azərbaycanın tarixi
yazılmalıdır. Alimlərimizin, tarixçilərimizin
günahından yox, o vaxtkı ümumi ideologiyanın təsiri,
yaxud bu ideologiyanın tələbi ilə yazılan tarix də,
şübhəsiz ki, indi bizi qane edə bilməz. Məktəbə
gedən gənc gərək Azərbaycanın tarixini bilsin,
oxusun, öyrənsin. Amma o, köhnə dərsliklərdən
bunu öyrənə bilməz. Dərsliyi də hərə
öz istədiyi kimi yazmamalıdır. Gərək bizim
xalqımızın tarixi yazılsın ki, onun əsasında
da gənclər üçün, orta və ali təhsil məktəbləri
üçün tarix dərslikləri yazılsın" -
deyən Heydər Əliyev xüsusi vurğulayırdı ki,
Azərbaycanın humanitar-ictimai və fundamental elm sahələri
sürətlə yeniləşərək yeni ictimai-iqtisadi
formasiyanın reallıqlarına cavab verməli, dövlət
və dövlətçiliklə bağlı praktiki məqsədlərin
gerçəkləşməsində, milli maraq və mənafelərin,
ideologiyanın möhkəmlənməsində, ümumən
cəmiyyətin proqressiv dəyərlər əsasında
inkişafında lokomotivə çevrilməlidir.
Sovet Azərbaycanına rəhbərliyi
dövründə formalaşdırdığı mütərəqqi
ənənələri müstəqillik illərində inamla
davam etdirən ulu öndər Azərbaycanın görkəmli
şair və yazıcılarının, elm, incəsənət
xadimlərinin yubileylərinin keçirilməsinə, ev-muzeylərinin
yaradılmasına da xüsusi qayğı ilə
yanaşmışdır. Heydər Əliyevin bu sahədəki
mədəni quruculuq siyasəti nəticəsində mənəvi
dəyərlərimiz qorunmuş, milli adət-ənənələrimiz
yaşadılmış, klassiklərimizin yüz illərin
sınağından günümüzə gəlib
çatmış mənəvi irsinin gələcək nəsillərə
itkisiz çata bilməsi üçün lazım olan
bütün zəruri addımlar atılmışdır. Bu
baxımdan Heydər Əliyevin 1 noyabr 1994-cü ildə Ankara
yaxınlığındakı Bilkənd Universitetində dahi
Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin anadan
olmasının 500 illiyinə həsr olunmuş yubileyində
iştirakını xatırlatmaq yerinə düşər.
Ulu öndər müstəqillik
illərində də xalqın milli-mənəvi dəyərlərini
və düşüncə sistemini yaşadan,
günümüzə gətirib çıxaran folklor
nümunələrinə - qəhrəmanlıq eposlarına
daim diqqətlə yanaşmışdır. 1997-ci il aprelin
20-də imzaladığı "Kitabi-Dədə Qorqud"
dastanının 1300 illik yubileyi haqqında fərmanı,
yubiley komissiyasını yaratması və ona sədrlik etməsi,
bunu dövlət işinin tərkib hissəsinə çevirməsi
milli-mənəvi irsin qorunması, yaşadılması,
öyrənilməsi və gələcək nəsillərə
çatdırılması sahəsində olduqca əhəmiyyətli
bir hadisə olmuşdur.
"Kitabi-Dədə
Qorqud" abidəsinin YUNESKO kimi möhtəşəm beynəlxalq
mədəniyyət təşkilatında qorunan mənəvi
miraslar siyahısına salınması və bununla da onun
dünya mədəniyyəti inciləri arasında
özünəməxsus yer tutması Heydər Əliyevin iradəsi
sayəsində mümkün olmuşdur. 1300 yaşlı bu
qocaman abidənin yubileyinin Azərbaycanda keçirilməsi, həmin
tədbirin böyük ədəbi-mədəni hadisəyə
çevrilməsi, bütün türk xalqlarının siyasi
liderlərinin, hökumət başçılarının,
YUNESKO-nun baş direktorunun, onlarca xarici ölkədən gəlmiş
elm adamlarının, ictimai-siyasi xadimlərin,
yazıçı və şairlərin marağında
olması dünya mədəniyyəti tarixində əlamətdar
hadisələrdən biri kimi qalmışdır.
Ulu öndər milli-mədəni
irslə yanaşı, mənəviyyatın, milli əxlaq və
düşüncə modellərinin qorunub saxlanılması üçün
də səylərini əsirgəməmişdir. Bu
baxımdan Heydər Əliyevin 13 avqust 2001-ci il tarixli bəyanatı
da milli-mənəvi dəyərlərin qorunmasına, gənc
nəslin tərbiyəsinə mənfi təsir göstərən
neqativ amillərin aradan qaldırılmasına xidmət
etmişdir.
