Təşəbbüs və təcrübə uğur gətirir

İnkişafın üfüqləri

Son onillikdə Azərbaycanın yaxın çevrə ölkələrini heyran qoyan inkişafı, sosial-iqtisadi həyatın rəqabətədavamlılıq indeksinin durmadan artması, heç şübhəsiz, ölkədə güclü milli-daxili resurslarla yanaşı, zəngin xarici təcrübənin də iştirak faktoru ilə izah edilə bilər. Prezident İlham Əliyev həmişə milli özgünlüyü, mentaliteti, koloriti qoruyub saxlamaq şərtilə mütərəqqi Qərb-Şərq ənənələrindən fəal şəkildə barınmağı təqdir etməklə qalmamış, məmurları öz fəaliyyətlərində fərqli təcrübələrə daha yaradıcı münasibət bəsləməyə, müsbət nümunələrdən bəhrələnib təqdir etməyə çağırmışdır.

Rayon icra hakimiyyəti başçılarının Avropa və Şərqin ən inkişaf etmiş ölkələrinə ezam edilməsi təşəbbüsü də cənab Prezidentin belə bir yenilik istəyindən irəli gəlmişdir. Bu il iyunun 18-26-da Şirvan, Ağdaş, Babək, Ucar, Göyçay, Göygöl, Sabirabad, Samux və Zərdab Rayon İcra Hakimiyyəti başçıları İspaniyada səfərdə olmuşlar. Onlardan biri - Ucar Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Yaşar Məmmədovdan səfər təəssüratlarını bölüşməsini xahiş etdik:

- İşlədiyim müddətdə bu, ikinci belə ezamiyyətim idi. Hələ Almaniya səfərindən bilirdim ki, qarşımızda qoyulan əsas məqsəd dünyaya yeni gözlə, fərqli baxışla baxmaq, gördüyümüz müsbət işləri, tanış olduğumuz pozitiv təcrübəni gətirib rayonda tətbiq etməkdən ibarətdir. Prezident Administrasiyasının Regional idarəetmə və yerli özünüidarəetmə orqanları ilə iş şöbəsinin hər bir incə məqamınadək hazırladığı həmin səfərlər, hesab edirəm ki, aktual olmaqla yanaşı, həm də çox səmərəlidir. Çünki başçılar həmin səfərlərdən əliboş qayıtmırlar. Rayon ərazisində aparılan hər bir işdə gördüklərimizin bu və ya digər şəkildə təcəssümü vardır. Elə ezamiyyət öncəsi qrupumuzun üzvlərini qəbul edən Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev də nümayəndə heyətinə uğurlu yol arzulamazdan öncə dəyərli məsləhət və tövsiyələrini verdi, uzaq İspaniyada ölkəmizin məmur korpusunu təmsil edəcəyimizə görə üzərimizə ciddi məsuliyyətin düşdüyünü xatırlatdı. Tək elə cənab Ramiz Mehdiyevin bu səfərlərə belə diqqət ayırması onların əhəmiyyəti barədə fikir söyləməyə əsas verir.

Ispaniya səfərimzin proqramı çox zəngin idi və onun işgüzar məcrada keçməsi, bizim üçün maksimum faydalı olması, səmərəli təcrübə mübadiləsinə çevrilməsi üçün qrupumuzu rəhbəri, Administrasiyanın Regional idarəetmə və yerli özünüidarəetmə orqanları ilə iş şöbəsi müdirinin müavini Rəhim Məmmədovun və bu ölkədəki səfirliyimizin zəhməti xüsusi qeyd olunmalıdır.

Madrid şəhəri ilə tanışlıq gəzintisindən sonra bizi paytaxt meriyasının Beynəlxalq əlaqələr üzrə direktor müavini Daniel Vinuesa Vidal qəbul etdi. Görüş zamanı son dərəcə möhtəşəm "Madrid çayı" layihəsi barədə məlumat verildi, görülmüş işlərlə əyani tanışlıq imkanı yaradıldı. Mansanares çayı boyunca uzanan dairəvi avtomobil yolunun bir hissəsinin yeraltı tunelə keçirilməsindən sonra yaranan və içində istirahət zonalarının, abidələrin, idman qurğularının, 25 mindən artıq ağacın əkildiyi yaşıllıq sahələrinin olduğu və şəhərin altı rayonunu əhatə etməklə 10 kilometrdən artıq uzanan 694 hektarlıq rekreasiya-park zonası, doğrudan da, dünya miqyasında unikal layihə sayıla bilər.

