15 il öncə Azərbaycan Olimpiya Hərəkatında İlham Əliyev missiyası başladı

Hazırda Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin istər ölkə daxilində, istərsə də beynəlxalq miqyasda nüfuzu çox böyükdür. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin adı beynəlxalq Olimpiya ailəsində hörmətlə çəkilir, onun işi nümunə göstərilir, ölkəmiz dünyanın idman mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. Bu, bir tərəfdən, Olimpiya Komitəsinin ardıcıl, məqsədyönlü işindən irəli gəlirsə, digər tərəfdən, dövlətimizin Olimpiya Hərəkatına, idmana diqqət və qayğısının, idmançılarımızın beynəlxalq miqyasda uğurlarının nəticəsidir.

İlham ƏLİYEV

Müasir Olimpiya Oyunlarının başlandığı ilk dövrlərdə, daha dəqiq desək, ötən əsrin əvvəllərində Azərbaycan paytaxtı, dünyanın ən böyük neft şəhərlərindən biri olan Bakıda da idman sürətlə inkişaf edirdi. Şəhərdə güləş, yüngül atletika, futbol, su idmanı növləri, gimnastika ilə məşğul olan xeyli klublar yaranmışdı. O dövrdə Azərbaycan Rusiyanın tərkibində idi və onun idmançılarının Olimpiadalarda iştirakı bilavasitə Rusiyadan asılı idi. 1912-ci ildə keçirilmiş Olimpiya Oyunlarına Rusiya da qatılmışdı. Həmin oyunlarda Rusiya komandasının tərkibində 178 idmançı vardı. Bu atletlər arasında Azərbaycan idmançısının olub-olmaması dəqiq deyil.

1916-cı ilin Olimpiya Oyunlarının keçirilməsinə dünya müharibəsi mane oldu.

1918-ci ildə Azərbaycan müstəqillik qazansa da, onu qoruyub saxlamaq mümkün olmadı. 1920-ci ildə bolşevik işğalından sonra Azərbaycanda sovet hakimiyyəti quruldu. Ölkə SSRİ-nin tərkibinə daxil edildi. Amma sovet idmançıları Olimpiya Oyunlarına 1952-ci ildən qatıldılar. Həmin dövrdən başlayaraq 1988-ci ilə qədər Azərbaycan idmançıları da SSRİ yığma komandasının tərkibində Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişlər. Azərbaycan idmançıları SSRİ yığma komandasının tərkibində Olimpiya Oyunlarının doqquzunda 46 idmançı ilə çıxış edərək 10 qızıl, 11 gümüş və 7 bürünc medal qazandılar.

Azərbaycan idmançılarının 1992-ci ildə Barselonada keçirilən XXV Yay Olimpiya Oyunlarında çıxışı isə ölkəmizin Olimpiya hərəkatında iştirakının ikinci dövrü hesab olunur. Həmin il Olimpiya Oyunları ərəfəsində dünyanın siyasi xəritəsi dəyişdi. 1991-ci ilin sonunda SSRİ dağıldı və tərkibinə daxil olan respublikalar müstəqillik qazandılar. Keçmiş sovet respublikalarının idmançıları Müstəqil Dövlətlər Birliyinin komandası adı altında çıxış etsələr də, qələbə zamanı məhz müstəqilliyə yenicə qovuşmuş dövlətlərin öz bayraqları qaldırıldı. Beləliklə, 1992-ci il Yay Olimpiya Oyunlarında ilk dəfə olaraq Azərbaycanın üçrəngli bayrağı dalğalandı.

Müstəqilliyimizin bərpasının ilk illərində ölkəmizin düşdüyü böhranlı vəziyyət idmanı da tənəzzülə uğratmışdı. İdmanın xilası və inkişaf etdirilməsi üçün ilk növbədə dövlətin idmana münasibətində dəyişklik yaranmalı idi. Belə dəyişiklik 1993-cü ilin ikinci yarısında xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin xilaskarlıq missiyasını öz üzərinə götürməsindən sonra başlandı. Heydər Əliyevin xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra idmana münasibət kökündən dəyişdi. Azərbaycan xaos və anarxiya girdabından çıxdığı zaman idmanın inkişafı dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərindən birinə çevrildi.

Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanda Olimpiya Hərəkatının genişlənməsinin də təşəbbüskarı və ilhamçısı oldu. Beləliklə, ölkəmizin Olimpiya Oyunlarında iştirakının üçüncü dövrü başladı. 1994-cü ilin aprelində ulu öndər Heydər Əliyev Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin prezidenti Xuan Antonio Samarançı, Milli Olimpiya Komitələri Assosiasiyasının prezidenti Mario Vaskes Rananı, Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Jak Roqqu qəbul etdi. Qəbulda Azərbaycanda Olimpiya Hərəkatının vəziyyəti və onun inkişaf perspektivləri haqqında geniş fikir mübadiləsi aparıldı. Bu görüşdən üç ay sonra Prezidentin fərmanı ilə Azərbaycan Gənclər və İdman Nazirliyi yaradıldı.

Olimpiya Hərəkatında, Olimpiya Oyunlarında Azərbaycanın layiqincə təmsil olunması üçün ölkə başçısı 26 fevral 1995-ci ildə "1996-cı ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarının Atlanta şəhərində keçiriləcək XXVI Yay Olimpiya Oyunlarına hazırlıq haqqında" sərəncam verdi. Sərəncama əsasən yığma komandalarımızın Azərbaycan Respublikasının ilk dəfə müstəqil dövlət kimi təmsil olunacağı XXVI Yay Olimpiya Oyunlarına yüksək səviyyədə hazırlığını və yarışlarda iştirakını təmin etmək məqsədilə Təşkilat Komitəsi yaradıldı.

