Fuad Ələsgərov: Korrupsiyaya qarşı mübarizə
və şəffaflığın
təmin edilməsi dövlət siyasətinin,
inkişafımızın
prioritetlərindən biridir
Azərbaycan
Respublikası Prezidenti
Administrasiyasının hüquq-mühafizə orqanları ilə
iş şöbəsinin müdiri,
Korrupsiyaya qarşı mübarizə
üzrə Komissiyanın üzvü Fuad Ələsgərovun AzərTAc-a müsahibəsi.
- Transparency
İnternational təşkilatı tərəfindən
2011-ci il üçün
Korrupsiyanı Qavrama İndeksi
açıqlanmışdır. Sizin bu indeksə münasibətiniz necədir?
- Korrupsiyanın səviyyəsinin ölkələr üzrə ölçülməsi daimi müzakirə edilən bir məsələdir. Bu sahədə nə beynəlxalq qurumlar, nə akademik təsisatlar tərəfindən hələ vahid metodologiya formalaşdırılmamışdır. Müxtəlif təşkilatlar fərqli metodologiyalardan istifadə edərək indekslər tərtib edirlər. Transparency İnternational təşkilatı da korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatlarından biri kimi özünəməxsus metodologiyadan istifadə edir. Nəticədə müxtəlif qurumlar tərəfindən tərtib edilən hesabatlar arasında bəzən ziddiyyətlər yaranır.
Ona görə də həmin
qiymətləndirməyə münasibət birmənalı deyildir. Transparency İnternational
təşkilatının özü
də həmin indeksi sual altına
qoyur. Bu metodologiyanın
dəyişdirilməsi və
hətta ondan imtina edilməsi ilə bağlı müzakirələr gedir.
Transparency
İnternational təşkilatı
indeksi tərtib etmək üçün özü heç bir araşdırma aparmır və müxtəlif fərqli mənbələrdən daxil
olan məlumatların
ortaq indeksinin çıxarılmasına əsaslanır.
Təşkilat ölkələrdəki real vəziyyətə deyil, daha çox mülahizələrə, qavrayışlara
və təsəvvürlərə
istinad edir. Qəribəsi də odur ki, Transparency İnternational
öz indeksini hazırlayarkən mənbə
kimi digər təşkilatlara istinad etdiyi kimi, həmin
təşkilatlar da öz hesabatlarını hazırlayarkən Transparency İnternationalın
indeksinə istinad edir. Bu da
nəticədə eyni
informasiyanın bir dairədə daimi sonsuz sirkulyasiyasına və təkrar emalına gətirib çıxarır.
İndeksin tərtibində Azərbaycanla
bağlı istifadə
edilmiş mənbələri
iki qrupa bölmək olar: iqtisadi və siyasi sahədə fəaliyyət göstərən
təşkilatlar. İqtisadi sahədə
olan mənbələrdə
Azərbaycanın göstəriciləri
yüksəkdir. Onların göstəriciləri
obyektiv rəqəmlərə
əsaslanır. Siyasi
təşkilatlar tərəfindən
aparılan dəyərləndirmələr isə
ölkələrə münasibətdə
subyektiv yanaşmanı
və bəzi dövlətlərə münasibətdə
favoritizm hallarını
istisna etmir. Bu baxımdan ölkələrlə
bağlı göstəricilər
bir sıra hallarda reallığı əks etdirmir.
Eyni zamanda, Azərbaycanın indeksinin
hazırlanması üçün
məlumatlar əsasən
2009-cu ilin dekabrından
2010-cu ilin sentyabrına
qədər olan müddəti əhatə
etmiş və hətta həmin dövr üçün heç də bütün məlumatlar orada öz əksini
tapmamışdır. Transparency İnternational təşkilatının
milli bölməsi də bunu etiraf
edir.
Transparency İnternational təşkilatının Bakı
ofisinin rəhbəri də qeyd edir
ki, "mülahizələr,
həmişə real həyatda
olan dəyişiklikləri
bir qədər gecikmələrlə izlədiyindən
bu indeksi ölkə tərəfindən
görülən bütün
işlərlə bağlı
tam qiymətləndirmə aparmaq
üçün yetərli
hesab etmək olmaz".