Müstəqil Azərbaycana
rəhbərliyi dövründə də Bakı Dövlət
Universitetinə xüsusi qayğı ilə yanaşan ulu
öndər onun inkişafı üçün bütün zəruri
tədbirləri həyata keçirmişdir. BDU daim dünya
şöhrətli məzununun qayğısını hiss
etmiş, onun qarşıya qoyduğu ali ideyalar universitetin tələbə
və professor-müəllim heyətinin əsas fəaliyyət
stimulvericisinə çevrilmişdir. Ümummilli lider BDU-nun 80
illik yubileyindəki tarixi çıxışında
demişdir ki, Azərbaycanın keçmişini, onun mədəniyyətini,
elm və iqtisadiyyatını, bütövlükdə cəmiyyətini
Bakı Dövlət Universitetindən ayrı təsəvvür
etmək mümkün deyildir. Ulu öndər Heydər Əliyev
universitetə hərtərəfli diqqət və
qayğısı ilə bu ali təhsil müəssisəsinə
yeni həyat vermiş, çətinliklərə baxmayaraq onu
yeni dövrün tələbləri səviyyəsində
mütəxəssis hazırlığına sövq
etmişdir. Bu siyasətin nəticəsi olaraq universitetin hərtərəfli
inkişafına xüsusi diqqət yetirilməsi, onun
maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi istiqamətində
əməli tədbirlərin həyata keçirilməsi deyilənləri
bir daha təsdiqləyir.
Ulu öndərin elmi təmələ
söykənən siyasətini keyfiyyətcə yeni mərhələdə
uğurla davam etdirən, Azərbaycanın bütün strateji
sahələr üzrə inkişaf təmayüllərini
düzgün müəyyənləşdirən dövlət
başçısı İlham Əliyev də qloballaşma
dövrünün tələblərinə cavab verən elm və
təhsil strategiyasına üstünlük vermişdir.
Respublika iqtisadiyyatının yüksək inkişaf tempi,
ictimai-siyasi sabitliyin davamlı xarakter daşıması təhsilin
və elmin dünya standartları səviyyəsinə
qalxması üçün daha çevik islahatlar aparmağa
imkan yaratmışdır. İnsan kapitalının
formalaşdırılmasını prioritet məqsəd kimi
önə çəkən, dövlətin innovasiya
inkişafında müasir biliklərin, qabaqcıl
texnologiyaların roluna mühüm yer ayıran bu rasional siyasətin
başlıca hədəfi həm də qloballaşma
dövründə milli azərbaycanlı obrazının
qorunub saxlanılması, milli təfəkkürün,
düşüncə sisteminin, milli-mənəvi dəyərlərin
total təsirlərdən qorunmasıdır. Dövlət
başçısı İlham Əliyev AMEA-nın 60 illik
yubileyində, eləcə də Azərbaycan
Ensiklopediyasını hazırlayan redaksiya heyəti ilə görüşdə
çıxış edərkən elm xadimlərini
qloballaşan dünyanın yeni
çağırışlarına hazır olmağa, elmi tədqiqatlarda
milli maraq və mənafeləri maksimum dərəcədə
nəzərə almağa yönəltmış, müasir
dövrdə, xüsusən də humanitar-ictimai elm sahələri
qarşısında yeni vəzifələrin qoyulduğunu
vurğulamışdır.
Hazırda dövlət
başçısı İlham Əliyevin rəhbərliyi
altında gerçəkləşdirilən səmərəli
islahatların nəticəsi kimi respublikamızın sürətlə
modernləşməsi elm və təhsil sferasında da adekvat
modernləşməni, əsaslı keyfiyyət dəyişikliklərini
zərurətə çevirir. Sürətli iqtisadi və
sosiomədəni tərəqqi yolu keçən Azərbaycanda
elmin inkişaf təmayüllərinin respublikanın müasir
reallıqlarına nəzərən müəyyənləşdirilməsi,
bu sahədə mövcud problemlərin aradan
qaldırılması, elmlə idarəçiliyin səmərəli
vəhdətinin təmini, bu sahəyə yönəldilən
vəsaitlərin rentabelliliyinə nail olunması yeni mərhələdə
qarşıda ciddi vəzifələr kimi durur.
Təkcə son iki ildə
elmin inkişafının maliyyə əsasları ilə
yanaşı, Avropa standartlarına cavab verən mükəmməl
qanunvericilik bazasının formalaşdırılması
istiqamətində də müəyyən tədbirlər həyata
keçirilmişdir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
10 aprel 2008-ci il tarixli "Azərbaycan elmində
islahatların aparılması ilə bağlı Dövlət
Komissiyasının yaradılması haqqında", 4 may
2009-cu il tarixli "Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə
elmin inkişafı üzrə Milli Strategiyanın həyata
keçirilməsi ilə bağlı Dövlət
Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında", 22
may 2009-cu il tarixli "2009-2013-cü illərdə Azərbaycan
Respublikasının ali təhsil sistemində islahatlar üzrə
Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi
haqqında", 22 oktyabr 2009-cu il tarixli "Elmin
İnkişafına Yardım Fondunun yaradılması
haqqında" sərəncamları məhz elm sahəsində
həllini gözləyən problemlərin aradan qaldırılmasına
xidmət edir.
