Torpağın əsl sahibinə qaytarılması ən böyük uğurumuzdur

1991-ci ildə sovetlər birliyinin dağılmasından sonra mövcud olan asılı iqtisadiyyat sistemi digər respublikalar kimi, Azərbaycanı da ağır iqtisadi böhrana saldı. Respublikanı bu böhrandan çıxarmanın yeganə və düzgün yolu ölkə iqtisadiyyatını qısa bir müddətə yeni iqtisadi əsaslarla bərpa etmək idi ki, bunun da həyata keçirilməsi üçün ilk növbədə aqrar-torpaq islahatları aparılmalı idi. Müstəqillik əldə edilməsinin ilk üç ili (1991-1993) ərzində ölkə qarşısında duran çoxsaylı iqtisadi, ictimai-siyasi və başqa problemlər nəinki həll olunmur, əksinə, qonşu Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində daha da dərinləşirdi. Bu təcavüz nəticəsində bir milyona yaxın həmvətənimiz qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşdü. Bu illər həm də dövlət çevrilişi cəhdləri və siyasi intriqalar dövrü kimi səciyyələnir. O zamankı ölkə rəhbərliyinin səriştəsizliyi ucbatından respublikada sənaye məhsulları istehsalı 62%, kənd təsərrüfatı məhsulları 44%-ə düşmüş, əhalinin həyat səviyyəsi xeyli pisləşmişdi.

Azərbaycan xalqının təkidli xahiş və tələbi ilə yenidən hakimiyyətə gələn ulu öndər Heydər Əliyev tarixdə heç vaxt Azərbaycan kəndlisinə aid olmayan torpağı kəndliyə verməklə tarixi ədaləti bərpa etmək qərarına gəldi.

"Torpaq islahatı haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 1996-cı ildə qəbul edilməsinə baxmayaraq, bu məsələnin təməli, əslində, Heydər Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinə rəhbərlik etdiyi dövrdə, 1992-ci ildə Culfa rayonunun Şurut və Gal kəndlərində qoyulmuşdu. Məsələnin siyasi-iqtisadi, eyni zamanda, sosial-psixoloji baxımdan nə qədər mürəkkəb olması da Heydər Əliyevə məhz o vaxt aydın olmuşdu.

1992-ci ildə Culfa rayonunun Şurut və Gal kəndlərindəki torpaqların kəndlilərə verilməsi öz müsbət təsirini göstərmişdi.

Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə ümumxalq müzakirələrindən sonra torpaq islahatına dair dövlət proqramı hazırlandı və bu proqram əsasında torpaq islahatlarının həyata keçirilməsini təmin edən hüquqi baza yaradıldı.

Aparılacaq torpaq islahatı ilə əlaqədar qəbul edilən digər qanun və normativ-hüquqi aktlar - "Dövlət torpaq kadastrı, torpaqların monitorinqi və yerquruluşu haqqında" Azərbaycan Respublikasının 22 dekabr 1998-ci il tarixli qanunu, "Torpaq icarəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının 12 mart 1999-cu il tarixli qanunu, Azərbaycan Respublikasının 25 iyun 1999-cu il tarixli qanunu ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası Torpaq Məcəlləsi", "Torpaq bazarı haqqında" Azərbaycan Respublikasının 7 may 1999-cu il tarixli qanunu da daxil olmaqla qəbul edilmiş 52-dən çox fərman, qanun və digər normativ-hüquqi akt respublikamızda torpaq islahatlarının uğurla həyata keçirilməsini təmin etdi. "Aqrar islahatların həyata keçirilməsini təmin edən bəzi normativ-hüquqi aktların təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 10 yanvar 1997-ci il tarixli 534 nömrəli fərmanından sonra islahatların sürətlə həyata keçirilməsi prosesi başladı.

Tam əminliklə demək mümkündür ki, bu gün ölkədə keçirilən aqrar islahatlar tarixə "Heydər Əliyev aqrar islahatları" kimi daxil olmuşdur. Bunu yalnız bizim ölkəmizdə deyil, xarici ölkələrdə də etiraf edirlər. Bir çox xarici ekspertlərin fikrincə, Azərbaycanda aparılan aqrar islahatların bütün MDB məkanında analoqu yoxdur. Bu isə o deməkdir ki, "Heydər Əliyev aqrar islahatları" başqa MDB ölkələri tərəfindən model kimi qəbul edilir.

Torpaq - vətəndaş münasibətlərində həyata keçirilən bu tarixi və inqilabi hadisənin birinci mərhələsinin yekunlarını ulu öndər Heydər Əliyev olduqca yüksək qiymətləndirərək demişdir: "Biz torpaq islahatının aparılmasında radikal tədbirlərə əl atmışıq. Deməliyəm ki, nəticə idealdır. Özü də bu, hələlik başlanğıcdır".

