Heydər Əliyev qaçqın və məcburi köçkünlərin böyük himayədarı və dayağı idi

Azərbaycanın özü qədər əbədi

Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 89-cu ildönümü ilə əlaqədar olaraq Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin və "Azərbaycan" qəzetinin birgə təşkilatçılığı ilə "Heydər Əliyev və müasir Azərbaycan: qaçqın və məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli daim dövlətin diqqət mərkəzindədir" mövzusunda "dəyirmi masa" keçirildi. Tədbirdə həmçinin ideya müəllifi Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev olan və "Azərbaycan" qəzetinin redaksiyası tərəfindən hazırlanan "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" ikicildliyi müzakirə olundu.

Milli Məclisin deputatlarının, Azərbaycanın işğal altında olan rayonlarının icra hakimiyyəti başçılarının, qaçqın və məcburi köçkünlərin nümayəndələrinin iştirak etdiyi tədbirdə əvvəlcə ulu öndər Heydər Əliyevin qaçqın və məcburi köçkünlərə qayğısından bəhs edən filmə baxıldı.

Tədbir iştirakçılarını salamlayan Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Əli HƏSƏNOV bildirdi ki, bu gün yüksəliş və dinamik inkişaf dövrünü yaşayan Azərbaycanda əldə edilən uğurların təməli 1993-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin xalqımızın təkidli tələbi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə qayıdışı ilə qoyulub:

- Xalqımız o dövrdə təlatümlü günlərdən, dövlətimiz isə məhv olmaq təhlükəsindən məhz Heydər Əliyevin sayəsində xilas ola bildi. Azərbaycanı fəlakətlərdən qurtaran, ictimai-siyasi sabitliyi bərqərar edən ulu öndər siyasi, iqtisadi, sosial islahatların təməlini qoydu, onları məharətlə həyata keçirməyə başladı. Əgər Heydər Əliyev 1970-ci illərdə Azərbaycanı SSRİ miqyasında öncül respublikalardan birinə çevirməyə nail olmuşdursa, XX əsrin sonu, XXI əsrin əvvəlində ölkəmizi bütün dünyada tanıtdırdı. Onun gördüyü genişmiqyaslı, nəhəng işlərlə böyük nailiyyətlərin etibarlı təməli qoyuldu.

Bu da faktdır ki, müstəqilliyin bərpasının ilk illərindən Azərbaycan erməni separatizmi ilə üz-üzə gəldi. Öz havadarlarına arxalanan Ermənistan etnik təmizləmə, Azərbaycana qarşı hərbi təcavüz kimi məkrli planlarını həyata keçirməyə başladı. Nəticədə bir milyon nəfərə yaxın soydaşımız ata-baba torpağından didərgin salındı, ərazilərimizin 20 faizi işğal olundu. Ona görə ilk günlərdən gənc dövlətimizin qarşısında duran ən başlıca vəzifələrdən biri də məhz qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həlli olmuşdur. Lakin qaçqın və məcburi köçkünlərə sistemli, məqsədyönlü dövlət qayğısı məhz ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən həyata keçirilməyə başlandı. Bütün mənalı həyatını ölkəmizin tərəqqisinə, insanların rifahının yaxşılaşdırılmasına həsr edən Heydər Əliyevin bu problemi ölkənin bir nömrəli problemi adlandırması da təsadüfi deyildi. Onun ən böyük arzusu 1988-1993-cü illərdə Ermənistan silahlı qüvvələrinin hərbi təcavüzü nəticəsində işğal olunmuş torpaqlarımızın azad edilməsi idi. O bunun üçün var qüvvəsi ilə çalışırdı.

Ölkədə iqtisadi problemlərin mövcudluğuna baxmayaraq, ulu öndər yaranan hər bir cüzi iqtisadi imkanı, ilk növbədə, qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həllinə yönəltmiş, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin siyasi yolla həlli üçün bütün imkanları səfərbər etmişdi. Məhz onun uğurlu xarici siyasəti sayəsində beynəlxalq ictimaiyyətdə bu problemə olan münasibət Azərbaycan həqiqətlərinə uyğun olaraq dəyişdiyindən münaqişənin əsl mahiyyəti düzgün dərk edilməyə başlandı və tədricən Azərbaycan problemlə əlaqədar öz mövqeyini möhkəmlətdi. Heydər Əliyev Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar Ermənistan prezidenti ilə 25, ATƏT rəhbərliyi, Minsk qrupunun təmsilçiləri ilə 200-dən və 80 ölkənin dövlət başçıları ilə 500-dən çox görüş keçirmiş, 12 dəfə qaçqın və məcburi köçkünlərlə görüşmüşdü.