Sonra İspaniyanın ən böyük məişət tullantılarının emalı zavodu olan "Valdeminqomez"də olduq. Müəssisənin rəhbəri Miryam Sançez Porcel texnoloji parkın iş təcübəsi barədə məlumat verdi. Sonra istehsalı göstərdilər. Bu müəssisədə emal nəticəsində yaranan "xammal"dan müxtəlif istehlak malları istehsal edirlər.

Azərbaycanda bu məsələ həmkarlarım kimi, mənim də ağrılı yerimdir. Belə ki, istənilən yaşayış məntəqəsi haqqında ilk təəssüratı oranın təmizliyi yaradır. Həmin şəhərin, yaxud kəndin insanları, onların səliqə-sahmanı, yerli idarəetmə orqanlarının işə vicdanlı münasibəti və nəhayət, hamısının birlikdə o məkana məhəbbəti məhz bu nöqtədə özünü göstərir. Rayonda zibilin yığılması, daşınması və utilləşməsi işi ilə kommunal təsərrüfatı birliyi məşğul olur. Bir xeyli ixtisaslaşmış maşın və konteyner almışıq. Təmizlik mədəniyyətin bir hissəsi olduğu üçün bu vərdişin əsası evdə, ailədə, məktəbdə qoyulur. Buna görə də təbliğat-maarif işinə xüsusi vurğu edirik. Rayonumuz Bakı-Gəncə yolunun üstündə yerləşir. Bu yolla respublikamızın qonaqları, turistlər də gedirlər. Təəssüflər olsun ki, aramızda hələ də nəyisə yeyib qalığını, su içib qabını maşının pəncərəsindən tullayanlar tapılır. Amma - yol mədəniyyətdir! - deyiblər, axı. Beş-üç adamın da pintiliyi xalq haqqında yanlış fikir yarada bilir. Məsələn, Valyadolid şəhərində meriyanın beynəlxalq əlaqələr üzrə baş müşaviri Fernando Rubio Ballestero şəhər təsərrüfatının müxtəlif istiqamətləri barədə məlumat verərkən məişət tullantılarının yığılması sahəsində yaranmış iş təcrübəsi hamımızın marağına səbəb oldu. Artıq biz də bu sahədə öz, belə deyək, fəaliyyət modelimizi yaratmışıq. Müvafiq ərazi nümayəndəlikləri hər gün yol boyu atılan zibillərin yığılmasını təşkil edirlər. Yol idarəsində məxsusi təhkim edilmiş adamlar gündə bir neçə dəfə velosipedlə ona həvalə olunmuş yola baxış keçirir, vurulmuş heyvan cəsədi və ya başqa bir hadisə oldumu, qeydlərini aparır və onun çağırışı ilə Yol İdarəsinin işçiləri gəlib məsələni yoluna qoyurlar.

İspaniyada səfər proqramımız çox rəngarəng idi. Məsələn, Alcala de Henares şəhərində meriyanın irs üzrə mütəxəssisi Viçente Perez bizə şəhərin tarixi və görməli yerləri barədə, mədəniyyət məsələləri üzrə rəsmisi Raquel Ruiz isə mədəniyyət siyasəti, bu xətlə təşkil olunan tədbirlər və proqramlar barədə məlumat verdi.

Valyadolid isə deyilənə görə, Avropanın ən təmiz şəhərlərindəndir. Burada yaddaqalan görüşlərimiz oldu. Qrupumuzun üzvlərini şəhərin meri, beynəlxalq əlaqələr üzrə baş müşaviri qəbul etdi. Şəhərin nəqliyyat sistemi, yaşıllaşdırma məsələləri barədə qarşılıqlı fikir və təcrübə mübadiləsindən sonra bu şəhərdə istehsalı nəzərdə tutulan elektromobil və "Davamlı şəhər" layihələrinin təqdimatı keçirildi. Bərpa olunan enerji mənbələri vasitəsilə özünü işıqla təmin edən "Millenium" meydanı barədə həmin layihəni hazırlayıb həyata keçirmiş "Dad Aqruitectura" şirkətinin memarlarının söhbəti hamımız üçün maraqlı oldu. Bərpa olunan enerji məsələsi bu gün alternativ enerji mənbəyi kimi bütün dünyada aktual olduğu üçün hamımızın diqqətini cəlb etdi.

