Şərəfli yolun şanlı səhifələri

Tibb Universiteti Azərbaycan Respublikası, xalqı qarşısında böyük xidmətlər göstərmişdir

Heydər ƏLİYEV

Azərbaycan xalqının sağlamlığının təmin olunmasında, ölkə səhiyyəsinin inkişaf edib təşəkkül tapmasında, vətənimiz, həmçinin bir sıra xarici dövlətlər üçün 65 mindən çox yüksək ixtisaslı həkim və əczaçı kadrların, eləcə də dünya şöhrətli tibb alimlərinin, səhiyyə işçilərinin yetişdirilməsində misilsiz rol oynayan Azərbaycan Tibb Universitetinin 80 yaşı tamam olur.

Ölkə Prezidenti İlham Əliyev bununla əlaqədar aprel ayının 28-də ali təhsil ocağının 80 illik yubileyinin dövlət səviyyəsində keçirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır. Bu sərəncamdan sonra mətbuat orqanlarında ali məktəbin keçdiyi şərəfli yolun müxtəlif mərhələlərini arxiv sənədləri əsasında işıqlandıran çoxsaylı yazılar dərc olunmuş, "Azərbaycan Tibb Universiteti - 80" adlı kitab və prospekt çap edilmişdir.

Universitetimiz üçün ən əlamətdar hadisələrdən biri Prezident İlham Əliyevin 2007-ci il sentyabrın 18-də ATU-da təməlini qoyduğu çoxprofilli terapevtik klinikanın qısa müddətdə tikilib başa çatdırılması və onun dünya standartlarına uyğun səviyyədə müasir avadanlıqla təchiz edilməsi, habelə 2008-ci ildə ölkə başçısının sərəncamı ilə tikintisinə başlanan cərrahiyyə klinikasının inşa işlərinin planauyğun şəkildə davam etdirilməsidir.

Azərbaycanda tibb elminin, səhiyyənin tarixi kökləri eramızdan əvvəlki dövrlərə gedib çıxır. İlk yazılı mənbələrimizdən olan "Avesta"da, "Dədə Qorqud" boylarında, qədim kitablarımızda tibbə dair elmi məlumatların olması, eramızın

I və II minilliklərinin qovşağında Azərbaycanın təbabət sahəsində intibah dövrünün yaşanması, Şamaxıda, Urmiyada və digər yerlərdə tibb mədrəsələrinin, akademiyaların fəaliyyət göstərərək çoxsaylı həkim kadrları hazırlamaları barədə zəngin faktlar vardır. Lakin XVIII və XIX əsrlərdə Azərbaycanın parçalanaraq iki hegemon imperiya arasında bölüşdürülməsi ölkəmizin tibb elmi və səhiyyə sistemində kəskin tənəzzül yaratmışdı. Ona görə də müstəqil Azərbaycan Respublikasında tibb təhsilinin, elminin, səhiyyənin inkişafının bizə yaxın son mərhələsinin mənbəyi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1918-ci il iyunun 17-də yaratdığı Səhiyyə Nazirliyi və 1919-cu ildə fəaliyyətə başlayan Bakı Universitetinin tibb fakültəsi hesab edilir.

Onun yaradılmasında Bakı Universiteti və tibb alimlərindən Vasili Razumovskinin, İvan Şirokoqorovun, Mirəsədulla Mirqasımovun, Mustafa bəy Topçubaşovun, Əziz Əliyevin, Sergey Davidenkovun, Tağı Şahbazinin, Cahangir Abdullayevin, Fuad Əfəndiyevin, Ümnisə Musabəylinin, Kamil Balakişiyevin, Cəlil Hüseynovun, Zülfüqar Məmmədovun, Əbdüləhəd Həsənovun, Məmmədəmin Əfəndiyevin, Hüseyn Əliyevin, Əlibəy Əlibəyovun, İbrahim İsmayılzadənin, Möhsün (İsrafilbəyli) Qədirlinin (xalq səhiyyə komissarı), Nadir Məmmədlinin və başqalarının böyük rolu olmuşdur. 1922-ci ildə BDU-nun tibb fakültəsinin ilk buraxılışında 30 nəfərə həkim diplomu verilmişdir. Onlardan yalnız 3 nəfəri azərbaycanlı (1 kişi, 2 qadın) olmuşdur. Qadınlardan Adilə xanım Şahtaxtinskaya sonralar Azərbaycanda doktorluq dissertasiyası müdafiə edən ilk mama- ginekoloq, Ceyran xanım Sultanova isə praktik həkim olmuşdur.

