Azərbaycanlı olmağın fəxarəti

Bakıda Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasına üzv ölkələrin diaspor təşkilatları rəhbərlərinin I Forumu işini başa çatdırdı. Forum belə bir həqiqəti bir daha təsdiq etdi ki, türkdilli cümhuriyyətlər arasında hərtərəfli əlaqələr, əməkdaşlıq münasibətləri günü-gündən güclənməyə başlayıb. Artıq türkdilli ölkələrin beynəlxalq səviyyədə tanıdılması, onların qarşılaşdıqları problemlərin həlli istiqamətində siyasi və qeyri-hökumət qurumları ilə yanaşı, ayrı-ayrı ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarının da rolu get-gedə artmaqdadır. Toplantıda iştirak edən nümayəndələrin əksəriyyəti Azərbaycan, Türkiyə, qazax və qırğız diaspor təşkilatlarının rəhbərləri və təmsilçiləri idi. Ona görə forumun işində həmçinin Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyənin dövlət və hökumət nümayəndələri, qeyri-hökumət təşkilatlarının, elm və mədəniyyət qurumlarının təmsilçiləri də qonaq qismində iştirak edirdilər.

Toplantıda türkdilli ölkələrin diaspor təşkilatları arasında əməkdaşlığın istiqamətləri, bu il mayın 14-də Ankarada imzalanmış "Türkdilli ölkələrin diaspor təşkilatlarının ortaq fəaliyyət strategiyası"nın həyata keçirilməsi məsələləri, türk dünyasının problemlərinin həlli sahəsində birgə fəaliyyət perspektivləri müzakirə edilərək qərarlar qəbul edildii, fikir mübadiləsi aparıldı. Toplantıda iştirak edən, doğma yurdun problemləri, qayğıları ilə yaşayan 556 nümayəndənin hərəsi bir ölkədən idi, hər birinin öz taleyi, öz qisməti vardı və dünyanın harasında olmasından, harada yaşamasından asılı olmayaraq onları öz evinə, kökünə çəkən hisslər nəinki azalır, əksinə, dünyanın yeni düzənində daha da artaraq güclənir. Aralarında müxtəlif ölkələrə səpələnən azərbaycanlıların sayı az deyil və onları bir araya gətirən vətən sevgisidir.

Məhz belələrinin səyi nəticəsində son illər dünyanın hər yerində Azərbaycanla bağlı silsilə tədbirlər həyata keçirilir, ölkəmizin bənzərsiz mədəniyyəti, tarixi insanlara təqdim olunur, Qarabağ faciələrindən, Xocalı dərdindən, millətimizin ağrı-acılarından daha tez-tez söhbət açılır.

Münəvvər Vahabova Şəkidəndir. 1992-ci ildə Slavyan Universitetini bitirib. Bir neçə il Bakıda orta məktəbdə çalışıb. Qardaşı Nəsib Kaşiyev Qarabağ savaşında Şuşada həlak olan ilk şəhidlərdəndir: "Qardaşımın dostu yaralı halda xəstəxanada yatırdı, anam dedi ki, get onu tap. Gör Nəsibin son sözü nə olub? Çətinliklə axtarıb tapdım. Dostu dedi ki, qardaşım çox qan itirdiyindən huşu özündə olmayıb, tez rəhmətə gedib və son sözünü deyə bilməyib.

2007-ci ildən ailəsilə birlikdə ABŞ-da yaşayan Münəvvər Vahabova orada yenidən təhsil alıb, bizim sözlə desək, ibtidai sinif müəllimidir. İctimai-siyasi həyatda fəallığı ilə seçilən Münəvvər xanım Əli Nəsibovun rəhbərlik etdiyi "Ana" (Azərbaycan Nyu-York Assosiasiyası) cəmiyyətinin üzvüdür. O, həm də cəmiyyətin nəzdində fəaliyyət göstərən həftəsonu məktəbində Azərbaycan dili, tarixi ilə əlaqədar fənləri həvəslə balalarımıza öyrətməklə məşğuldur: "Mənim 11 yaşlı qızım Nərmin də həmin uşaqların arasındadır. Oğlum Anarın artıq 19 yaşı var. Bizim səhərimiz onun Azərbaycanla bağlı xəbərlərilə açılır. "Azerbaijan revyu" ("Azərbaycana baxış") adlı qəzet də nəşr olunur, "Radio türküm"də 2 saatlıq Azərbaycana dair məlumatlarla çıxış edirik".

