Azərbaycan ədəbi dilinin qorunmasında medianın üzərinə mühüm vəzifələr düşür

Oktyabrın 15-də Azərbaycan Mətbuat Şurasında (MŞ) bu qurumun Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun (KİVDF) maliyyə yardımı ilə reallaşdırdığı "Media və ana dilindən istifadə xüsusiyyətləri" layihəsi çərçivəsində "Media və Azərbaycan ədəbi dilinin qorunması" mövzusunda "dəyirmi masa" keçirilmişdir.

Tədbirdə Mətbuat Şurası idarə heyətinin üzvləri, ölkəmizdə müntəzəm yayımlanan, ictimai fikrə təsir göstərən KİV-lərin rəhbərləri, dilçi alimlər və media ekspertləri iştirak etmişlər.

Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov layihəni zəruriləşdirən məqamlardan söz açmışdır. Bildirmişdir ki, rəhbərlik etdiyi qurum ötən il də KİVDF-nin maliyyə dəstəyi ilə mediada ana dilimizin normalarına əməl edilməsi ilə bağlı layihə reallaşdırmışdır. Həmin layihə KİV-lərdə işıqlandırılmış, eyni zamanda, layihə çərçivəsində keçirilən tədbirlərdə müzakirə olunan nöqsanların aradan qaldırılması istiqamətində ayrı-ayrı mətbu orqanlar tərəfindən təşəbbüslər irəli sürülmüşdür.

Tədbirdə diqqətə çatdırılmışdır ki, şuranın sonrakı monitorinqlərinin nəticələri də mövcud sahədə bəzi müsbət meyillərin yarandığını deməyə əsas verir. Bununla belə, mediamızın ana dilindən istifadəsində meydana çıxan problemlər hələ də aktuallığını qorumaqdadır və Mətbuat Şurası bunu nəzərə alaraq bu il ötənilki prosesin davamı olaraq layihəni reallaşdırmaq qərarına gəlmişdir.

Vurğulanmışdır ki, burada əsas xətt ölkənin media orqanlarının Azərbaycan ədəbi dilinin normalarının qorunmasına nə dərəcədə riayət etdiklərini müəyyənləşdirməkdən, konkret meyilləri izləməkdən, qarşıya çıxan problemləri qruplaşdırmaqdan, bu kimi məsələlər barədə ictimaiyyətin məlumatlandırılmasını təmin etməkdən ibarətdir. Mövcud istiqamətdəki başlıca fəaliyyət isə aylıq monitorinqin keçirilməsi olmuşdur.

Bildirilmişdir ki, üç aylıq monitorinqin nəticələrinə əsasən, 30 qəzetdə ümumilikdə 2993 pozuntu faktı qeydə alınmışdır. Bunların 437-si alınma sözlərin, 208-i terminlərin işlədilməsi ilə əlaqədardır. Dialekt və şivə sözlərinin işlədilməsinə dair 96, neologizmlərin yaradılması və işlədilməsi ilə bağlı 278 pozuntu halına yol verilmişdir. Üslubi pozuntuların ümumi sayı isə 1323-dür.

Layihə üzrə yaradılmış monitorinq qrupunun rəhbəri, "Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri İlham Abbasov monitorinq zamanı aşkarlanmış konkret meyillərdən danışmışdır.

Ümumi nəzərə çarpan cəhət kimi rəsmi qəzetlərdə dil və üslub səhvlərinin nisbətən azlığına diqqəti cəlb edən İ.Abbasov səbəb kimi peşəkarlıq amilini deyil, ümumən, qəzetçilik texnologiyasına yanaşmanı göstərərək, aşkara çıxarılmış nöqsanların bir çoxunun həmin texnologiyanın işləməməsi ilə əlaqəli olduğunu demişdir. Monitorinq zamanı daha çox qrammatik və üslub pozuntularına yol verildiyi müəyyənləşdirilmişdir.

Milli Məclisin deputatı, Mətbuat Şurasının dil komissiyasının sədri Bəxtiyar Sadıqov, MŞ idarə heyətinin üzvü, "İki sahil" qəzetinin baş redaktoru Vüqar Rəhimzadə, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının sədri, professor Cahangir Məmmədli, "Yeni Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru Hikmət Babaoğlu, "Ədalət" qəzetinin baş redaktoru İradə Tuncay, BDU-nun jurnalistika fakültəsinin professoru Nəsir Əhmədli və başqaları Azərbaycan ədəbi dilinin qorunması məsələsinin daim gündəmdə saxlanılmasının vacibliyini vurğulamışlar.

Ədəbi dilimizin ayrı-ayrı problemlərinə toxunulan çıxışlarda layihənin cari ilin son üç ayını əhatə edəcək ikinci mərhələsində "dəyirmi masa"da səslənən fikirlərlə bağlı əməli işlərin görülməsinin vacibliyi tövsiyə olunmuşdur.

AzərTAc

Azərbaycan.-2012.- 16 oktyabr.- S. 7.