Torpaq islahatları nəticəsində respublikamızda mövcud olmuş 2032 təsərrüfat, yəni, kolxoz və sovxozlar ləğv edilərək, onların əkinə yararlı münbit torpaqları əhaliyə paylanıldı. İşğal olunmuş rayonlarımız istisna olmaqla ökəmizdə torpaq payı almaq hüququ olan 870 min ailəyə torpaq payı verildi. Bu, 3 442 778 subyekt demək idi. Torpaq islahatları nəticəsində torpaq üzərində üç mülkiyyət forması müəyyənləşdi. Azərbaycanın vahid torpaq fondunu təşkil edən 8 641 506 hektar torpaq sahəsindən 4 913 639 hektarı, başqa sözlə, 56,9 faizi dövlət mülkiyyətində saxlanıldı; 2 032 744 hektarı, yəni, 23,5 faizi bələdiyyə mülkiyyətinə verildi; 1 695 123 hektarı, yəni, 19,6 faizi isə xüsusi mülkiyyətə ayrıldı.

Torpaq islahatlarının sosial məzmunlu olması və ümummilli rifaha xidmət etməsi sonrakı mərhələlərdə müvafiq sahənin dinamik inkişafını təmin etdi. Eyni zamanda, aşağıda göstərilənlər mühüm sosial-iqtisadi, sosial-siyasi məsələləri də həll etdi:

1. Ölkə əhalisinin az qala, yarısı, yəni, 3 500 000 nəfəri torpaq mülkiyyətçisinə çevrildi və mülkiyyətçilik hissi vətəndaşların torpağa daha doğma münasibətini formalaşdırdı.

2. Torpaq islahatları gənc dövlət üçün başlıca sosial problem olan işsizliyi böyük miqyasda aradan qaldırdı.

3. Ölkənin ərzaq və kənd təsərrüfatı malları ilə təminatında ciddi dinamik inkişaf müşahidə edildi, aqrar-sənaye kompleksi yenidən inkişaf etməyə başladı.

4. Qeyri-neft sektorunun və regionların inkişafı üçün əsaslı baza yaratdı.

Respublikanın kənd təsərrüfatının inkişafında mühüm nailiyyətlər əldə edilməsinə səbəb olan bu islahatları digər dövlətlərdə həyata keçirilən analoji islahatlardan bu siyasətin müəllifi və icraçısı Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi 4 mühüm prinsip fərqləndirirdi:

Birincisi, Azərbaycanda torpaqlar məhz onun təşəbbüsü ilə vətəndaşlara pulsuz olaraq əvəzsiz verildi. Nəticədə, 3 milyon 500 minə qədər insan torpaq mülkiyyətçisinə çevrildi.

İkincisi, torpaqların ən yararlısı və keyfiyyətlisi özəlləşdirildi. Başqa sözlə, MDB məkanının digər ölkələrindən fərqli olaraq, vətəndaşa yararsız və ya az yararlı torpaqlar deyil, keçmiş kolxoz və sovxozların ən yararlı və münbit torpaqları verilməklə yanaşı, Azərbaycan Respublikasının fiziki və hüquqi şəxslərinə öz mülkiyyətlərindəki torpaq sahələri üzərində müstəsna hüquqlar, alqı-satqı, bağışlama, icarəyə və ya istifadəyə vermə, vərəsəlik, girov qoyma və s. kimi hüquqlar verildi ki, bu da Azərbaycanda torpaq islahatlarının keçmiş SSRİ-nin digər respublikalarında olduğu kimi formal deyil, əsaslı zəmində və fundamental şəkildə həyata keçirildiyini sübut etdi.

Üçüncüsü, respublikamızın ərazisində yaşayan bütün vətəndaşlara harada yaşamasından və kimliyindən asılı olmayaraq torpaqlardan istifadə və icarə hüququ verildi və eyni zamanda, Azərbaycanın hər bir vətəndaşı torpaq alqı-satqısı prosesində, torpaqla bağlı müxtəlif müqavilə və əqdlərin bağlanmasında iştirak etmək hüququ əldə etdi.

Beləliklə, hər bir Azərbaycan vətəndaşı respublikamızda formalaşan torpaqla bağlı yeni mülkiyyət münasibətlərində birbaşa iştirakçı olma hüququ qazandı.

Dördüncüsü, məhz ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycanda xarici fiziki və hüquqi şəxslərə torpaq sahəsi istifadə və icarə hüququ ilə verildi.