Universitetin tibb fakültəsində dərslərin ancaq rus dilində tədrisi, Azərbaycan dilində heç bir tibbi ədəbiyyatın olmaması, müəllimlər arasında milli kadr çatışmazlığı milli həkim kadrların, müxtəlif ixtisaslar üzrə mütəxəssislərin hazırlanmasının qarşısını alır, ciddi çətinliklər törədirdi. O, dövrdə milli tibb kadrları hazırlaya biləcək müstəqil ali tibb müəssisəsinin - institutun təşkilinə ciddi ehtiyac yaranmışdı.

1930-cu ildə Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetində təşkil edilən komissiya ADU-nun tibb fakültəsinin bazası əsasında Tibb İnstitutunun yaradılması haqqında sənədlər hazırladı və həmin il may ayının 9-da ATU-nun fəaliyyətə başlaması haqqında qərar qəbul edildi. Həmin qərara əsasən Tibb İnstitutu Xalq Səhiyyə Komissarlığının tabeliyinə verildi. İnstitutun rektoru vəzifəsi səhiyyə komissarı Möhsün Qədirliyə (İsrafilbəyliyə) həvalə edildi. Onun yeni yaradılmış institutda təşkilati işlərin inzibati cəhətdən təxirəsalınmadan maneəsiz yerinə yetirilməsində mühüm köməyi oldu. 1931-ci ilin mart ayında Tibb İnstitutunun rektoru vəzifəsi əvvəllər tibb fakültəsinin dekanı, institut yaradıldıqdan sonra isə rektorun tədris işləri üzrə müavini (prorektor) vəzifəsində çalışan həkim Nadir Məmmədliyə tapşırıldı. N.Məmmədli 1932-ci ilin iyun ayına qədər bu vəzifədə çalışdı və bir ildən sonra başqa işə keçirildi.

1932-ci ildə Tibb İnstitutunun rektoru vəzifəsinə görkəmli dövlət və elm xadimi Əziz Əliyev təyin edildi. Bundan sonra institutun həyatında əsl canlanma baş verdi. Təhsil ocağının kitabxanası zənginləşdirildi. Bu dövrdə artıq ATİ-də dərslər rus dili ilə yanaşı, Azərbaycan dilində də tədris olunurdu. Həmin dövrdə ATİ-nin kitabxanası birinci dəfə olaraq latın qrafikası ilə milli dildə yazılmış ilk tibbi dərslik və dərs vəsaitləri ilə təmin olundu. Əziz Əliyevin rektorluğu dövründə Azərbaycan alimləri tərəfindən əvvəl 45, sonra isə 80-ə qədər belə dərsliklərin yazılaraq istifadəyə verilməsi çox böyük nailiyyət idi. Görkəmli alim həmin illərdə Azərbaycanda tüğyan edən malyariya, traxoma kimi infeksion xəstəliklərin qarşısının alınmasında, bu sahədə müalicə və profilaktika tədbirlərinin həyata keçirilməsində müstəsna xidmətlər göstərmişdir. Əziz Əliyev institutun maddi-texniki bazasının genişləndirilməsi və möhkəmləndirilməsi məsələlərini də ön plana çəkmişdi. "Tibb şəhərciyi"ndə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun ilk tələbə yataqxanaları, tədris binaları tikilib istifadəyə verilirdi. Öz monumentallığını indi də qoruyub saxlayan və 1953-cü ildə istifadəyə verilən indiki anatomiya korpusunun özülü XX əsrin 40-cı illərinin əvvəllərində xalq səhiyyə komissarı vəzifəsində çalışan Əziz Əliyevin təşəbbüsü ilə qoyulmuşdu.

