Ərdağında mərd izi

Yaxud soyuq səngərdə odlu lalə

Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Məzahir İzzət oğlu Rüstəmovun şəhidlik zirvəsinə çatdığı gündən 20 il ötür. Məzahiri cəbhə bölgəsinə heç kəs çağırmamış və heç kəs göndərməmişdi. O, mənfur qonşularımızın ələ keçirməyə can atdığı torpaqlarımızın, müdafiəyə ehtiyacı olan ellərimizin harayına öz qəlbinin çağırışı ilə getmişdi.

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi başlanandan, sərhəd bölgələrində ilk atəş səsləri eşidiləndən Məzahir rahatlığını itirmişdi. Dövlət Mətbuat Komitəsində (sonralar Mətbuat və İnformasiya Nazirliyi oldu) kitab ticarəti və xarici iqtisadi əlaqələr şöbəsinin aparıcı mütəxəssisi kimi işi-gücü çox olsa da, gecəli-gündüzlü fikrindəki onlar idi - düşmənlə üz-üzə dayanan ellər.

Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutunun dissertantı kimi üzərində işlədiyi "İnsan psixikasının bütövlüyü" mövzusunda elmi işindən də sanki birdən-birə əli soyumuşdu. Halbuki bu mövzunu dərindən öyrənirdi. Hətta özünün düzəltdiyi kiçik cihaz vasitəsilə insan bədənində cərəyan edən bioprosesləri eksperiment olaraq tədqiq edirdi.

Lakin yaranmış məqamda Məzahir alim qələmini silahla əvəz etmək qərarında idi. Bu zaman o, artıq çılğın bir yeniyetmə də deyildi, hər şeyi ölçüb-biçir və bilirdi ki, döyüşlərə hazırlıqsız getmək olmaz. Gərək fiziki cəhətdən möhkəm olasan, silahı da yaxşı biləsən. Odur ki, müntəzəm olaraq karate məşqlərinə gedirdi. Mütaliəsinin mövzusu da dəyişmişdi. Artıq hərb elminə aid ədəbiyyat oxuyurdu.

Mənfurların Gədəbəyin sərhəd kəndlərini də narahat etməsi, oraya soxulmaq cəhdi Məzahiri hövsələdən lap çıxarmışdı. Doğrudur, o, 1960-cı il martın 2-də Bakı şəhərində anadan olmuşdu. Nizami rayonundakı 32 nömrəli orta məktəbin (indi Məzahir Rüstəmovun adını daşıyır) məzunu idi. Bir il zavodda çalışmış, sonra BDU-nun tarix fakültəsinə daxil olmuş və oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdi. Bir müddət Memarlıq və İnşaat Universitetinin fəlsəfə kafedrasında baş laborant işləmişdi. Mətbuat Komitəsi sonuncu iş yeri oldu.

Dünyaya gözünü şəhərdə açsa da, Azərbaycanın hər guşəsini ürəkdən sevirdi. Məktəb illərində tətilləri, işlədiyi dövrdə isə məzuniyyəti kənddə-kəsəkdə keçərdi. Gədəbəy onun ata-baba yurdu idi. Valideynlərinin - İzzət müəllimin və Rəfiqə xanımın doğma Düz Rəsullu kəndini çox sevirdi.

Məzahirə o yerlərin hər ağacı, hər daşı tanış və əziz idi. Odur ki, yurd darda olanda dözə bilmədi. Üstəlik, qəlbindən bir səs də baş qaldırmışdı: "Mən ziyalı ailəsində böyümüşəm, professor oğluyam. Dayanmaq qeyrətdən deyil! Mən orada olmalıyam! Nümunəni mən göstərməliyəm". Qərarı o qədər qəti idi ki, beşikdə yatan iki aylıq körpə Təhminəsinin şirin mışıltıları da onu saxlaya bilmədi. Birbaşa döyüşlərə yollandı.

Bu zaman Gədəbəyin qədim zamanlardan Şınıx mahalı adlanan ərazisinin kəndləri üçün ciddi təhlükə yaranmışdı. Məzahir buraya gələn kimi rota komandirinin müavini təyin olundu. Briqada komandiri, polkovnik Cahangir Rüstəmovun hərbi tapşırıqlarını layiqincə yerinə yetirməyə başladı. Bundan əlavə əsgərlərin hərbi hazırlığının yaxşılaşdırılması və hərbi biliklərinin artırılması üçün fəal iş aparırdı.

