Azərbaycan - dünya mədəniyyətlərini qovuşduran məkan

Azərbaycan xalqı dünya sivilizasiyası xəzinəsinə böyük töhfələr vermişdir

Heydər ƏLİYEV

Müasir qloballaşma şəraitində müxtəlif mədəniyyətlərin bir-birinə sürətlə qarşılıqlı təsiri aşkar faktdır. Tarixi prosesin müasir mərhələsində mədəni, sosial-iqtisadi, texnoloji, kommunikasiya və digər münasibətlərin qloballaşması şəraitində bəşəriyyət öz vəhdətini dərk etməklə yanaşı, davamlı inkişaf yolunu keçmək üçün həyat fəaliyyətinin ən müxtəlif sahələrində qüvvələri birləşdirməyin, qarşılıqlı hörmət şəraitində yaşamağın zəruri olmasını başa düşür. Bu prosesdə mədəniyyətlərarası dialoq ən uğurlu vasitə kimi qəbul olunur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin məqsədyönlü humanist siyasəti nəticəsində ölkəmizin beynəlxalq mədəni proseslərdə nüfuzunun artması ilə yanaşı, beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlərarası dialoq məkanı kimi tanınmasına səbəb olmuşdur.

Azərbaycan xalqının ulu öndəri Heydər Əliyevin tarazlaşdırılmış xarici siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin dəyərli beynəlxalq təşəbbüslərə göstərdiyi dəstək nəticəsində ölkəmiz dünyanın mədəniyyət mərkəzinə çevrilməkdədir. Ölkəmizin bu naliyyətlərində, milli mədəni irsimizin qorunması və təbliğində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın çoxşaxəli fəaliyyəti burada olduqca əhəmiyyətli rol oynayır.

Dünya xalqları arasında dialoqun təbliğ olunması və inkişafında Azərbaycanın xidmətləri göz qabağındadır. Azərbaycan Şimalla Cənubun, Şərqlə Qərbin kəsişmə nöqtəsində yerləşir. Real coğrafi və geomədəni imkanlara malik Azərbaycan həm Avropa Şurasına, həm də İSESKO-ya üzv olan yeganə dövlətdir. Azərbaycanın həm islam, həm də Qərb dövlətləri ilə dostluq və əməkdaşlıq münasibətləri var. Azərbaycan müxtəlif etnosların və millətlərin, fərqli dinlərə mənsub insanların tarixən mehriban dostluq və qardaşlıq şəraitində yaşadığı tolerant bir ölkədir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 4 noyabr 2008-ci il tarixdə "Avropa Şurasına üzv dövlətlərin mədəniyyət nazirlərinin "Mədəniyyətlərarası dialoq Avropa və onun qonşu regionlarında davamlı inkişafın və sülhün əsasıdır" mövzusunda konfransının Bakı şəhərində keçirilməsi haqqında" sərəncamına uyğun olaraq 2008-ci ilin dekabrın 2-3-də paytaxtda Avropa Şurasına üzv dövlətlərin mədəniyyət nazirlərinin konfransı keçirilmişdir.

Konfransda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin çıxışında irəli sürdüyü təkliflər və tövsiyələr tədbirin beynəlxalq əhəmiyyətini daha da artırmışdır. Belə ki, konfransda Prezident İlham Əliyev tərəfindən sivilizasiyalar arasında dialoqun inkişafını nəzərdə tutan "Bakı prosesi"nin əsası qoyulmuş və bu təşəbbüsün qlobal bir prosesə çevrilməsinə səbəb olmuşdur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev konfransdakı çıxışı zamanı demişdir: "Mən çox istərdim ki, bu gün əsası qoyulan "Bakı prosesi" uzunmüddətli bir proses olsun. Çox istərdim ki, bu konfransın keçirilməsindən sonra konkret mexanizmlər işlənilsin, konkret fəaliyyət planı hazırlansın. Belə tədbirlərin keçirilməsi həm Bakıda, həm də digər şəhərlərdə ənənəyə çevrilsin".

