Ömrün ixtiyar çağını yaşayanlar

Əl işdən soyumur, arzudan arzu doğur

Səksənillik ömründə bircə gün də müəllim işləməyib. Amma hamı ona "Arif müəllim" deyə müraciət edir. Bu adı ona həyat özü bəxş edib. Çünki yol ayrıcında naçar qalana yol göstərib, büdrəyənin qolundan yapışıb, kimsəsizə dayaq olub. Uşaq ikən çəkdiyi acılar, yaşadığı məşəqqətlər ürəyini daşa döndərməyib, əksinə, həmişə yaxşılıq etməyə çalışıb, xeyirxah olmağa can atıb.

...Atası da, anası da Qarabağın tacı olan Şuşadandır. Atası Məmiş kişi Şuşanın məşhur dərzilərindən olub. Əlinin zəhməti ilə gözəl ev-eşik qurub ailəsini yaxşı dolandırardı. 1908-ci ildə ermənilər Şuşanı odlara qalayanda evini, mal-mülkünü itirən Məmiş kişi ömür-gün yoldaşı Fatma xanımla körpə balalarını, Arifin bacı və qardaşlarını da götürüb hələ o zaman da dolanışıqlı yer kimi tanınan Bərdəyə üz tutur. Gənc ailə Bərdədə yeni yuva qurmağa başlayır. Məmiş kişi yenə də öz sevimli sənətini işlədir, Fatma xanım isə evdarlıqla məşğul olur. Ailədə dörd uşaq böyüyürdü. Üç oğul, bir qız.

Sovet hakimiyyətinin ilk illəri idi. Məmiş kişi əlinin halal zəhməti ilə ailəsini yaxşı dolandırırdı. Siyasətdən uzaq olsa da, sadə sənətkar repressiya dalğasından yayına bilmədi. Ağıla, məntiqə sığmayan ittihamlarla Hüseynov Məmiş Əbdüləli oğlunu 1937-ci ildə həbs etdilər. Onda Arifin 6 yaşı vardı. Qəfil əsən acı rüzgar gənc ailənin çırağını söndürdü. Uşaqların bənizi çiçək kimi soldu. Həyətdə oynayanda tay-tuşları onları vətən xaininin övladları deyə çağırırdılar. Çal-çağırlı ev suyu sovrulmuş dəyirmana döndü. Buradan qohum-qardaşın, dost-tanışın da ayağı çəkildi. İlk günlər göz yaşını saxlaya bilməyən ana dörd körpəsini qanadının altına çəkdi. Ağlayıb-sızlamağı arxa plana keçirib Məmişin yadigarlarını böyütməyə başladı. İşin ağırından, çətinindən qorxmadı. Evin həm kişisi oldu, həm xanımı. Gecələr uşaqlara şipşirin nağıllar danışar, atalarını soruşan körpələri ovundurmaq üçün özündən nəsə uydurmaz, ağlı kəsəni dilinə gətirərdi: "Başımıza açılan bu oyun şeytan işidir. Atanız vətən xaini ola bilməz. Darıxmayın, bir gün haqq yerini tutar, çırağımızı söndürən, qapımızı bağlayan fələk yenə bizi sevindirər. Sözünə sahiblik edə bilməyənlərə fikir verməyin. Dərsinizlə məşğul olun. Qoy atanız gələndə sizi savadlı, oxumuş görüb sevinsin..."

Ata qayıtmadı. Azərbaycanın say-seçmə oğullarını kor əjdaha kimi udan 37-ci il repressiyası günahsız Məmişi də məhv etdi. Boyunu sevdiyi övladlarını ali savadlı, hörmət-izzətli, sənət sahibi görmək Məmiş kişiyə qismət olmadı. Ailənin böyük oğlu Qədir uzun illər Bakıda cərrah işləyib. Oqtay isə tikinti üzrə mühəndis olub. Arif müəllimin hər iki qardaşı və bacısı rəhmətə gedib.