Ölkəmizdə mövcud olan və məcburi köçkünlərin olduqca ağır vəziyyətdə yaşadıqları çadır düşərgələrinin ləğvi ideyası Heydər Əliyevə məxsus idi. Ulu öndər tərəfindən yaradılmış Dövlət Neft Fondunda toplanan ilk vəsait də məhz onun müvafiq fərman və sərəncamları ilə qaçqın və məcburi köçkünlərin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılmasına, çadır düşərgələrinin ləğvinə yönəldilmişdi. Dövlət Neft Fondundan ilkin olaraq ayrılmış 72 milyon manat vəsait hesabına çox qısa bir müddətdə Biləsuvar rayonu ərazisindəki 5 çadır düşərgəsi 2003-cü ilin iyun ayında ləğv edildi. Qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həllinə yönəldilən vəsaitin həcmi 1993-2003-cü illər arasında 90 dəfə, yemək xərcləri üçün müavinət 60 dəfə, kommunal xidmət xərcləri 120 dəfə artırıldı.

Bu məsələ ilə bağlı ötən 8 ilin statistikası göstərir ki, Prezident İlham Əliyev ulu öndərin yolunu layiqincə davam etdirir. Cənab İlham Əliyev 2003-cü il oktyabrın 1-də prezident seçkiləri ərəfəsində ilk görüşünü Biləsuvar rayonu ərazisində məcburi köçkünlər üçün salınmış yeni qəsəbələrdə keçirərkən bir dənə də olsun çadır düşərgəsinin qalmayacağını bəyan etmişdi. Azərbaycanda mövcud olmuş 12 çadır düşərgəsinin 2001-ci ildən başlayan ləğvi prosesi 2007-ci ilin sonunda başa çatdırılıb və beləliklə, cənab İlham Əliyevin vədi vaxtından bir il tez yerinə yetirilib.

Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib ki, Azərbaycanın əsas problemi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən torpaqlarımızın işğalı, bir milyonadək qaçqın və məcburi köçkünün olmasıdır. Bu səbəbdən məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı ardıcıl, məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsi daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Dövlət başçısının 2004-cü il 1 iyul tarixli 298 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı"nda və həmin proqrama edilmiş Əlavələrdə nəzərdə tutulan tədbirlər vaxtlı-vaxtında icra edilir. 2012-ci ildə məcburi köçkünlərin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılmasına Dövlət Neft Fondundan ayrılan vəsaitin həcminin əvvəlki illə müqayisədə 3 dəfə artırılması, məcburi köçkünlər üçün salınan yeni qəsəbə və məhəllələrin açılış mərasimlərində cənab Prezidentin şəxsən iştirakı onun bu sahəyə diqqət və qayğısının əyani ifadəsidir.

Bütövlükdə son 7 il ərzində Azərbaycan Prezidentinin Ehtiyat Fondundan, Dövlət Neft Fondundan və digər mənbələrdən ayrılan vəsait hesabına 71 qəsəbə və çoxmərtəbəli binalardan ibarət məhəllə və fərdi evlər inşa edilib.

Bu gün bizim üçün ən vacib məsələlərdən biri də Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tarixi kökləri haqqında əsl həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. Bu baxımdan, Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin ideya rəhbərliyi ilə "Azərbaycan" qəzetinin redaksiyası tərəfindən hazırlanan və bugünkü "dəyirmi masa"da müzakirəsini keçirdiyimiz "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" adlı ikicildlik ermənilərin XIX əsrdən başlayaraq ən yeni tariximizə qədər xalqımıza qarşı həyata keçirdikləri işğalçılıq siyasəti, soyqırımı cinayətləri ilə bağlı dolğun təəssürat yaradan müfəssəl vasitədir.