Açılış mərasimində çıxış edən Avropa Şurasının baş katibi Terri Devis isə konfransın keçirilməsini bütün Avropa üçün əlamətdar hadisə kimi qiymətləndirmişdir: "Bakı öz tarixi ilə müxtəlif mədəniyyətlərin qovşağında yerləşir və Şərqlə Qərb, Şimalla ilə Cənub arasında təbii körpüdür".

Avropa və ona qonşu regionlardan 48 ölkənin, 8 beynəlxalq təşkilatın və bir sıra beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələrinin iştirak etdiyi bu konfransda Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə olaraq "Mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqinə dair Bakı Bəyannaməsi" qəbul edilmiş, "Sənətçilər dialoq naminə" layihəsinin əsası qoyulmuşdur.

Konfransın keçirilməsində əsas məqsəd ölkəmizin həm Avropa Şurasına, həm də İSESKO-ya üzv olan dövlət kimi imkanlarından bəhrələnib Avropa ilə islam dünyası arasında mədəniyyət körpüsü vasitəçisi rolunu oynamaq və fərqli mədəniyyətlər arasında dialoqun inkişafına xidmət edən "Bakı prosesi"nin əsasını qoymaq və bu fəaliyyətlərin mərkəzində duran Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu daha da gücləndirmək olmuşdur.

Azərbaycan islam dövlətləri və təşkilatları ilə mədəniyyət sahəsində sıx əməkdaşlıq həyata keçirir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanın milli mədəniyyətində islam dəyərlərinin önəmli yer tutması, Azərbaycan mədəniyyətinin formalaşmasında və inkişafında islam dəyərlərinin əvəzsiz rol oynaması və Azərbaycan xalqının islam sivilizasiyasına böyük töhfələr, yüksək mədəniyyət nümunələri bəxş etməsi nəzərə alınaraq Bakı şəhəri 2009-cu il üçün "İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı" elan olunmuş, həmçinin İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlərin mədəniyyət nazirlərinin VI konfransının Bakıda keçirilməsi qərara alınmışdır.

"Bakı prosesi"nin davamlılığını təmin etmək məqsədilə "Bakı-İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı - 2009" Mədəniyyət ili çərçivəsində Bakı şəhərində 2009-cu ilin 13-15 oktyabr tarixində İslam Konfransı Təşkilatına üzv dövlətlərin mədəniyyət nazirlərinin VI konfransı keçirilmişdir. Konfransda ümumilikdə 42 ölkədən nazirlər və digər rəsmi şəxslər, 17 beynəlxalq və regional təşkilatın (İSESKO, İslam Konfransı Təşkilatı, Avropa Şurası, Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı, Beynəlxalq İslam Xeyriyyə Təşkilatı və s.) rəhbərləri və nümayəndələri, bir sıra universitet və akademiyaların rəhbərləri, xarici ölkələrin respublikamızdakı səfirliklərinin təmsilçiləri, Azərbaycan hökumətinin üzvləri iştirak etmişdilər. Açılış mərasimində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin konfrans iştirakçılarına təbrik məktubu oxunmuşdur. Dövlət başçısının təbrik məktubunda deyilirdi: "2009-cu il üçün Bakının İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı elan edilməsi müxtəlif sivilizasiyaların qovşağında yerləşən ölkəmizin zəngin tarixinə və mədəniyyətinə yüksək qiymətdir. Gün ərzində gerçəkləşən tədbirlər İslam Konfransı təşkilatları çərçivəsində mədəni əlaqələrimizin inkişafına layiqli töhvələr verib, bir daha Azərbaycanın böyük islam mədəniyyətinin formalaşmasında tutduğu mövqeyə diqqəti cəlb edib. Tədbirdə həmçinin İSESKO-nun baş direktoru Ə.O.Əl-Tuveycri, İslam Konfransı Təşkilatının baş katibinin müavini Əbdülmoiz Buxari, Liviyanın mədəniyyət naziri Nuri Həmidi çıxış etmişlər.