Azərbaycanın hərtərəfli
inkişafını elm və təhsildə, güclü insan
kapitalının formalaşdırılmasında görən
dövlət başçısı İlham Əliyev BDU-nun cəmiyyətdəki
yerini və rolunu, ictimai əhəmiyyətini daim yüksək
dəyərləndirmiş, onun davamlı yüksəlişi,
tərəqqisi naminə bütün zəruri tədbirləri
həyata keçirmişdir. Cənab İlham Əliyevin
qayğısı sayəsində universitet son illərdə
inkişafının daha dinamik mərhələsinə qədəm
qoymuş, görkəmini, maddi-texniki bazasını müasirləşdirmiş,
Avropa təhsil məkanına inteqrasiya prosesində
böyük nailiyyətlərə imza atmışdır.
2008-ci ildə universitetin tikintisi uzun illər
yarımçıq qalmış III korpusunun ən müasir tələblərə
cavab verən səviyyədə inşa edilərək istifadəyə
verilməsi də dövlət başçısının
elmə, təhsilə qayğı siyasətinin bariz təcəssümüdür.
2009-cu ildə universitetin 90
illik yubileyinin respublika miqyasında geniş qeyd olunması, bu
prosesin ümumən təhsil sistemində son illərin ən əlamətdar
hadisələrindən birinə çevrilməsi də məhz
dövlət başçısı İlham Əliyevin xidmətləri
ilə bağlıdır. Azərbaycan Prezidentinin 24 aprel
2009-cu il tarixli "Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik
yubileyinin keçirilməsi haqqında" sərəncamı
ilə yubiley tədbirlərinə start verilmiş, müxtəlif
səviyyələrdə universitetin keçdiyi tarixi yola bir
daha nəzər salınmış, onun dövlət və
xalq qarşısındakı xidmətləri yüksək dəyərləndirilmişdir.
Azərbaycanın elm, təhsil və mədəniyyətinin
möhtəşəm məbədinə, ölkənin
iqtisadi, siyasi və mədəni səviyyəsinin barometrinə
çevrilmiş BDU-nun yubiley tədbirləri onun cəmiyyətdəki
yüksək adına layiq şəkildə
keçirilmiş, bu proses ölkə hüdudlarından kənarda
da böyük diqqət çəkmişdir. Azərbaycan
Prezidenti İlham Əliyevin 30 oktyabr 2009-cu il tarixli sərəncamları
ilə Bakı Dövlət Universitetinin ümumilikdə 107 nəfər
professor-müəlliminin müxtəlif fəxri adlara,
mükafatlara, fərdi təqaüdlərə layiq
görülməsi böyük amallar sahibi olan bu şəxsiyyətin
elmə, təhsilə qayğısı, habelə universitetə
ənənələrdən gələn diqqət nümunəsi
olmuşdur.
Universitetin 2009-cu il noyabrın
2-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
iştirakı ilə keçirilən təntənəli
yubiley tədbiri isə BDU-nun yubiley tədbirlərinin
kulminasiyası və həm də uğurlu yekunu olmuşdur.
BDU-nun milli təhsil sistemindəki yerini yüksək dəyərləndirən
cənab İlham Əliyev demişdir: "Bakı Dövlət
Universiteti Azərbaycanın aparıcı təhsil
ocağıdır. Burada çox güclü professor-müəllim
heyəti vardır və bütün dövrlərdə
universitet Azərbaycanda peşəkar kadrların
hazırlanmasında çox böyük işlər
görmüşdür. Bu gün isə universitet inkişafının
yeni mərhələsini yaşayır. Həm təhsilin
keyfiyyəti artır, həm də universitetin maddi-texniki
bazası möhkəmlənir. Bir sözlə, bizim - Azərbaycanın
yerləşdiyi bu bölgədə Bakı Dövlət
Universitetinin xüsusi çəkisi vardır".
Ulu öndər Heydər Əliyevin ali ideyalarına tapınan BDU-nun elm-təhsil müəssisəsi olaraq qarşısında duran ən başlıca məqsəd gələcəyin vətənpərvər, ziyalı vətəndaşını, yüksək səviyyəli mütəxəssisini hazırlamaqdan ibarətdir. Bu vəzifəni düzgün dəyərləndirən universitetin professor-müəllim heyəti qarşıya qoyduğu hədəflərə yetişmək üçün bütün imkanlarını səfərbər etmiş, eyni zamanda strateji istiqamətləri dəqiq müəyyənləşdirmişdir.
Universitetin professor-müəllim heyəti ürəkdən inanır ki, Azərbaycan xalqını firavan gələcəyə aparan bu siyasətin davamlılığı qarşıdakı illərdə də təmin olunacaq, müstəqil respublikamız cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında inkişaf tempini sürətləndirərək dünyanın qabaqcıl dövlətləri sırasında layiqli yerini tutacaqdır.
Abel MƏHƏRRƏMOV,
Bakı Dövlət Universitetinin
rektoru, akademik,
Milli Məclisin deputatı
Azərbaycan.- 2010.- 8
may.- S. 6.