Çətinlik hər yerdə var, xüsusilə yeni mühacirlər üçün. Həyat yoldaşı Mirhüseynlə qəribçiliyi uşaqlarına, anasına hiss etdirməməyə çalışır. O, uşaqlarının "amerikalı" olmasını istəmir. İzahı isə çox sadədir: "Amerikalı olmaq bizdən fərqli olaraq soyuq (soyuqqanlı yox) və həddən artıq sərbəstlik deməkdir. Biz bunu istəmirik. Ona görə yeni bir cəmiyyət yaratmışıq: Nyu-York Azərbaycanlı Amerikan Qadınlar Cəmiyyəti. O cəmiyyətin xəttilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirirk. Bu yaxınlarda 1 iyun Uşaqlar və 15 iyun Qurtuluş günləri münasibətilə tədbirlər keçirdik. Həmyerlimiz, uzun müddətdir ABŞ-da yaşayan əməkdar rəssam İsmayıl Məmmədov uşaqlarımızla rəsm yarışması apardı. Hamının ürəyincə oldu. Biz yaxşı bilirik ki, diasporun gücü vətənə xidmətə bağlıdır. Ona görə qürbətdə vətənlə bağlı bütün irili-xırdalı tədbirlərdə yaxından, ürəklə iştirak edirik".

Yaşar Musayev Almaniyada yaşayır. Azərbaycan Texniki Universitetinin (Az.TU) məzunudur. Xeyli vaxtdır bu ölkədədir və burada nanotexnologiyalar üzrə güclü mütəxəssislərdən biri hesab olunur. Yaşar Musayev 2006-cı ildən hər yerdə məşhur olan "Schetfier" şirkətində çalışır. Dünyanın 70 ölkəsində müəssisələri və 75 min işçisi olan bu şirkət sənaye yastıqları və avtomobil hissələrinin istehsalı ilə məşğuldur. Hamıya məlumdur ki, markasından asılı olmayaraq hər bir avtomobil 100-dən çox "Schefier" hissəsi ilə hərəkət edir və onların hazırlanmasında həmyerlimizin də zəhməti az deyil. Yaşar Musayev 7 il əvvəl həmin şirkətdə baş elmi işçi kimi fəaliyyətə başlayıb. Hazırda o, nanotexnologiyaların istehsalata tətbiqi məsələlərilə məşğul olan bölməyə rəhbərlik edir. Onun təşəbbüsü və fəal iştirakı ilə şirkətdə Sənaye Texnikumu adlı qurum yaradılıb və iyirmidən çox alim və mütəxəssis burada həmyerlimizin rəhbərliyi altında elmi araşdırmalar aparır, yeniliklərə imza atırlar. Bu ixtiralar bir neçə tanınmış təyyarəqayırma sənayesi müəssisəsində, "BMV", "Volkswagen", "Toyota", "Nissan", "Hunday" kimi iri şirkətlərdə tətbiq edilir.

Bu yaxınlarda Yaşar Musayevin başçılıq etdiyi qurum "Bosh", "Siemens", "Daimler" kimi məşhur şirkətlərin də qatıldığı müsabiqənin qalibi olub.