Açılış mərasimindən sonra islam ölkələri mədəniyyət nazirləri konfransına sədrlik Liviyadan Azərbaycan Respublikasına keçmişdir. Azərbaycanın sədrliyi çərçivəsində həyata keçiriləcək tədbirlər və ölkəmizin prioritetləri barəsində Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev çıxış etmişdir. Ə.Qarayev öz çıxışında Azərbaycanın müasir dünyada mədəniyyətlər arasında sülh və dialoqun təşviq edilməsi məqsədilə belə mötəbər tədbirlərin həyata keçirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayaraq, Azərbaycanın konfransa iki illik sədrliyi çərçivəsində bu istiqamətdə səylərini daha da artıracağını, konkret layihə və proqramlarla çıxış edəcəyini bildirmişdir.

Konfransın ilk günü İSESKO, Azərbaycan və Avropa Şurasının vasitəçiliyi ilə İslam Konfransı təşkilatına üzv dövlətlər ilə bir sıra Avropa dövlətləri arasında "Bakı prosesi: sivilizasiyalar arasında dialoqa yeni çağırış" mövzusunda "dəyirmi masa" təşkil edilmişdir. "Dəyirmi masa"nın keçirilməsi ideyası 2008-ci ilin 2-3 dekabrında Bakıda keçirilən Avropa ölkələrinin mədəniyyət nazirlərinin konfransında irəli sürülmüşdür. "Dəyirmi masa"nın sonunda yekun kommunike qəbul edilmişdir. Kommunikedə islam dünyası ilə Avropa arasında mədəniyyətlərarası dialoqun inkişaf etdirilməsi, bu sahədə layihə və proqramların həyata keçirilməsi, həmçinin münaqişə regionlarında mədəni irsin qorunması ilə bağlı birgə tədbirlərin görülməsi məsələləri öz əksini tapmışdır.

Konfransda qəbul edilən islam dünyasında təhlükə altında olan mədəni və dünyəvi irsin qorunmasına dair qətnamədə deyilir: "Erməni vandallarının işğal etdikləri Azərbaycan torpaqlarında islam irsinin məhv edilməsi məqsədi ilə həyata keçirdikləri vəhşiliklər pislənilir. BMT-nin 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrinin Ermənistan Respublikası tərəfindən dərhal və şərtsiz yerinə yetirilməsi tələb olunur".

İslam Mədəniyyəti Paytaxtları Proqramının həyata keçirilməsinin davam etdirilməsi ilə bağlı müzakirələrdə Naxçıvan 2018-ci il üçün İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı elan olunmuşdur.

Konfransın iştirakçıları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən qəbul edilmişdir. Dövlət başçısı qeyd etmişdir ki, belə tədbirlər, eyni zamanda, təmsil olunan ölkələrin beynəlxalq mövqelərinin möhkəmləndirilməsində də vacib amildir. İKT üzvü olan ölkələrin beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycanın mövqeyini dəstəklədiyini yaxşı hal kimi dəyərləndirən Prezident İlham Əliyev 2008-ci ildə BMT Baş Məclisində Azərbaycanın ədalətli mövqeyini müdafiə edən qərarın qəbulunda islam ölkələrinin xidmətini xüsusi vurğulamışdır. Prezident İlham Əliyev Bakıda davam edən konfransı dostluq və qardaşlıq günləri kimi dəyərləndirmişdir. Tarixin müxtəlif dövrlərində təcavüzlərə məruz qalmış və müxtəlif imperiyaların tərkibində yaşamağa məcbur olmuş Azərbaycan xalqının öz milli- mənəvi dəyərlərinə sadiq qaldığını vurğulayan dövlət başçısı müstəqillik dövründə Azərbaycanda minə qədər məscidin tikildiyini diqqətə çatdırmışdır: "Biz çalışırıq ki, bütün ölkələr kimi, müsəlman dövlətləri ilə də münasibətlərimizi yüksək səviyyədə quraq".