Məhz Heydər Əliyevin sayəsində tezliklə Azərbaycanda idmanın inkişafı sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə edildi. İdmançılarımız ən mötəbər yarışlardan vətənə qızıl medallarla qayıtmağa başladılar. Qısa zaman kəsiyində Azərbaycan idmançılarının qazandığı qızıl medalların sayı 70 illik sovet dövründə qazandığımız qızıl medalların sayını ötüb keçdi.

Qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan idmançılarının müstəqillik illərində Olimpiya Oyunlarında çıxışları 1992-ci ildən başlasa da, ilk dəfə 1996-cı ildə ABŞ-ın Atlanta şəhərində keçirilən Olimpiya Oyunlarında iştirak etdi. Həmin il Atlantada Olimpiadaya 23 nəfər idmançı ilə qatılan Azərbaycanın 197 ölkə arasında 61-ci yeri tutması idmanımızın beynəlxalq Olimpiya Hərəkatında ilkin nailiyyəti idi. Atlanta Oyunlarında idmançılarımız ilk dəfə olaraq müstəqil dövlətimizin bayrağı altında çıxış etdilər. Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimində ilk dəfə Azərbaycanın adı səsləndi. Bu oyunlarda idmançılarımızın əldə edəcəkləri nailiyyətlər isə bu dəfə birbaşa Azərbaycanın adına yazıldı.

1997-ci il: Olimpiya Hərəkatında başlanan yeni mərhələ

Bu gün dünyada gedən qlobal inteqrasiya proseslərinin sürətləndirilməsindəki əhəmiyyəti, irqindən, dinindən asılı olmayaraq, müxtəlif millətlərin nümayəndələrini bir araya toplayaraq onların ədalətli oyun prinsipləri əsasında idman mübarizəsinə qoşulmasını təmin etməsi ilə seçilən Olimpiya Oyunları beynəlxalq həyatın ən möhtəşəm və mötəbər bir tədbiridir. Bu tədbirdən heç bir dövlət kənarda qalmamağa, Olimpiya Oyunlarında layiqincə təmsil olunmağa çalışır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Olimpiya Oyunlarında göstərilən nəticə yalnız dövlətin idman həyatının deyil, onun iqtisadi potensialının, ictimai, sosial-mədəni həyatının göstəricisidir. Olimpiya Oyunlarında qazanılan yüksək nəticələr beynəlxalq miqyasda ölkənin imicini qaldırmaqla yanaşı, onun imkanlarını nümayiş etdirir.

1992-1997-ci illər arasında Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin fəaliyyətində qeyd olunmalı işlər Avropa Yeniyetmələrinin Olimpiya Günlərində iştirakını, Bakıda Beynəlxalq Qaçış Günlərinin keçirilməsini əhatə edir. Bu dövr üçün qeyd olunmalı ən mühüm hadisə isə 1996-cı ildə Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi ilk dəfə Olimpiya Oyunlarına qatılmasıdır.

Bütün bunlara rəğmən Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin fəaliyyətinin birinci beşilliyində görülmüş işlər qənaətbəxş sayıla bilməzdi. Çünki MOK-un fəaliyyəti lazımi səviyyədə qurulmamışdı. Qeyd etdiyimiz kimi, 1994-cü ildə Gənclər və İdman Nazirliyi yaradılmışdı və dövlətin idman siyasəti bəlli idi. Həmin dövrdə Milli Olimpiya Komitəsi qarşısında dayanan ümdə vəzifələrin həyata keçirilməsi üçün özünü kənarda qoymamalı, aparıcı rol oynamalı idi. Təəssüf ki, MOK belə bir mövqe tuta bilmədi, ölkənin idman həyatına müsbət təsir edəcək işləri, demək olar ki, görmədi. İdmanın inkişafı ilə bağlı əsas yük dövlət strukturlarının üzərinə düşürdü. Qeyd olunduğu kimi, Atlanta Oyunlarına hazırlıq üzrə Təşkilat Komitəsi yaradıldı. Olimpiya Oyunlarına hazırlıq və respublikanın təmsil olunması istiqamətində işlərin həyata keçirilməsinə yalnız dövlət strukturları cəlb olundu. Bütövlükdə, MOK-un fəaliyyətinin ilk beşilliyi dövründə ölkəmizdə Olimpiya Hərəkatı öz axarına buraxılmışdı. İşlərin bu şəkildə getməsi isə ölkə rəhbərliyini, ölkə idman ictimaiyyətini təmin etmirdi. İşdə əsaslı dönüş yaratmaq tələb olunurdu. Dünyaya səs salmaq üçün Olimpiya Oyunlarında daha yüksək uğurlar qazanmaq gərək idi. Bu isə ölkədə Olimpiya Hərəkatının, idmanın sürətlə inkişaf etdirilməsini tələb edirdi.

Atlantada qazanılmış bir gümüş medal o dövrdə ölkəmiz üçün uğurlu nəticə olsa da, Azərbaycanı güclü idman ölkəsi kimi tanıtdırmağa yetərli deyildi. Elə Azərbaycan idmansevərləri və idmançıları da Olimpiya Oyunlarında təkcə iştirak etməklə qane olmaq istəmirdilər. Hamı başa düşürdü ki, Azərbaycanın beynəlxalq miqyasda tanınmasında MOK daha çox işlər görə bilər və görməlidir. Ona görə də Azərbaycanda idman və Olimpiya Hərəkatı sahəsində MOK-un fəaliyyətində əsaslı dönüş yaratmaq tələb olunurdu.

