Səhnəmizin iftixarı

Gəncə Dövlət Dram Teatrında respublikanın xalq artisti, Prezident təqaüdçüsü Ələddin Abbasovun 90 illik yubileyi qeyd edilib

Ələddin Abbasov 1922-ci il may ayının 5-də Gəncə şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. İkinci Dünya müharibəsində ağır yaralanıb. Sənətə erkən yaşlarından gəlib. Gəncə Dövlət Dram Teatrının səhnəsində epizodik rollarda, kütləvi səhnələrdə çıxış edib. İlk böyük rolu 1947-ci ildə Zeynal Xəlilin "Qatır Məmməd" tamaşasındakı Qatır Məmməd obrazı olub. İllər keçdikcə onun istər səhnədə, istərsə də kino sahəsində sənət qalereyası yeni-yeni obrazlarla zənginləşib. "Dəli Kür" əsərində Ə.Abbasovun ifasında Cahandar ağa mərd-mətin Azərbaycan kişisi kimi dillər əzbəri oldu. 1956-cı ildə əməkdar artist, 1981-ci ildə xalq artisti fəxri adına layiq görülüb. "Mahnı dağlarda qaldı" tamaşasında Böyük bəy obrazına görə "Qızıl Dərviş" mükafatına layiq görülüb. Ələddin Abbasov Prezident təqaüdçüsüdür.

Səhnəmizin iftixarı Ə.Abbasovun 90 illik yubiley təntənəsində xalq artisti Pərvanə Qurbanova müxtəlif foto və kino sənədlərinin müşayiətilə Cahandar ağanın həyat və sənət yolu haqqında ətraflı məlumat verdi. Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elmar Vəliyev, əməkdar elm xadimi Mirdaməd Sadıqov, Gəncə Regional Elm Mərkəzinin direktoru Fuad Əliyev, Bələdiyyə Teatrının direktoru və bədii rəhbəri, xalq artisti Amalya Pənahova, tanınmış aktyor və rejissor, xalq artisti Şeyx Əbdül, Gəncə teatrının yetirməsi, əməkdar artist Telman Əliyev və başqaları qocaman yubilyarı təbrik edərək onun sənət yolundan danışdılar, maraqlı xatirələr söylədilər.

Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti adından yubilyara üçotaqlı mənzil bağışlandı. Sonda xalq artisti Ələddin Abbasov çıxış edərək əməyinə verilən yüksək qiymətə görə dərin təşəkkürünü bildirdi.

Biz də böyük sənətkardan eksklüziv müsahibə götürdük.

- Ustad, özünüzü necə hiss edirsiz? Əhvalınız necədir?

- Çox əla! Köhnə dostlarla, pərəstişkarlarla görüşdüm. Şükürlər olsun, heç nədən şikayətim yoxdur. Bir az ayaqlarımda narahatlıq var, çətin yeriyirəm. Amma nə olsun? Ağasadıq Gəraybəyli son dəfə səhnəyə çıxanda yaşı 90-ı keçmişdi, gözləri də görmürdü. Səhnə doğma yerdir. Orada hərəkət etmək üçün heç göz də lazım deyil. Özümü gümrah hiss edirəm. Səs yerində, yaddaş yerində... "Özgə vaxt" filmində atanı oynamışam, ona heç yerimək lazım olmayıb, əlil arabasına sığınmış bir obraz idi... Səhnəyə də çıxa bilərəm, kinoya da...

- Böyük sənətə nə vaxt başlamısınız?

- Hələ orta məktəbdə oxuyanda Məmmədrza Şeyxzamanovun dərnəyinə gedirdim. Düzünü desəm, dərslərimə o qədər də ciddi yanaşmırdım. Ata-anam məni danlayır, hərbi hospitalda həkim işləyən, Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda dərs deyən qardaşlarımı və digər yaxınlarımı misal göstərib oxumağımı məsləhət görürdülər. Məktəbi bitirəndə sənədlərimi Kənd Təsərrüfatı İnstitutuna vermək istədim. Getdim, götürmədilər. Sevincək qayıtdım və bir də oralara üz tutmadım. Müntəzəm surətdə dram dərnəyinə gedir, kütləvi səhnələrə çıxır, xırda rollar oynayırdım. Sonra müharibə başladı. Yaralanıb gələndə biryolluq teatra qayıtdım.

- Sənət müəlliminiz kim olub?