Prezident İlham Əliyev mədəni əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün geniş imkanların olduğunu vurğulamış və belə tədbirlərin Bakıda keçirilməsini islam həmrəyliyinə verdiyi dəstəyə görə Azərbaycana göstərilən etimadın təzahürü kimi dəyərləndirmişdir.

Müasir dövrdə mədəniyyətlərarası dialoqun təşviq olunmasında qadınların rolu və bu istiqamətdə fəaliyyətləri olduqca əhəmiyyətlidir. Bu həm mənəvi, həm də ictimai-siyasi faktorlarla bağlıdır. Belə ki, qadınlar həm ana kimi tarixən sülh və əmin-amanlığın tərəfdarı olmuş, həm də ictimai-siyasi sahələrdə kifayət qədər fəaldırlar. Bu mənada qadınların potensialı dialoqun möhkəmlənməsində böyük rol oynayır.

2008-ci ilin 10-11 iyun tarixlərində Bakıda Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü, YUNESKO və İSESKO-nun dəstəyi ilə "Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolunun genişləndirilməsi" mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Tədbirdə dünyanın müxtəlif ölkələrindən 300-dən çox nümayəndə, o cümlədən bir neçə ölkənin birinci xanımları, İSESKO-nun baş direktoru, YUNESKO-nun xoşməramlı səfirləri iştirak etmişlər. Tədbir iştirakçıları irqi, etnik, dini və gender müxtəlifliyi zəminində dözümsüzlüyün və ksenofobiyanın yayılması ilə bağlı ümumi narahatlıqlarını bildirmişlər, bu kontekstdə dünyanın mədəni müxtəlifliyinə dair mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoqun artan rolunu xüsusi vurğulamışlar. Tədbirdə qəbul edilən Bakı Bəyannaməsində mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoqun inkişafında qadınların oynadığı mühüm rol qiymətləndirilmiş, bunun sayəsində dünyada sülhün, sabitliyin və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi və beynəlxalq birlik naminə sülh uğrunda dialoqun bütün proseslərində qadınların bərabər iştirakına şərait yaradacaq mühitin təmini üçün qətiyyətli olmaq bildirilmişdir.

Muğam sənətinin müxtəlif mədəniyyətlər arasında dialoq musiqisi kimi təbliğində Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyəti olduqca mühüm rol oynayır. Belə ki, Mehriban xanım Əliyevanın himayəsi ilə 2009-cu ilin 18-25 mart tarixində Bakıda keçirilən I Beynəlxalq Muğam Festivalı Azərbaycan muğam sənətinin beynəlxalq təbliği ilə yanaşı, muğam musiqisinin dünya xalqlarını birləşdirən bir sənət olduğunu bir daha təsdiqləmişdir. 2009-cu il 18-20 mart tarixində "Muğam aləmi" I Beynəlxalq Festivalı çərçivəsində muğama həsr olunmuş elmi simpozium təşkil olunmuşdur. Beynəlxalq muğam və muğama qohum musiqi ənənələrinə həsr olunmuş simpozium, əslində, tarixi əhəmiyyət kəsb etmişdir. Azərbaycanda ilk dəfə keçirilmiş bu simpoziuma ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya, Niderland, Türkiyə, Macarıstan, Çin, Tunis, Rusiya, Özbəkistan, Tacikistan alimləri və musiqi xadimləri böyük maraq göstərmişlər. Simpoziuma dəvət olunanlar arasında Avropa, Amerika və Asiyada ənənəvi Şərq musiqisini tədqiq edən 30-a yaxın alim, musiqi xadimi, tədqiqatçı olmuşdur.

Mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafında dinin və inancların böyük rolu var. Əslində, müasir dünyada baş verən bəzi proseslər və münaqişələrin kökündə dini faktorların durması fikrini irəli sürənlər din və inancların insanları biri-birinə daha da yaxınlaşdıran gücə malik olmasının fərqinə varmırlar. Fərqli din və mədəniyyətlərin qovşağında yerləşən Azərbaycan tərəfindən dinlər arasında dialoqun təşviq edilməsi istiqamətində həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə silsilə tədbirlər həyata keçirilir.

2010-cu ilin 26-27 aprel tarixlərində Bakıda dünya dini liderlərinin sammiti keçirildi. Sammitdə sivilizasiyalararası dialoq, dünyada sülhün və əmin-amanlığın bərqərar olması, mövcud təhdidlərin aradan qaldırılması, dinlərarası dialoqa yeni impuls verilməsi, terror və ekstremizm, habelə dünya iqtisadi böhranı ilə bağlı məsələlər müzakirə olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev sammitdə dinlərarası dialoqun xüsusi əhəmiyyətini vurğulayaraq "Azərbaycan dini və milli dözümlülüyün böyük və şərəfli tarixi ilə tanındığını" bildirmişdir. Dövlət başçısı qeyd etmişdir ki, Azərbaycan çoxmillətli və çoxkonfessiyalı dövlətdir. Ölkədə bütün azadlıqlar, o cümlədən din azadlığı təmin edilib. Ölkədə 1000-dən çox məscid, 22 kilsə, 6 sinaqoq, digər dini məbədlər fəaliyyət göstərir. Qeyd edilənlərin Azərbaycan tərəfindən ən yüksək səviyyədə vurğulanması ölkəmizin mədəniyyətlər və dinlərarası məsələlərə nə qədər böyük önəm verməsini göstərir.

Sammitdə qəbul olunmuş yekun bəyannamə özündə fərqli dinlərin və inancların xalqları ayıran deyil, əslində, daha da birləşdirən qüvvə olduğunu açıq ehtiva etmişdir.

Müxtəlif mədəniyyətlərin və qitələrin qovşağında yerləşən Azərbaycanın həm geosiyasi vəziyyəti, həm də mədəni zənginliyi "Bakı prosesi" çərçivəsində mədəniyyətlərarası dialoq təşəbbüslərini Avropa və ona qonşu regionların hüdudları çərçivəsindən çıxarıb daha qlobal səviyyəyə yüksəltməyə imkan verir. Bu mənada "Mədəniyyətlərarası dialoqa dair" Bakı prosesi"nin davamı olaraq, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin dəstəyi ilə 2011-ci ilin aprel ayında Bakıda "Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu"nun (World Forum for Intercultural Dialogue) keçirilməsi təşəbbüsü irəli sürülmüşdür. Forumun keçirilməsində əsas məqsəd bunlardır:

- müxtəlif mədəniyyətlər, xüsusilə, Qərb ilə islam dünyası arasında mədəniyyət körpüsü yaratmaq və fərqli sivilizasiyalar arasında dialoqun inkişafına xidmət etmək;

- mədəniyyətlərarası dialoq sahəsində praktik fəaliyyətlərin və layihələrin həyata keçirilməsi, yəni, bu istiqamətdə real addımların atılması;

- dünyanın bütün regionlarının iştirakı ilə mədəniyyətlərarası dialoqun müzakirə edilməsinə, qlobal səviyyədə mədəniyyətlərarası dialoq layihələrinin və təşəbbüslərinin irəli sürülməsinə, bu sahədə çalışan beynəlxalq təşkilatların və qurumların əlaqələndirilməsinə şəraitin yaradılması;

- beynəlxalq səviyyədə Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği və ölkəmizin müsbət imicinin təşviq olunması, Ermənistanın saxta iddialarına qarşı lazımi səviyyədə intellektual mədəni mübarizənin aparılması və ölkəmizlə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması;