Lakin 1941-1945-ci illər müharibəsi zamanı tikinti dayandırılmış, onun inşasının bərpası müharibədən sonrakı illərdə mümkün olmuşdur. Son illərdə həmin binada bərpa və əsaslı təmir işləri də aparılmışdır.

Əziz Əliyevin rektorluğu dövründə elmi kadrların hazırlanmasına nəzarət əsaslı surətdə gücləndirilmiş, ATİ-yə xeyli sayda milli aspirantlar qəbul edilmişdi. Əgər tibb fakültəsinin fəaliyyəti dövründə doktorluq dissertasiyası müdafiə edən 27 nəfərdən yalnız 7-si - M.Mirqasımov, M.Topçubaşov, M.Sultanov, Ə.Əlibəyov, İ.İsmayılzadə, Ə.Cəfərov və Sona xanım Vəlixan milli kadr idisə, 1930-1940-cı illərdə ATİ-də doktorluq dissertasiyası müdafiə edən 40 nəfərdən 20-si azərbaycanlı alimlər olmuşdur. Sevindirici haldır ki, 1937-ci ildə Azərbaycan Tibb İnstitutu Moskvada keçirilən müsabiqədə SSRİ-də ən qabaqcıl ali məktəblərdən biri hesab edilmiş, Əziz Əliyevin doktorluq dissertasiyası dövlət mükafatına, bir neçə digər Azərbaycan aliminin elmi işləri müvafiq mükafatlara layiq görülmüşdür. Belə şanlı səhifələri vərəqləmək bizdə həmişə qürur hissi doğurur. Faktlar bir daha təsdiqləyir ki, Azərbaycan Tibb Universitetinin çox dəyərli keçmişi, gözəl ənənələri vardır. Həmin ənənələri öyrənmək, bu dəyərlərdən bəhrələnmək indiki və gələcək nəsillər üçün çox vacibdir.

Azərbaycan Tibb İnstitutuna 1938-1946-cı illərdə rəhbərlik edən alimlərdən Mahmud Əliyev və Zülfüqar Məmmədov Əziz Əliyev ənənələrini yaşatmışlar. 1941-1945-ci illər müharibəsində ATU bütün daxili imkanlarını səfərbər edərək növbəli iş rejiminə keçmiş, təhsilin ümumi müddətini qısaltmış, tələbata uyğun olaraq ildə iki dəfə qəbul və iki dəfə buraxılış apararaq ölkəni yüksək ixtisaslı tibbi kadrlarla təmin etməyə səy göstərmişdir. Həmin illərdə sıravi həkimdən tutmuş akademikə qədər hamı maksimum çalışmışdır. Cərrahiyyə sahəsində professorlardan M.Mirqasımov, M.Topçubaşov, F.Əfəndiyev, X.Hacıyev, terapiya sahəsində C.Abdullayev, M.Əfəndiyev və digərləri hərbi hospitallarda fəaliyyət göstərərək yaralı əsgərləri müalicə edir, onlara yeni həyat bəxş edirdilər.

Azərbaycanda 1945-ci ildə ilk dəfə Elmlər Akademiyası təşkil olunanda tibb alimlərindən 3 nəfəri (M.Mirqasımov, M.Topçubaşov, İ.Şirokoqorov) bu akademiyanın həqiqi üzvü, məşhur cərrah, akademik Mirəsədulla Mirqasımov isə Azərbaycan SSR EA-nın ilk prezidenti seçilmişdir. Sonralar ATİ-nin məzunlarından tibb üzrə akademiklərin sayı artmış, görkəmli cərrah Mustafa bəy Topçubaşov həm də SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmiş, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür. Sonrakı mərhələlərdə Azərbaycan Tibb Universiteti məzunlarından Cahangir Abdullayev, Zərifə Əliyeva, Abdulla Qarayev, Vəli Axundov, Mirzərzabəy Nəzirov, Cəlil Hüseynov, Zülfüqar Məmmədov, Mirməmməd Cavadzadə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçiliblər. Hazırda alimlərimizdən Adilə Namazova, Rəhim Rəhimov, Böyükkişi Ağayev, Cəmil Əliyev Azərbaycan MEA-nın, xarici ölkədə yaşayan məzunlarımızdan Məmməd Əliyev, Aslan Kubatiyev Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvləridirlər.

