Azərbaycanda qaçqın statusunun verilməsi ilə bağlı təsis edilmiş prosedurun tətbiqinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində davamlı iş aparılır

Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 11-12-də Türkmənistanın Aşqabad şəhərində İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT), BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının (BMT QAK) və Türkmənistan hökumətinin birgə təşkilatçılığı ilə "Müsəlman dünyasında qaçqınlar" mövzusunda nazirlər səviyyəsində beynəlxalq konfrans keçirilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının nümayəndə heyətinin rəhbəri, Dövlət Miqrasiya Xidmətinin (DMX) rəis müavini, III dərəcəli dövlət miqrasiya xidməti müşaviri Pərviz Musayev konfransda çıxış edərək Azərbaycanda qaçqınların, məcburi köçkünlərin, sığınacaq axtaran şəxslərin problemləri ilə bağlı dövlətin həyata keçirdiyi bir sıra mühüm tədbirlər barədə konfrans iştirakçılarına ətraflı məlumat vermişdir.

DMX-dən AzərTAc-a bildirmişlər ki, xidmət rəisinin müavini Azərbaycanın BMT-nin Qaçqınların statusuna dair 1951-ci il Konvensiyasına, onun 1967-ci il Protokoluna, eləcə də Vətəndaşsızlıq hallarının azaldılması haqqında 1961-ci il Konvensiyasına qoşulduğunu demiş və öz milli qanunvericiliyini tam şəkildə bu konvensiyaların tələblərinə uyğunlaşdırdığını diqqətə çatdırmışdır.

Bildirilmişdir ki, Azərbaycan dövləti bu kateqoriyadan olan insanların problemlərinin həlli istiqamətində bir sıra qanun, normativ-hüquqi aktlar qəbul etmişdir və onların icrası üçün zəruri tədbirlər görülür. Azərbaycanda qaçqın statusunun verilməsi ilə bağlı müvafiq prosedur təsis edilmişdir və bu prosedurun tətbiqinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində davamlı iş aparılır. P.Musayev bu sahədə əldə edilmiş uğurlarda BMT QAK ilə əməkdaşlığın xüsusi rolunu vurğulamış, Azərbaycan hökumətinə və ölkəmizdəki qaçqın və məcburi köçkünlərə göstərdiyi dəstəyə görə təşkilata öz təşəkkürünü bildirmişdir.

Xidmət rəisinin müavini həmçinin konfrans iştirakçılarının diqqətinə çatdırmışdır ki, Ermənistanın 1988-1993-cü illərdə planlı şəkildə həyata keçirdiyi son etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində tarixən həmin ərazidə yaşamış 250 min azərbaycanlı son nəfərədək öz doğma yurdlarından zorla qovulmuş və Azərbaycana pənah gətirmişdir.

P.Musayev Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü nəticəsində ölkə ərazisində məskunlaşmış qaçqın və məcburi köçkünlərin mövcud vəziyyəti ilə bağlı konfrans iştirakçılarına məlumat vermiş, onların öz doğma torpaqlarına qaytarılmalarının zəruriliyini vurğulamış və bu istiqamətdə beynəlxalq ictimaiyyətin köməyinin vacibliyini qeyd etmişdir.

Bildirilmişdir ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycan torpaqlarının 20 faizi - Dağlıq Qarabağın, eləcə də ona bitişik olan 7 rayonun ərazisi işğal edilmiş, yüz minlərlə azərbaycanlı öz daimi yaşayış yerlərindən məhrum olaraq məcburi köçkün düşmüşdür. Hərbi əməliyyatlar nəticəsində on minlərlə insan, o cümlədən mülki şəxslər, qadınlar, uşaqlar və qocalar həlak olmuşdur. Münaqişə nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatına 60 milyard ABŞ dollarından çox ziyan dəymişdir.