MOK-un 1997-ci ilin 31 iyulunda keçirilmiş növbəti Baş Məclisində bütün bu məsələlər ciddi müzakirə olundu. Məlum oldu ki, istedadlı idmançılarımız, məşqçi və mütəxəssislərimizin bir qismi ölkədən getmişdir, idmançıların məşq və yarışlarda iştirakı, onların sosial vəziyyəti acınacaqlı haldadır. O da məlum oldu ki, MOK-un nəinki beynəlxalq idman qurumları ilə, hətta ölkənin idman təşkilatları ilə əlaqələri yoxdur.

Belə bir vəziyyətlə barışmayan Baş Məclis MOK-un İcraiyyə Komitəsinin yeni tərkibini seçdi. Yekdil səsvermə nəticəsində Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin birinci vitse-prezidenti, Milli Məclisin deputatı İlham Əliyev MOK-un prezidenti seçildi.

Elə ilk günlər göstərdi ki, bu seçimdə MOK səhv etməyib. MOK-un və idmanımızın bu məsələdə daha çox qazandığı tezliklə aydın oldu. Gözlənildiyi kimi, yeni prezident fəaliyyətə coşğun enerji və işə bələdliklə, mövcud durumu maksimum düzgün qiymətləndirməklə, idmanımızı dirçəltməyin yol və vasitələrini dəqiq müəyyənləşdirib dərhal hərəkətə keçməyə başladı. İdmançılarla, idman mütəxəssisləri ilə ardıcıl, kollektiv və fərdi görüşüb, söhbətləşib, fikir mübadiləsi apardı. Həm də ilk görüşdəki çıxışındaca ortaya əməli plan və proqram qoydu.

Beləliklə, 1997-ci ildə cənab İlham Əliyevin MOK-un prezidenti seçilməsi ilə respublikamızda Olimpiya Hərəkatının və bütövlükdə idmanın inkişafında yeni mərhələnin əsası qoyuldu. İlk növbədə Azərbaycan Olimpiya Hərəkatının real vəziyyəti öyrənildi, mövcud problemlər aşkara çıxarıldı. İşə əngəl törədən amillər müəyyənləşdirildi və onları aradan qaldırmaq üçün təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsinə başlanıldı. Azərbaycanın Olimpiya Oyunlarında layiqincə təmsil olunmasını təmin etmək, beynəlxalq əlaqələrin qurulması və MOK-u beynəlxalq Olimpiya ailəsində nüfuzlu bir təşkilata çevirmək, idmanın bütün növlərini inkişaf etdirmək, idmançılar üçün təlim-məşq toplanışlarını təşkil etmək, onların sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq, idmançı uğurunu və əməyini qiymətləndirmək, ölkədə idmanın maddi-texniki bazasını inkişaf etdirmək, beynəlxalq yarışların keçirilməsinin Azərbaycana salınmasına nail olmaq, beynəlxalq və qitə Olimpiya Komitəsinin, digər beynəlxalq idman qurumlarının tədbirlərinə fəal qoşulmaq, idmanın kütləviliyini artırmaq, uşaq və yeniyetmələri idmana cəlb etmək kimi məsələlər MOK-un fəaliyyətinin əsas istiqamətləri oldu.

Beləliklə, cənab İlham Əliyevin MOK-un prezidenti seçilməsindən sonra ölkədə bədən tərbiyəsi və idman geniş vüsət aldı, respublikamız Beynəlxalq Olimpiya Hərəkatına qoşuldu, bu sahədə sistemli şəkildə qlobal işlər görüldü. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 1997-ci ildə "Bədən tərbiyəsi və idman haqqında qanun" qəbul etdi. Bu qanun idmanın inkişaf etdirilməsinin hüquqi əsaslarını müəyyənləşdirdi, dövlətin idman siyasətinin göstəricilərindən birinə çevrildi.

Ölkədə idmanın ardıcıl, daimi inkişafı bilavasitə uşaqların və yeniyetmələrin idmana cəlb olunmasından asılıdır. Bir qədər əvvəl deyildiyi kimi, bu məsələ hələ 1997-ci ildə MOK-un fəaliyyət istiqamətlərindən biri kimi müəyyən olundu. Lakin təkcə uşaqları idmana cəlb etmək, idmanı təbliğ etmək azdır. Əvvəlcə idmanla məşğul olmaq üçün lazımi şərait yaratmaq, həmin şəraitdən bəhrələnib idmana gəlmiş uşaqların və yeniyetmələrin yarışlarda özlərini sınamasını təmin etmək lazımdır. Məhz cənab İlham Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi altında bu məsələ 1997-ci ildə ön plana çəkildi. Respublikada yeniyetmələr və uşaqlar arasında idmanın inkişaf etdirilməsi üçün təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirildi. Yeniyetmələr arasında idmanın inkişafı və təbliği istiqamətində MOK-un irəli atdığı ilk addım iki ildən bir Yeniyetmələrin Respublika Oyunlarının təşkili və keçirilməsi oldusa, sonra bu işlər çoxplanlı şəkil aldı. Olimpiya ideyalarının ən böyük təbliğ aparatı olan bu yarışlar tezliklə yeni perspektivlərin üzə çıxmasında, ölkə idmanının kütləviliyinin təşkilində əhəmiyyətli rol oynadı. Azərbaycanın yeniyetmə idmançılarının müxtəlif beynəlxalq yarışlara göndərilməsi, onların Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin, Avropa Olimpiya Komitəsinin himayəsi altında keçirilən böyük idman tədbirlərində iştirakı təmin olundu. Eyni zamanda, Azərbaycanda yeniyetmələr arasında qitə və dünya miqyaslı yarışların təşkili və keçirilməsi sahəsində işlər həyata keçirildi.

