Şirvan həm də idmançılar şəhəridir

Şirvan şəhəri keçən əsrin ortalarından sonra daha sürətlə inkişaf etməyə başladı. Neft, energetika, elektrotexnika müəssisələrində, tikintidə işləmək üçün nəinki Azərbaycanın, habelə keçmiş SSRİ-nin, xüsusilə Rusiyanın müxtəlif şəhərlərindən buraya çoxlu sayda gənclər gəlməyə başladılar. Çox çəkmədi Şirvan neftçilər, energetiklər, gənclər şəhəri kimi şöhrət tapdı.

Gənclik isə gözəllik, gümrahlıq, sağlamlıq deməkdir. Onu əbəs yerə gecə-gündüz dağlara-daşlara səs sala-sala, kükrəyə-kükrəyə axan dağ çayına bənzətmirlər. İnsan ömrünün kükrəyən, çağlayan dövrünü - gənclik illərini isə idmansız təsəvvür etmək çətindir. Şirvan şəhərində də adlı-sanlı idmançılar çoxdur. Bu şəhərin idman salnaməsini vərəqləyərkən tanınmış idmançılar Mirələm Bayramoğlu, Ağaisa Kamalbəyov, Hacıbala Hacıquluoğlu, Zəkulla Həbibov, Lətif Mollayev, Gürcü Veqa, Ağamusa Hüseynov və başqaları haqqında müfəssəl məlumat əldə edirsən. Bütövlükdə Şirvan şəhər idman məktəbinin yetirmələrindən 56 nəfəri idman ustası, 3 nəfəri dünya, 3 nəfəri Avropa çempionudur. 5 nəfər - Tərlan Əhmədov, Səmədağa Şıxlarov, İbad Əhmədov, Zöhrab Abbasov, Ramil Nəhmədov əməkdar məşqçidir. Ayrı-ayrı idmançıların göstərdiyi şücaət Şirvan şəhər əhalisi arasında hörmətlə xatırlanır, nəsildən-nəslə ötürülür.

Eİkinci Dünya müharibəsi təzə qurtarsa da, onun ağrı-acısı hələ yaddan çıxmamışdı. İtkin yolu gözləyənlər ümidlərini üzmürdülər. Belə vaxtda sovet təbliğat vasitələri daha güclü işləyirdi. Şəhərlərdə, kəndlərdə konsert briqadaları, sirk ustaları, pəhləvanlar çıxış edir, müharibə illərinin ağrı-acısını unutdurmağa çalışırdılar.

Bir gün xəbər yayıldı ki, Əli Bayramlı şəhərinə pəhləvan gəlib. "Nizami" kinoteatrında rus pəhləvanı səhnəyə çıxır. Onun göstərdiyi nömrələr alqışlarla qarşılanır. Amma o özünü çox lovğa və təkəbbürlü aparır, hərəkətləri ilə sanki "Yer üzündə məndən güclüsü yoxdur", - deyirdi. Nömrələrin birindən sonra əda ilə söylədi: "İndi mənimlə güləşməyi bacaran kişi varsa, meydana çıxsın". Zala sükut çökür. Axı hər kəs pəhləvanla döş-döşə gəlməyə cürət etmirdi. Cəbhədən yeni qayıdan, güləşdən başı çıxan bir gənc oğlan - Zəkulla Həbibov bu vaxt özündə güc toplayıb səhnəyə çıxdı: "Kişi mən!" Qonaq yenə təkəbbüründən qalmadı:

- Nə qədər ki, qol-qıçın sınmayıb, çıx get!

Zəkulla Həbibov:

- Pəhləvan istəmirdin? Mən pəhləvan.

Rus pəhləvanı bir söz demədən 26 yaşlı bu gənci acıqlı halda süzür və sonra onunla əl tutur. Əsl hadisə də elə bundan sonra baş verir. O vaxtadək idman müəllimi kimi tanınan Z.Həbibov rus pəhləvanının hər bir hərəkətini diqqətlə izləyir, ona fənd işlətməyə imkan vermir. Birdən rəqibinin üzərinə atılır və fənd işlədərək rəqibinin ayaqlarını yerdən üzüb onu başı üzərinə qaldırır, bir göz qırpımında kürəyini yerə vurur. Rusiyadan gələn pəhləvan bunu gözləmirmiş. Pərt olduğunu büruzə verməmək üçün üzüüstə çevrilib ayağa qalxmır. Z.Həbibov isə onu ayağa qaldırır, qucaqlayıb öpür.

