Qiraətxanadan elektron kitabxanayadək

Daş kitabələrdən bugünədək keçilmiş inkişaf yollarında mədəniyyətin, onun da bir sahəsini təşkil edən kitabxanaların rolu danılmazdır. Minilliklərin yadigarlarının sonrakı nəsillərə çatdırılmasında şifahi xalq ədəbiyyatı ilə yanaşı, yazılı nümunələrin (Avestadan başlamış) mühüm əhəmiyyət kəsb etməsi barədə elmi və ədəbi ictimaiyyətdə kifayət edəcək qədər faktlar var. Kitabı yalnız bilik mənbəyi hesab edənlər bəlkə də yanılıblar. Kitab eyni zamanda bir çox funksiya daşıyır ki, onlardan biri də günümüzün reallıqlarının bədii və sənədli formada əks etdirməsidir.

Respublikamızın mədəni xidmət təşkilatları arasında kitabxanaların rolu olduqca böyükdür. Müxtəlif inkişaf dövrü keçmiş kitabxanaların mərkəzləşdirilməsi onların fəaliyyətinin günün tələbləri səviyyəsində qurulması baxımından mühüm bir mərhələ sayılırdı. Artıq həmin proses də arxada qalıb. İllərdir ki, MKS-lər ayrı-ayrı kitabxana və onların filiallarının fəaliyyətini tənzimləyir və xidmət mədəniyyətinin keyfiyyətini yaxşılaşdırır.

Belə kitabxanalardan biri də Kəlbəcər Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin nəzdindəki Mərkəzi Kitabxana Sistemidir ki, erməni vandalizminin qurbanlarından birinə çevrilsə də, yenidən öz fəaliyyətini bərpa edərək oxucularını qismən də olsa, öz ətrafına toplaya bilib. Kəlbəcər MKS-nin fəaliyyətə başlaması 1976-cı ilə təsadüf edir. Bundan əvvəl isə kitabxana qiraətxana adı ilə, təqribən 1947-ci ildən fəaliyyət göstərib.

İşğaldan əvvəl 119 kitabxana filialı olan Kəlbəcər Mərkəzi Kitabxana Sistemində 265 nəfər kitabxanaçı, 220000 kitab fondu, mərkəzi, uşaq, gənclər, şəhər, qəsəbə və 57 kənd kitabxana binası olub. Həmin kitabxanalarda çalışanların 26 nəfəri ali, 15-i orta ixtisas, digərləri isə orta təhsilli idi. Bir avtomobil isə səyyar kitabxana kimi xidmət edirdi. Həmin dövrün sənədlərinin bu gün əlimizdə olmamasına baxmayaraq, deyə bilərik ki, oxucuların sayı istəniləndən artıq olub. 1993-cü il aprel ayının 2-də Kəlbəcər Ermənistan tərəfindən işğal olunduğundan, kitabxanaya aid bütün sənədlər, o cümlədən avadanlıqlar və dəyərli kitablar da məhv edildi. 1993-cü ilin aprel ayından sonra Kəlbəcərin əhalisi respublikanın müxtəlif rayonlarında məskunlaşdı. Gəncə şəhərinin Gülüstan qəsəbəsində Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının yataqxana, tədris və inzibati kompleksində rayon mərkəzi kimi qərargah yaradıldı. Həmin qərargahda rayonun idarə və təşkilatları, o cümlədən mədəniyyət müəssisələri də yararsız otaqlara yerləşdirildi.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin köməyi ilə heç bir nüsxə kitabı belə olmayan Mərkəzi Kitabxana Sisteminə inventar və avadanlıqlar alındı. Sonra rayon mədəniyyət şöbəsinin və respublikanın digər mədəniyyət müəssisələrinin köməyi hesabına toplanmış avadanlıq və alınmış kitablarla MKS bir daha qaydaya salınaraq fəaliyyətini genişləndirməyə başladı. Mədəniyyət evinin, incəsənət məktəbinin və MKS-in yerləşdiyi otaqlar əsaslı şəkildə təmir olundu. Prezident Administrasiyası, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əvəzsiz olaraq verdiyi, Kitab Kollektorundan alınan kitablar hesabına hazırda MKS-in 36450 nüsxə kitab fondu, 2984 nəfər oxucusu, 22300 kitab verilişi var. Kitabxanaya əvəzsiz olaraq Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən 2 dəst kompyuter də verilib. Bunun da hesabına burada elektron kitabxananın formalaşması işi aparılır.

MKS-də cəmi 25 nəfər çalışır, qalan kitabxana və filiallar faktiki olaraq, fəaliyyətlərini davam etdirə bilmədiklərindən, onların işçiləri orta aylıq əməkhaqqı (kompensasiya) alırlar.

MKS qəzet və jurnallar alır, dövri mətbuatı müntəzəm izləyir, oradakı yeniliklərlə oxucuları tanış etməyə çalışır. Kitabxanada latın qrafikası ilə nəşr olunmuş kitabların sayı 8450 nüsxədir ki, onlardan 3747-si Prezident Administrasiyası tərəfindən hədiyyə edilib.

Mərkəzi kitabxanada keçirilən mədəni-kütləvi tədbirlər əsasən müstəqil Azərbaycanımızın dünəni və bugününə, həmçinin ulu öndər Heydər Əliyevin siyasətini uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin məkrli düşməndən torpaqlarımızın azad edilməsi uğrunda apardığı mübarızəyə həsr edilir. Kəlbəcərli yazarların Vətən, ana, yurd, torpaq mövzulu yaradıcılıq nümunələrinin təbliği də keçirilən tədbirlərin sırasındadır. Çalışırıq ki, düşmən əsarətində qalan torpaqlarımızın tarixi, coğrafiyası, əsrarəngiz təbiəti, mədəniyyəti və bütünlüklə sərvətləri barədə oxuculara dolğun məlumat verək. Xidmət mədəniyyətini yaxşılaşdırmaq bizim vəzifə borcumuzdur.

Sədiqə QULUYEVA,

Kəlbəcər MKS-nin direktoru

Azərbaycan.-2012.- 6 sentyabr.- S. 7.