XXVII Yay Olimpiya Oyunları: Sidney debütü uğurlu oldu

Cənab İlham Əliyev MOK-un prezidenti seçildiyi ilk dövrlərdə qarşıda duran vəzifələr barədə sonralar deyirdi: "Qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsinin çətinliyini başa düşürdük. Ancaq real inkişafa nail olmaq üçün bu istiqamətlərdən hər biri üzrə ardıcıl iş görülməsi, nəticələr əldə olunması vacib idi. Əlbəttə, bəzi istiqamətlərdə fəaliyyət vaxt, zaman tələb edirdi. Bəzi sahələrdə isə işə dərhal başlamaq lazım gəlirdi".

Bəli, uğurları birdən-birə qazanmaq olmur. Lakin qətiyyət və iradə olan yerdə qarşıda duran məqsədlərə daha tez çatmaq olar. Azərbaycan idmançılarının Sidney zəfəri bunu əyani təsdiq etdi. Cənab İlham Əliyevin MOK-un prezidenti seçilməsindən cəmi üç il sonra 2000-ci ildə Azərbaycan idmançıları Sidneydə keçirilən Yay Olimpiya Oyunlarında çıxış etdilər və çox möhtəşəm, tarixi zəfərə imza atdılar. Beləliklə, cənab İlham Əliyevin MOK rəhbəri kimi fəaliyyəti 2000-ci ildə - Sidney Yay Olimpiya Oyunlarında öz parlaq əksini tapdı.

Sidneyə hazırlıq konsepsiyası 1997-ci ilin dekabrında təsdiq olunmuşdu. 1998-ci ilin yanvarından idmançıların sosial problemləri ilə bağlı bir sıra məsələlər həll edildi, federasiyaların işində səliqə-sahman yaradıldı. İdmançıların təlim-məşq prosesi təşkil edildi, onların yarışlarda iştirakı təmin olundu. Həmin ilin sonunda ilk Olimpiya lisenziyası qazanıldı. 1999-cu ildə lisenziyaların sayı artdı. Olimpiya oyunları ərəfəsində 31-ə çatdı.

MOK-un idmançılarımız üçün təşkil etdiyi son təlim-məşq toplantıları 2000-ci il avqustun birinci yarısında başa çatdı. Avqustun ikinci yarısında idmançıların Avstraliyaya yola salınması mərasimləri, tədbirləri bir-birini əvəz etdi. Bu tədbirlərdən ən yadda qalanı Zuğulbadakı Beynəlxalq Turizm Mərkəzində avqustun 25-də ulu öndər Heydər Əliyevin iştirakı ilə keçirilən yolasalma mərasimi oldu. Mərasimdə MOK prezidenti İlham Əliyev komitənin son illərdə gördüyü işlər, Sidney Oyunlarına hazırlıq barədə dövlət başçısına hesabat verdi. Olimpiya komandasının cüdo üzrə baş məşqçisi Ağayar Axundzadə və kapitanı Namiq Abdullayev isə ölkənin idman şərəfini ləyaqətlə qoruyacaqlarına, Sidneydən medallarla qayıdacaqlarına söz verdilər.

Beləliklə, Sidneydə keçirilən XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan müstəqil dövlət kimi ikinci dəfə iştirak etdi. Ölkəmiz bu dəfə idmanın doqquz növündə 31 idmançı ilə təmsil olundu. Azərbaycan komandasına ilk medalı qadınlar arasında stend atıcılığı yarışlarında iştirak edən Zemfira Meftəhəddinova gətirdi. Onun çıxış etdiyi idman növü ilk dəfə olaraq Olimpiya Oyunlarının proqramına daxil edilmişdi. Zemfira Meftəhəddinova bu idman növündə iki Olimpiya rekordu müəyyən etdi. O, ən yaxın rəqibini üç xal geridə buraxaraq Olimpiya çempionu oldu.

Komandamıza ikinci qızıl medalı Atlanta Oyunlarının gümüş mükafatçısı, güləşçi Namiq Abdullayev gətirdi. Qrup yarışlarını uğurla başa vuran Namiq yarımfinal və final görüşlərini də yüksək səviyyədə keçirdi. Finalda ABŞ idmançısı Samuel Hensonun üzərində inamlı qələbə qazanan Namiq Abdullayev Olimpiya çempionu adını aldı.

Azərbaycan boksunun salnaməsinə də ilk Olimpiya medalı yazıldı. Bu medalı ölkəmizə 19 yaşlı gənc boksçu Vüqar Ələkbərov gətirdi. Yarımfinalda planetin ən güclü boksçusuna inadla müqavimət göstərməsinə baxmayaraq, uduzan atletimiz Sidney Oyunlarının bürünc mükafatçısı oldu.

Azərbaycan idmançıları cüdo, üzgüçülük, atıcılıq, boks, yüngül atletika, ağırlıqqaldırma, suyatullanma və güləş yarışlarının iştirakçısı oldular. Beləliklə, iki qızıl və bir bürünc medalına sahib çıxan Azərbaycan medal almış 80 ölkə arasında 34-cü yeri, Avropa ölkələri arasında isə 23-cü yeri tutdu. Sidney zəfəri ölkəmizdə cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə yeni mərhələyə qədəm qoyan Olimpiya Hərəkatının və bütövlükdə Azərbaycan idmanının inkişaf etməkdə olduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev Sidneydən qayıtmış Azərbaycan nümayəndə heyətini qəbul etdi. Bu gün təsadüfən seçilməmişdi. Həmin gün Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpa olunmasının doqquzuncu ildönümü tamam olurdu. Prezident Sarayında keçirilmiş təntənəli görüşdə Olimpiya mükafatçıları və onların məşqçiləri təltif olundular. Bütün olimpiyaçılar prezidentin mükafatlarını aldılar.