- Azərbaycan mədəniyyətinə Ermənistan tərəfindən vurulmuş ziyan və bu işğalçı dövlətin dağıdıcı fəaliyyəti barəsində beynəlxalq aləmin məlumatlandırılması;

- Azərbaycan Respublikasının xarici siyasət prioritetləri çərçivəsində çoxtərəfli və balanslı "mədəniyyət diplomatiyası"nın həyata keçirilməsi;

- mədəniyyət sahəsində çalışan beynəlxalq hökumətlərarası və qeyri-hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlığın qurulması və inkişaf etdirilməsi;

- Azərbaycanı dəstəkləyən "mədəniyyət lobbisi"nin formalaşdırılması.

2009-cu ilin 6-7 noyabr tarixində Sloveniyanın Lyublyana şəhərində "Bizim ümumi Avropa irsimizin bərpası" mövzusunda keçirilən Nazirlər Konfransında mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev Avropa Şurasının baş katibi Torbyorn Yagland ilə görüşmüş və ölkəmizin Avropa ilə islam dünyası arasında dialoq prosesində "Bakı prosesi" fəaliyyəti, 2011-ci ildə Bakıda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin himayəsi ilə "Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu"nun keçirilməsi ilə bağlı ona məlumat vermiş və Avropa Şurasını bu prosesdə Azərbaycanı dəstəkləməyə dəvət etmişdir.

Forumun təşkil edilməsi məqsədilə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan, YUNESKO, Avropa Şurası, İSESKO və Sivilizasiyalar Alyansının nümayəndələrindən ibarət işçi qrup yaradılmış və Parisdə 2009-2010-cu illərdə işçi qrupunun bir neçə görüşləri keçirilmişdir. İclaslarda adları qeyd edilən beynəlxalq qurumlar Azərbaycan tərəfinin təşəbbüsünü dəstəkləmiş və bu prosesdə fəal iştirak edəcəklərini bildirmişlər. 2010-cu ilin 5-6 may tarixində Avropa Şurasının Mədəniyyət üzrə Rəhbər Komitəsinin Plenar Sessiyasında forumla bağlı müzakirələr aparılmış və iştirakçılar tərəfindən bu təşəbbüs yekdilliklə dəstəklənmişdir.

Forumun keçirilməsi zamanı Bakı şəhərinin "Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Paytaxtı" elan edilməsi, "Qlobal mədəniyyətlərarası şəhərlər layihəsi"nin təsis edilməsi ilə bağlı müvafiq işlər aparılır. Foruma ölkə prezidentləri, beynəlxalq təşkilatların rəhbərləri, xarici işlər və mədəniyyət nazirləri, məşhur mədəniyyət xadimləri və nüfuzlu şəxslər dəvət ediləcəklər.

"Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu"nun ölkəmizdə təşkili islam və Avropa mədəniyyətini özündə ehtiva edən Azərbaycan mədəniyyətinin beynəlxalq səviyyədə təbliğ olunmasına, Azərbaycanın nüfuzunun yüksəldilməsinə və beynəlxalq proseslərdə əhəmiyyətinin artırılmasına, eləcə də Azərbaycanın qitələrarası və sivilizasiyalararası əməkdaşlıq məsələlərində çox mühüm dövlət kimi qəbul olunmasına, həmçinin dünya mədəniyyətinə inteqrasiyasına xidmət edir. Mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafında YUNESKO kimi qlobal beynəlxalq təşkilatın rolu olduqca əhəmiyyətlidir. Qeyri-maddi irs nümunələri vasitəsilə mədəniyyətlərin yaxınlaşmasına, anlaşmasına şəraitin yaradılması YUNESKO-nun əsas prioritetlərindən biridir. Bu istiqamətdə Azərbaycan Respublikası YUNESKO ilə sıx əməkdaşlıq münasibətlərinə malikdir. Təsadüfi deyil ki, YUNESKO-nun baş direktoru xanım İrina Bokova xarici ölkələrə ilk səfərlərdən birini 2010-cu ilin 28 iyul - 2 avqust tarixlərində Azərbaycana etmişdir. Səfər çərçivəsində xanım İrina Bokova Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən qəbul edilmişdir. Görüş zamanı Azərbaycan ilə YUNESKO arasında mövcud olan əməkdaşlıq məsələləri barədə müzakirələr aparılmışdır. YUNESKO ilə Azərbaycan arasında çox yaxşı əməkdaşlığın olduğunu qeyd edən İrina Bokova rəhbərlik etdiyi təşkilatda Mehriban xanım Əliyevaya hamının böyük hörmətlə yanaşdığını qeyd etmiş, onun fəaliyyətinin mədəniyyət, musiqi, adət-ənənə, irs kimi mühüm sahələrin inkişafına verdiyi töhfəni yüksək qiymətləndirmişdir. Səfər çərçivəsində bir sıra mədəniyyət ocaqlarını ziyarət edən İrina Bokova Azərbaycan Respublikasının YUNESKO üzrə Milli Komissiyasının üzvləri ilə görüş keçirmişdir. Görüşdə ölkəmizin mədəniyyətlərarası dialoqa nümunə olduğunu vurğulayan YUNESKO-nun baş direktoru İrina Bokova demişdir ki, son illər dinamik inkişaf edən Azərbaycan maddi və qeyri-maddi mədəni irsin qorunmasını əsas prioritet istiqamətlərdən biri kimi elan etmişdir. Azərbaycanın YUNESKO-nun bütün orqanları və bölmələri ilə sıx əməkdaşlığından məmnunluğunu bildirən İ.Bokova rəsmi Bakının mədəni irs nümunələrinin YUNESKO-nun siyahısına daxil edilməsi üçün göstərilən səylərini yüksək qiymətləndirmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə keçirilən Qəbələ II Beynəlxalq Musiqi Festivalında çıxış edən İ.Bokova demişdir: "Bu festival 2010-cu ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və YUNESKO tərəfindən keçirilən "Beynəlxalq mədəniyyətlərin yaxınlaşması ili"nin ruhuna tam uyğundur. Bu ideya mənə çox yaxındır ki, biz ölkələr çərçivəsində və onların arasında mədəniyyətlərarası dialoq vasitəsilə daha çox qarşılıqlı anlaşmaya, hörmətə və həmrəyliyə nail olmağa kömək edə bilərik. Müasir aləmdə əsl dünya mədəniyyəti yaratmaq üçün bu dəyərləri təbliğ etmək lazımdır. Biz bu il və sonrakı dövrdə qəlblərin və zəkaların görüşünü təşviq etmək üçün yeni kanallar və yollar açmağa çalışacağıq. Başqa aləm kəşf etməyin saysız-hesabsız üsulları vardır. Lakin bu gün biz həmin məqsədə ən universal dil və mədəni dialoqun ən mükəmməl metaforası olan musiqinin köməyi ilə nail oluruq. Azərbaycan identikliyində dərin kökləri olan, hər birimizin qəlbində estetik duyğular oyadan musiqi, mənsubiyyətindən və əqidəsindən asılı olmayaraq bütün insanların yaxınlaşması üçün ən yaxşı vasitədir".

Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın YUNESKO çərçivəsində, eyni zamanda, Azərbaycan və dünya mədəniyyət incilərinin təbliğində fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən İ.Bokova bəşəriyyətin maddi və qeyri-maddi mədəni irsinin populyarlaşdırılması işinə sədaqəti, mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı naminə daim göstərdiyi səyləri, mədəni müxtəlifliyin möhkəmləndirilməsinə sanballı töhfəsi, YUNESKO-nun ideallarına və məqsədlərinə sadiqliyinin təsdiqlənməsi əlaməti olaraq Mehriban xanım Əliyevaya YUNESKO-nun "Qızıl Motsart" medalını təqdim etdi. Bu medal Mehriban xanım Əliyevanın öz fəaliyyəti hesabına bütün Azərbaycan xalqı adına qazandığı yüksək qiymətdir.

