Mir Cəlal yaradıcılığına yeni baxış

2011-ci ildə "Araz" nəşriyyatında daha bir dəyərli monoqrafiya işıq üzü gördü. Allahverdi Eminovun "Mir Cəlalın poetikası" adlı 3 cildlik kitabının I cildi oxuculara təqdim olundu. Müəllif monoqrafiyada görkəmli yazıçımız Mir Cəlal Paşayevin əslində araşdırılmamış nəsr poetikasından bəhs edir. Ədibin "Bir gəncin manifesti", "Yolumuz hayanadır", "Dağlar dilləndi", "Təzə şəhər" və "Yaşıdlarım" roman və povestləri kitabda mükəmməl təhlil olunub. Müəllif əsərləri ideya-məzmun baxımından ətraflı şəkildə izah edərək hər bir surətə fərdi yanaşıb. Beləliklə də hər bir obrazın daxili aləmini, mənəviyyatını, Mir Cəlalın dili ilə hansı fikri ifadə etmək istənildiyini açıq şəkildə göstərərək oxuculara ədibin poetikasını dərindən qavramağa kömək etmişdir.

Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli simalarından olan Mir Cəlalın bədii əsərlərində fərdi talelər ümumi bədii kontekstdən ayrı götürülmür. Mərdanın qardaşı Bahar, Kərimzadənin nəvəsi Kərim və onun həmyaşıdı Səlim - bu personajların davranışlarında elə təsirli harmoniya yaradılır ki, oxucu onları unutmur.

Mir Cəlal poetikasında insan əxlaqının, davranışının mənəvi-daxili dünyası qabarıq verilib. Onun nəsrində təkamül daim baş verib. "Mir Cəlalda insan əxlaqının, davranışının müxtəlif aspektləri real həyat materialına əsaslanır" - deyən müəllif yazıçının roman nəşrindən danışanların obrazların bu baxımdan poetikasına yanaşmamasından təəssüflənir. Araşdırmada bir çox ədəbiyyatşünasların - Cəfər Xəndan, Əhəd Hüseynov, Yaqub İsmayılov və başqalarının obyektiv təhlilləri göstərilsə də, həmin şərhlərdə verilən fikirlərə müəllif tənqidi münasibətini gizlətməyib.

Geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulan "Mir Cəlalın poetikası" adlı kitabın bu cildində ədəbiyyatşünas-tədqiqatçı Allahverdi Eminov unudulmaz yazıçı Mir Cəlalın nəsr yaradıcılığının poetikasını görməyə və göstərməyə çalışmışdır. Yeni kitab həm də Mir Cəlalı sevənlər üçün ən yaxşı hədiyyədir.

Nilufər VƏLİYEVA,

BDU-nun jurnalistika

fakültəsinin tələbəsi

Azərbaycan.-2011.-17 iyul.-S.6.