Bu tədbirdən bir neçə gün sonra - oktyabrın 29-da MOK Sidney Olimpiya Oyunlarının yekunlarına həsr olunmuş Olimpiya balı keçirdi. MOK-un olimpiyaçılara mükafatlarının təqdim olunduğu bu tədbirdə cənab İlham Əliyevin söylədiyi "Mən Sidneydə yaşadığım bu qələbəni, xoşbəxt anları bir daha yaşamaq istəyirəm. Hesab edirəm ki, siz də bunu istəyirsiniz. Mən əminəm ki, belə də olacaq. 2004-cü ildə Afina Olimpiadasında da Azərbaycan böyük uğurlar əldə edəcəkdir" fikri Sidney Olimpiya dövrünün məntiqi yekunu ilə yanaşı, qarşıdakı hədəfin nədən ibarət olduğunu ortaya qoydu.

Afina və Pekin: uğurlar davamlıdır

XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarına hazırlıq marafonuna 2001-ci il martın 24-də Milli Olimpiya Komitəsinin üçüncü Baş Assambleyasında start verildi. İkinci dəfə təşkilata prezident seçilən İlham Əliyev "Afina Olimpiadasına cəmi 3 il qalıb" deməklə Oyunlara hazırlıq vəzifəsini konkretləşdirdi.

Afinaya aparan birbaşa yol Milli Olimpiya Komitəsinin Gənclər və İdman Nazirliyi ilə birgə işlənmiş planları əsasında başladı. Hazırlıq prosesində Olimpiya ümidlərinə diqqətin daha da artırılması, imkanların optimal həddinin müəyyənləşdirilib müvafiq qərarların verilməsi, idmançıların maddi təminatının yüksəldilməsi, beynəlxalq yarışlarda iştirak və təlim-məşq toplantılarının təşkili yenidən operativ tədbirlər sırasında idi. Bu məqsədlə yaradılmış xüsusi qərargah məsələlərin korporativ həllində mühüm işlər gördü.

2001-ci il mayın 7-də Afina Oyunlarına ilk lisenziya qazanıldı. Ötən Olimpiadaya yalnız xüsusi dəvətlə gedən, lakin Sidneydə fəxri kürsünün ən yüksək pilləsinə qalxmaqla dünya stend atıcılığının liderlərindən olduğunu sübuta yetirən Zemfira Meftəhəddinova dünya çempionatında qalib gələrək planetdə bu hüququ ilk əldə edənlərdən oldu.

Afina Olimpiadasına məqsədyönlü hazırlıq 2003-cü il iyulun 5-dən həlledici fazasına qədəm qoydu. Ulu öndər Heydər Əliyevin "XXVIII Yay Olimpiya Hərəkatı Oyunlarına hazırlıq haqqında" imzaladığı sərəncam işlərin konkretləşməsinə və daha da dərinləşməsinə yol açdı.

XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarına Azərbaycan 38 idmançı ilə qatıldı. Bu, 4 il əvvəllə müqayisədə 7 lisenziya çox demək idi. 36 vəsiqə mübarizələrdə əldə edildi. Yalnız iki idmançımız Afinaya xüsusi dəvətlə yollandı. Sidneylə müqayisədə komandamızın bu dəfə yarışacağı proqramların sayı iki növ artaraq 12-yə çatdı. Heyətə stend və güllə atıcılığı, bədii gimnastika, taekvando, qılıncoynatmanın sablya növü, sərbəst və yunan-Roma güləşi, boks, cüdo, ağırlıqqaldırma, üzgüçülük, atletika nümayəndələri daxil idi.

Avqustun 4-də olimpiyaçılarımızın yolasalma mərasimi yenə Zuğulbadakı "Gənclik" Beynəlxalq Turizm Mərkəzində keçirildi. Ölkə başçısı kimi ilk dəfə yolasalma mərasimində çıxış edən İlham Əliyev idmanımızın tarixinə qısa nəzər salıb görülən işlərdən söz açdı, onların mahiyyətindən və məqsədindən danışdı. İdman qurumlarının bir-biri ilə ziddiyyətlərdə olduğu ölkələrdən fərqli, Azərbaycanda bütün strukturlar - Olimpiya Komitəsi, nazirlik və federasiyaların vahid ailə kimi fəaliyyət göstərməsini uğurlarımızın əsas səbəblərindən hesab etdiyini bildirdi. Prezident İlham Əliyev gələcək uğurlarla bağlı fikirlərini də bəyan etdi: "Azərbaycan həqiqi mənada idman dövlətinə, ölkəsinə çevrilmişdir. Azərbaycanda yeni gənc nəsil yetişmişdir. Biz yeniyetmələrin hazırlığına böyük diqqət göstəririk. Əgər yeniyetmə idmanı olmasa, ümumiyyətlə, ölkədə idman inkişaf edə bilməz".