Bu gün Bərdənin sayılıb-seçilən ağsaqqallarından olan Arif Əliyev çox keşməkeşli, eyni zamanda, şərəfli bir ömür yolu keçib. Yaşı səksəni adlasa da, yaşamaq həvəsi çox güclüdür. Onu yaşadan, ömrünə məna verən könlündəki xoş duyğulardır. Ömrü boyu bir kimsəyə pislik etməyib. Etdiyi yaxşılıqları isə xüsusi qeyd etmir, çünki xeyirxahlığına görə heç vaxt təmənna ummur.

Nəsli-kökü şeir, sənət ocağı Şuşadan su içmiş Arif Əliyev Bərdədə doğulub, elə burada da boya-başa çatıb. Həyatda addım-addım irəliləyib, pillə-pillə yüksəlib, şan-şöhrət qazanıb, hörmət-izzət sahibi olub. 1955-ci ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunu müvəffəqiyyətlə bitirən Arif müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Bərdədəki 1 saylı tikinti-quraşdırma idarəsində iş ustası kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. Sonralar Yevlaxda və Bərdədə müxtəlif tikinti idarələrinin rəisi, Bərdə Şəhər Sovetinin sədri, Bərdə Rayon İcra Hakimiyyətinin tikinti şöbəsinin mühəndisi vəzifələrində çalışıb. Harada işləyibsə, üz ağardıb, şəxsi məsuliyyəti, yüksək intizamı ilə seçilib.

Uğurlarının, təltiflərinin sayı-hesabı bilinməyən Arif müəllimin həyatında şirin xatirələr çoxdur. Onlardan birini özü belə xatırlayır:

- Ömrüm boyu çalışmışam, tikib-qurmuşam. Zəhmətim yüksək qiymətləndirilib. Layiq görüldüyüm mükafatlar arasında mənim üçün ən dəyərlisi "Tərəqqi" medalıdır. Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə təltif olunanların sırasında öz adımı görəndə doğrusu kövrəldim. Bu yüksək mükafat 80 yaşımın tamam olduğu bir dövrə təsadüf etdi. Elə hesab etdim ki, dövlətimizin başçısı bütövlükdə mənim həyatıma, keçdiyim ömür yoluna dəyər verib. İnsanlar yaşlaşanda kövrək olurlar. Bəzən yersiz deyilən bir sözdən uşaq kimi küsür, xoş münasibətdən isə quş kimi qanadlanıb uçursan. Məni rayon Ağsaqqallar Şurasına sədr seçməklə boynuma böyük haqq qoyublar. Gərək ağsaqqallığı düzgün edəsən. Elə çalışasan, elə oturub-durasan ki, cavanlar sənə baxıb ibrət götürsünlər.

Ömrün ixtiyar çağını yaşasa da, Arif müəllimin əli işdən soyumayıb, ürəyi həvəsdən düşməyib. Son bir ildə rayonda abadlıq işləri geniş vüsət alanda Bərdə Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Vidadi İsayev şəhərin mərkəzi küçələrindən olan Həzi Aslanov küçəsinin yenidən qurulmasını, səliqə-sahmanını Arif müəllimə etibar etdi. Əlbəttə, rayon rəhbəri yanılmamışdı. Arif müəllim ona verilən bu tapşırığı yüksək etimad kimi dəyərləndirərək günün çox hissəsini inşaatçıların yanında keçirdi. Daş üstə qoyulan hər daşa, küçə boyu əkilən hər ağaca, hər gülə əllərinin sığalını çəkdi, ürəyinin odunu verdi. İndi gözəlləşən, yeniləşən Bərdədə Həzi Aslanov küçəsinin xüsusi görünüşü var. Bu gün Arif müəllimi başdan-başa inşaat meydanına çevrilən Bərdənin hər tərəfində görmək olar. Deyir ki, doğma şəhərim yüksək zövqlə yenidən qurulursa, yüzlərlə adam şəhərin müxtəlif küçələrində minbir həvəslə çalışırsa, mən evdə otura bilərəmmi?

Arif müəllim ilin heç bir fəslində işsiz qalmır. İctimai işlərdən vaxt tapanda həyətyanı sahəsində çalışır. Bağında hər növ meyvə ağacları var. Yetişdirdiyi alma-armudun, şaftalının, üzümün dadından doymaq olmur. Meyvələrdən də ləzzətli onun duzlu söhbətləridir.

Lazım QULİYEV

Azərbaycan.- 2012.- 1 sentyabr.- S.6.