Tarixi şərait səbəbindən ötən iki əsr ərzində baş vermiş hadisələrə, ermənilərin öz havadarlarına arxalanaraq xalqımızın başına gətirdikləri faciələrə obyektiv qiymət verilməyib. Yalnız Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ermənilərin işğalçılıq və soyqırımı cinayətlərini araşdırmaq, əsl həqiqətləri dünyaya yaymaq mümkün olmuşdur. Xüsusilə qeyd etməliyik ki, 1998-ci il martın 26-da Heydər Əliyevin imzaladığı "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərman erməni cinayətlərinə verilən hüquqi-siyasi qiymət olmaqla yanaşı, soydaşlarımızın məruz qaldıqları müsibətlərin araşdırılması və dünyda tanıdılması baxımından mühüm ideoloji konsepsiyadır. Azərbaycan torpaqlarında ermənilərin törətdiyi vandalizm aktları ümummilli lider Heydər Əliyevin əbədiyaşar xatirəsinə ithaf edilmiş "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" kitabında bu konsepsiyaya söykənərək faktların dili ilə diqqətə çatdırılır. Belə bir kitabın ərsəyə gətirilməsi erməni vəhşiliyini və xalqımızın üzləşdiyi ədalətsizlikləri dünyada tanıtmaq istiqamətində aparılan təbliğat işinə mühüm dəstəkdir.

Qarşıdan Şuşanın ermənilər tərəfindən işğalının 20-ci ildönümü gəlir. Şuşasız Qarabağ, Qarabağsız isə Azərbaycan yoxdur! Azərbaycan özünün bütün imkanlarından istifadə edərək gec-tez işğal altında olan ərazilərini azad edəcək. Quldur Ermənistan hakimiyyəti də bilməli və dərk etməlidir ki, Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxlamaq onlara baha başa gələcək!

Daha sonra çıxış edən "Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru, Milli Məclisin deputatı Bəxtiyar SADIQOV dedi ki, zaman keçdikcə biz ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi kursunun əvəzedilməzliyinin daim şahidi oluruq. Azərbaycan xalqının rifahı naminə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlərin nəticələri göz qabağındadır:

- Ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi siyasi kurs möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin fəaliyyəti sayəsində bu gün artıq BMT Təhlükəsizlik Şurasının sədrliyi formasında öz təsdiqini tapır. Azərbaycanın ümumi daxili məhsulun istehsalı istiqamətində dünyada öncül mövqeyini qoruması, qısa müddətdə iqtisadi-siyasi modernləşmə prosesinin uğurlu nəticələr verməsi, respublikamızın Cənubi Qafqazın ən güclü dövlətinə çevrilməsi və digər belə nailiyyətlər bu siyasətin təntənəsidir. Azərbaycanın ictimai-siyasi, iqtisadi-sosial həyatının elə bir sahəsi yoxdur ki, orada ulu öndər Heydər Əliyevin təməl prinsiplərinin, siyasətinin izi olmasın. Bu siyasət eyni zamanda qaçqın və məcburi köçkünlərin həyatı, onların problemlərinin həlli ilə də bağlı olub.

Dahi lider xalqın arzu və tələbi ilə yenidən dövlət rəhbərliyinə qayıdanda artıq Azərbaycan ərazilərinin böyük bir qismi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdu. Azərbaycanda 1 milyona qədər qaçqın və məcburi köçkün ordusu yaranmışdı. Ancaq o zamana qədərki ölkə rəhbərliyi, o cümlədən AXC-Müsavat cütlüyü bu qəbildən olan insanların problemləri ilə məşğul olmaq istəmirdilər. Hətta Kəlbəcər, Ağdam işğal olunarkən ev-eşiyindən didərgin düşmüş insanların Bakıya gəlişi qadağan edilmişdi! Ancaq ulu öndər Heydər Əliyev hakimiyyətə dönüşündən sonra bu məsələni fəaliyyətində əsas prioritet elan etdi, problemin kompleks şəkildə həllinə nail olmaq üçün bütün istiqamətlər üzrə səmərəli işə başladı və bu proses mərhələ-mərhələ indi də həyata keçirilir.