Müharibədən sonra Azərbaycan Tibb İnstitutuna 17 ilə yaxın əməkdar elm xadimi, professor Bahadur Eyvazov rəhbərlik etmişdir və həmin illərdə paralel olaraq ATİ-nin tədris işləri üzrə prorektoru vəzifəsini ölkəmizdə elmi anatomiyanın banisi, əməkdar elm xadimi professor Kamil Balakişiyev yerinə yetirmişdir. Hər iki alim öz fədakar fəaliyyəti ilə universitetin tarixində dərin izlər qoymuşdur və hər zaman ehtiramla xatırlanırlar.

1964-1968-ci illərdə ATU-ya professor Xamis Həsənov, 1968-1972-ci illərdə isə professor Balababa Məcidov rəhbərlik etmişlər.

Ötən əsrin 70-80-ci illəri və ölkəmizin dövlət müstəqilliyi bərpa edildikdən sonrakı mərhələ tarixə qızıl hərflərlə yazılmışdır. Məhz bu dövrdə Azərbaycan Tibb Universiteti ilk dəfə hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunmuş, bu qayğının doğurduğu ruh yüksəkliyi ilə inkişaf davam etmişdir. Ona görə də belə şəraitdə işləmək ali təhsil ocağına daim yüksəliş və uğur gətirmişdir.

Ulu öndər Heydər Əliyev 1969-cu il iyul ayının 14-də Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə gəldikdən sonra digər sahələrlə yanaşı təhsil sisteminin, o cümlədən tibb təhsili sisteminin inkişafını diqqət mərkəzində saxlayaraq, uzaqgörənliklə genişmiqyaslı plan və proqramları həyata keçirmişdir. Ümummilli liderin Sovetlər İttifaqı məkanında bir respublika çərçivəsində apardığı islahatlar, sovet yanaşma tərzindən fərqli olaraq, ümumbəşəri xarakter daşıyırdı. SSRİ qurumlarında heç kim böyük rəhbərin apardığı siyasətə zidd gedə bilmirdi, dahi Heydər Əliyevin siyasəti əsl bəşəri siyasət idi və bu siyasət insanların gələcək rifah halının yaxşılaşmasına yönəlmişdi. Ulu öndərin apardığı islahatların nəticələri xarici ölkə rəhbərlərində böyük maraq doğururdu. Məhz bu islahatlar sayəsində ölkəmizin minlərlə istedadlı gənci keçmiş SSRİ-nin nüfuzlu ali məktəblərində təhsil almağa göndərilirdi. Onların arasında ali tibb təhsili almağa göndərilənlər də var idi. O illərdə həmin tələbələr ali məktəbləri bitirdikdən sonra təhsil aldıqları ali məktəblərdə öz ixtisasları üzrə namizədlik və doktorluq dissertasiyaları müdafiə edir, kamil mütəxəssis, alim kimi vətənə dönür, burada müvafiq kafedralara rəhbərlik edir, öz elmi məktəblərini yaradırdılar. ATU-nun dünya şöhrətli məzunu, oftalmologiya üzrə ilk qadın akademik, eləcə də Averbax adına mükafata layiq görülmüş alim Zərifə xanım Əliyevanın da tibb elminin inkişafında böyük xidmətləri olmuşdur.

Tam əminliklə deyə bilərik ki, hazırda Azərbaycan Tibb Universitetinin kafedralarına rəhbərlik edənlərin hamısı ümummilli lider Heydər Əliyevin diqqət və qayğısından bəhrələnmiş alimlərdir.

Ulu öndər təhsil ocağının gündəlik qayğıları ilə maraqlanaraq 1976-cı ildə ATU-da olmuş, 1972-1983-cü illərdə ATU-nun rektoru vəzifəsində çalışmış professor Zəhra Quliyeva ilə birlikdə abituriyentlərlə səmimi söhbətlər aparmış, qəbul imtahanlarının gedişini daim diqqətdə saxlamışdır. Ulu öndərin keçən əsrin 70-80-ci illərində universitetin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə göstərdiyi qayğı nəticəsində burada Elmi-Tədqiqat Mərkəzinin binası, örtülü üzgüçülük hovuzuna malik idman kompleksi, tədris binaları və tələbə yataqxanaları tikilib istifadəyə verilmişdir.