Azərbaycan olimpiyaçıları Afinadan 1-i qızıl, 4-ü bürünc olmaqla 5 medalla döndülər və bu, ölkəmizin idman sərhədlərinin genişlənməsində, yeni perspektivlərin açılmasında tam fərqli cəhət oldu. Komandamız 202 ölkə arasında medalların sayına görə 37-ci, əyar göstəricisinə görə 50-ci oldu. Sentyabrın 4-də, olimpiyaçılarımızın Yunanıstana yolasalma mərasimindən düz bir ay sonra Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarının iştirakçılarını qəbul etdi. Əldə olunan nailiyyətlərin qiyməti kimi, Olimpiya çempionu Fərid Mansurov, onun məşqçisi Əliqulu Həsənoğlu və yunan-Roma güləşi üzrə yığma komandanın baş məşqçisi Elçin Cəfərov "Şöhrət" ordeni ilə təltif edildilər. Bürünc mükafatçılar Ağası Məmmədov və məşqçi Vaqif Kazımov, Fuad Aslanov və boks komandamızın baş məşqçisi Məmməd Eyvazov, Zemfira Meftəhəddinova və məşqçisi Hafiz Cəfərov, İradə Aşumova və məşqçisi Vladimir Lunyov "Tərəqqi" medalına layiq görüldülər.

İdmançılarımız Pekində keçirilən XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında parlaq zəfər qazanmaqla Azərbaycanın Olimpiya Hərəkatının geniş vüsət aldığı idman ölkəsinə çevrildiyini nümayiş etdirdilər. Pekin Olimpiya Oyunlarına hazırlıq Azərbaycan Prezidentinin 24 iyun 2006-cı il tarixli "XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına hazırlıq haqqında" sərəncamı ilə başladı. Azərbaycanın bu dəfə 10 idman növü üzrə 44 idmançı ilə təmsil olunması da ölkəmizdə idmanın inkişafından xəbər verirdi. Azərbaycan idmançıları Pekindən 7 medalla qayıtdılar. Bu mənada Pekin Olimpiya Oyunları hələlik Azərbaycan idmançılarının daha çox Olimpiya medalı qazandıqları yarış kimi tarixə düşdü. Elnur Məmmədli cüdo üzrə I yeri, Rövşən Bayramov və Vitali Rəhimov II yeri tutdular. Bürünc medalları isə cüdo üzrə Mövlud Mirəliyev, sərbəst güləş üzrə Xetaq Qazyumov, boks üzrə Şahin İmranov və sərbəst güləş üzrə Mariya Stadnik qazandılar.

XXIX Pekin Olimpiya Oyunlarında qazanılan 1 qızıl, 2 gümüş və 4 bürünc medal Azərbaycan Respublikasında Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Olimpiya Hərəkatının ildən-ilə geniş vüsət aldığını sübut etdi. İdmançılarımız əldə etdikləri 7 medalla ilk 30 komanda sırasına düşə bildilər. Bu, olduqca yaxşı bir göstərici idi. Göstərdikləri yüksək nailiyyətlərə, eyni zamanda Azərbaycan idmanının inkişafındakı xidmətlərinə görə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə Elnur Məmmədli "Şöhrət" ordeni ilə, Rövşən Bayramov, Şahin İmranov, Xetaq Qazyumov, Mövlud Mirəliyev, Vitali Rəhimov və Mariya Stadnik "Tərəqqi" medalı ilə təltif olundular.

Maddi-texniki baza möhkəmlənir: Bakıdan regionlara doğru

1997-ci ildə İlham Əliyevin Milli Olimpiya Komitəsinə prezident seçilməsindən sonra bu qurumun fəaliyyətindəki canlanma təkcə olimpizmin təbliği, idmançılarımızın Olimpiadalarda iştirakını təmin etməklə bitmədi, həm də maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi sahəsini əhatə etməyə başladı. Ölkədə idmanın sürətli inkişafı və onun gələcək imkanlarını genişləndirmək məqsədilə mövcud maddi-texniki bazanın vəziyyətində dönüşün əsası qoyuldu. Qeyd edək ki, 1997-ci ildə MOK-un özünəməxsus heç bir idman qurğusu yox idi. Həmin il komitə başqa təşkilata aid binanın bir neçə otağında yerləşmişdi. Azərbaycanda keçmiş SSRİ dövründən qalan, dövlət idman strukturlarına və həmkarlar ittifaqlarına mənsub idman qurğularının bir qisminin istismar müddəti bitmiş, digər qismi isə 90-cı illərin əvvəllərində ya köhnəlib yararsız vəziyyətə düşmüş, ya da keçid dövründə ölkədə hökm sürən özbaşınalıq, qeyri-sabitlik, baxımsızlıq, dağıdıcılıq siyasəti nəticəsində bərbad hala düşmüşdü. İdman zalları və meydançalarının böyük bir hissəsi öz təyinatı üzrə istifadə olunmurdu. İdman avadanlıqlarının əksəriyyəti köhnəlmiş və dağıdılmışdı. Mövcud idman zallarının təyinatı üzrə işlədilməsi, onların bərpası, idman avadanlıqlarının yeniləri ilə əvəz edilməsi zərurəti kəskin hiss olunurdu.

MOK ölkə idmanının maddi-texniki bazasının yaradılması və inkişafı üçün iki vacib istiqamətdə iş görmüşdür. Bunlardan birincisi MOK-un maddi-texniki bazasını yaratmaq, ikincisi isə mövcud idman qurğularını yenidən qurmaq, onların bərpasını və avadanlıqla təchizatını təmin etmək olmuşdur.

