Virtuoz dirijor

Azərbaycan istedadlar diyarıdır. Bu istedadlar içərisində dünyada tanınmaqda olan bir sənətkar da var - Əyyub Quliyev. Əyyub 1984-cü ildə Bakıda tarzən Ramiz Quliyevin ailəsində dünyaya göz açmışdır. 15 yaşında ikən Bakı Musiqi Akademiyasının dirijorluq fakültəsinə daxil olub, əməkdar incəsənət xadimi, professor Yalçın Adıgözəlovun sinfində təhsil almış, professor Rauf Abdullayevin yanında təcrübə keçmişdir. 2001-ci ildə Bakı Musiqi Akademiyası Elmi Şurasının qərarı ilə Üzeyir Hacıbəyli təqaüdünə layiq görülən Əyy ub Quliyev 2002-ci ildə Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun "İlin ən yaxşı tələbəsi" mükafatı laureatı olmuşdur. O, Bakı Musiqi Akademiyasında təhsilini başa vurduqdan sonra İ.A.Rimski-Korsakov adına Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyasının aspiranturasında opera-simfonik dirijorluğu ixtisası üzrə biliklərini artırmışdır.

Əyyub Quliyev konsert fəaliyyətinə professor Azər Rzayevin yaratdığı uşaq simfonik orkestrində dirijor assistenti kimi başlamışdır. Atası tarzən Ramiz Quliyevlə duet çalğısı musiqisevərlərin yaxşı yadındadır. 1997-ci ilin aprel ayında əfsanəvi violençel çalan Rostrapoviçin şərəfinə Bakıda keçirilən yubiley təntənələrində iştirak edən Əyyub Quliyevin ifaçılıq məharətinə valeh olan maestro onu özünün Moskva Konservatoriyasının böyük salonunda keçirilən yubiley qala-konsertinə dəvət etmişdi.

Əyyub Quliyev bənzərsiz vokalçı Müslüm Maqomayevin 55 illik yubileyi münasibətilə Bakıda və Moskvada təşkil olunmuş konsertlərdə də özünün heyranedici ifaları ilə tamaşaçıları məmnun qoymuşdu.

Əyyub 1997-1998-ci illər-də Böyük Britaniyada keçirilən Azərbaycan Mədəniyyəti günlərinin iştirakçısı olmuş, 2002-2003-cü illərdə Norveçdə nüfuzlu Stavanger beynəlxalq müsabiqəsində 'Trond-heim" orkestri, Polşada Belostok Opera Teatrının və Podlyask Filarmoniyasının simfonik orkestri ilə çıxışlar etmişdir. Onun çıxışları teleşirkətlər tərəfindən bir çox dünya ölkələrinə yayımlanmışdır.

Əyyub Quliyevin dirijoıluq uğurlarından xəbər tutan Polşanın Dövlət Kamera Orkestrinin direktoru və bədii rəhbəri, Frankfurt Konservatoriyasının professoru Voyçex Rayski gənc musiqiçini həmin orkestrlə Polşanın Qdansk şəhərində konsertlər verməyə dəvət etmişdi. Əyyubun ən yaddaqalan uğurları sırasında Polşanın Belostok şəhərində Belarus Respublikasının xor kapellası ilə çıxışı da var.

O, Avropa ölkələrində Azərbaycanın musiqi mədəniyyətinin təbliğçisi kimi də ad çıxarmışdır.

Azərbaycan muğamlarını və mahnılarını dərindən mənimsəyən Əyyub tarzənliyini dirijorluqla əvəz etdi. Onda dirijorluğa həvəs görkəmli bəstəkar Cahangir Cahangirovun Ramiz Quliyevin şərəfinə bəstələdiyi tar ilə orkestr üçün konserti dinlədikdən sonra oyanmışdır.

Respublikamızın musiqi həyatında indiyədək Əyyub yaşında və Əyyub istedadında dirijor olmamışdır. Onun dünya səhnələrində böyük simfonik orkestrlərlə uğurlu çıxışları hər dəfə hadisə kimi qiymətləndirilir. İncəsənət aləmindəki uğurlarına görə 1998-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyevin fərmanı ilə Əyyubun adı Azərbaycanın gənc istedadlarının qızıl kitabına salınmış və o, Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.