1980-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyev 50 illik yubileyi münasibətilə "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordenini ATİ-nin bayrağına sancmış, bir qrup işçisini fəxri adlar, orden və medallarla təltif etmişdir.

Sonrakı illərdə ulu öndər Moskvada SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini işlədiyi dövrdə digər sahələrlə yanaşı, SSRİ-nin səhiyyə sisteminə də rəhbərlik edirdi və hər zaman Azərbaycan səhiyyəsinin, tibb elminin, tibb təhsili sisteminin inkişafına öz töhfələrini verirdi.

1993-cü il iyun ayının 15-də ümummilli lider Heydər Əliyev yenidən hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Azərbaycan səhiyyəsi, tibb elmi, tibb təhsili sistemi tənəzzüldən çıxmaq üçün geniş imkanlar əldə etdi.

Ötən əsrin 90-cı illərinin ortalarında tədris otaqları sarıdan çətinlik çəkirdik. Ulu öndərə müraciət etdik ki, 80-ci illərdə onun tərəfindən tikintisinə başlanılan, lakin sonralar yarımçıq qalan tədris korpusunun inşa işlərini bərpa edək. Ümummilli lider dərhal binanın tikintisinin başa çatdırılması haqqında göstəriş verdi və 1998-ci il sentyabrın 28-də 11 mərtəbəli 5 saylı tədris binasının açılışı oldu. Açılışı ulu öndər Heydər Əliyev özü etdi və mərasimdə geniş nitq söylədi.

Ümummilli lider həkimlərə böyük rəğbət bəsləyirdi və onların həkim andı içmələrini müqəddəs bir mərasimə bənzədirdi. Ulu öndər həkimlərin mənəvi paklığını qoruyub saxlamaq məsələsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Heydər Əliyev 2000-ci ildə ATU-nun 70 illik yubileyində çıxış edərkən bu haqda demişdir: "Mənəviyyat ən yüksək insani keyfiyyətdir. İnsanlar mənəviyyatı əsrlər boyu qoruyub saxlayıblar. Bu heç də o demək deyildir ki, keçmiş zamanlarda hamı yüksək mənəviyyata malik olub, amma mənəviyyatsızlar olmayıbdır. Yox. İnsan cəmiyyəti belədir ki, mənəviyyatlı ilə mənəviyyatsız arasında daim mübarizə gedir. Çünki mənəviyyatsızlıq cəmiyyətə zərbələr vurur, insanları pozur.

Mən bunu keçmişdə də demişəm, bu gün də deyirəm. Bu mənim həyatımın kredosudur: mənəviyyat insanı yüksəldir, mənəviyyatsızlıq alçaldır...

Həkim yüksək mənəviyyata malik olmalıdır. Təsadüfi deyil ki, heç bir sahədə "Hippokrat andı" kimi and yoxdur...

Yüksək mənəviyyatı təmin etmək ancaq sizdən, hər bir kəsdən asılıdır. Eyni zamanda, hər bir kollektiv rəhbərindən asılıdır. İstər kiçik və istər böyük kollektivin rəhbəri gərək nümunə olsun. O, gərək mənəviyyat, paklıq, düzlük nümunəsi olsun. Əgər bu belə olmasa, o öz tabeliyində olan insanlardan mənəviyyat tələb edə bilməz, onun buna sadəcə mənəvi haqqı olmayacaqdır. İnsan üçün dünyada mənəvi haqqı daimi saxlamaq böyük bir şeydir. Əgər sənin mənəvi haqqın varsa, sən başqasına deyə bilərsən ki, yolundan çıxmasın. Əgər sənin mənəvi haqqın varsa, sən tabeliyində olan adama deyərsən ki, düz yolla get, əyrilik, rüşvətxorluq etmə, dövlətin malını dağıtma, əxlaqsızlıq etmə. Bunun üçün mənəvi haqq olmalıdır.