Alim hazırda maşın və mexanizmlərdə çox yüklənmiş hissələrin yeyilməyə davamlılığının artırılması, sürtünmənin azaldılması imkanlarını araşdırır. Bu sahədə yeni texnologiyaların tətbiqi Almaniya kimi sənayesi inkişaf etmiş bir ölkənin büdcəsində hər il 8 faizlik artım deməkdir. Alman dövləti onun araşdırmalarını dəyərləndirərək müvafiq proqramlar qəbul edib.

Ölkəmizdən uzaqlarda vətənini, xalqını ləyaqətlə təmsil edən Yaşar Musayev, eyni zamanda, Erlangen- Nümberq Universitetində elmi işlərə rəhbərlik edir, həmçinin Nümberq ətrafında yaşayan azərbaycanlıları birləşdirən "Xəzər" Təhsil və Mədəniyyət Mərkəzinin idarə heyətinin sədridir.

Maisə Ağamirzəyeva Ağdamda doğulib. Pedaqoji institutun Şuşa filialında təhsil alıb. İndi kəndi, eli-obası işğal altındadır. Arzusu tezliklə o yerləri ziyarət etmək, əzizlərinin qəbirlərinə baş çəkməkdir.

Maisə xanım on ildən artıqdır ki, Hollandiyada yaşayır. Qısa həyat hekayəsi belədir: ali məktəbi bitirdikdən sonra bir neçə il Bakı məktəblərindən birində müəllim kimi çalışıb. Günlərin bir günü bir təsadüf onun və yaxınlarının həyatını tamamilə dəyişib: uzun illər Hollandiyada yaşayan bir türk vətəndaşı ilə tanış olub və yaxınlarının xeyir-duası ilə taleyini onunla bağlayıb. Bu evlilikdən hər ikisi razıdır. İki övladları var.

İctimai fəallığı ilə seçilən Maisə xanım xeyli vaxtdır Hollandiyada fəaliyyət göstərən qadın cəmiyyətinin sədridir və nəinki Hollandiyada, eləcə də ona yaxın ölkələrdəki diaspor təşkilatları ilə daim təmasdadır. Xalqımızın həyatındakı bütün əlamətdar hadisələri yaşadıqları regionun diqqətinə çatdırmaq, onlarda Azərbaycan gerçəklikləri barədə obyektiv fikir formalaşdırmaq, musiqimizi, mədəniyyətimizi təbliğ etmək onun rəhbərlik etdiyi cəmiyyətin əsas vəzifələrindən biridir. Holland dilini yaxşı bilməsi və yerli xalqın adət-ənənəsini, psixologiyasını gözəl mənimsəməsi onların işini uğurla aparmasına böyük kömək göstərir. Bununla bağlı Maisə xanım deyir: "Hollandlar yaxşı xalqdır. Amma bütün Avropada olduğu kimi, burada da bir incəliyi gərək gözdən qaçırmayasan: onlar birbaşa təbliğatdan uzaq durmağa çalışırlar, qanlı, faciəli kadrları izləməyi xoşlamırlar. Onlarla danışanda gərək ehtiyatlı olasan. Biz, adətən, onları bayram tədbirlərimizə, konsertlərə dəvət edirik, həmin tədbirlər arasında öz sözümüzü deməyə, həqiqətləri başa salmağa çalışırıq. Yoxsa işimiz getməz. Həm də buradakı bütün işimizi qardaş xalqların, xüsusilə türklərin çoxdan fəaliyyət göstərən, artıq holland ictimaiyyəti arasında nüfuzu olan təşkilatları ilə əlaqəli şəkildə qururuq. Bütün xeyrimiz-şərimiz də bir yerdədir".

Təranə Tağıyeva ailəsi ilə birlikdə iyirmi ildən artıqdır ki, Almaniyada yaşayır. Əslən Tovuz rayonundandır. Həyat elə gətirib ki, Almaniyaya köçməmiş uzun illər Rusiyada yaşamalı olublar.