Ümumilikdə, YUNESKO-nun baş direktoru İrina Bokovanın Azərbaycana səfəri ölkəmizin beynəlxalq arenada mövqeyini daha da möhkəmləndirməklə yanaşı, Azərbaycan mədəniyyətinin YUNESKO səviyyəsində təbliğində mühüm tərəfdaş qazandırmışdır.

Azərbaycan dövləti tərəfindən mədəniyyətlərarası dialoq sahəsində beynəlxalq təşəbbüslərin həyata keçirilməsi ilə yanaşı, milli səviyyədə də silsilə tədbirlər həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2009-cu il 26 noyabr tarixində imzaladığı sənədlə ölkəmiz YUNESKO-nun "Mədəni Özünüifadə Müxtəlifliyinin Qorunması və Təşviqinə dair Konvensiyası"na qoşulmuşdur.

2010-cu ilin 20 may tarixində, BMT-nin 21 may mədəni müxtəlifliklər günü ərəfəsində YUNESKO tərəfindən elan edilən 2010-cu il "Mədəniyyətlərin yaxınlaşması ili" çərçivəsində Bakı şəhərində "Mədəni Özünüifadə Müxtəlifliyinin Qorunması və Təşviqinə dair Konvensiya"nın təqdimat mərasimi keçirilmiş və tədbirə milli azlıqların, yerli xalqların nümayəndələri, yaradıcı şəxslər, sənətkarlar, dövlət xadimləri, xarici ölkələrin və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri dəvət edilmişdilər.

YUNESKO-nun "Mədəni Özünüifadə Müxtəlifliyinin Qorunması və Təşviqinə dair Konvensiya" çərçivəsində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən "Mədəni müxtəlifliyimiz mədəni vəhdətimizdir" layihəsinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur. Layihə çərçivəsində ölkə ərazisində milli azlıqların və yerli xalqların sıx yaşadığı regionlarda "Milli-mədəni həmrəylik" mövzusunda seminarların keçirilməsi, ölkənin mədəni həyatına inteqrasiya məqsədilə bölgələrdə olan mədəniyyət xadimləri, xüsusi mədəni özünüifadəyə və istedada malik subyektlər üçün treninqlərin təşkili, mədəniyyətlərarası dialoqun vəziyyətinə dair tədqiqat işinin aparılması, ölkənin mədəni rəngarəngliyini əks etdirən buklet və broşürlərin nəşr edilməsi, sərgilər, konsertlər, müsabiqələr və digər tədbirlərin keçirilməsi planlaşdırılır.

Son illər ərzində Azərbaycan dini, milli və etnik tolerantlıq sahəsində əhəmiyyətli uğurlara imza atmışdır. Dövlət tərəfindən atılan məqsədyönlü addımlar dinindən, millətindən, irqindən asılı olmayaraq, Azərbaycan xalqının bütün dövrlərdə mehriban ailə, dost, qardaş olaraq yaşamaq ənənələrini daha da möhkəmləndirmişdir.

Ümumilikdə, Azərbaycan dövləti tərəfindən mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqi məqsədilə həm beynəlxalq, həm də milli səviyyədə həyata keçirilən tədbirlər ölkəmizin xarici arenada nüfuzunu artırmaqla yanaşı, xalqımızın milli həmrəyliyini daha da möhkəmləndirir və Azərbaycanı dünya mədəniyyətlərini qovuşduran məkan kimi beynəlxalq aləmə təqdim edir.

Sevda MƏMMƏDƏLİYEVA,

mədəniyyət və turizm

nazirinin müavini

Azərbaycan.- 2010.- 8 sentyabr.- S. 6.