Mən arzu edirəm ki, siz, bütün səhiyyə işçiləri birincisi yüksək mənəviyyata malik olasınız, ikincisi də hər bir kollektiv rəhbərinin, hər bir insanın alnı açıq, mənəvi hüququ olsun".

Ümummilli lider Heydər Əliyevin qayğısı sayəsində 2000-ci ildə Azərbaycan Tibb Universiteti nəzdində ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən hərbi-tibb fakültəsi yaradıldı. Fakültənin tərkibinə dekanlıq, 4 kafedra, həmçinin hərbi-feldşer kursu daxildir. Sovet hakimiyyəti dövründə belə kadrlar ölkəmizdən kənarda hazırlanırdı və bizim üçün əlverişli sayılmırdı. Artıq son 10 ildə ölkəmizdə xeyli yüksəkixtisaslı hərbi həkim və hərbi feldşer kadrlar hazırlanmışdır.

Ümummilli lider 2000-ci ildə ATU-da çıxış edərək Azərbaycanın tibb işçilərini, Tibb Universiteti kollektivini ali məktəbin yaranmasının 70 illik yubileyi munasibətilə təbrik etmiş, kollektivimizin əməyini yüksək qiymətləndirərək öz tövsiyələrini vermiş, gələcək işlərimizin istiqamətini müəyyənləşdirmişdir. Ulu öndər çıxışında demişdi: "İndi yaxşı korpuslarınız, binalarınız var, bundan sonra da yaxşıları olacaqdır". Onun dedikləri indi həqiqətə çevrilib. Deyilənləri həqiqətə çevirən ulu öndərin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev oldu.

Azərbaycan Tibb Universiteti kollektivinin ən böyük arzularından biri öz klinikasının olması idi. Kollektivin bu arzusu da yerinə yetdi. Dövlət başçısının qayğısı sayəsində 2002-ci ildə ATU-da ilk Stomatoloji klinika açıldı. 2007-ci ildə Onkoloji klinika fəaliyyətə başladı. Ulu öndərin dediklərini təsdiqləyən daha bir fakt. ATU-nun yeni korpusu - çoxprofilli terapevtik klinika istifadəyə verilir. Beləliklə, ulu öndər Heydər Əliyevin ATU-ya töhfə etdiyi 11 mərtəbəli 5 saylı tədris binası ilə Prezident İlham Əliyevin ATU-ya bəxş etdiyi 14 mərtəbəli çoxprofilli terapevtik klinika qoşa qanad kimi eyni ərazidə əzəmətlə ucalır. Bu barədə bir qədər geniş danışmaq yerinə düşərdi.

Terapevtik klinikaya olan kəskin ehtiyac barədə 2007-ci ilin avqust ayında ATU-nun kollektivi Prezident cənab İlham Əliyevə müraciət etdi və ölkə başçısı müraciətimizə dərhal cavab verdi. Belə ki, 2007-ci il sentyabrın 11-də cənab Prezident 14 mərtəbəli çoxprofilli terapevtik klinikanın təşkil edilməsi və onun tikintisinə başlanılması haqqında sərəncam imzaladı. Sərəncamdan cəmi bir həftə sonra ATU-nun "Tibb şəhərciyi" sahəsində həmin klinikanın təməlqoyma mərasimi keçirildi. Təməlqoyma mərasimində Prezidentimiz İlham Əliyev və Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,

YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva iştirak etdilər. Sonra ölkə rəhbəri geniş nitq söylədi. Cənab İlham Əliyev dedi: "Mən bu gün çox şadam ki, biz birlikdə bu gözəl, yeni korpusun təməlini qoyduq. Şübhə etmirəm ki, bu bina yaxın zamanlarda tikilib istifadəyə veriləcək... Mən əminəm ki, bu klinika ən yüksək dünya standartlarına cavab verəcək, burada çox gözəl müalicə imkanları yaranacaqdır".