Qızılqumlu sahilləri Atlantik okeanı və Aralıq dənizinin suları ilə yuyunan İspaniya həm də böyük turizm ölkəsidir. Buna görə də səfər proqramında turizmlə bağlı görüş və tədbirlər çoxluq təşkil edirdi. Bu ölkənin turizm sənayesini yüksək xidmət və inkişaf etmiş infrastruktur fərqləndirir. İspan Pireneyi alpinizm, dağ xizəyi, velosiped idmanı və digər aktiv istirahət növləri üçün ideal şəraiti olan nəhəng beynəlxalq turizm bölgələrindəndir. Alcala de Henaresdə olarkən bizi şəhərin Turizm ofisinin direktoru Karmen Herrarez qəbul edərək əldə etdikləri uğurlardan danışdı, şəhərin görməli yerləri, o cümlədən məşhur ispan yazıçısı M.Servantesin ev-muzeyi ilə tanış etdi. Daha sonra tərəflər arasında kiçik şəhərlərdə turizmin inkişafı mövzusunda faydalı fikir mübadiləsi aparıldı.

Paytaxt Madriddə ən maraqlı tədbirlərdən biri "Sanjose" şirkətinin prezidenti ilə görüşümüz oldu. Sonra bu məşhur şirkətin Azərbaycan-Tükiyə üzrə direktoru Arash Ertesami şəhər infrastrukturunun inkişafındakı ən son texnologiyaların və dəyəri 13,5 milyard avro olan layihənin təqdimatını keçirdi. Şirkət tərəfindən tikilib istifadəyə verilmiş və ölkənin ən böyük ticarət-əyləncə mərkəzlərindən sayılan "Alcala Norte" ilə tanışlıqdan sonra sözügedən təcrübənin Azərbaycanın regionlarında tətbiq edilməsi barədə ekspertlərlə fikir mübadiləsi aparıldı.

İspaniyanın ikinci ən böyük şəhəri Barselonaya səfərin gündəliyi də həm işgüzar görüşlər, həm də eyniadlı məşhur futbol klubunun vətənini gəzib görmək baxımından zəngin oldu. Dəniz sahilində yerləşən bu şəhər çox təmiz və yaşıl idi. İlk görüşümüz şəhərin bütün su sistemini idarə edən "Agbar" su şirkətində oldu. Burada mütəxəssislər tərəfindən şəhərin su sisteminin idarə olunması, nəzarət sistemi, o cümlədən çirklənmiş suların emalı və yenidən istifadəsi prosesi, tətbiq olunan müasir texnologiyalarla bağlı yetərincə məlumat aldıq. İspaniya ərazisinin 60 faizə yaxını quraqlıqdır. Ona görə də ölkədə su problemi həmişə aktual olmuşdur. Məsələ bundadır ki, şimal rayonlarında su həmişə bol olsa da, Aralıq dənizi və mərkəzi rayonlar su qıtlığı ilə qarşılaşırlar.

Su məsələsi Ucar rayonunda da kəskinliyi ilə seçilən problemlərdəndir. Suyumuz Göyçay rayonunun ərazisində qazılmış artezianlardan gəlir. Çoxdan çəkildiyi üçün borular tez-tez sıradan çıxır, bir yerini yamayanda o biri tərəfindən sızır. Hazırda bir neçə həftədir ki, Türkiyə, şirkəti bizdə işə başlayıb, il yarım ərzində kanalizasiya və su sistemini yenidən quracaqlar. Bu layihə rayon mərkəzi və bitişik iki kəndi su ilə fasiləsiz təmin etməyə imkan verəcək. Digər bir mənbə kimi Göyçay və Türyançayın suyundan istifadə edirik. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən 10 kənddə sutəmizləyici qurğular nəzərdə tutulub, beşi artıq fəaliyyət göstərir.