Azərbaycan Respublikasının Torpaq Məcəlləsinə uyğun olaraq torpaqlardan istifadə edilməsinin hüquqi əsasları, növləri, torpaq mülkiyyətçiləri, istifadəçiləri və kateqoriyaları üzrə bölüşdürülməsi, torpaqların kəmiyyət xarakteristikası, habelə, torpaqların bonitirovkası və iqtisadi qiymətləndirilməsi haqqında lazımi məlumat və sənədlər sistemini əks etdirən dövlət torpaq kadastrı yaradılmışdır.

15 oktyabr 2003-cü ildə respublikamızda Prezident seçkiləri zamanı Azərbaycan demokratik quruculuq yolunda daha bir ciddi sınaqdan uğurla çıxdı.

Belə ki, xalqımız gələcək taleyini ümummilli lider Heydər Əliyevin layiqli siyasi davamçısı İlham Əliyevə etibar etdi. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz boru kəmərləri tikilib istifadəyə verildi. Qısa müddət ərzində Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun fəaliyyəti neft hasilatı və ixracı ilə məşğul olan digər ölkələr üçün də böyük maraq doğurdu. Neft Fondunun açıq və şəffaf idarə edilməsi cəmiyyət tərəfindən müsbət qarşılandı.

Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi regionların sosial-iqtisadi inkişafı siyasətində ölkəmizdə yoxsulluğun azaldılmasına yönəldilmiş tədbirlər sistemində yeni iş yerlərinin yaradılması həlledici amillərdən biri kimi qarşıya əsas məqsəd kimi qoyuldu.

Heç şübhəsiz ki, yoxsulluğun sürətlə azalması, millətin genefondunun qorunması, ailələrin, uşaqların xoşbəxtliyi, ölkənin iqtisadi qüdrətinin artmasına xidmət edən əsas amillərdən biridir.

Bu gün respublika əhalisinin yarısının yaşadığı kənddə aqrar islahatların yeni mərhələsi başlanmışdır. Ona görə də dövlət başçısı kəndin sosial-iqtisadi strukturunun yaxşılaşdırılması, burada müasir tələblərə cavab verən istehsal, sosial infrastrukturun yaradılması, fermer təsərrüfatlarına aqroservis, onlara qayğının artırılması, marketinq xidmətinin yaxşılaşması istiqamətində görülən işlərin miqyasının genişləndirilməsini prioritet vəzifə kimi qiymətləndirir. Aqrar sektorun inkişafında müşahidə olunan müsbət meyillərin daha da güclənməsi, regionlarda istehsal edilən məhsulların səmərəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəlməsi, onların maneəsiz daxili və xarici bazarlara çıxarılması məsələləri daim diqqət mərkəzində saxlanılır.

Respublikada aparılan torpaq islahatının yekun mərhələsi rayon elektron xəritələrinin hazırlanmasını tələb edir. Rayonlar üzrə hazırlanmış elektron xəritələrdə, inzibati ərazidə olan bütün torpaq istifadəçiləri, torpaqların mülkiyyət növlərinə görə uçotunun aparılması ilə yanaşı, qonşuluq sərhədləri də göstərilir.

"Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın (2004-2008-ci illər) icrası ilə əlaqədar respublikamızın ayrı-ayrı rayonlarının ərazisindəki torpaqların şorlaşmaya, şorakətləşməyə, eroziyaya və deqradasiyaya uğrama dərəcəsinin müəyyənləşdirilməsi məqsədilə irimiqyaslı torpaq-meliorasiya tədqiqat işləri aparılmışdır.

Möhtərəm Prezident İlham Əliyevin atdığı hər bir addım, dövlətçiliyimizin təkcə möhkəmlənməsinə deyil, bütövlükdə ölkə vətəndaşlarının sosial-rifah halının durmadan inkişafına yönəlməsi həm də onu göstərir ki, ulu öndərin ölməz və işıqlı ideyaları həmişəyaşardır. Bu işdə Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri, millət vəkili, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, ölkəmizin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın müstəsna xidmətləri göz önündədir.

Fond ulu öndərin ideyalarının yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi prosesində yorulmadan əzmlə çalışır. Heydər Əliyev Fondu ölkəmizin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın rəhbərliyi altında təkcə ölkəmizdə deyil, eləcə də Azərbaycanın beynəlxalq aləmə inteqrasiyasının sürətləndirilməsində xüsusi rola malikdir.