"Qürbətdə ən əsası özünü, kimliyini qoruyub saxlamaqdır. Bunun üçün birinci növbədə dilimizi və adət-ənənəmizi qoruyub saxlamalıyıq. Uşaqlarımız Avropanın xoş həyatına aldanıb ana yurdu, doğmalarını unutmamalıdır, - deyən Təranə xanım öz uşaqlarının timaslında bunları dilə gətirir: - Arada gördük ki, uşaqlarımız bir-birilə almanca danışır. Başa saldıqdan sonra hər şey dəyişdi. İndi bütün tədbirlərimizdə uşaqlarım hamıdan öndədirlər. Belə demək mümkünsə, Azərbaycanla yatıb-durur, onun bütün problemləri ilə maraqlanır, uğurlarına sevinirlər".

Təranə xanım həddən artıq fəaldır və bu, onun hərəkətlərində hiss olunduğu kimi, fəaliyyətində də özünü göstərir: "Hər il yaşadığımız şəhərdə Xocalı hadisələrinin ildönümünü yüksək səviyyədə qeyd edirik. Yadımdadır, ilk vaxtlar şəhər rəhbərliyi, polis bizim tədbirlərə ehtiyatla yanaşırdı. Mən özüm polis rəisi ilə görüşdüm, həqiqətləri ona başa saldım: "Dedim, dünyanın hansı bir nöqtəsində bir xristian ölürsə, onu öldürəni dərhal terrorçu adlandırırsınız. Bəs Xocalıda, Qarabağda bu qədər günahsız insan qətlə yetirilir, evlərimiz dağıdılır, abidələrimiz, məscidlərimiz yerlə yeksan edilir, niyə susursunuz? Bunun adı nədir?"

Təranə xanım deyir ki, artıq əksəriyyət bu acı həqiqətləri anlayaraq qəbul edib. Hətta şəhər polis rəisi özü bizim bu tədbirlərə rəğbətlə yanaşır, tez-tez bizimlə görüşür.

Arzu Oqtay uzun illərdir Finlandiyada Espoo şəhərində yaşayır. Bakı Dövlət Universitetini bitirib. Rus və fin dillərini əla mənimsəyib. Türk xalqları ilə yaxın qohumluq əlaqələri olan, öz ölkələrini Suomi - yəni sular ölkəsi adlandıran finlərin arasında Arzu xanım və onun ailə üzvləri özlərini çox rahat hiss edirlər. Bu şimal ölkəsində digər ölkələrlə müqayisədə hələlik azərbaycanlıların sayı az olsa da, onlar həmişə ictimai-siyasi hazırlıqları və fəallıqları ilə seçilirlər. Xalqımızın qədim mədəniyyətinin təbliği, erməni yalanlarının ifşası onlar üçün də əsas vəzifələrdəndir. Çünki harada yaşamasından asılı olmayaraq erməni ermənidir və onların diaspor təşkilatları da çirkin fəaliyyətlərini davam etdirməkdə, hətta musiqimizə, ədəbi abidələrimizə sahib çıxmaqdadırlar. Onların qarşısını isə ancaq birgə səylərimizlə ala bilərik. Arzu xanım bir hadisəni yada salır: "Bayram günlərinin birində mənə xəbər çatdırdılar ki, erməni qızları "Uzundərə" xalq rəqsimizi məşq edərək özlərininki kimi təqdim etmək istəyirlər. Dərhal həmin yerə getdim. Qızlar məni görən kimi məşq zalını tərk edib qaçdılar. Bunlar tez-tez rastlaşdığımız hadisələrdir. Bizim orada yaşamağımız, həqiqəti cəmiyyətə olduğu kimi çatdırmağımız, təbii ki, onları narahat edir. Amma bu bizi daha da ruhlandırır, qətiyyətli olmağa, inadla çalışmağımıza səbəb olur. Orada, vətəndən uzaqlarda kimliyimizi, özümüzü daha yaxşı görürük".

Bəxtiyar QARACA

Azərbaycan. - 2013.- 20 avqust.- S. 6.