İspaniyada xırda fermer təsərrüfatlarının inkişafına ciddi fikir verirlər. Yol boyu üzüm, zeytun plantasiyaları uzanırdı. Əkin mədəniyyətləri nümunəvidir. Biz də rayonda bu seqmenti inkişaf etdirməklə aqrar sahənin irəliləyişinə nail olmaq fikrindəyik.

Bu gün şəhərin bütün mərkəzi küçələrində böyük quruculuq, təmir-bərpa işləri aparılır. Yaxın bir-iki ayda həmin işləri tamamlayandan sonra şəhərimizi tanımayacaqsınız. "Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı" çərçivəsində aparılan işlər son illər Ucarın simasını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmişdir. Həmin proqram görüləcək işlərin konturlarını müəyyənləşdirdiyi kimi, öhdəliklərimizi, məsuliyyətimizi də yaddan çıxarmağa qoymur, bizi daim start vəziyyətində saxlayır. Və belə hesab edirəm ki, cənab Prezidentin təşəbbüsü ilə icra başçılarının xarici ölkələrə ezam edilməsi nəticə etibarilə hər bir rayonun timsalında respublikada aparılan geniş quruculuq işlərinə sanballı töhfəsini verməkdədir.

* * *

İyunun ilk günlərində Lənkəran şəhər, Lerik, Masallı, Nərimanov, Qaradağ, Neftçala və Şamaxı rayon İcra hakimiyyəti başçılarından ibarət qrup Prezident İlham Əliyevin şəhər və rayonlarda abadlıq-quruculuq işlərinin milli memarlıq ənənələrinə və müasir tələblərə uyğun olaraq daha yüksək zövqlə aparılması, xarici ölkələrdə bu sahədə olan müsbət təcrübənin öyrənilməsi məqsədilə Avstriya Respublikasında olmuşdur.

Qrupun üzvlərindən Qaradağ RİH-in başçısı Süleyman Mikayılov Avstriya səfərinin də çox maraqlı, təcrübə baxımından öyrədici və əhəmiyyətli olduğu qənaətindədir:

- Səfərlərin əhəmiyyətindən söhbət düşmüşkən, bir vacib məqamı xüsusi vurğulamaq istərdim. Olduğumuz hər bir ölkədə, hər bir şəhərdə keçirdiyimiz ən müxtəlif səviyyəli görüşlərdə qarşı tərəf də Azərbaycan haqqında kifayət qədər məlumat alır. Heç şübhəsiz, qəzet, internet, müasir informasiya resursları istənilən ölkə haqqında qədərincə məlumat verməyə qadirdir. Ancaq canlı ünsiyyətin, təmasın verdiyi informasiya öz səhihliyi və başlıcası, səmimiliyi ilə fərqlənir ki, bu da az əhəmiyyətli sayılan məsələ deyil. Götürək elə bu ilin iyunundakı Avstriya səfərimizi. Vyana, Lints, Ayzenştadt meriyalarında, bu ölkənin İqtisadiyyat, Ailə və Gənclər Nazirliyinin turizm bölməsində, paytaxt meriyasının Mədəniyyət və Elm komitəsində, Yuxarı Avstriya Şurasında, Burqenland Federal əyalətində çox yaddaqalan görüşlərimiz oldu. Onların hər birində nümayəndə heyəti adından Prezident Administrasiyasının Regional idarəetmə və yerli özünüidarəetmə orqanları ilə iş şöbəsinin məsul işçisi Mikayıl Hüseynov çıxış edərək Azərbaycan haqqında, ölkəmizdə cənab Prezidentin rəhbərliyi altında aparılan quruculuq işləri, sosial-iqtisadi inkişaf, sahibkarlığa qayğı və investisiya mühiti barədə ev sahiblərinə dolğun məlumat verdi, Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin nəticəsi kimi Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən, müharibənin humanitar fəsadlarından bəhs etdi. Bunun özü də bir təbliğat vasitəsidir. Azərbaycanı, onun imkanlarını, prioritetlərini tanıtmağın təsirli üsuludur.