Heydər Əliyev Fondunun yarandığı 2004-cü ildən az bir müddət keçməsinə baxmayaraq, həm ölkəmizdə həm də beynəlxalq aləmdə xüsusi rəğbət qazanmışdır. Fondun fəaliyyəti cəmiyyət həyatının bütün əhəmiyyətli sahələrini əhatə edir. "Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb" proqramı son illər ölkəmizdə reallaşdırılan ən uğurlu layihələrdən olmuşdur. Bu proqram çərçivəsində ölkəmizin müxtəlif bölgələrində onlarla yeni məktəb tikilmiş, yüzlərlə məktəb əsaslı şəkildə təmir edilmişdir. Bundan başqa, "Təhsilə dəstək" layihəsi, "Uşaq evləri və internat məktəblərinin inkişafı" proqramları da öz növbəsində Azərbaycanda təhsilin inkişafını, sözün əsl mənasında, ictimai hərəkata çevirmişdir. Heydər Əliyev Fondunun təhsilin inkişafı sahəsində gördüyü işlər tək ölkəmizlə məhdudlaşmır. Belə ki, fond Gürcüstanda və Moskvada azərbaycanlıların təhsil aldığı məktəblərə də kompyuter dəstləri, məktəb ləvazimatları və digər avadanlıqlar hədiyyə etmişdir. Pakistan İslam Respublikasının zəlzələdən zərər çəkmiş Müzəffərabad şəhərində fondun maliyyə dəstəyi hesabına müasir tələblərə cavab verən ümumtəhsil məktəbi inşa edilmişdir.

Mədəni irsin qorunması və beynəlxalq aləmdə təbliği istiqamətində görülən işlər də Heydər Əliyev Fondunun çoxsahəli fəaliyyətinin bir istiqamətidir. Məhz Mehriban xanımın səyləri nəticəsində Azərbaycan muğamı YUNESKO kimi nüfuzlu beynəlxalq qurum tərəfindən bəşəriyyətin şifahi qeyri-maddi irsinin şah əsərləri siyahısına daxil edilmişdir. Bakıda Beynəlxalq Muğam Mərkəzi tikilmişdir ki, bu mərkəz muğamlarımızın qorunub saxlanması və inkişafı, dünyada yayılması və beynəlxaq muğam tədbirlərinin keçirilməsi məqsədi daşıyır.

Fondun sosial sahədə reallaşdırdığı layihələr də xalqa xidmətin bariz nümunəsidir. "Diabetli uşaqlara ən yüksək qayğı", "Talassemiyasız həyat naminə", "Kor və görmə qabiliyyəti zəif olan insanlar üçün İKT-yə çıxışın təmin edilməsi", "Hərəmiz bir ağac əkək" layihələri müstəqil dövlətimizdə hiss olunan sosial problemlərin həllinin aradan qaldırılmasına bilavasitə təkan vermişdir.

Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasında da Heydər Əliyev Fondunun rolu böyükdür. "Qarabağ həqiqətləri" toplusu, "Xocalı soyqırımı" filmi, "Azərbaycana qarşı müharibə: mədəni irsin hədəfə alınması", "Müharibə və tarixi-mədəniyyət abidələrimiz", xarici nəşrlərdən tərcümə edilmiş "Türklər və dünya: munis tariximiz", "Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri: Qərbə açılan neft pəncərəsi", "Azərbaycan təbiəti", "Yuxuların çin olduğu yerdə", "Bəyazidin müdafiəsi: həqiqət və yalan", "Əlahəzrətin general-adyutantı" kitabları məhz Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə hazırlanaraq bütün dünyada həqiqət carçılarına çevrilmişdir. 4 min səhifəlik "Azərbaycan" portalı isə öz konkret məlumatları ilə dünyanın hər yerində Azərbaycanla bağlı informasiya əldə etməyə xidmət edir. Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə yaradılan bu portal, eyni zamanda, Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Azərbaycanda elektron hökumətin qurulmasına ən böyük dəstəkdir.

Azərbaycanın birinci xanımı, millət vəkili, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban Əliyevanın rəhbərliyi altında Heydər Əliyev Fondunun 2004-cü ildən bəri gördüyü işləri nəzərdən keçirəndə qürur hissi ilə demək olur ki, Mehriban Əliyevanın varlığı Azərbaycan anaları üçün taleyin bizə bəxş etdiyi Tanrı payıdır.

