Yüksələn beynəlxalq nüfuzun növbəti təsdiqi

5 gün ərzində 5 dövlətin rəhbərinin ölkəmizə səfəri Azərbaycanın tam müstəqil siyasət yeritməsinin göstəricisi olmaqla yanaşı, xarici siyasətinin də zəngin və uğurlu olduğunu nümayiş etdirdi

Dövlətlərin inkişaf səviyyəsini, nüfuzunu, beynəlxalq etimadını və bu kimi digər xüsusiyyətlərini xarakterizə edən əsas cəhətlərdən biri onun yeritdiyi siyasətin məzmun və mahiyyətidir. Təbii ki, hər bir ölkə dünya birliyinin subyekti olaraq özünün milli maraqlarına cavab verən müstəqil siyasət həyata keçirmək istəyir. Məhz bu kontekstdən yanaşaraq deyə bilərik ki, yerləşdiyi regionun lider dövləti olan Azərbaycanın həm də beynəlxalq birlikdəki yerini möhkəmləndirməsi, söz sahibinə çevrilməsi dünya miqyasında qəbul edilən reallıqdır. Bu reallığı təsdiq edən bir çox amilləri sadalamaq mümkündür ki, onlardan ən başlıcası, Azərbaycanın yeritdiyi müstəqil siyasətdir.

Dünya siyasətinin aparıcı subyektləri rəsmi Bakını tərəfdaş kimi qəbul edirlər

Bunu sübut etmək üçün kifayət qədər və beynəlxalq səviyyədə öz təsdiqini və dəstəyini tapmış faktlar ortaya qoymaq mümkündür. Azərbaycanın həyata keçirdiyi enerji siyasəti, sosial-iqtisadi inkişafı, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində ortaya qoyduğu prinsipial mövqeyi, öz ərazilərini məhz dialoq və əməkdaşlıq üçün açıq oldğunu birmənalı şəkildə elan etməsi bu barədə kifayət qədər aydın fikir yeritməyə əsas verir. Avqustun ikinci ongünlüyündə dünyanın iki böyük və xarici siyasətdə aparıcı rol oynayan dövlətinin rəhbərlərinin - İtaliya Respublikası Nazirlər Şurasının Prezidenti Enriko Lettanın və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin Bakıya rəsmi səfərlərinin yekunları, həmçinin Qəbələdə keçirilən Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının III zirvə toplantısı Azərbaycanın xarici siyasətinin çoxşaxəli olduğunu göstərməklə yanaşı, ölkəmizin həyata keçirdiyi müstəqil siyasətin konturlarını, beynəlxalq səviyyədəki yüksək nüfuzunu və dünyanın ayrı-ayrı qütblərinin rəsmi Bakını etibarlı tərəfdaş kimi qəbul etdiklərini bir daha nümayiş etdirdi.

Avraltantik məkana inteqrasiyanı xarici siyasətdə əsas prioritet istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirən Azərbaycan həm Avropanın nüfuzlu təşkilatları, həm də əksər dövlətləri ilə müxtəlif sahələrdə uğurlu siyasi dialoqun qurulmasına nail olub. Prezident İlham Əliyevin Avropa ölkələrinə etdiyi səfərlər, həmçinin ölkəmizə müxtəlif səviyyələrdə xarici nümayəndə heyətlərinin gəlməsi, keçirilən görüşlər Azərbaycanın xarici siyasətinin coğrafi zənginliyini göstərməklə yanaşı, Qərbin aparıcı dövlətləri ilə əlaqələrin yeni mərhələdə inkişaf etdirilməsinə təkan verib. Xüsusilə qeyd edilməlidir ki, iqtisadi və geostrateji üstünlüklərindən səmərəli və maksimum şəkildə yararlanmaqla Cənubi Qafqaz regionunun liderinə çevrilən Azərbaycan Avropanın bu bölgədə tərəfdaşlıqda önəm verdiyi əsas dövlətdir.

Hazırda aparıcı mövqeyə malik olan Avropa dövlətlərinin çoxu beynəlxalq münasibətlər sistemində Azərbaycanın tərəfdaşı kimi çıxış edirlər. Bu ölkələrdən biri də Avropanın, eləcə də dünyanın siyasi və iqtisadi həyatında, beynəlxalq münasibətlər sistemində öz yeri olan İtaliyadır. İtaliya-Azərbaycan münasibətləri qədim dövrdən mövcud olub. Hələ orta əsrlərdə indiki İtaliya ərazisindəki şəhər-dövlətlər Azərbaycandakı Səfəvilər, Ağqoyunlular dövlətləri ilə davamlı əlaqələr saxlayıblar. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə də İtaliya ilə diplomatik münasibətlər qurulub. 1972-ci ildə Azərbaycanın paytaxtı Bakı və İtaliyanın Neapol şəhərləri qardaşlaşmış şəhər elan ediliblər. Dövlət müstəqilliyini bərpa edəndən sonra Avropa ölkələrindən Azərbaycanla ən yüksək səviyyədə iqtisadi əməkdaşlığı və siyasi münasibətləri quran dövlətlərdən biri məhz İtaliya olub. Son illərdə enerji sahəsində əməkdaşlıqla yanaşı, siyasi, iqtisadi, sosial, humantiar, elmi-mədəni, təhsil, səhiyyə, turizm və digər istiqamətlərdə əlaqələrin inkişafı Azərbaycan-İtaliya münasibətlərində yeni dinamika yaradıb.

