"Ümid" yatağı Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin uğurlu inkişafında mühüm rol oynayacaqdır

Prezident İlham Əliyev Xəzər dənizində "Ümid" qaz yatağının açılması münasibətilə Dövlət Neft Şirkətinin rəhbərliyi ilə görüşmüşdür

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin prezidenti Rövnəq ABDULLAYEV görüşdə çıxış edərək dedi:

- Cənab Prezident, neftçilərin əməyinə verdiyiniz qiymətə görə çox sağ olun.

Siz, cənab Prezident, "Ümid" yatağının işlənildiyi vaxtlarda həmişə neftçilərlə bərabər olmusunuz, bizə dəstək vermisiniz. Bu gün xüsusi gündür və fərəhlə Sizə məruzə edə bilərəm ki, dünyanı böhran bürüyən bir dövrdə bu işə Sizin xeyir-duanızla, dəstəyinizlə başladıq. Mütəxəssislərin riskli saydığı, çox mürəkkəb hesab etdiyi bir yataqda - "Ümid" blokunda işə başladıq. Qısa müddətdə - iki il ərzində artıq nəticələr alındı. İndi əminliklə deyirik ki, artıq Azərbaycanda böyük qaz-kondensat yatağı kəşf olunubdur.

Zati-aliləri, icazə verin neftçilərin adından Sizə təşəkkürümüzü bildirək, Sizi təbrik edək. Bu, Sizin uğurunuzdur, cənab Prezident! Sizin dəstəyiniz olmasaydı, biz belə bir nəticələr əldə edə bilməzdik.

* * *

ARDNŞ-in birinci vitse-prezidenti Xoşbəxt YUSİFZADƏ dövlətimizin başçısına Xəzərin Azərbaycan sektorundakı bir sıra təbii qaz yataqlarının texniki-iqtisadi göstəriciləri haqqında məlumat verdi. Hələ sovetlər dövründə Azərbaycan neftçilərinin kəşf etdikləri "Ümid" yatağı barədə danışan Xoşbəxt Yusifzadə dedi:

- "Ümid" yatağı Bakıdan 75 kilometr, qurudan 40 kilometr məsafədə yerləşir. 1953-cü ildə burada birinci dəfə, 1972-ci ildə isə yenidən bir qədər təkmilləşdirilmiş geofiziki işlər aparılmışdır. Sonra 1977-ci ildən 1992-ci ilədək biz burada 9 quyu qazdıq. Bunların heç biri bu horizonta gedib çatmadı, biz yatağı mənimsəyə bilmədik.

Nəhayət, qərara gəldik ki, Sizin köməyinizlə, xeyir-duanızla özümüz burada quyu qazaq. Bir də ki, Dövlət Neft Şirkəti 1994-cü ildəki şirkət deyildir. İndi Dövlət Neft Şirkətinin maliyyə vəsaiti də, texniki, texnoloji imkanları da vardır. Bununla belə, yeni texnikanı qavramaq məsələsi də ortada idi. Ona görə bu, böyük bir risk idi. Burada iki məqamı qeyd etmək istəyirəm. Ümumiyyətlə, kəşfiyyat quyusunu platformadan qazmırlar. Dünyada belə təcrübə yoxdur. Platformadan quyuları yalnız açılmış yatağın sərhədlərini təyin etmək üçün qazırlar. Amma tamam açılmamış yataqda platformadan kəşfiyyat quyusu qazmırlar. Buradakı bütün quyular "Xəzər" tipli üzən qazma qurğuları ilə qazılmışdır. Bunlar 60-70 metr dərinlikdə iş görə bilirlər.

Biz əvvəlcə fikirləşdik ki, bəlkə üzən qazma qurğularından istifadə edək. Sonradan hesabladıq ki, platformadan qazsaq, ucuz olacaq, amma təxminən 2 dəfə baha alındı. Ona görə bu platforma riskdir. Burada bizim ikinci böyük bir işimiz oldu ki, bu platformanı 6 quyu üçün layihələndirdik. Bunun müsbət cəhəti onda oldu ki, quyunu üzən qazma qurğusundan qazandan sonra çıxıb gedirsən. Amma burada platforma olduğu üçün indi bir quyudan yaxşı nəticə almaq o deməkdir ki, biz bundan başqa daha 5 quyu qaza bilərik.

Qazma prosesi mürəkkəb şəraitdə çətinliklə başa gəldi. Ancaq məqsədə çatdıq, 5-ci horizontu aça bildik. Beşinci horizontun olması o deməkdir ki, burada mütləq 6-cı, 7-ci, 8-ci horizontlar da vardır.

Əldə olunmuş geofiziki məlumatların və süxur nümunələrinin təhlilinin nəticələrinə əsasən yüz faiz əminliklə deyə bilərik ki, biz burada böyük yataq açmışıq. İndi qətiyyətlə deyə bilərik ki, burada 200 milyard kubmetr qaz, 30-40 milyon ton da kondensat ehtiyatı vardır. Hələlik bu quyudan əldə olunmuş məlumata görə, ikisi bir yerdə 250 milyard kubmetr edir.