Heydər Əliyev Fonduna Mehriban xanım Əliyeva kimi bir insanın rəhbərlik etməsi, Azərbaycanın çiçəklənməsi yolunda gördüyü böyük işlər həm də ona görə uğurludur ki, Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban Əliyevanın özü müasir Azərbaycanın dövlətçilik fəlsəfəsinin yaradıcısı ulu öndərimiz Heydər Əliyev siyasi akademiyasından dərs alıb. Məhz elə Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycan mədəniyyətinin, təhsilinin, elminin, incəsənətinin durmadan artan yaradıcı inkişafında gördüyü işlər bir daha sübut edir ki, ulu öndərimiz fenomenliyinin daha böyük miqyasda tanıdılması üçün bundan sonra da nələr etməyin vacibliyini dərk edən insanlar arasında öncüllük edənlərin ön sırasındadır.

Məlumdur ki, ölkənin torpaq fondunun müəyyən bir hissəsi bələdiyyə mülkiyyətindədir. Torpaq islahatının qarşıya qoyduğu vəzifələrə müvafiq olaraq, ölkənin 8 641 506 hektar vahid torpaq fondunun 2 032 744 hektarı (23,5%) bələdiyyə mülkiyyətinə verilib. 1999-cu ildə hüquqi status almış 2667 bələdiyyənin torpaqları və 1999-cu ildən 2009-cu ilədək yeni hüquqi status almış bələdiyyələrin torpaqları zəruri yerquruluşu xəritələri tərtib edilməklə özlərinə təhvil verilmişdir. Azərbaycan Respublikasının yeni qanunvericiliyinə müvafiq olaraq bələdiyyələrin birləşməsi nəticəsində Ədliyyə Nazirliyinin Bələdiyyələrlə İş Mərkəzi ilə birlikdə Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin rayon və şəhər şöbələri tərəfindən yenidən formalaşmış 1718 bələdiyyənin torpaqları əvvəlki bələdiyyələrdən təhvil-təslim olmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən bələdiyyələrin dövlət reyestrinin aparılması və onlara şəhadətnamənin verilməsi məqsədilə bələdiyyələrin sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsi, razılaşdırılması, sərhədlərinin əsas döngə nöqtələrində mərz nişanlarının basdırılması və nəticəsinin xəritələşdirilərək Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyası vasitəsilə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdim edilməsi üçün zəruri tədbirlər görülmüşdür.

Keçmiş sovetlər birliyinə daxil olan MDB dövlətləri arasında Azərbaycan Respublikası da Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədlərinin müəyyən edilməsinə-delimitasiya işlərinə nail olmuşdur. "Azərbaycan Respublikası və Rusiya Federasiyası arasında dövlət sərhədi haqqında" müqavilə artıq Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il 21 dekabr tarixli 27/IVQ nömrəli qanunu ilə təsdiq edilərək qüvvəyə minmişdir. Yaxın vaxtlarda həmin müqavilənin Rusiyanın Dövlət Duması tərəfindən də ratifikasiya ediləcəyi gözlənilir. Həmin müqavilənin ayrılmaz tərkib hissəsi olan "Sərhəd xəttinin yazılı təsviri" və "Sərhəd xəttinin keçməsini əks etdirən xəritələr toplusu" 1996-2010-cu illər ərzində Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin ekspertlərinin və tabeliyində olan müvafiq icraçı struktur vahidlərinin sahəvi ixtisaslı və uzun illərdən bəri formalaşmış mütəxəssisləri ilə birlikdə yerinə yetirdikləri topogeodeziya, yerquruluşu, dövlət torpaq kadastrı və xəritəçəkmə işlərinin nəticəsində hazırlanmışdır. Yaxın vaxtlarda Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin mütəxəssisləri tərəfindən Rusiya Federasiyasının müvafiq idarəetmə orqanlarının mütəxəssisləri ilə birlikdə təsdiq olunmuş dövlət sərhəd xəttinin demarkasiyası (dövlət sərhəd nişanlarının basdırılması) işlərinə başlanılacaqdır.

Azərbaycan Respublikası ilə Gürcüstan arasında dövlət sərhədinin uzunluğu 480 km təşkil edir. Delimitasiya ilə bağlı işlər 1996-cı ilin dekabr ayından bu günədək davam edir. Hazırda sərhədin təxminən 300 km hissəsi hər iki tərəfin dövlət komissiyaları tərəfindən razılaşdırılmışdır. Sərhədin qalan hissələrində hər iki ölkənin ekspertləri tərəfindən torpaqların faktiki istifadə vəziyyətinin dəqiqləşdirilməsi, arxivlərin öyrənilməsi və digər zəruri tədbirlər həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikası hökuməti və Dünya Bankı tərəfindən birgə maliyyələşdirilən "Daşınmaz Əmlakın Qeydiyyatı Layihəsi" üzrə işlərin Azərbaycanda 2007-ci ildən başlayaraq həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi həmin layihənin "C" komponenti üzrə (baza xəritəçəkmə, ortofoto və kadastr xəritələrinin hazırlanması) görülən işlərin təşkilinə, texniki nəzarətinə və qəbuluna cavabdehdir. Bu komponent üzrə yerinə yetirilmiş işlər aşağıdakılardan ibarətdir:

1. Ölkə ərazisinin 65 min kv. km sahəsində aerofotoçəkiliş və kosmik çəkilişi əsasında 1:1000, 1:5000 və 1:10 000 miqyaslarda ortofotoplanların hazırlanması.