MOK 1999-cu ildən öz obyektlərinin tikintisinə başlamış və artıq 2000-ci ilin oktyabrında Bakıda ilk Olimpiya kompleksinin açılış mərasimi olmuşdur. Bununla da ölkədə Olimpiya Hərəkatının keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyması prosesi başa çatmışdır. Kompleksin açılışında iştirak edən Avropa Olimpiya Komitəsinin o vaxtki prezidenti Jak Roqq çıxışında demişdir: "Sidneydə keçirilən Olimpiya oyunlarında Azərbaycanın əldə etdiyi qələbələrin sizin ölkəniz üçün çox böyük əhəmiyyəti var. Bu, ölkənizdə idmanın daha da inkişaf etməsi üçün, bir növ, stimul rolunu oynayacaqdır. İdman millətə öz hüququnu, milli mənliyini dərk etməkdə yardımçı olur. Bu baxımdan, idmana qoyulan vəsait həmişə özünü doğruldur".

2001-ci il mart ayının 26-da Milli Olimpiya Komitəsinin inzibati binası istifadəyə verilmişdir. 2001-ci ilin dekabrında isə Bakının Maştağa qəsəbəsində MOK-un tikdirdiyi daha bir Olimpiya İdman Mərkəzi öz qapılarını idmansevərlərin üzünə açmışdır. Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti İlham Əliyev Maştağa Olimpiya İdman Mərkəzinin açılış mərasimində çıxış edərək demişdir: "Keçən il Bakıda Olimpiya idman kompleksi tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda Naxçıvanda, Gəncədə, Bərdədə, Şəkidə idman komplekslərinin tikintisi gedir. Lənkəranda idman kompleksinin tikilməsi haqqında qərar verilmişdir. Nəhayət, burada, Maştağa qəsəbəsində biz çox gözəl idman kompleksinin açılışına toplaşmışıq. Deyə bilərəm ki, bu idman kompleksinin tikilməsinin təşəbbüskarı da məhz cənab Prezident olmuşdur. Bir neçə ay bundan əvvəl Maştağa qəsəbəsinin nümayəndələri cənab Prezidentə müraciət etmişdilər ki, burada yeni idman kompleksinin tikilməsinə kömək göstərsin. O da bizə tapşırıq vermişdi ki, biz bunu icra edək. Biz də bunu etmişik və bu gün burada gözəl idman bayramını bir yerdə keçiririk".

Paytaxtdan başlayan bu quruculuq tədricən bölgələrə doğru istiqamətləndi. Xüsusilə qeyd etməliyik ki, bölgələrdə Olimpiya idman komplekslərinin tikilib istismara verilməsi çox önəmli rol oynayır. Birincisi, həmin bölgələrin sosial-iqtisadi inkişafı üçün, ikincisi, Azərbaycanda idman hərəkatının tərəqqisi üçün. Bütövlükdə 2000-ci ildən indiyədək ölkədə 34 Olimpiya idman kompleksi və bir sıra ixtisaslaşmış idman qurğuları tikilib istifadəyə verilmiş, mövcud idman obyektləri yenidən qurulmuşdur. İndi demək olar ki, respublikamızın bütün bölgələrində Olimpiya kompleksləri fəaliyyət göstərir. Azərbaycanın ucqar rayonlarında belə müxtəlif idman növləri ilə məşğul olmaq üçün mövcud şərait var. Bütün bunlar Azərbaycanda Olimpiya Hərəkatının inkişafına təkan verir. Bu gün Azərbaycanda təkcə beynəlxalq idman yarışları deyil, həmçinin idmanla bağlı böyük tədbirlər də ölkəmizə həvalə edilir.

Olimpiya komplekslərinin mövcudluğu Olimpiya Hərəkatının inkişafına töhfə verən amillərdən biridir. Göründüyü kimi, MOK Azərbaycanda idmanın, Olimpiya Hərəkatının, sözün əsl mənasında, möhtəşəm inzibati-idman mərkəzini yaratmış, idmanın maddi-texniki bazasının genişləndirilməsi və müasirləşdirilməsi istiqamətində böyük uğurlar əldə etmişdir.

İdman sahəsində gerçəkləşdirilən dövlət siyasəti, Olimpiya ideallarının təbliği, idmanın maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, tikilmiş müasir Olimpiya kompleksləri və digər tədbirlər nəticəsində ölkəmiz mötəbər beynəlxalq idman yarışlarının keçirildiyi məkana, dünyanın idman mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. Hazırda Azərbaycan təkcə müəyyən kateqoriyalı beynəlxalq yarışların deyil, eyni zamanda qitə və dünya çempionatlarının keçirildiyi dövlətdir. Beynəlxalq yarışların regionlarda təşkili sahəsində də böyük nailiyyətlər qazanılmışdır. Bakı şəhərində bədii gimnastika, güləş və boks üzrə dünya çempionatlarının, habelə bu il futbol üzrə 17 yaşlı qızlar arasında dünya çempionatının keçirilməsi, paytaxtımızın Olimpiya Oyunlarına ev sahibliyi üçün namizədliyinin irəli sürülməsi bunu bir daha təsdiq edir.

Onu da demək yerinə düşər ki, Azərbaycanda keçirilən Avropa, dünya çempionatları silsilə xarakter daşıyır. Belə ki, hər il müxtəlif beynəlxalq yarışlar, bədii gimnastika, taekvando, güləş, boks, karate və s. bu kimi Olimpiya növlərinə daxil olan idman yarışlarının məhz Azərbaycanda keçirilməsi bir daha dinamik inkişaf etməkdə olan dövlət olaraq, hər bir sahədə olduğu kimi, idmanda da ölkəmizə böyük imic qazandırmışdır.