Şirvanın idman tarixi yaddaqalan belə hadisələrlə zəngindir. Bunlar isə adlı-sanlı idman ustalarının diqqətini cəlb etmişdir. Vaxtilə beynəlxalq dərəcəli idman ustası Anatoli Banişevski demişdir: "Uzun illərdir, Əli Bayramlı futbolçularının oyunlarını izləyir, yeri gələndə məsləhətlərimi də verirəm. Sevinirəm ki, ümidlərim doğrulub. Əli Bayramlı əsl idman məktəbidir". Bu isə məşhur voleybolçu İnna Rıskalın sözləridir: "Azərbaycanın Əli Bayramlı adlı kiçik şəhərində voleybolçu qızların oyununa baxdım. Kiçik şəhərin böyük idmançılar şəhərinə çevriləcəyinə, xüsusilə qızların Əli Bayramlının idman həyatına böyük şöhrət gətirəcəyinə şübhəm yoxdur". Sərbəst güləş üzrə dünya çempionu Xəzər İsayev: "Şirvan zonası pəhləvanları ilə həmişə fərqlənib. Əli Bayramlı güləşçiləri haqqında çox eşitmişdim. Buraya gəlişim zamanı buna bir daha əmin oldum. İnanıram ki, güclü pəhləvanlara qənim kəsilən Əli Bayramlı güləşçilərinin xoş sorağını daha çox eşidəcəyik". Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasının rektoru, Milli Məclisin deputatı, Azərbaycan Boks Federasiyasının vitse-prezidenti Ağacan Əbiyev: "Boks üzrə beynəlxalq dərəcəli hakim, təcrübəli məşqçi Vaqif Gözəlovun timsalında Əli Bayramlı boksçularının gələcək uğurlarını görürəm".

İndi Azərbaycan dünya miqyasında idman ölkəsi kimi tanınır. Londonda keçirilən XXX Yay Olimpiadasında qazanılan nəticələr bunu bir daha göstərdi. Əldə edilən uğurlar isə ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən bütün sahələrdə olduğu kimi, idman siyasətində də həyata keçirilən tədbirlərin məntiqi davamıdır. Bu gün respublikamızın hər yerində olduğu kimi, Şirvan şəhərində də idman inkişaf dövrünü yaşayır. Hazırda burada 4 uşaq-gənclər idman məktəbi fəaliyyət göstərir. Yeniyetmə və gənclər həmin məktəblərdə sərbəst və yunan-Roma güləşi, boks, cüdo, futbol, voleybol, əl topu, şahmat, dama, stolüstü tennis idman növləri ilə məşğul olurlar. Şirvan şəhərində ümumilikdə 17 min 400 nəfərdən çox adam bədən tərbiyəsi və idmanla məşğul olur ki, onlardan da 7 min 778 nəfəri qızlardır.

Şəhər Gənclər və İdman İdarəsi ölkə rəhbərinin "2009-2014-cü illərdə Azərbaycanda şahmatın inkişaf etdirilməsi", "Azərbaycan Respublikasında 2005-2015-ci illərdə futbolun inkişafına dair Dövlət Proqram"larının, "Azərbaycanda bədən tərbiyəsi və idmanın inkişafı üzrə Milli Strategiya (2009-2020-ci illər)", "Bədən tərbiyəsi və idman haqqında" qanundan irəli gələn vəzifələrin icrası istiqamətində məqsədyönlü və təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirir. İdarə tərəfindən futbolun daha da inkişaf etdirilməsi və kütləviliyinin artırılması istiqamətində konkret işlər aparılmış, idarə və müəssisələrdə, eləcə də ayrı-ayrı məhəllələrdə futbol komandaları yaradılmış, uşaq futbolunun daha da inkişaf etdirilməsinə nail olunmuşdur. Bunun nəticəsində 2002-2003-cü illərdə "Şirvan" futbol komandası respublika çempionatının həvəskarlar liqasında 2-ci yeri, 2005-2006-cı illərdə isə 1-ci yeri tutmuşdur. Komanda 2007-ci ildə

UEFA-nın həvəskarlar arasında 4-cü regional yarışlarda İsveçrə, Serbiya, Gürcüstan kimi ölkələrin komandaları ilə mübarizə apararaq yarımqrupda 2-ci yerə çıxmışdır. 2010-cu ildə 17 yaşlı futbolçulardan ibarət komanda Gənclər və İdman Nazirliyi və AFFA tərəfindən təşkil olunmuş respublika birinciliyi yarışlarında iştirak edərək 5-ci, 1996-cı il təvəllüdlü yeniyetmələrdən ibarət komanda Bakı Futbol Federasiyasının təşkil etdiyi "Sabahın ulduzları" çempionatında 7-ci, Mingəçevir şəhərində keçirilən beynəlxalq turnirdə 3-cü yerə layiq görülmüşdür.

Şirvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə şəhərin yaşayış massivlərində nümunəvi məhəllələr salınmış, sadə idman qurğuları quraşdırılaraq sakinlərin istifadəsinə verilmişdir. 2010-2011-ci illərdə şəhərin "Təzə şəhər" və "Köhnə şəhər" adlanan məhəllələrində tikilən mini-futbol, voleybol və basketbol meydançaları uşaq və yeniyetmələrin böyük sevincinə səbəb olmuşdur. Ümumiyyətlə, Şirvanda idmanın maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, kütləviliyinin artırılması, yeniyetmələrin, gənclərin, yaşlıların idmana cəlb olunması, idarə və müəssisələrdə idman komandalarının yaradılması nəticəsində idmanın kütləviliyi ümumşəhər xarakteri almışdır. Vaxtaşırı olaraq keçirilən futbol, voleybol, stolüstü tennis, şahmat, dama yarışlarında bütün yaşlardan olan sakinlər fəal iştirak edirlər.