2. Ölkə ərazisində 37 stansiyadan ibarət olan Daimi Fəaliyyət Göstərən Peyk Geodeziya Şəbəkəsinin qurulması. Həmin şəbəkənin mərkəzi idarəetmə stansiyası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsində qurularaq komitənin Dövlət Aerogeodeziya Müəssisəsi tərəfindən idarə olunacaqdır.

3. Ölkə ərazisinin 4 mln. ha sahəsini əhatə edən torpaq kadastrı xəritələrinin hazırlanması. Bu subkomponent üzrə artıq beynəlxalq tender keçirilib və müvafiq araşdırmalardan sonra qalib seçilmiş şirkətlə tezliklə müvafiq müqavilə imzalanacaqdır.

Heydər Əliyev Fondunun rəhbərliyi ilə Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğunun virtual müzeyinin yaradılması və Azərbaycan portalında yerləşdirilməsi üçün görülən işlərlə əlaqədar Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu ərazisində yerləşən milli sərvətlər xəzinəsinin qorunması və gələcək nəsillərə çatdırılması, eləcə də Azərbaycan Respublikasının qədim mədəni irsinin geniş miqyasda təbliğ olunması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev 11 iyun 2007-ci il tarixli sərəncam imzalamışdır. Heydər Əliyev Fondu və Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi bu sərəncamdan irəli gələn vəzifələrlə əlaqədar Azərbaycanın qədim irsi olan Qobustanın dünya miqyasında tanıdılmasına və təbliğ olunmasına kömək etmək məqsədi ilə birgə layihə həyata keçirir. Layihə çərçivəsində Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğunun virtual muzeyinin yaradılması və Azərbaycan portalında yerləşdirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasında nəqliyyatın intellektual idarə edilməsi layihəsi üzrə şəhərin 2200 km2 ərazisində nəqliyyatın intellektual idarə edilməsi üçün Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən rəqəmsal xəritələr hazırlanmışdır. Bu xəritələrdə 57 növdə 3d formatında məlumatlar həm mətn, həm də qrafiki formada hazırlanmış, aidiyyəti üzrə təhvil verilmişdir. Bu işin əsas sifarişçisi Azərbaycan Respublikasının Nəqliyyat Nazirliyidir və işin Koreyanın SKCS şirkəti tərəfindən yerinə yetirilməsi tapşırılmışdır. İşin əsas hissəsi olan rəqəmsal xəritələr Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən hazırlanmışdır. Bu xəritələr əsasında Bakı şəhərinın və Abşeron yarımadasının ərazilərində nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti üçün yolların gediş istiqaməti, yol nişanları, döngələr, binalar, bina nömrələri, yolların adları, strateji obyektlərin adları və ünvanları, parklar və s. barədə vizual görüntü yaranır və eləcə də istənilən yerdən tələb olunan yerə qədər olan məsafə və vaxt tez bir zamanda təyin edilir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2010-cu ilin yekunlarına həsr olunmuş 14 yanvar 2011-ci il tarixli iclasında ölkə üzrə aparılan digər uğurlu işlərlə yanaşı, həmçinin qeyd etmişdir ki, Azərbaycanda aparılan islahatlar və düzgün iqtisadi siyasət nəticəsində həm 2009-cu ildə, həm 2010-cu ildə ölkə iqtisadiyyatı inkişaf etmişdir. 2009-cu ildə ümumi daxili məhsul 9,3 faiz, keçən il isə iqtisadiyyatımız 5 faiz artmışdır. Əksər ölkələrdə həm 2009-cu, həm də 2010-cu ildə tənəzzül müşahidə olunduğunu nəzərə alsaq, əlbəttə ki, bizim uğurlarımızın əhəmiyyəti daha da artır.