Azərbaycanda Paralimpiya Hərəkatı

Azərbaycanda Paralimpiya Hərəkatının yaranma tarixi ümummilli lider Heydər Əliyevin yenidən ölkəmizin rəhbərliyinə qayıdışından sonra yaranmış ictimai-siyasi sabitlik dövrünə təsadüf edir. 1996-cı ilin fevral ayının 9-u ölkəmizin idman salnaməsinə Azərbaycan Milli Paralimpiya Komitəsinin yaranma tarixi kimi daxil olub və o tarixdən bugünə kimi Milli Paralimpiya Komitəsi uğurla fəaliyyət göstərir. Ümummilli lider cənab Heydər Əliyev ilk dəfə X Yay Paralimpiya Oyunlarına yola düşən milli paralimpiyaçılarla görüşmüş və komandamıza uğurlar arzulamışdır.

2000-ci il XI Yay Paralimpiya Oyunları ərəfəsində ümummilli lider Heydər Əliyevin idmançılarımızın təlim-məşq bazasında Paralimpiya oyunlarına yollanma mərasimində iştirak etməsi və MOK-un prezidenti İlham Əliyevin idmançılarımızla görüşməsi, onları yarışqabağı ruhlandırmaya bilməzdi. Ona görə də XI Yay Paralimpiya Oyunları Azərbaycan idmançıları üçün uğurla başa çatdı. Bakıya qayıtdıqdan sonra Heydər Əliyevin idmançılarımızı qəbul etməsi, fərqlənmiş idmançılara və onların məşqçilərinə müxtəlif mükafatları şəxsən təqdim etməsi Azərbaycan Paralimpiya Hərəkatına əlavə stimul vermişdi. Məhz həmin ərəfədə Heydər Əliyev paralimpiyaçı idmançılar üçün yeni dünya standartlarına uyğun təlim-məşq bazasının tikilməsinə sərəncam vermişdir.

2004-cü il XII Yay Paralimpiya Oyunları ərəfəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin idmanın inkişafına dair verdiyi sərəncamlar və yeni Olimpiya bazaları, meydanlar və idman qurğularının tikintisi, paralimpiyaçı idmançılara göstərilən qayğıda da özünü əks etdirdi. Bunun nəticəsi olaraq 2008-ci il XIII Yay Paralimpiya Oyunlarında komandamız uğurlu çıxışı ilə hər birimizi sevindirdi. İdmançılarımız ölkəyə 10 medalla qayıdı. XIII Yay Paralimpiya Oyunlarında fərqlənmiş paralimpiyaçılar və onların məşqçilərinə verilən mükafat və qiymətli hədiyyələr ölkəmizdə əlil idmanına dövlət qayğısının bariz təzahürüdür.

Bir məsələni də qeyd edək ki, 2008-ci ildə paralimpiyaçılarımız Pekinə xüsusilə yüksək ovqatla yollanmışdılar. Çünki onların yolasalma mərasiminin keçirildiyi avqustun 28-də həm də Paralimpiya İdman Kompleksinin açılışı olmuşdu. Hazırda kompleksdə 1000 nəfərə yaxın müxtəlif qüsurlu əlil idmançılar və həvəskarlar idmanın müxtəlif növləri ilə məşğul olurlar.

Müstəqillik illərində Azərbaycan idmanının tarixində şanlı səhifələr çoxdur. Müstəqilliyimizi bərpa etdiyimiz vaxtdan bugünə qədər Azərbaycan idmançılarının müxtəlif səviyyəli beynəlxalq yarışlarda beş mindən artıq medala layiq görülməsi bunun əyani sübutudur. Son 15 ildə isə Azərbaycan demək olar ki, Olimpiya ölkəsinə çevrilmişdir. Bu illərdə Olimpiya və Paralimpiya hərəkatı böyük inkişaf yolu keçib. Müstəqilliyimizi bərpa etdiyimiz vaxtdan bugünə qədər Azərbaycan idmançılarının müxtəlif səviyyəli beynəlxalq yarışlarda beş mindən artıq medala layiq görülməsi bunun əyani sübutudur, Olimpiya və Paralimpiya oyunlarının hər birində qazanılan 16 medal isə böyük tarixi nailiyyətdir. Bu mənada ötən 15 ilin statistikası göstərir ki, qısa müddətdə idmançılarımız Olimpiya oyunlarında Azərbaycanın idman şərəfini ləyaqətlə qorumuş, onun şan-şöhrətini artırmışdır. Eyni zamanda, MOK beynəlxalq miqyasda böyük nüfuz qazana bilmiş, fəaliyyəti və əldə etdiyi nailiyyətlərlə seçilmişdir. Bu, əlbəttə, Azərbaycanda gedən proseslərin məntiqi nəticələri kimi dəyərləndirilməlidir. Şübhə yoxdur ki, bütün sahələrdə olduğu kimi, idman və Olimpiya Hərəkatı sahəsində də Prezident İlham Əliyevin diqqəti və qayğısı respublikamıza bundan sonra da yeni-yeni uğurlar gətirəcək.

Artıq bir neçə gündür XXX London Yay Olimpiya Oyunları start götürüb. London Olimpiadasının daha gərgin mübarizə şəraitində keçəcəyi gözlənilir. Azərbaycan idmançıları Sidney, Afina və Pekində əldə edilmiş nəticələri təkrar etmək, tutduqları mövqeyi qoruyub saxlamaq və yaxşılaşdırmaq uğrunda mübarizə aparmalıdırlar. Müxtəlif irimiqyaslı yarışlarda idmançılarımızın son dövrlərdəki qələbələri və yeni gənc idmançılar nəslinin aşkar olunan potensial imkanları Azərbaycan Olimpiya komandasının Londonda da yüksək nəticələr göstərərək əvvəlki mövqelərini daha da yaxşılaşdıracağına inam yaradır.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan.- 2012.- 31 iyul.- S. 4-5.