Ona görə də qlobal ümumi yanaşma ondan ibarətdir ki, Transparency İnternational təşkilatının
məruzələri mütləq
mənada həqiqət
mənbəyi kimi qəbul edilə bilməz və nisbi qəbul edilməlidir.
- Azərbaycanla bağlı builki indeksə münasibətiniz
necədir?
-
Transparency İnternational təşkilatının
indeksində Azərbaycan
keçən ildə
olduğu kimi 2,4 bal toplamışdır.
Korrupsiyanı Qavrama İndeksində
əsas göstərici
ölkələrin topladığı
ballardır. Azərbaycanın mövqeyi keçən illə müqayisədə
dəyişmədən qalmışdır.
Sadəcə, builki indeksə
keçən ildən
fərqli olaraq yeni dövlətlər daxil edilmişdir və nəticədə Azərbaycanın yeri dəyişmişdir.
Ona görə də indeksin prizmasından baxdıqda Azərbaycanın
balı sabitdir və burada qətiyyən geriləməkdən söhbət
gedə bilməz. Ancaq bu hal bir
sıra mətbuat orqanları tərəfindən
möhtəkirlik edilmiş
və göstəricilər
təhrif olunmuş formada ictimaiyyətə çatdırılmışdır.
- Sizcə ölkəmizlə bağlı
2,4 bal reallığı
əks etdirirmi?
- Birmənalı olaraq əks etdirmir. Ölkəmizdə həyata keçirilən
korrupsiyaya qarşı
mübarizə belə
hesabatlardan asılı
olmayaraq aparılır.
2004-cü ildən başlayaraq bu sahədə sistemli hüquqi və institusional islahatlar aparılmış və kompleks tədbirlər həyata keçirilmişdir.
2011-ci ilin əvvəlində
isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyev dayanıqlı inkişafın
təmin olunması məqsədi ilə korrupsiyaya qarşı mübarizənin gücləndirilməsini
dövlət siyasətinin
prioriteti elan etmişdir.
Yeni sosial-iqtisadi
inkişaf strategiyası
çərçivəsində ilin əvvəlindən başlayaraq korrupsiyaya qarşı mübarizəyə
və dövlət orqanlarının fəaliyyətində
şəffaflığın təmin edilməsinə hədəflənmiş bir
sıra mühüm qanunvericilik və praktiki tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Belə ki, dövlət orqanlarında xidmət prosedurları sadələşdirilmiş,
müasir idarəçilik
metodları tətbiq edilmiş, "bir pəncərə" prinsipinin,
elektron xidmətlərin
və nağdsız ödənişlərin tətbiqi
mexanizmləri təkmilləşdirilmişdir. Korrupsiyaya qarşı
mübarizə sahəsində
preventiv tədbirlərlə
yanaşı, cinayət
təqibinin keyfiyyətinin
artırılması istiqamətində
mühüm işlər
görülmüşdür. Vətəndaş cəmiyyəti institutları
ilə də sıx əməkdaşlıq
edilir və səmərəli dialoq aparılır. Qeyd etdiyim tədbirlərin müsbət təsiri artıq hiss olunur.
Həmin tədbirlərin hazırlanmasında
təbii ki, beynəlxalq təcrübə,
eyni zamanda, ixtisaslaşmış beynəlxalq
təşkilatların rəyləri
və tövsiyələri
nəzərə alınır. Biz ölkəmiz barəsində
səslənən fikirlərə
hər zaman həssasıq. Çünki hesabatları hazırlayanlar
üçün belə
indekslər sadəcə,
rəqəm və göstəricidir. Bizim üçün
isə real həyatdır,
gördüyümüz işlərdir.
Ona görə də dövlətimizin inkişafı
ilə bağlı fikirlər obyektiv olmayanda bu, bizi
təəssüfləndirir.
Sonda bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, korrupsiyaya qarşı mübarizə və şəffaflığın təmin
edilməsi dövlət
siyasətinin, inkişafımızın
prioritetlərindən biridir. Azərbaycanda korrupsiyaya qarşı mübarizədə güclü
siyasi iradə vardır və bu istiqamətdə islahatlar bundan sonra da sistemli
şəkildə davam
etdiriləcəkdir.
AzərTAc
Azərbaycan.- 2011.- 6 dekabr.- S.2.