Bu prosesdə birinci mərhələ Azərbaycanın informasiya blokadasından çıxarılması oldu. Nəzərə alaq ki, 90-cı illərin əvvəllərində postsovet məkanında, ümumiyyətlə isə dünya miqyasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı tam yanlış informasiyalar verilirdi. Təcavüzə məruz qalan Azərbaycan "xalqların hüquqlarını tapdalayan ölkə", işğalçı Ermənistan isə "sülhə çalışan dövlət" kimi tanıdılırdı. Ermənilərin və onların havadarlarının birbaşa rəhbərliyi altında Azərbaycana qarşı aparılan informasiya savaşı qarşısında ölkəmiz təklənmişdi. Eyni zamanda, düşmənlərimiz vəziyyətdən istifadə edərək uzun illər boyu bu prosesə hazırlaşmış, təşkilatlanmış, saxta sənədlər əldə etmiş, arxivlərdən özləri üçün yalançı "əsaslar" düzəltmiş və beləliklə də dünya ictimaiyyətini ermənilərin guya soyqırımına məruz qalması barədə yalana inandırmışlar. Ancaq bu prosesin qarşısını almaq, dünya ictimaiyyətini əsl həqiqətlərdən agah etmək üçün ümummilli liderimiz əvəzolnmaz işlər gördü. O, böyük bir diplomat və jurnalist ordusunun görə biləcəyi işin öhdəsindən təkbaşına gəldi. Xarici dövlətlərə səfər edərkən əlində çubuq xəritədə Azərbaycan və Dağlıq Qarabağın mövqeyini, harada yerləşdiyini, necə işğal odunduğunu insanlara izah edirdi. Azərbaycan Avropa Şurasına qəbul olunduqdan sonra bu proses beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində davam etməyə başladı. Ulu öndər Heydər Əliyev işğalı törədənlə təcavüzə məruz qalanın əslində kim olduğunu dünyaya bəyan etdi. Xocalı hadisələrinə hüquqi-siyasi qiymət verildi, 26 mart 1998-ci ildə "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" möhtəşəm fərman verildi ki, bu sənəd həm də tarximizin ağ ləkələrdən təmizlənərək yenidən yazılmasına əsas yaratdı.

İkinci mərhələ isə təxminən 2001-ci ildən başlayır. Həmin ildə Azərbaycan Avropa Şurasına üzv qəbul olundu və beynəlxalq təşkilatlarda ölkəmizin haqq işinin müdafiəsi sahəsində aparılan siyasətin daha effektiv təməli, prinsipi müəyyənləşdirildi. O dövrdə Milli Məclisin Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinə cənab İlham Əliyev rəhbərlik edirdi. Həmin mərhələdə həyata keçirilən tədbirlərin məntiqi davamı kimi bu gün artıq ATƏT, Avropa Şurası, Avropa İttifaqı, BMT, İƏT və digər beynəlxalq təşkilatlar Ermənistanı işlağçı dövlət kimi tanıyırlar.

Dahi liderimizin apardığı məqsədyönlü siyasətin növbəti hissəsi isə qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial rifahının yaxşılaşdırlması ilə bağlı oldu. Unutmayaq ki, atəşkəs rejimi həm də qaçqın və məcburi köçkünlərin rifahının yaxşılaşdırılmasına xidmət etdi. O dövrdə insanlar çadırlarda, palçıq daxmalarda, vaqonlarda yaşayırdılar. Ulu öndər Heydər Əliyev beynəlxalq qurumları bu problemin həllinə cəlb etməklə yanaşı, ən əsası Azərbaycanın bütün imkanlarını səfərbər etdi. Bu sahədə qanunçuluq bazası yaradıldı və məlum kateqoriyalı insanların normal yaşayışı üçün ardıcıl işlər həyata keçirildi. Bu gün artıq qaçqın və məcburi köçkünlər üçün 70-dən çox qəsəbə-şəhərcik salınıb. Bu məsələ ilə bağlı imzalanan Dövlət Proqramının uğurla həyata keçirilməsi nəticəsində tezliklə kommunal şəraiti olmayan yerlərdə bir nəfər də olsun qaçqın və məcburi köçkün ailəsi yaşamayacaq. Bu, dahi lider Heydər Əliyev siyasətinin təntənəsidir və möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin məqsədyönlü fəaliyyətinin məntiqi nəticəsidir.

Növbəti mərhələ isə ordu quruculuğu ilə bağlı oldu. Bu gün Azərbaycanda artıq güclü modern ordu yaradılıb. Bəzi qüvvələr bundan narahatdır ki, Azərbaycan müharibəyə hazırlaşır. Fəqət, Azərbaycanın məqsədi savaş yox, işğal altındakı əraziləri azad etməkdir. Hansısa beynəlxalq qurumlar Azərbaycanın silahlanmasından, hərbi qüdrətinin artmasından narahatdırlarsa, zəhmət çəkib ikili standartdan əl çəksinlər və bu problemin siyasi yolla həllinə nail olsunlar! Bu zaman müharibəyə ehtiyac qalmayacaq! Amma ulu öndər Heydər Əliyev və möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev də bunu dəfələrlə bəyan edib ki, Azərbaycan bir qarış torpağını belə heç kimə güzəştə getməyəcək! Əgər sülh yolu ilə danışıqlar alınmasa, Azərbaycan beynəlxalq hüququn verdiyi üstünlüklərdən istifadə edərək torpaqlarını işğaldan azad edəcək!

