Postmodernist mədəniyyət dünya xalqlarının əlaqələrinin hərtərəfli inkişafına böyük töhfələr verir

Bakıda Humanitar Forumun keçirilməsi təsadüfi deyildir. Azərbaycan əsrlər boyu mədəniyyətlərin qovuşduğu bir diyar olmuşdur. Əsrlər boyu müxtəlif xalqların, dinlərin nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə kimi, sülh, əmin-amanlıq, qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşamışlar. Bu müsbət meyillər bu gün də davam edir. Mən əminəm ki, bu meyillər gələcəkdə daha da gücləndiriləcək və Azərbaycan uğurla inkişafına davam edəcəkdir.

İlham ƏLİYEV

Son illər beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsinə ev sahibliyi edən Azərbaycanda İkinci Beynəlxalq Humanitar Forum yüksək səviyyədə başa çatmışdır. İki gün dünyanın aparıcı kütləvi informasiya vasitələrinin diqqət mərkəzində olan bu tədbirdə 70 ölkəni və 7 mötəbər beynəlxalq təşkilatı təmsil edən 694 nəfər iştirak edirdi. Onlardan 10 nəfəri sabiq dövlət başçısı, 11 nəfəri Nobel mükafatı laureatı, 5-i dünyanın nüfuzlu fəxri professoru (Emeritus professor), 10-u mötəbər beynəlxalq təşkilatları təmsil edən rəhbər vəzifəli şəxs, 55-i görkəmli ictimai-siyasi xadim idi. Forumda Azərbaycandan sonra (110 nəfər) ən böyük heyətlə - 78 nəfərlə iştirak edən ölkə Rusiya idi. Qardaş Türkiyə 50 nəfərlə, İtaliya 22, Bolqaqrıstan 20, ABŞ və Almaniya isə hər biri 17 nəfərlə təmsil olunurdu.

Tədbirin açılış mərasimində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məzmunlu çıxışı və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin forum iştirakçılarına ünvanladığı məktub iştirakçıların fəaliyyətinə dəstək və impuls verdi.

Forum ikincı iş gününü "dəyirmi masa"larda davam etdirdi. "Abşeron" hotelində 200 nəfərə yaxın adamın iştirakı ilə "Postmodernist mədəniyyətdə ənənəvi dəyərlər" mövzusunda keçirilən "dəyirmi masa" dəyərli çıxışlar, maraqlı fikir mübadilələri ilə yadda qaldı.

Azərbaycan Dillər Universitetinin beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Jalə Qəribovanın, Rumıniyanın Buxarest Yazıçılar Assosiasiyasının prezidenti Horia Qarbeanın və Rusiyanın Kazan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin nümayəndəsi Ramil Qarifullinin həmsədrliyi ilə keçən "dəyirmi masa"nın birinci bölmə iclasında müxtəlif mövzularda çıxışlar oldu.

"Dəyirmi masa"nın aparıcısı, professor Jalə Qəribova tədbiri açaraq "Postmodernizm dövründə şəxsiyyətin reinterpretasiyası"nın müasir dövrümüzdə xüsusi aktuallıq kəsb etdiyini bildirdi. XXI əsrdə yeni cərəyan kimi postmodernizmin həyatımızın bütün sahələrinə təsir göstərdiyini qeyd edən Jalə Qəribova onun sərhədlərinin getdikcə daha da genişləndiyini vurğuladı.

Yunanıstanın Beynəlxalq Olimpiya Akademiyasının prezidenti İsidoros Kuvelos "Olimpizm əbədi ənənəvi dəyərlər sistemi kimi" mövzusunda çıxış edərək bildirdi ki, dostluq, həmrəylik və sülh rəmzinə çevrilmiş beynelxalq olimpiadaların keçirilməsi ildən-ilə daha geniş vüsət alır. Olimpiada irqindən, dilindən, dinindən asılı olmayaraq fərqli mədəniyyətləri təmsil edən xalqların nümayəndələrini birləşdirir. Təkcə idmanla məhdudlaşmayan və bütün bəşəriyyəti əhatə edən Olimpiya hərəkatı ayrı-seçkiliyə, düşmənçiliyə qarşı çıxır, beləliklə də mədəniyyətlərarası dialoqun gücləndirilməsində mühüm rol oynayır.

Bakı Forumunun bütün "dəyirmi masa"larının müasir dövrümüzün həlli vacib məsələlərinə həsr olunduğunu bildirən Bolqarıstanın sabiq Prezidenti Jelyu Jelev mövzunun əhəmiyyəti haqqında ətraflı bəhs etdi. Humanitar forumun və onun bölmə iclaslarının yüksək səviyyədə təşkilinə görə Azərbaycan Prezidentinə iştirakçılar adından minnətdarlığını bildirən Jelyu Jelev dedi ki, inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi, son illər Azərbaycanda mədəniyyətlərin, mədəni irsin qorunması və inkişafı sahəsində bir sıra mühüm addımlar atılmışdır. Sabiq Prezident Azərbaycanda mədəniyyət sahəsində əldə edilmiş uğurlara diqqəti cəlb edərək bildirdi ki, ölkələrimiz arasında humanitar və mədəni əməkdaşlıq yüksək səviyyədədir. Bu yaxınlarda dahi sənətkar Müslüm Maqomayevin, dünya şöhrətli Mistislav Rastropoviçin yubileyləri keçirilərkən biz bir daha gördük ki, onların yaradıcılığı təkcə azərbaycanlılar tərəfindən deyil, bolqarlar, ruslar, rumınlar, eləcə də digər xalqlar tərəfindən də çox sevilir.