Bu yaxınlarda operasevərlər görkəmli Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirovun "Sevil" operasını dinləmək üçün Akademik Milli Opera və Balet Teatrına toplaşmışdılar. Həmişəki kimi yenə də anşlaq idi. Tamaşanın dirijorluğu Əyyub Quliyevə həvalə olunmuşdu. Bizə elə gəlir ki, anşlaqın bir səbəbi də elə bu idi.

Elə bu başdan qeyd edək ki, Əyyub Quliyev uvertüra başlayan andan axıradək öz işinin öhdəsindən məharətlə gəldi. Onun yaradıcılıq fərdiliyi, bənzərsiz temperamenti, musiqini bütün incəliklərinədək duyma və anlama qabiliyyəti bütün tamaşa boyu öz izini qoydu.

Fikrimizcə, dahi Üzeyir bəy Hacıbəylinin möhtəşəm "Koroğlu" operasından sonra özünün milli təsir qüvvəsinə görə ikinci yer tutan "Sevil" operası hətta dərin musiqi biliyi olmayanlar tərəfindən də istəklə qarşılanır. Operanın uvertürası çalınanda tamaşaçı öz təxəyyülündə Xəzərin şahə qalxan dalğalarının qəzəblə sahil qayalıqlarına çırpılması təsəwürünü yaradır. Bu, gənc dirijorun böyük bəstəkar Fikrət Əmirovun Cəfər Cabbarlının eyniadlı dramındakı qadın faciəsinə dərin etirazının musiqi dili ilə ifadə çalarlarının gənc dirijor Əyyub Quliyevin təfsirində geniş diapazonda canlandırılması idi. Operanın gedişi boyu musiqi müşayiəti heyranlıq doğurur. Fikrət Əmirovun musiqi dühası özünü tam dolğunluğu ilə əks etdirirdi. Bu da ondan irəli gəlir ki, Əyyub Quliyev tamaşanın temp-ritmini düzgün duyur, təsirli dinamik və tembr çalarlarını və kontrastları musiqi məqamlarını dəqiq tapa bilir.

Əyyub pult arxasında əllərini özünəməxsus hərəkət etdirir, dirijor nəzərləri və mimikası ilə orkestrantlarda yaradıcılıq duyğularını artıra bilir. Gənc dirijorun aləmində texnika məqsəd deyil, musiqi obrazının məziyyətlərini dinləyiciyə çatdırma vasitəsidir.

O, dirijorluq prosesində ayrı-ayrı musiqiçilərin fərdi xüsusiyyətlərini birləşdirə və onların səylərini özünün ifaçılıq ideyasının həyatiləşməsinə, ifa planını orkestrin hər bir artistinin diqqətinə yönəldə bilir. Bu xüsusiyyət onun demokratik düşüncəli olmasından irəli gəlir. Məhz bu səbəbdən orkestrantlar Əyyubu ürəkdən sevirlər.

Əyyub Quliyev deyir ki, folklorumuz və musiqi ənənələrimiz sayəsində Azərbaycan musiqisi ürəyəyatan çalarlarla zəngindir və hər bir insanın ruhunu oxşaya bilir. Dahi Üzeyir Hacıbəylinin musiqisini dinləməkdən adam yorulmur. Dinlədikcə dinləmək istəyirsən. Polşada qastrol zamanı orkestr "Leyli və Məcnun" operasından fraqmentlər ifa edəndən sonra tamaşaçılar Üzeyir musiqisinin sehrinə düşərək onu hey zümzümə edirdilər. Atamla çaldığım tar ilə orkestr üçün konsert, "Çahargah" muğamı üzərində qurulmuş rapsodiya tamaşaçılara elə xoş gəlmişdi ki, onlar atamı və məni ifadan sonra səhnədən buraxmaq istəmirdilər. Qəzetlər dinləyici-tamaşaçıların Azərbaycan musiqisindən heyranlıqları barədə yazmışdılar.

Qarşıda gənc dirijoru Moldovada keçiriləcək müsabiqə, İtaliyada konsert salonları gözləyir.

Arif HÜSEYNOV

Azərbaycan.- 2011.-24 fevral.- S.7.