Bu günlərdə "Azərbaycan" qəzeti ulu öndər Heydər Əliyevin əbədiyaşar xatirəsinə həsr olunmuş 12-ci kitabını nəşr etdirib. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin ideya müəllifi olduğu "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" ikicildliyi həm də ulu öndərin 89-cu ildönümünə töhfədir. Kitab tarixi yaddaşımızın bərpasına xidmət edir.

Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü zamanı möhtərəm Prezidentimiz ümumxalq yürüşünə qatıldı və xalqın önündə irəliləyərək dünyaya mesaj verdi ki, Xocalıda soyqırımı baş verib. Artıq dünya yeni mərhələyə qədəm qoyduğumuz haqq işi uğrunda mübarizəmizi təsdiq etməkdədir. Pakistan, Meksika, Kolumbiya parlamentləri Xocalı soyqırımı haqqında qərar qəbul edib. BMT Təhlükəsizlik Şurasına Azərbaycan sədirlik edir və bu, yeni mərhələdir. Yəni, ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi siyasi yolu Prezidentimiz yeni mərhələyə yüksəltməklə dünya birliyinin diqqətini Azərbaycanda baş vermiş soyqırımı aktlarına yönəldə bilib.

Bu proseslərə ideoloji dəstək funksiyasını həyata keçirən "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" ikicildliyi siyasətçilərə, diplomatlara və gənclərimizə faktlarla kömək edə biləcək kitabdır. Kitabın qayəsi həm də ondan ibarətdir ki, bu sahə ilə məşğul olan insanları, xüsusən də gənclərimizi tarixilik baxımından məlumatlandıraq, ideoloji sahədə silahlandıraq! Kitabda azərbaycanlıların iki əsr boyu üzləşdikləri faciələri, cinayətləri təsdiq edən tarixi sənədlər toplanıb. Ulu öndər Heydər Əliyevin 20 Yanvar 1990-cı il hadisələri ilə bağlı Moskvada Azərbaycan nümayəndəliyindəki məlum bəyanatından başlamış beynəlxalq qurumların sənədləri və qətnamələri, Prezident İlham Əliyevin nitq və çıxışlarından parçalar, arxiv materialları, ermənilərin cinayətkar mahiyyətini açan ayrı-ayrı dünya siyasətçilərinin, yazıçılarının fikrləri, erməni terrorunu sübut edən fotoşəkillər, fotofaktlar kitaba daxil edilib.

Çıxışımı möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin 24 dekabr 2011-ci ildə Ağcabədi rayonunda söylədiyi müdrik fikirlə tamamlamaq istəyirəm: "Adətən öz ad günümü qeyd etmirəm. Ancaq bu il belə qərara gəldim ki, öz ailəmlə bunu qeyd edim və bu gün mən öz ailəmlə birlikdəyəm. Mənim ailəm sizsiniz. Eyni zamanda, mən çox şadam ki, bu gün ad günümü hamımız üçün müqəddəs olan Qarabağ torpağında qeyd edriəm".

Bəli, Qarabağ torpağı müqəddəs torpaqdır və bu, dövlət başçısı tərəfindən daim belə hesab edilib! Azərbaycan Prezidenti qaçqın və məcburi köçkünləri öz ailə üzvləri sayır! Qaçqın və məcburi köçkünlər də Heydər Əliyev siyasi kursuna alternativ görmürlər və Prezident İlham Əliyevə birmənalı dəstək verirlər! Bu qarşılıqlı inam və etimad nəticəsində tam əminik ki, işğalla bağlı yaranmış bütün problemlər həll olunacaq və biz də torpağımıza qovuşacağıq!

Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Malik İSAQOV dedi ki, nadir istedad bəxş edilən insanların üzərinə həm də böyük məsuliyyət, tarixi missiya düşür. Bunların reallaşdığı zaman müdrikliyə yol açılır, pozitiv milli və bəşəri hədəflərə çatılması məharət və ustalıqla həyata keçirilir:

- Belə keyfiyyətlər siyasi liderlərdə olduqda isə ictimai və siyasi proseslərin, tarixi hadisələrin qanunauyğun inkişafı təmin edilir. Müasir dünyanın fenomen istedad sahibi kimi tanıdığı xalqımızın böyük oğlu Heydər Əliyev belə keyfiyyətlərə malik siyasi liderlərdən olmuş, xalqının, millətinin ümummilli lideri zirvəsinə yüksəlmişdir.

Tarixin gedişinin rəvan, hamar vaxtında xalqı, ölkəni idarə etmək siyasi liderlər üçün adi bir iş, çox da çətin olmayan bir prosesdir. Lakin tarixin təlatümü çağlayanda bunun öhdəsindən adi, naşı, təsadüfi siyasətçilər gələ bilmir. Xalqın tələbi ilə müstəqil Azərbaycan Respublikasına rəhbərliyi qəbul edən ulu öndərin o ağır günlərdəki, illərdəki fəaliyyətinin xronikasını nəzərdən keçirən hər kəs onun sarsılmaz siyasi iradəsinə, idarəçilik məharətinə, müdrik qərarlar qəbul etmək səriştəsinə heyran qalmaya bilmir.

Heydər Əliyev dühası qısa müddətdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçılıq müharibəsinin dayandırılmasına, atəşkəsə nail olunmasına, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin beynəlxalq hüquq müstəvisinə keçirilməsinə nail oldu. Azərbaycandan torpaq iddiası ilə bu münaqişəni yaradan erməni ideoloqlarının, erməni lobbisinin və Ermənistan siyasətçilərinin dünyada yaratdıqları yalnış təsəvvürlərin aradan qaldırılması istiqamətində ideoloji və diplomatik fəaliyyət gücləndirildi.

Məhz ulu öndərin təşəbbüsüylə 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü, Xocalı soyqırımı ilə əlaqədar dövlət sənədləri qəbul edildi. Bu sənədlər ermənilərin azərbaycanlılara qarşı ardıcıl məqsədyönlü törətdiyi vəhşilikləri tarixi faktlarla ortaya qoymağa imkan verdi. Ermənilərin yalan, saxtakarlıq üzərində qurulan təbliğatına qarşı sistemli ideoloji fəaliyyətə əsas yarandı.

Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin ideya rəhbərliyi ilə "Azərbaycan" qəzeti tərəfindən ərsəyə gətirilən "Azərbaycanlıların soyqırımı: tarixin qanlı salnaməsi" ikicildliyi də bu sahədə ulu öndərin müəyyən etdiyi tarixi faktlara söykənən ideoloji fəaliyyətin nəticəsi və məhsuludur.

Müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı olan ulu öndər ölkə üçün elə təməl prinsipləri müəyyənləşdirdi, elə strateji xətt hazırladı ki, bunlar Azərbaycanın sürətli inkişafına zəmin yaratdı. Bu strategiya bu gün də, sabah da, uzaq gələcəkdə də dönməz, daimi və əbədi müstəqilliyimizin qarantıdır.

O çətin, keşməkeşli illərin prizmasından baxdıqda düşünmək belə çətin idi ki, dövlət müstəqilliyi real təhlükə qarşısında olan bir ölkə az keçməyəcək ki, dünyanın ən nüfuzlu qurumunda - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasında sədrlik etmək səlahiyyəti qazanacaqdır.

Heydər Əliyev siyasi irsinin layiqli davamçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin milli inkişaf strategiyasını yeni tarixi şəraitə uyğun yaradıcılıqla həyata keçirməsi ölkəmizi çiçəklənən bir diyara çevirmişdir.

Yurd-yuvalarından didərgin düşmüş qaçqın və məcburi köçkünlərin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması üçün nəhəng proqramlar həyata keçirilmiş, qısa müddətdə 100 minlərlə qaçqın və məcburi köçkünün məskunlaşdığı çadır şəhərcikləri ləğv edilmiş, onlar yeni salınmış abad qəsəbə və şəhərciklərdə yerləşdirilmişdir. Ulu öndər tərəfindən qaçqın və məcburi köçkünlərə verilən imtiyazlar - yemək xərci müavinəti, kommunal güzəştlər, ali məktəblərin ödənişli fakültələrinə güzəştli qəbul və digər imtiyazlar Prezident İlham Əliyevin dövründə də davam etməkdədir.