Ölkə başçısı İlham Əliyev 2011-ci ildə qarşıda duran vəzifələrə də aydınlıq gətirərək bildirdi ki, biz bu ildə də iqtisadiyyatımızın inkişafını təmin etməliyik: "Əminəm ki, iqtisadiyyatımız daha da artacaqdır. Makroiqtisadi sabitlik qorunmalıdır və əminəm ki, inflyasiya birrəqəmli olacaqdır. Biz xüsusilə istehlak bazarına nəzarətimizi gücləndirməliyik. Bu sahədə böyük işlər görülüb və davam etdirilməlidir. Qiymətlərin süni şəkildə şişirdilməsinə yol verməməliyik, azad rəqabəti təmin etməliyik, inhisarçılıq meyillərinin qarşısını almalıyıq. Lazımsız yoxlamalar aparılmamalıdır, xüsusilə, hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən lazımsız yoxlamalara son qoyulmalıdır ki, ölkədə sahibkarlığı daha da sürətlə inkişaf etdirək, buna daha böyük təkan verək".

Ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərlik etdiyi dövrlərdə, əsasən də, keçid dövründə sosial-iqtisadi inkişafa mane olan hallara qarşı mübarizə metodları və üsulları genişləndirilmiş, cinayətkarlığa, o cümlədən korrupsiyaya şərait yaradan halların aradan qaldırılmasına yönəldilmiş əməli tədbirlər gücləndirilmişdir. Ulu öndərin "Cinayətkarlığa qarşı mübarizənin gücləndirilməsi, qanunçuluğun və hüquq qaydalarının möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında" 1994-cü il 9 avqust tarixli, "İstehsal, xidmət, maliyyə-kredit fəaliyyətinə dövlət nəzarətinin qaydaya salınması və əsassız yoxlamaların qadağan edilməsi barədə" 1996-cı il 17 iyun tarixli, "Dövlət nəzarət sisteminin təkmilləşdirilməsi və sahibkarlığın inkişafı sahəsində süni maneələrin aradan qaldırılması haqqında" 1999-cu il 7 yanvar tarixi fərmanları, "Azərbaycan Respublikasında iqtisadi cinayətkarlığa qarşı mübarizə sahəsində bəzi tədbirlər haqqında" 1998-ci il 27 yanvar tarixli sərəncamı cinayətkarlığa, o cümlədən korrupsiyaya qarşı mübarizəni dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərindən biri hesab etmiş, onun daha da məqsədyönlü aparılmasına şərait yaratmışdır. Ulu öndərin 28 noyabr 2000-ci il tarixli 422 saylı fərmanı ilə təsdiq olunmuş "Torpaqlardan istifadəyə və onların mühafizəsinə dövlət nəzarəti haqqında" əsasnamə ilə verilmiş səlahiyyətləri çərçivəsində torpaqlardan istifadəyə və onların mühafizəsinə dövlət nəzarəti işinin komitənin müfəttişləri tərəfindən həyata keçirilməsi də torpaq sahələrinin mülkiyyətə və icarəyə ayrılması işlərində öz növbəsində şəffaflığı təmin etmiş, torpaq sahəsinin ayrılması zamanı korrupsiyaya gətirib çıxara bilən halların qarşısı alınmışdır.

Korrupsiyaya qarşı mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsinin ölkə rəhbəri cənab İlham Əliyevin də hər zaman diqqət mərkəzində olmuşdur. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 03 sentyabr tarixli 377 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Dövlət Proqramı (2004-2006-cı illər)" üzrə tədbirlərin komitəyə aid hissəsinin vaxtında və düzgün icra edilməsini təmin etmək məqsədilə 2005-ci il 23 mart tarixdə xüsusi komissiya yaradılmışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 28 iyul tarixli 2292 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə milli strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı Fəaliyyət Planı (2007-2011-ci illər)" əsasında komitənin 2007-ci il 03 sentyabr tarixli 211 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş "Tədbirlər Planı"na müvafiq olaraq 2011-ci ildə 30.12.2010-cu il tarixli 376 nömrəli əmrlə müəyyən edilmiş və həyata keçiriləcək tədbirlərin (müraciət, ərizə və şikayətlərlə əlaqədar effektiv araşdırmaların aparılması, elektron poçt vasitəsilə ərizə və şikayətlərin qəbulu işinin təşkili, məlumat əldə edilməsi qaydalarının və üsullarının, məlumat əldə edilməsi üzrə məsul olacaq struktur bölmələrinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, hesabatlarda dövlət qulluğuna qəbul və qulluqla bağlı digər məsələlərin əks etdirilməsi, ərizə və şikayətlərə baxılması, şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində həyata keçirilən tədbirlərə dair hesabatların hazırlanması, hesabatların dərc edilməsi və ictimaiyyətə açıqlanması, şəxslərin birbaşa daxili nəzarət orqanlarına müraciət imkanlarının yaradılması, daxili nəzarət orqanları tərəfindən müraciətlərə operativ və qısa müddət ərzində baxılması, daxili nəzarət qurumlarının maddi və texniki resurslarla təmin edilməsi, internet saytlarında məlumatların mütəmadi yeniləşdirilməsi, göstərilən xidmətlərə görə ödənişlər barədə məlumatları əks etdirən lövhələrin yerləşdirilməsi, göstərilən xidmətlərə görə nağd ödəmələrin azaldılması, komitənin aparatında və struktur bölmələrində ödənişlərin plastik kartlar vasitəsilə həyata keçirilməsinin təmin edilməsi, "qaynar xətt"ə daxil olan məlumatlarla əlaqədar operativ tədbirlərin görülməsi, etik davranış məsələləri üzrə tədris və treninqlərin təşkil edilməsi, dövlət qulluqçularının ixtisasartırma üzrə treninqlərə cəlb edilməsi və rotasiya sisteminin tətbiq ediləcəyi sahələrin müəyyən edilməsi və rotasiya prinsipinin tətbiq edilməsi) icrasının daim nəzarətdə saxlanılması, korrupsiyaya gətirib çıxara biləcək halların əvvəlcədən müəyyən edilərək bu barədə ciddi qabaqlayıcı tədbirlərin həyata keçirilməsinin təmin edilməsi və bu işlər üzrə görülən tədbirlərə dair hesabatın müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə üzrə Komissiyasına göndərilməsinin təmin edilməsi barədə müvafiq olaraq komitədə yaradılmış komissiyaya, aidiyyəti rəhbər vəzifəli şəxslərə və komitənin tabeliyində olan icraçı struktur vahidlərinin rəhbərlərinə tapşırıqlar vermişdir.

"Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun (29 iyun 2001-ci il, 160-IIQ) 9-cu bəndində nəzərdə tutulduğu kimi, bələdiyyələr mülkiyyətlərində olan torpaq sahələrini bilavasitə, torpaq hərracları və müsabiqələri vasitəsilə icarəyə, mülkiyyətə və istifadəyə verməli olduqları halda, bu əməliyyatları birbaşa həyata keçirməyə üstünlük verirdilər ki, bu da neqativ halların yaranmasına şərait yaradırdı. Komitənin təklifi əsasında bələdiyyə torpaqlarının yalnız müsabiqə və ya hərracla mülkiyyətə və icarəyə verilməsi ilə əlaqədar "Bələdiyyələrə dair Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikasının 2007-ci il 23 oktyabr tarixli, 466-IIIQD nömrəli qanununun tətbiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamında ölkədə bələdiyyə torpaqları üzərində mülkiyyət, istifadə və icarə hüquqlarının yalnız torpaq hərracları və ya müsabiqələri vasitəsilə əldə oluna biləcəyi, torpaq sahələrinin ayrılmasında şəffaflığın təmin edilməsi məqsədi ilə görülmüş tədbirlərdəndir. Bu qanun bələdiyyələrin mülkiyyətlərində olan torpaq sahələrini bilavasitə qanunsuz olaraq satışına son qoydu. Torpaq müsabiqələri və hərraclarının keçirilməsi təşkilatçı olaraq komitəyə həvalə olundu. Komitənin əmri ilə torpaq müsabiqələri və hərraclarının keçirilməsini reallaşdırmaq məqsədilə torpaq müsabiqə və hərrac komissiyaları yaradıldı. Komitə tərəfindən torpaq müsabiqə və hərrac keçirilərkən şəffaflığın təmin edilməsi məqsədilə komissiyalar 2 nəfər komitə əməkdaşlarından, qalan 3 nəfər isə ictimaiyyət, bələdiyyə assosiasiyalarından və yerli icra hakimiyyətinin nümayəndəsindən ibarət olaraq 5 nəfərlik tərkibdə yaradıldı. Artıq 2009-2010-cu illərdə 4000-dən artıq müsabiqə və hərrac keçirilmişdir.

Təbii ki, bütün bunlar ölkə müstəqilliyimizin 20 ilində görülən uğurlu işlərin az bir hissəsidir.

Ölkəmizin müstəqillik əldə etdiyi 20 ildə xalqımızın gələcək rifah halının durmadan yaxşılaşması yolunda görülən işlər sübut edir ki, ulu öndər Heydər Əliyevin və onun siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi və uzaqgörən siyasəti nəticəsində həyata keçirilən tədbirlər ölkəmizi və insanlarımızı daha təminatlı və təhlükəsiz gələcəyə aparacaqdır.

Qərib MƏMMƏDOV,

Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə

Komitəsinin sədri, akademik

Azərbaycan.-2011.-16 sentyabr.-S.5.