1992-ci ilin avqust ayında ermənilər Şınıxın Mutu-Dərə kəndinə hücuma keçdilər. Məzahir və döyüşçüləri Ərdağının ətəyində yerləşmişdilər. Onun komandirliyi altında kiçik qoşun dəstələri ermənilərə ciddi müqavimət göstərirdi. Bununla da Mutu-Dərənin dinc sakinlərinə kənddən təhlükəsiz yerə çəkilmək üçün əlverişli imkan yaranırdı.

Deyilənlərə görə, bu, qeyri-bərabər bir döyüş olub. Gözünü qan örtmüş düşmən kəndi yandırıb. Məzahir son nəfəsinədək vuruşub, həm də son anadək düşmənə zərbə endirib.

Sonralar döyüş dostları söyləyirdi ki, Məzahir bizə həm hərb elmini, həm də Vətəni sevməyi öyrədirdi. O, hərbi istehkamlar yaradılmasına ciddi fikir verirdi. Başkənddə erməni silahlı qüvvələrinin yerləşdirilməsini dəqiq müşahidə etmək üçün həmin kəndə yaxın yerlərdə xüsusi səngərlər qazdırırdı. Qaradağın belində Məzahirin göstərişi və iştirakı ilə Başkəndə nəzarət etmək məqsədilə qazılmış səngər - müşahidə məntəqəsi indi də bizi igidliklərə səsləyir.

Məzahir Rüstəmov ölkə Prezidentinin 5 fevral 1993-cü il tarixli fərmanı ilə ölümündən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülüb. Xatirəsi hamı üçün əzizdir. Məzahirin Qəhrəmanlıq ulduzunu ulu öndər Heydər Əliyev onun anası Rəfiqə xanıma təqdim etdi. Həyəcanlı anlar yaşandı, çünki körpə Təhminə də burada idi... Qəhrəmanların, şəhidlərin xatirəsini həmişə uca tutan ümummilli lider növbəti dəfə Şəhidlər xiyabanında balaca Təhminəyə rast gələndə, onu ata, baba məhəbbəti ilə qucağına götürərək bağrına basdı. Beləcə, tarixə həyatın özünün yaratdığı bir sənət əsəri yadigar qaldı: ulu öndər, qucağında da şəhid balası...

İndi Təhminə 21 yaşına çatır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının beynəlxalq münasibətlər fakültəsində təhsil alır, əlaçı tələbədir. Atasının vaxtilə yaşadığı evin qarşısındakı xatirə lövhəsini, 32 nömrəli orta məktəbdə hər il onun doğum gününün təntənəli şəkildə qeyd olunduğunu görəndə, adını daşıyan küçədən keçəndə qəlbi dağa dönür. Amma ən böyük qürur belə ata itkisinin acılarını unutdura bilməz...

Hər bahar qatara minib Bakıdan Ərdağının ətəyinə bir ana da gəlir. Oğlunun döyüşdüyü soyuq səngərdə yazağzı boy qaldıran tənha laləni göz yaşları ilə suvarmaq üçün...

Məzahirin Bakıda Şəhidlər xiyabanındakı məzarını, Gədəbəydə rayon mərkəzindəki tunc büstünü isə bütün el-oba, xalq ziyarət edir.

Ruhun şad olsun, qardaş! Səni yaşadan xatirələr və əməllər, büst və barelyeflər, şeirlər və kitablar da çoxdur. Ən böyük yadigarın isə Ərdağında qoyduğun mərdlik izidir. Bu iz bizlərə sənin müqəddəs ruhunun göylərə çəkildiyi anın şahidi olduğu üçün əzizdir. Ən başlıcası, bu iz düşmənə görkdür, göz dağıdır. Çünki meyli həmişə özgə torpağında, gözü özgə ocağında olan o yazıq millət sənin kimi igidlərin təkcə özündən yox, izindən də qorxur. Qaldı ki, sənin son səngərində bitən bağrı odlu laləyə... O da söyləyir ki, sən əbədiyaşarsan. Bu torpaq və onun üstündə bitən çiçəklər kimi!

Flora SADIQLI

Azərbaycan.- 2012.- 9 avqust.- S. 7.