Tədbirdə iştirak edən BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Dad SİQURDSON çıxışında bildirdi ki, BMT QAK Azərbaycandakı fəaliyyətinin artıq 20 illiyini qeyd edir:

- Bu illər ərzində qurumumuz Azərbaycanda olan məcburi köçkünlər və qaçqınlarla bağlı proqramlara 65 milyon ABŞ dollarından artıq vəsait xərcləmişdir. Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk illərində maliyyə və humanitar tələbatın, eləcə də çətinliklərin ölçüsü hökumətin əlində olan imkan və resurslardan dəfələrlə çox olduğu bir vaxtda BMT QAK meydana atıldı və çətin vəziyyətdə qalmış məcburi köçkünlərin təcili himayə ehtiyaclarını qarşılamaq üçün qeyri-ərzaq yardımlarını yerlərə çatdırdı.

Vəziyyət tədricən sabitləşdikcə ehtiyaclar dəyişdi və biz uzunmüddətli sığınacaq təminatına və daha uzunmüddətli özünütəminetmə layihələrinin həyata keçirilməsinə cəlb olunduq. İqtisadi inkişaf və neft gəlirlərinin artması ilə paralel Azərbaycan hökuməti bütün məcburi köçkünlərin və qaçqınların mənzil və yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün sərmayələri və sosial müavinətləri sistematik olaraq ildən-ilə artırdı.

2007-ci ildə sonuncu çadır düşərgələri ləğv olundu və indiyədək 110 mindən artıq məcburi köçkün yüksək keyfiyyətlə inşa edilmiş mənzillərə köçürülmüşdür. Yeni layihələr də davam etməkdədir və təqdirəlayiq haldır ki, bunlara hərtərəfli yanaşma sayəsində yaşayış evləri ilə yanaşı, təhsil, səhiyyə xidmətləri, mədəni fəaliyyət, həmçinin maddi baxımdan təminat ehtiyacları üçün binaların tikintisi də daxildir.

Bu baxımdan, Azərbaycan hökumətinin məcburi köçkünlərin problemlərinin həllində nümayiş etdirdiyi möhkəm qətiyyət başqa ölkələr üçün mükəmməl nümunə kimi istifadə oluna bilər.

BMT-nin Qaçqınlar üzrə bir-birini əvəz etmiş üç Ali Komissarının Azərbaycana səfər etməsi faktı səmərəli əməkdaşlığın göstəricisidir. Azərbaycan artıq BMT QAK-ın idarəedici orqanının tamhüquqlu üzvünə çevrilmişdir və iyun ayının sonunda Cenevrədə ilk komitə iclasında iştirak edəcəkdir.

Mən Azərbaycana ötən ilin iyulunda gəldim və fəaliyyətimin ilk prioritetlərindən biri məcburi köçkün qəsəbələrinə səfər etmək və müxtəlif rayonlardakı vəziyyətlə yaxından tanış olmaq olmuşdur. Yanvar və aprel aylarında məcburi köçkünlərin yaşadığı qəsəbələrdə oldum. Məcburi köçkünlərin üzləşdikləri ağır çətinlikləri öz gözlərimlə gördüm. Bir daha əmin oldum ki, hələ hər birimiz üçün görüləsi çox iş var.

Yeni yüksək keyfiyyətli mənzillərə və fərdi evlərə köçürülmüş, minnətdarlıq və xoşbəxtlik hissi yaşayan məcburi köçkünlərlə də görüşdüm. Meyvə ağacları əkilib, arı pətəkləri qurulub, bağları və eyvanları güllər, çiçəklər bəzəyir. Bütün icmalarda olarkən hərarətlə qarşılanma, qonaqpərvərlik və insanların bölüşdükləri həyat hekayələri məndə dərin izlər buraxdı. Bütün məcburi köçkünlər tərəfindən iki vacib məsələ dönə-dönə təkrarlanırdı: birincisi, onların öz doğma yurdlarına tezliklə qayıtmaq üçün bəslədikləri sarsılmaz arzu və ümidi; ikincisi, hökumət tərəfindən göstərilən yardım və qayğıya görə səmimi təşəkkür və minnətdarlıq!