Möhtərəm Prezidentin dedikləri qısa vaxtda reallaşdı. Bu ayın ilk günü - oktyabrın 1-də tədris-terapevtik klinikanın açılışı oldu. Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva klinikanın açılış mərasimində iştirak etdilər. Dövlət başçısı bina ilə yaxından tanış oldu, burada görülən işlərdən, yaradılan şəraitdən razı qaldı.

Bu möhtəşəm klinika Prezidentin qayğısı sayəsində qısa müddətdə tikilərək dünya standartlarına uyğun avadanlıqla təchiz edilib müəllim və tələbələrin ixtiyarına verildi. Dövlət başçısının sərəncamı əsasında inşa edilən klinika respublikada analoqu olmayan tədris, elmi-tədqiqat, müalicə və diaqnostika işlərini özündə birləşdirən unikal bir universitet klinikasıdır. Burada terapevtik, pediatrik və nevroloji yönümlü bütün xəstəliklərin müasir dünya standartlarına uyğun diaqnostikası, müalicəsi, reabilitasiyası nəzərdə tutulur. Bunun üçün klinikada Amerikanın, Yaponiyanın, Almaniyanın, Cənubi Koreyanın aparıcı şirkətlərinin istehsalı olan müasir angioqrafiya, kompüter tomoqrafiyası, rəqəmsal rentgenoqrafiya, mammoqrafiya, densitometriya, fibroqastroskopiya, fibrobronxoskopiya, kolonoskopiya, rektoromanoskopiya, tredmil, dopler exokardioqrafiya, elektrokardioqrafiya, ultrasonoqrafiya, elektroensefaloqrafiya, hemosorbsiya, plazmaferez, hemodializ, qaraciyərin və böyrəklərin birbaşa punksion biopsiyası aparatları, eləcə də klinik, biokimyəvi, immunoloji tədqiqatları, zəncirvari proteaz reaksiyaları, genetik müayinələri aparmaq üçün laboratoriya avadanlıqları quraşdırılmışdır. Reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsi ən müasir avadanlıq, o cümlədən süni tənəffüs aparatları, defibrillyatorlarla təchiz olunmuşdur.

Ümumi sahəsi 25000 kvadratmetr olan 14 mərtəbəli, 400 çarpayılıq stasionar şöbələrə və konsultativ diaqnostik şöbəyə malik bu çoxprofilli klinikada respublikanın bütün şəhər və rayonlarından olan xəstələrə tibbi xidmət göstəriləcəkdir. Klinikada hər gün stasionar müalicə alan 400 xəstədən başqa, gündə 300-350 xəstəyə (ayda 7500-8500 xəstə) ambulator konsultativ-diaoqnostik və müalicəvi yardım göstərilməsinə şərait yaradılmışdır.

Klinikada müalicə işi ilə yanaşı, tədris prosesi də təşkil olunmuş, 15 klinik kafedra yerləşdirilmişdir. Eyni zamanda 640 tələbəni qəbul edə biləcək 8 mühazirə zalı bir gündə ən azı 1500 tələbəni qəbul edə biləcək 70-ə qədər dərs otağında universitetin III-VI kurs tələbələrinə terapiya, pediatriya, ailə təbabəti, nevrologiya, klinik farmakologiya, fizioterapiya, şüa diaqnostikası və klinik biokimya fənləri tədris olunacaqdır. Göründüyü kimi, bir gün ərzində klinikada 3000-3500 tələbə dərs keçəcəkdir. Bundan əlavə, klinikada rezidentura və doktorantura xətti ilə yüksəkixtisaslı kadrların hazırlanması reallaşdırılacaqdır.

Klinika tamamilə kompüterləşdirilmişdir. 204 kompüteri, 16 modul və PAKS sistemini özündə birləşdirən kompüter şəbəkəsi bütün tibbi sənədləşmə prosesini sürətlə icra etmək, arxivləşdirmək, statistik işləmək, görüntüləmə və laborator müayinələrin nəticələrini müalicə həkimlərinə, eləcə də dünyanın hər hansı ölkəsindəki mütəxəssisə ötürmək imkanına malikdir. Burada xarici ölkələrin qabaqcıl klinikaları və dünyanın görkəmli tibb mütəxəssisləri ilə videobağlantı qurub, müzakirələr aparıb məsləhətlər almaq mümkündür. Bütün tədris otaqları, iş kabinetləri, palatalar sürətli internet xəttinə qoşulmuşdur. Tədris prosesinin əyaniliyini artırmaq məqsədilə 18 mürəkkəb xəstəliyi və onların çoxsaylı fəsadlaşmalarını modelləşdirmək imkanına malik Tibbi Treninq Mərkəzi yaradılmışdır. Havalandırma, isitmə, soyutma sistemləri tam avtomatlaşdırılmış, təhlükəsizliyə nəzarət etmək üçün 36 müşahidə kamerası quraşdırılmışdır.