İndi qarşımızda bu yataqdan 8-ci horizontu açmaq vəzifəsi durur. Birinci quyunu qazarkən müəyyən təcrübə toplamışıq. Burada ikinci quyunu qazmaq, əlbəttə, bizim üçün asan olacaqdır. Mütəxəssislərimiz birinci quyuda bir dərs keçdilər. Çünki təcrübəmizdə belə bir hadisə yox idi. İndi bu quyudan aldığımız nəticə bizə nəyi vəd edir? Mən çox danışmaq istəmirəm, hörmətli Prezident. Əvvəla, biz bu sahədə kəşfiyyat işlərini davam etdirməli, o biri quyuları da qazmalıyıq.

Amma ən vacib məsələlərdən biri də budur: bu quyunun perspektivli olması sübut edir ki, buradakı "Babək" yatağı "Ümid"dən iki dəfə böyükdür. "Ümid"də yaxşı nəticə almağımız o deməkdir ki, "Babək"in perspektivliliyi iki dəfə artıqdır. Ona görə ki, bu strukturda "Babək" aşağıda yerləşdiyi üçün onun ehtiyatı 2 dəfə çoxdur. Yəni, "Ümid"də ehtiyatlar 200 milyard kubmetr olacaqsa, "Babək"də bu, 400 milyard kubmetr olacaqdır, yaxud 300 milyard kubmetr olacaqsa, müvafiq surətdə 600 milyard kubmetr təşkil edəcəkdir. İndi "Ümid" yatağında bizim bir quyumuz vardır. Bu quyu dənizdə suyun dərinliyi 170 metr olan sahədə qazılmışdır. İnşallah, həmin quyunu istismara verəndən sonra Sizin köməyinizlə işlərimizi davam etdirərik. Hesab edirəm ki, yaxşı nəticələrə nail olsaq, həm təcrübəmiz artacaq, həm də "Babək"də də işləri özümüz görəcəyik.

Ümumiyyətlə, əldə olunmuş nəticələrə əsasən əminliklə deyə bilərəm ki, əgər bizim 2 trilyon kubmetr təsdiq edilmiş qaz ehtiyatımız varsa, ən azı 2 trilyon kubmetr də perspektiv ehtiyatımız olacaqdır.

***

Prezident İlham ƏLİYEV görüşə yekun vuraraq dedi:

- Maraqlı təqdimata görə çox sağ olun. Mən də tam razıyam ki, bundan sonra "Babək" yatağını da özümüz işləməliyik. Yadımdadır ki, əslində onlar bir yerdə idi - "Ümid"-"Babək". Xarici şirkətlərin də bu yataqlara marağı çox böyük idi. Çox yaxşı ki, biz bu yataqları saxlamışıq və indi bütün işləri özümüz görürük. Əlbəttə ki, "Babək" yatağında da bütün işləri özümüz görməliyik. Siz dediyiniz kimi, həm təcrübə toplamışıq, həm də artıq böyük ehtimalla, demək olar ki, orada da kəşfiyyat olacaqdır. Yəni bunu indidən deyə bilərik ki, o dəqiqdir. Ona görə "Ümid" yatağının açılması əslində çox böyük qaz yataqlarının açılmasına gətirib çıxarır.

Bu gün tarixdə Dövlət Neft Şirkətinin böyük kəşfiyyat günü kimi qalacaqdır. Ümid edirəm ki, yaxın zamanlarda bütün başqa işlər də başa çatacaq və oradan biz ilkin qazı alacağıq. Hər halda bu, bir neçə ildən sonra olacaqdır. Ancaq artıq dəqiq bilirik ki, "Ümid" yatağı Azərbaycanın qaz potensialına öz töhfəsini verəcəkdir. Bir də demək istəyirəm ki, Avropa və dünya qaz bazarlarında rolumuz artacaqdır.

Azərbaycan həm neft, həm qaz, həm də bütün başqa sahələrdə daha da inkişaf edəcəkdir. Ölkəmizin qarşısında perspektivlər çox ürəkaçandır və biz gələcəyə çox böyük nikbinliklə baxırıq. Bunun da əsas səbəbi odur ki, Azərbaycanda neft-qaz sənayesində belə gözəl işlər görülür. Azərbaycan neftçiləri həmişə olduğu kimi, ölkənin inkişafına ən dəyərli töhfələrini verirlər.

Mən çox şadam ki, "Ümid" yatağı müstəqillik dövründə açıldı. Əgər 1950-ci, yaxud da 1970-ci illərdə açılsaydı, bəlkə də orada artıq qaz çoxdan çıxarılmışdı. Bu da tarixi ədalətdir. Azərbaycan dünya neft sənayesinə o qədər töhfə verib ki... Çox böyük töhfələr vermişik. İkinci Dünya müharibəsində Azərbaycan nefti olmasaydı, müharibənin nəticələri tam başqa ola bilərdi. Bu yataqların toxunulmaz qalması bizə Allahdan verilən böyük hədiyyədir. Bu gün bu yataqlar müstəqil Azərbaycana xidmət göstərir və onilliklər bundan sonra da ölkəmizi gücləndirəcəkdir. Bir daha sizi təbrik edirəm.

AzərTAc

Azərbaycan.- 2010.- 25 noyabr.- S.2.