İstərdim ki, Azərbaycanda BMT QAK-ın himayəsində olan, qorunma və yardıma ehtiyacı olan didərgin insanların başqa bir qrupu haqqında bir neçə söz deyim. 18 il əvvəl Azərbaycan üçüncü ölkələrdən olan 12 min insanı sığınacaq və himayə ilə təmin etmişdir. Bu gün bu qaçqınların sayı 1800 nəfərdir. 10 mindən artıq insan üçün problemlərinin həlli yolu artıq tapılmışdır. Yerdə qalan nisbətən az sayda ailələr isə qanunvericilikdə və təcrübədə cüzi dəyişiklik edilərsə, özünütəminetmə qabiliyyətinə malik ola bilər və Azərbaycan cəmiyyətinə, iqtisadiyyatına qiymətli töhfə verə bilər.

İnanırıq ki, məcburi köçkünlərin öz yurdlarına qayıtdığı gün tezliklə gələcək və bu insanlar öz doğma yurdlarına qayıdarkən, həyatlarını yenidən qurarkən biz birlikdə onların yanında olacaq, onlara dəstək göstərəcəyik. Eyni zamanda, həmin vaxtadək BMT QAK himayə funksiyasını və Azərbaycan hökumətinə dəstəyini və didərgin insanlara yardımını davam etdirəcəkdir.

Tədbirdə Laçın rayonundan olan məcburi köçkün Əmirxan ZEYNALOV da çıxış etdi. Bildirdi ki, xalqımzın ümummilli lideri Heydər Əliyevin irəli sürdüyü ideyalar, siyasi kurs haqq yoludur və bu gün o siyasi kursu möhtərəm prezidentimiz İlham Əliyev uğurla davam etdirir:

- Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı bəşər tarixində müstəsna xidmətlər göstərmiş, sayılıb-seçilən, ən məşhur və nüfuzlu şəxsiyyətlərlə bir sırada çəkilir. Azərbaycanın xalqımıza şərəf və başucalığı gətirən müasir tarixinin zəfər salnaməsinin yaradılmasında böyük rəhbərimizin ölçüyəgəlməz xidmətləri danılmaz həqiqətdir. O, nəsillərin yaddaşında dövlət müstəqilliyimizin, milli-mənəvi dəyərlərə, xalqa, dövlətçiliyə sadiqliyin, azərbaycançılıq məfkurəsinin rəmzi, ölkəmizi tənəzzül və vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən azad edən böyük xilaskar, Azərbaycanı beynəlxalq aləmdə ali nüfuz məqamına yetirən dahi şəxsiyyət olaraq əbədiyyət qazanıb. Heydər Əliyev daim qaçqın və məcburi köçkünlərin qayğısına qalır, onların hər bir probleminin həllinə nail olmağa çalışırdı.

Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətlə inkşaf edir, neft kapitalı insan kapitalına çevrilir. Prezidentimiz bütün qaçqın və məcburi köçkünlərə diqqət və qayğı göstərir, yeraltı daxmalarda olan insanlar indi yeni tikilmiş müasir yaşayış komplekslərində məskunlaşıblar. Bütün bunlar Azərbaycan hakimiyyətinin apardığı uğurlu daxili və xarici siyasətinin məntiqi nəticəsidir. Ona görə də Azərbaycan xalqı daim möhtərəm prezidentimiz İlham Əliyevlə birgədir və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində Prezidentin apardığı sülh danışıqlarını dəstəkləyir. Eləcə də torpaqlarımızın silah yolu ilə işğaldan azad olunması uğrunda savaşa başlamaq üçün hər an Ali Baş Komandanın əmrini gözləyir!

Tədbirə yekun vuran Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Əli HƏSƏNOV qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin həyata keçirdiyi uğurlu siyasət nəticəsində ölkəmizin beynəlxalq diplomatik uğurları gündən-günə artır. Ölkəmizin artıq BMT Təhlükəsizlik Şurasına sədrlik etməsi bunun təsdiqidir. Azərbaycanın inkişafının və artan nüfuzunun fonunda isə işğalçı Ermənistanın beynəlxalq mövqeləri zəifləməkdədir. Dünya parlamentləri artıq ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırımını pisləyən və tanıyan qərarlar qəbul etməkdədir. Bütün bu uğurların hər biri bizi böyük qələbəyə yaxınlaşdırır. Əminik ki, Azərbaycan Prezidentinin həyata keçirdiyi uğurlu siyasət nəticəsində biz ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olması ilə əlaqədar növbəti tədbirlərimizi artıq Qarabağda, Şuşada keçirəcəyik.

Azərbaycan.- 2012.- 5 may.- S. 5.