Enriko Letta:

"Azərbaycan bizim ölkə və onun gələcəyi üçün əhəmiyyətli bir tərəfdaşdır"

Bu fikir İtaliya Respublikası Nazirlər Şurasının Prezidenti Enriko Lettanın ölkəmizə səfəri zamanı bəyan edildi. Məlum olduğu kimi, bu ilin iyun ayında Azərbaycanın Transadriatik qaz kəməri marşrutu layihəsini seçməsi çox mühüm bir hadisə kimi tarixə düşdü. Yaxın onilliklərdə Avropa bazarının təbii qaza olan tələbatı daha da artacaq. Ona görə də Azərbaycan qazını bu bazara çatdıran layihələr Avropa üçün xüsusilə önəmlidir. TAP qaz kəməri layihəsi isə iqtisadi və maliyyə cəhətdən daha mənfəətlidir və həm də Avropa İttifaqı ölkələrinin maraqlarına cavab verir. Buna görə də müxtəlif variantlar arasından məhz bu layihəyə üstünlük verilib. Layihənin əsas əhəmiyyəti bundan ibarətdir ki, Azərbaycan qazı ən əlverişli, təhlükəsiz və səmərəli yol ilə Avropa bazarına çatdırılacaq. Bu layihənin reallaşması bütün Avropanın strateji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində əsas amil olacaq. Yəni, Azərbaycan qazı təkcə Türkiyə, Yunanıstan və İtaliyaya deyil, İtaliya ərazisindən keçməklə digər Avropa ölkələrinə də nəql olunacaq.

Təsadüfi deyil ki, İtaliya Respublikası Nazirlər Şurasının Prezidenti Enriko Lettanın ölkəmizə səfəri zamanı bu məsələyə xüsusilə diqqət yetirildi. Prezident İlham Əliyevlə görüş zamanı Azərbaycanın İtaliya və onun gələcəyi üçün əhəmiyyətli tərəfdaş olduğunu deyən Enriko Letta təşəkkürünü xüsusilə diqqətə çatdırdı: "Cənab Prezident, Sizə və Azərbaycana dərin təşəkkürümü bildirirəm ki, bu seçimi etmisiniz. TAP layihəsinin seçimi kommersiya prinsiplərinə əsaslanmış seçim olmuşdur. Amma çox vacib bir məsələdir. Zənnimcə, bu layihə ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələri daha yüksək səviyyəyə qaldıracaqdır".

Hazırda İtaliya Azərbaycanın əsas xarici ticarət tərəfdaşıdır. Təbii ki, bu, ilk olaraq neft sahəsi ilə bağlıdır. Lakin ölkəmiz İtaliyaya yalnız enerji daşıyıcısı deyil, eyni zamanda, Azərbaycan sənayesinin bir çox məhsullarını ixrac edir və Bakıda aparılan müzakirələrin nəticəsi olaraq qeyri-neft sahəsində ticarətin həcminin yüksəlməsi proqnozlaşdırılır.

İlk dəfə olaraq İtaliyanın Baş nazirinin Azərbaycana etdiyi səfər ikitərəfli münasibətlərimizin müxtəlif aspektlərini müzakirə etmək üçün çox gözəl fürsət idi. Bu səfər göstərdi ki, Azərbaycan-İtaliya münasibətləri çox uğurla inkişaf edir, müxtəlif sahələr üzrə əməkdaşlıq telləri durmadan yüksəlir. Təbii ki, İtaliya Baş nazirinin Bakıya səfəri zamanı müzakirə edilən məsələlər Azərbaycan - Avropa İttifaqı əlaqələri üçün də mühümdür. Ona görə bu səfərin Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətlərinə yeni təkan verəcəyi şübhəsizdir.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı İtaliyanın ölkəmizin ərazi bütövlüyünə verdiyi dəyişməz dəstək Azərbaycan tərəfindən hər zaman yüksək qiymətləndirilir. Bu məsələdə status-kvonun qəbuledilməz olduğunu deyən İtaliya Baş nazirinin fikrincə, uzun sürən münaqişənin həlli regionda sülh və təhlükəsizliyin təmin edilməsinə tarixi töhfə olacaq.