Ölkəmizin Vyanadakı səfirliyində keçirilən görüşdə diasporumuzun nümayəndələri, bu ölkədə təhsil alan tələbələr iştirak etdilər. Burada səfirlik və diasporun fəaliyyəti, qarşıda duran vəzifələr barədə işgüzar söhbət getdi. Qaldırılan məsələlərin əhəmiyyətini bir ay sonra Bakıda keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının Qurultayında ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin proqram xarakterli çıxışını dinləyərkən bir daha anladım.

Azərbaycan-Avstriya Ticarət Palatasında keçirilmiş görüşdə bu təşkilatın üzvü, biznesin inkişafı üzrə direktor Niqlas Şmidmayer Avstriya şirkətlərinin Azərbaycandakı fəaliyyəti, perspektivləri və imkanları barədə danışdı. "Göy laquna" tikinti layihəsinin hazır evlər mərkəzi ilə tanışlıq həmkarlarım üçün də çox maraqlı oldu. Mərkəzin rəhbəri Erik Benişek mikro qəsəbənin layihəsində istifadə olunan müasir bağ evlərinin texnologiyası, istifadə olunan materiallar, həmçinin burada tətbiq olunan müasir enerji avadanlıqları və sistemləri barədə geniş məlumat verdi.

Fərdi tikinti məsələsi insanların öz mənzil şəraitini daha da yaxşılaşdırmaq və ölkədəki sabitqədəm inkişaf meylinin ən bariz göstəricisi olan rifah halının birbaşa göstəricisi olduğu üçün respublikanın hər bir rayonu kimi, Qaradağda da kəskinliyi ilə seçilən məsələlərdəndir. Eyni zamanda, fərdi ev tikintisinin ümumi tikinti-sərmayə işlərinin həcmində də xüsusi payı var. Buna görə də imkan daxilində bu cür tikintilərin aparılmasına şərait yaradırıq. Ancaq bir vacib şərtlə ki, zövqlə, milli memarlıq elementlərindən istifadə etməklə aparılsın. Axı, tikinti mədəniyyəti də vacib məsələdir. Bu gün rayonda böyük tikinti-abadlıq işləri aparılır. Əsas vurğunu ona edirik ki, bu genişmiqyaslı quruculuq işlərində şəhərin tək mərkəzi küçəsi deyil, bitişik küçələr, məhəllələr də qazansın. Gözdən pərdə asmaq, aldatmaq iş üslubumuza ziddir.

Yuxarı Avstriya federal əyalətinin mərkəzi sayılan Lints meriyasında keçirilmiş təqdimatda şəhərin iqtisadiyyat və infrastrukturun inkişafı üzrə strategiyası, abadlıq fəaliyyətinin prinsipləri, turizm imkanları barədə ətraflı məlumat verildi. Ayzenştadt şəhərində görkəmli Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin heykəlini ziyarət edərkən, ulu öndərimiz Heydər Əliyevin dediyi kimi, həqiqətən də azərbaycanlı olduğumuzla fəxr etdik.

Bütövlükdə, mədəniyyətlərin, inkişaf modellərinin, mentalitetlərin kontrastı çox şey deyir. Fərqli ölkələrdə olmaq, paralellər aparmaq, nəyin pis, nəyin yaxşı olduğunu görmək müsbət cəhətdir. Burada sakin-şəhər münasibətindən tutmuş sakin-dövlət münasibətinədək, demokratiyaya münasibətədək hər şeyi nəzərdən keçirirsən.

Atalarımız - çox oxuyan deyil, çox gəzən çox bilər, - deyiblər. Bu gün birinci qənaət kifayət qədər mübahisəli olsa da, hər halda, ikinci qənaətlə də razılaşmamaq olmur. Qapanıb oturmaqla dünyada gedən proseslərdən xəbər tutmaq mümkün deyildir. Hər bir ölkə bir inkişafdır, bir mədəniyyətin beşiyidir. Ona görə də dövlət başçısı tapşırıq verib ki, yerlərdəki nümayəndələri inkişaf etmiş ölkələrə səfər edib görsünlər, götürsünlər və gətirib başçılıq etdikləri rayonlarda tətbiq etsinlər.

Xalid NİYAZOV

Azərbaycan.-2011.-22 sentyabr.-S.5.