Pərviz Musayev demişdir ki, bu gün Azərbaycanda "qaçqın" statusu almaq niyyətində olan (sığınacaq axtaran) 1767 şəxs mövcuddur. Bu rəqəm 18 il əvvəl təqribən 12 min nəfər olmuşdur ki, ötən illər ərzində onlardan 10 mindən çoxu üçün həll yolu tapılmışdır. Yerdə qalan az sayda şəxslərin məsələlərinin həlli istiqamətində müvafiq səylər göstərilir və bu sahədə Azərbaycan hökuməti BMT QAK-la əməkdaşlıq şəraitində fəaliyyətini davam etdirmək niyyətindədir. Beləliklə, hazırda Azərbaycanda bir milyona yaxın qaçqın, məcburi köçkün və "qaçqın" statusu almaq niyyətində olan (sığınacaq axtaran) şəxs vardır. Bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkəmizdə bərqərar olmuş siyasi sabitlik, uğurlu iqtisadi islahatlar əhalinin, o cümlədən qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həllinə və xüsusilə onların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasına imkan verir. Artıq 1998-ci ildə Ermənistandan olan 250 min nəfər azərbaycanlı qaçqına Azərbaycan vətəndaşlığı verilmişdir. Azərbaycan hökumətinin səyləri sayəsində məcburi köçkünlərin yaşadığı 12 çadır düşərgəsi 2007-ci ildə ləğv edilmiş, yeni salınmış 70 müasir qəsəbəyə 21.600 ailə, 107 min nəfərdən çox qaçqın və məcburi köçkün köçürülmüşdür. Hazırda qaçqınlar və məcburi köçkünlər arasında yoxsulluq həddi 74 faizdən 18 faizədək azalmışdır.

P.Musayev eyni zamanda, vurğulamışdır ki, qaçqın və məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün atılan addımlar yalnız müvəqqəti tədbirlərdir. Bu problemlərin yekun və yeganə həlli Azərbaycanın bütün işğal olunmuş ərazilərinin azad edilməsi və məcburi köçkün düşmüş insanların öz doğma torpaqlarına qayıtmasıdır.

Qeyd edilmişdir ki, Azərbaycan tərəfi Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq prinsiplərinin əsasında nizamlanması üçün əlindən gələni edir. Ermənistan Respublikası, əksinə, xalqlarımız arasında inam yaratmaq əvəzinə, ədavəti qızışdırmağa, bölgədə nifrət hissinin kök salmasına səy göstərir.

Azərbaycanın işğal altında olan 20 faiz ərazisində infrastruktur tamamilə dağıdılmış və 1949-cu il Cenevrə Konvensiyasının tələblərinə zidd olaraq erməni əsilli mülki əhali kənardan gətirilərək bu ərazilərə yerləşdirilir. Tərkibində BMT QAK-ın nümayəndələrinin də iştirak etdiyi ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin Səhra Qiymətləndirmə Missiyası 2010-cu ilin oktyabrında Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan, işğal altındakı Dağlıq Qarabağa və ətraf 7 rayona səfər zamanı bu cür halların bir daha şahidi olmuşdur. Bu vəziyyətin bütövlükdə region üçün çox təhlükəli olduğunu nəzərə çatdıran Azərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri P.Musayev çıxışının sonunda vurğulamışdır ki, bu səbəbdən beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması, regionda sülhün, ədalətin bərpa edilməsi üçün öz səylərini artırmalıdır.

P.Musayev çıxışının sonunda Azərbaycanın növbəti illərdə də öz öhdəliklərinə sadiq qalaraq İƏT-lə əməkdaşlığının davamlı olacağına əminliyini ifadə etmişdir.

İki gün davam edən beynəlxalq konfransın sonunda 57 dövləti özündə birləşdirən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olan ölkələrin nazirləri və nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri adından Aşqabad Bəyannaməsi qəbul edilmişdir. On səkkiz bənddən ibarət olan Aşqabad Bəyannaməsinin 9-cu bəndində təşkilata üzv olan dövlətlərin Azərbaycan Respublikasının işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ regionundan və ətraf ərazilərdən qovulmuş azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkünlərin vəziyyəti, humanitar problemlərin ciddiliyi barədə dərin narahatlığı ifadə edilmişdir.

Azərbaycan.- 2012.- 16 may.- S. 3.