Vladimir Putin:

"Azərbaycan Rusiyanın çoxdankı, ənənəvi və etibarlı tərəfdaşıdır"

Hər bir ölkənin xarici siyasət kursunda əsas prioritetlərdən biri yaxın qonşularla, xüsusən, həmsərhəd dövlətlərlə əlaqələrin normal məcrada inkişaf etdirilməsidir. Amma təəssüflə qeyd etməliyik ki, dövlət müstəqilliyimizin ilk illərində ölkəmizdə iqtidarda olan siyasi dairələr bu prinsipdən tamamilə uzaq olmuş, qonşu Rusiya və İran kimi dövlətlərlə münasibətlərə fərqli prizmadan yanaşmışdılar. Ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra Azərbaycanın xarici siyasət kursunda etdiyi kardinal dəyişikliklərdən biri əvvəlki iqtidarların dövründə yol verilmiş kobud səhvlərin aradan qaldırılması, milli maraqlardan çıxış etməklə qonşu dövlətlərlə, o cümlədən Rusiya ilə münasibətlərin yaxşılaşdırılması oldu. Heydər Əliyev böyük uzaqgörənliklə əvvəlki hakimiyyətlərin siyasi səbatsızlığı ucbatından rəsmi Bakı ilə Moskva arasında yaranmış siyasi gərginliyi aradan qaldırdı və bununla da, Rusiya ilə Azərbaycan arasında normal münasibətlərin əsası qoyuldu. Sonrakı dövrdə iki dövlət arasında bərabərhüquqlu prinsiplər üzərində qurulan əlaqələr daha da möhkəmləndirildi.

Son illərin mənzərəsi göstərir ki, Rusiya ölkəmizlə münasibətlərin daha da genişlənməsində maraqlıdır. İqtisadi və geostrateji üstünlüklərindən səmərəli yararlanmaqla yüksək inkişaf fazasına qədəm qoyan və Cənubi Qafqazın lider dövlətinə çevrilən Azərbaycan da Rusiya ilə münasibətlərə önəm verir. Xarici siyasətdə Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və milli maraqlara söykənən ənənələri uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyev Rusiya ilə əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə və genişlənməsinə diqqət yetirir. Ötən illərdə dövlət başçılarının qarşılıqlı səfərləri təbii ki, ikitərəfli münasibətlərə təsirsiz ötüşməyib. Bu səfərlərin müsbət nəticələri özünü təkcə siyasi sferada göstərmir. İki ölkə arasında əmtəə dövriyyəsinin həcminin qısa zaman kəsiyində əhəmiyyətli dərəcədə artımı əlaqələrin yüksək səviyyədə olmasının əyani təsdiqidir.

Hazırda Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlər keyfiyyətcə yeni mərhələdə inkişaf edir. Hər iki ölkə sabitliyə, konstruktivliyə, təkcə yaxın gələcəkdə deyil, həm də ən uzunmüddətli perspektivdə mehriban qonşuluğa meyil göstərirlər. Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycana etdiyi səfər bunun təsdiqidir.

Vladimir Putin üçüncü dəfə Prezident seçiləndən sonra Cənubi Qafqaz ölkələrindən ilk səfərini Azərbaycana etdi. Rusiyalı şərhçilərin fikrincə, bu səfər Rusiyanın Azərbaycan dövlətinə və hakimiyyətinə olan ehtiramının göstəricisidir. Bu səfər həm də Rusiyanın Azərbaycana nə qədər önəm verdiyini sübut edir. Rusiyada da yaxşı bilirlər ki, Azərbaycan Cənubi Qafqazın ən əhəmiyyətli strateji ölkəsidir və bu mənada şimal qonşumuz Azərbaycanın timsalında etibarlı tərəfdaş görür. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan-Rusiya sənədlərinin imzalanması mərasimindən sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bəyanatla çıxış edərək deyib: "Azərbaycan Rusiyanın çoxdankı, ənənəvi və etibarlı tərəfdaşıdır. Biz Qafqaz regionunda, Xəzər regionunda, MDB çərçivəsində, aparıcı beynəlxalq strukturlarda sıx qarşılıqlı fəaliyyət göstəririk. Bu əməkdaşlığın əsası ölkələrimiz, dövlətlərimiz və xalqlarımız arasında möhkəm dostluq, qarşılıqlı hörmət ənənələridir".