- Əslində hər aktyordan nəyi isə öyrənirdik. Amma mən sənətə Məmmədrza Şeyxzamanovun dərnəyindən gəlmişəm və o, mənim ilk müəllimim olub. Ələsgər Ələkbərova isə həmişə pərəstiş etmişəm, həm sənətinə, həm də insanlığına, kişiliyinə görə. Qadın tərəf-müqabillərindən Rəmziyyə xanım Veysəlovanı və Sədayə xanım Mustafayevanı həmişə hörmətlə, ehtiramla xatırlayıram.

- Dostlarınız sizi Cəfər Cabbarlı sənətinin vurğunu kimi tanıyırlar.

- Tamamilə doğrudur. Cəfər Cabbarlının bütün əsərləri Gəncə teatrında səhnəyə qoyulub. Hamısında da baş rolları mən ifa etmişəm. Yeri gəlmişkən onu da deyim ki, övladlarıma bu qəhrəmanların adlarını qoymuşam. Oğlumun birinin adı Aydın, o birininki Oqtaydır. Nəvəmin adı Gültəkin, digər nəvəmin adı Ziyad ("Atayevlər ailəsi"ndə oynamışdım), Aydının oğlunun adı isə Cahandardır. Cahandar adı mənim üçün çox əzizdən əzizdir. O, məni şöhrətin ən ali zirvəsinə qaldırdı.

- Necə olub ki, siz o əsərə çəkilmisiniz?

- Bunun maraqlı tarixçəsi var. Günlərin birində Bakıdan mənə teleqram vurdular ki, təcili kinostudiyaya gəl. Getdim. Sən demə, "Dəli Kür"ün çəkilişinə başlayırlarmış, Cahandar ağa rolunda ilişib qalıblar. Beş-altı aktyoru sınaq çəkilişinə dəvət ediblər, heç biri alınmayıb, kinostudiyanın direktoru Adil İsgəndərov filmin rejissoru Hüseyn Seyidzadəyə deyib ki, Gəncə teatrında Ələddin adlı bir aktyor var, onu da çağırıb yoxlayın. Rejissor məni görüb şübhə ilə çiynini çəkdi. Adil müəllim "Qada, siz bir yoxlayın", - dedi. Geyindirdilər, qrim elədilər və Cahandar ağanın oğlu ilə qarşılaşması səhnəsini çəkdilər. Güllə ilə oğlunun xəncərini vurduğu yeri. Bir neçə dəqiqəlik səhnə idi.

- Bəs sonra?..

- Rejissorun otağında oturub çəkilişin nəticəsini gözləyirdik. Birdən İsmayıl Şıxlı içəri girdi. "Ay Hüseyn, - dedi, - Cahandarın axırı nə oldu? Rejissor fərəhlə tapmışıq, - deyib məni göstərdi. İsmayıl müəllimin ağlı bir şey kəsmədi, inamsız xəbər aldı: "Budur, Cahandar ağa?" "İsmayıl müəllim, tələsmə, gəlin çəkdiyimiz epizoda baxaq, sonra danışarıq". Epizoda baxdıq. Çox uğurlu alınmışdı. İsmayıl müəllim sevinclə əlimi sıxdı: "Əyə, ay Hüseyn, bu ki, əsl Cahandar ağa imiş. A qadan alem, sən nətəri babama oxşuyursan".

Elə o gündən çəkilişlər başlandı.

Deyirlər, Cahandar ağa obrazının səsləndirilməsi zamanı da bir maraqlı məqam olub.

- Film çəkilib qurtarandan sonra Gəncəyə döndüm. Bir müddətdən sonra dublyaj üçün Bakıya çağırdılar. Teatrda işlərin qızğın vaxtı idi. Hər axşam tamaşa göstərirdik. Baş rolları da mən oynayırdım. Getsəydim, tamaşalar dayanmalı olacaqdı. Odur ki, Həsənağa Salahovla danışdıq, rolu o səsləndirdi. Səsimizin ahəngi, tembri də çox oxşayır. Dublyaj uğurlu alınıb. Çox adam hələ də elə bilir ki, mənim səsimdir.

- Ələddin müəllim, ömür yolunuz bir növ ulu Nizaminin taleyinə bənzəyir. O da Gəncəni heç vaxt tərk etməyib.

- Mən Gəncədən kənarda yaşaya bilmirəm. Neçə yol Bakıya dəvət ediblər. Elə rəhmətlik Adil İsgəndərovun özü dəfələrlə çağırıb dedi ki, sən mütləq Bakıya gəlməlisən. Demişəm, çəkilişə gələrəm, yaşamağa yox. Doğma ocağın rahatlığını heç yerdə tapmaq olmaz.

Əhməd İSAYEV

Azərbaycan.- 2012.- 15 iyul.- S. 8.