Onu da qeyd edim ki, Prezident İlham Əliyev 2007-ci ildə təməlqoyma mərasimindəki çıxışında həmçinin demişdi ki, cərrahiyyə korpusunun tikintisinə də böyük ehtiyac var: "Biz bu məsələyə də baxacağıq və sizin bütün problemlərinizi həll edəcəyik". 2008-ci ilin əvvəllərində Prezident tərəfindən bu məsələyə baxıldı və həmin il martın 13-də ATU-nun Cərrahiyyə Klinikasının təşkil edilməsi və tikintisinə başlanılması haqqında sərəncam imzalandı.

Çoxprofilli terapevtik klinika cənab Prezidentin ATU-nun 80 illik yubileyində kollektivimizə, müəllim və tələbələrimizə bəxş etdiyi ən dəyərli töhfə oldu. Cərrahiyyə klinikasının tikintisi sürətlə davam etdirilir və yaxın vaxtlarda onun inşası başa çatdırılacaq.

Son illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinə göstərilən dövlət qayğısı onun beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsinə və daha da möhkəmlənməsinə səbəb olmuşdur. Belə ki, Azərbaycan Tibb Universiteti Beynəlxalq Ali Məktəblər Birliyinin reyestrinə daxil edilmiş, Qara dəniz hövzəsiətrafı ölkələrin Ali Məktəblər Birliyinin, Beynəlxalq Ali Məktəblər, Avropa Universitetlər assosiasiyalarının tamhüquqlu üzvü seçilmiş, TEMPUS proqramında fəal iştirak edərək müvəffəqiyyətlər əldə etmiş, bir sıra xarici ölkələrin ali tibb müəssisələri ilə müştərək müqavilələr bağlayaraq tələbə, müəllim, mütəxəssis mübadiləsi aparmışdır.

Ötən ayın 20-də dövlət başçısı cənab İlham Əliyev ATU-nun 80 illik yubileyi münasibətilə onun 80 nəfər əməkdaşının orden və medallarla, fəxri adlarla, Prezident təqaüdü ilə təltif olunması haqqında sərəncam imzalamışdır. Sərəncama əsasən, əməkdaşlarımızdan 5 nəfər "Şöhrət" ordeninə, 2 nəfər Prezident təqaüdünə, 20 nəfər "Tərəqqi" medalına, 8 nəfər əməkdar elm xadimi, 20 nəfər əməkdar həkim, 24 nəfər əməkdar müəllim, 1 nəfər əməkdar jurnalist fəxri adına layiq görülmüşdür.

Azərbaycan Tibb Universitetinə və onun kollektivinə göstərilən bütün bu qayğılara görə Prezident İlham Əliyevə, eləcə də tibb müəssisələrinin, təhsil ocaqlarının tikilib istifadəyə verilməsində əvəzsiz xidmətlər göstərən Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevaya öz minnətdarlığımızı bildiririk.

Əminliklə deyə bilərik ki, Azərbaycan Tibb Universitetinin kollektivi bundan sonra da yüksəkixtisaslı tibb və əczaçı kadrlar, ali dərəcəli tibb alimləri hazırlamaq, xalqımızın sağlamlığı keşiyində ayıq-sayıq dayanmaq ənənələrinə daim sadiq qalacaq və yeni, daha böyük nailiyyətlər əldə edəcəkdir.

Əhliman ƏMİRASLANOV,

akademik, SSRİ Dövlət

mükafatı laureatı

Azərbaycan.- 2010.- 5 oktyabr.- S. 3.