Rusiyanın Kazan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin nümayəndəsi Ramil Qarifullin "Nanopsixologiya və postmodern psixologiya insanlığın qlobal problemlərinin yeni komponenti kimi", Ukraynanın Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin "Avrasiya dialoqu" platformasının sədri Vladimir Sergiyçuk "Cəmiyyətlər, mədəniyyətlər və icmaların dialoqu", Azərbaycan Dillər Universitetinin (ADU) nümayəndələri Samir Həmidov "Müasir proseslər reallığın simulyasiyası kimi: obrazlar və biz", Qorxmaz Mustafayev "Postmodernizm və onun cəmiyyətin həyatında rolu" mövzularında çıxış edərək bildirdilər ki, postmodernist situasiya özünün və başqalarının mədəni dəyərlərini görmək və onlara malik olmağın yeni təcrübəsini irəli sürür, müxtəlif mədəniyyətlərin inteqrasiyasını stimullaşdırır, dünyaya bütöv bir baxışın yaradılmasına kömək edir, ümumbəşəri mədəniyyətin formalaşmasına imkan yaradır. Natiqlər Azərbaycan mədəniyyətinin inkişaf meyillərindən, dünya mədəni irsinə verdiyi töhfələrdən də söhbət açdılar.

İkinci bölmə iclasında Avstriya Ali Məhkəməsinin keçmiş sədri Yohan Reşutun, Roma İncəsənət Universitetinin direktoru Fabio Moncellinin və "Helikon Opera" Moskva Musiqi Teatrının bədii rəhbəri Dmitri Bertmanın həmsədrliyi ilə keçirilən "İntermediallıq mədəniyyətlərarası diffuziyanın mexanizmi kimi" adlı mövzuya həsr olunan müzakirələr maraqla qarşılandı.

Bu bölmə iclasında Alfio Moncellinin "İncəsənət bu gün: emosiya və rasionallıq", ADU-nun nümayəndələri Svetlana Cəbrayılovanın "Əbədi caz narrativi Amerika postmodern romanının mühüm komponenti kimi", Ədalət Abdıyevanın "Mədəniyyətlərarası diffuziya mədəniyyət dialoqunun spesifik mexanizmi kimi", Həmidə Əliyevanın "Arxetip bədii mətndə intersemiotikliyin əsası kimi" mövzularında məruzələri maraqla dinlənildi.

Məruzələrdə qloballaşan dünyada çoxmədəniyyətlilik, mədəniyyətdə modernləşmənin təzahürlərindən bəhs edildi. Bildirildi ki, postmodernist mədəniyyət dünyada hələ də tam təşəkkül tapmamışdır. Bu məsələ ilə əlaqədar alimlərin, filosofların fikirlərini dinləmək isə çox maraqlıdır.

"Dəyirmi masa"nın "Müasir dünya gerçəkliyində humanitar və mədəni transformasiyalar" mövzusunda sonuncu bölmə iclası Rusiya Prezidentinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi Mixail Şvıdkoyun, London Diplomatiya Akademiyasının mədəniyyətlərarası kommunikasiya proqramının direktoru Debor Svallounun və Ankara Universitetinin kafedra müdiri Ertan Gökmenin həmsədrliyi ilə keçirildi.

Bölmə iclasında Keniyanın UNESCO yanında daimi nümayəndəsi Meri Mbrio Ximulu "Postmodernist mədəniyyətin ənənəvi dəyərlər sistemi", ADU-nun nümayəndələri Sevdagül Əliyeva "Müstəqillik dövründə Azərbaycanın milli mədəniyyəti və mədəniyyət siyasətinin transformasiyası", Fəridə Səfiyeva "Azərbaycan ədəbiyyatında postmodernizm" mövzularında məruzələrlə çıxış etdilər. Natiqlər bildirdilər ki, hər bir dövlətin gələcəyi gənclərin elmə, təhsilə fəal cəlb olunması ilə sıx bağlıdır. Azərbaycan Prezidentinin fərman və sərəncamlarına əsasən ölkəmizdə bu istiqamətdə mühüm işlər görülmüşdür.

Bölmə iclaslarında çıxış edənlər sivilizasiyalararası münaqişələrin səbəbləri, mövcud regional münaqişələrin acı nəticələri, mədəniyyətlərarası dialoqun mahiyyəti, çoxmədəniyyətliliyin əleyhinə çıxan siyasi meyillərin mənfi təzahürləri barədə fikirlər səsləndirdilər.

Müzakirələrə yekun vuran Rusiya Prezidentinin beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq üzrə xüsusi nümayəndəsi Mixail Şvıdkoy qeyd etdi ki, sürətlə inkişaf edən, tolerantlığı, zəngin mədəni irsi ilə örnək olan Azərbaycanda bu cür tədbirlərin keçirilməsi ənənə halını almışdır. Uğurla başa çatan "dəyirmi masa"da Bakının humanitariyanın paytaxtı kimi tanındığını bildirən Mixail Şvıdkoy elm və mədəniyyət xadimlərinin, tanınmış ekspertlərin iştirakı ilə keçirilən müzakirələrin bəhrə verəcəyinə əminliyini bildirdi.

Rəhman SALMANLI

Azərbaycan.-2012.- 12 oktyabr.- S.5.