Şirvan şəhərinin idmançıları son illər daha yüksək nəticələrə nail olmuşlar. Faktlara nəzər salaq: 2009-cu ildə respublika miqyaslı yarışlarda şəhəri 444 nəfər yeniyetmə və gənc təmsil edib. Onlardan 31 nəfəri 1-ci, 35 nəfəri 2-ci, 51 nəfəri 3-cü yerə layiq görülüblər. Biləsuvar rayonunda çoxnövçülük üzrə zona yarışında şəhər komandası 3-cü yerə, voleybol üzrə yeniyetmələrdən ibarət komanda respublika birinciliyində 2-ci yerə çıxmış, kişilərdən ibarət əltopu komandası Gəncə şəhərində keçirilən Azərbaycan çempionatında yüksək liqaya vəsiqə qazanmışdır.

Beynəlxalq turnirlərdə qazanılan nəticələr də sevindiricidir. 2009-cu ildə sərbəst güləş üzrə Türkiyədə keçirilən beynəlxalq turnirdə Cavid Dəmirov 2-ci, yunan-Roma güləşi üzrə Bakı şəhərində keçirilən beynəlxalq turnirdə Ümid Həmidli 3-cü, boks üzrə Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş beynəlxalq turnirdə Bəxtiyar Əmirov 2-ci, yunan-Roma güləşi üzrə Rusiyada keçirilən beynəlxalq turnirdə Elvin Vəliyev 2-ci yerə layiq görülmüşlər.

2010-cu ilin nailiyyətlərinə gəldikdə həmin ildə respublika yarışlarında Şirvan şəhərini 446 nəfər yeniyetmə və gənc təmsil edib. Onlardan 51 nəfəri 1-ci, 50 nəfəri 2-ci və 77 nəfəri 3-cü olmuşdur. Güləşçilər həmişəki kimi yenə də fərqlənmişlər. Həmin ildə şəhərin gənc və yeniyetmə tennisçiləri, voleybolçuları, şahmat həvəskarları yüksək nəticələr əldə etmişlər. Kikboksinq idman növü üzrə beynəlxalq turnirdə Hüseyn Balakişiyev, Vüsal Muradov, Azər Məmmədov və Elnur Əliyev 1-ci, Rusiya Federasiyasının Voronej şəhərində təşkil edilmiş beynəlxalq turnirdə Mirsirac Həsənov 1-ci, Rövşən Nuruzadə, Aqşin Məmmədov və İsa Mustafayev 3-cü nəticə göstərmişlər. Moskva şəhərində şahmat üzrə keçirilən ənənəvi Aeroflot-Open turnirində Gülnar Məmmədova bürünc medal qazanmışdır. 2010-cu ildə Türkiyədə tələbələr arasında şahmat üzrə keçirilən dünya çempionatında yenə də Gülnar Məmmədova qızıl medal mükafatçısı olmuşdur.

2011-ci ildə respublika yarışlarında şəhəri 851 nəfər yeniyetmə və gənc təmsil etmiş, qazanılan uğurlar da sevindirici olmuşdur. Belə ki, 52 nəfər 1-ci, 46 nəfər 2-ci, 76 nəfər 3-cü yerlərə layiq görülmüşlər. Sərbəst güləş üzrə şəhər komandası idman məktəblərinin 4-cü respublika oyunlarının zona yarışında finala vəsiqə qazanmışdır. Güləş Federasiyası tərəfindən sərbəst və yunan-Roma güləşi üzrə keçirilən respublika turnirində şəhəri təmsil edən 6 idmançının ikisi sərbəst güləş üzrə 2-ci, yunan-Roma güləşi üzrə ikisi 3-cü yerə çıxmışdır. Respublika daxilində keçirilən digər yarışlarda da Şirvan şəhər idmançıları müvəffəqiyyət qazanmışlar.

Boks üzrə Heydər Əliyev kuboku uğrunda beynəlxalq turnirdə Əli Həsənli, Zahir Məlikov və İbrahim Məlikov 3-cü yerə layiq görülmüşlər. Rusiya Federasiyasının Yaroslavl şəhərində gənclər arasında 64 xanalı dama üzrə Avropa birinciliyində Məhərrəm Fətullayev 3-cü yeri götürmüşdür.

"İdman ili" elan edilmiş 2012-ci ildə Milli Olimpiya Komitəsinin yaradılmasının 20 illiyi ilə əlaqədar silsilə tədbirlər keçirilmişdir. İlin birinci yarısında 20 daxili tədbirdə Şirvan şəhəri üzrə 1792 nəfər yeniyetmə və gənc iştirak etmişdir. Respublika miqyaslı yarışlarda şəhəri 346 nəfər təmsil etmiş və onlardan 27-si 1-ci, 14-ü 2-ci, 31-i isə 3-cü yerlərə layiq görülmüşlər.

Seyran CAVADOV

Azərbaycan.-2012.- 4 noyabr.- S.6.