Bu səfər son zamanlar Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərin gərgin olması ilə bağlı müxalifət mətbuatında səslənən fikirləri alt-üst etməklə yanaşı, həm də Azərbaycanın müstəqil siyasət həyata keçirdiyini təsdiqlədi. Prezidentlər İlham Əliyev və Vladimir Putin arasında danışıqların olduqca yüksək səviyyədə keçməsi, Azərbaycan Prezidentinin iş otağında söhbət, Dağüstü parkla və İçərişəhərlə tanışlıq, dövlət başçılarının Bakıda qeyri-rəsmi səfərdə olan və azərbaycanlı zabitin kapitanı olduğu "Dağıstan" raket gəmisinə və Azərbaycan Hərbi Dəniz Donanmasının "Bakı" gözətçi gəmisinə baxmaları prezidentlərin timsalında səmimi tərəfdaşlığa söykənən Azərbaycan - Rusiya münasibətlərinin göstəriciləri idi. Bütün bu səmimiyyət, müxtəlif sahələr üzrə imzalanan yeni sənədlər, o cümlədən oktyabrın 31-dən noyabrın 1-dək Bakıda keçiriləcək III Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumuna hazırlıq məsələlərinin müzakirə edilməsi ondan xəbər verir ki, Rusiya rəhbərliyi də Azərbaycanda oktyabrda keçiriləcək prezident seçkilərində Prezident İlham Əliyevin qalib gələcəyinə əmindir.

Prezident İlham Əliyev:

"Qardaş xalqlar bir-birinin yanında olmalıdırlar"

Coğrafi yaxınlq, mədəniyyət, din və dil birliyi kimi sarsılmaz tellərlə bir-birinə bağlı olan türk xalqlarının və dövlətlərinin bu gün sıx və səmərəli əməkdaşlığı, birlik nümayiş etdirmələri qloballaşan və dəyişən dünya nizamında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bütün bunlar türk dövlətlərinin müstəqilliklərini daha da möhkəmləndirmək, dünyada cərəyan edən proseslərə təsir göstərə bilmək, milli maraqları müdafiə etmək baxmından vacib siyasi elementlərdir. Ortaq milli, mədəni və mənəvi dəyərlərin bəxş etdiyi imkanlar türk dövlətlərinin ümumi mənafeyinə səfərbər olunmalı, qarşılıqlı və bərabərhüquqlu münasibətlər etibarlı təməllər üzərində inkişaf etdirilməlidir. Azərbaycan türk cümhuriyyətləri ilə əlaqələrində məhz bu mövqedən çıxış edir və daim bu prinsiplərə sadiq qalır.

Bu gün bütün dövlətlər sülhün və sabitliyin qorunması, eləcə də sosial-iqtisadi rifahın və mədəni zənginliyin təmin olunması kimi müasir çağırışlarla üzləşirlər. Şübhəsiz ki, heç bir dövlət kollektiv səylər və çevik addımlar tələb edən mürəkkəb problemlərin qarşısını təkbaşına ala bilməz. Xarici siyasət konsepsiyasında türkdilli dövlətlərlə əlaqələrin bütün sferalar üzrə inkişaf etdirilməsini müəyyən edən Azərbaycan türkdilli dövlətlərin səylərinin birləşdirilməsini bu cür çağırışların vaxtında və effektiv cavablandırılması üçün önəmli vasitə hesab edir. Bu mənada 2009-cu ildə yaradılan Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası böyük imkanlara malikdir.

Avqustun 16-da Qəbələdə, Heydər Əliyev Konqres Mərkəzində keçirilən Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının III zirvə toplantısı göstərdi ki, təşkilat bu imkanlardan türkdilli xalqların mənafeyi naminə səmərəli istifadə etməkdədir. Toplantıda iştirak etmək üçün Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev, Türkiyə Prezidenti Abdullah Gül, Qırğızıstan Prezidenti Almazbek Atambayev və Türkmənistan Nazirlər Kabineti Sədrinin müavini Sapardurdu Toyliyev Qəbələyə gəlmişdilər.

"Bizim xalqlarımızı ortaq tarix, mədəniyyət, müştərək dəyərlər birləşdirir. Əsrlər boyu bizim xalqlarımız bir-biri ilə sıx əlaqədə olmuşdur, əməkdaşlıq etmişik, bir yerdə yaşamışıq, bir-birimizə dayaq, arxa olmuşuq. Bu gün isə müstəqil dövlətlər kimi biz bütün məsələlərdə bir yerdəyik, bir yerdə olmalıyıq. Hesab edirəm ki, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının başlıca vəzifəsi xalqlar və ölkələr arasındakı birliyi daha da möhkəmləndirməkdir". Toplantıdakı çıxışı zamanı bunu bəyan edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin türkdilli ölkələrin ikitərəfli formatda çox uğurlu fəaliyyət göstərdiyini, iqtisadi sahədə gözəl əməkdaşlıq həyata keçirdiklərini, beynəlxalq təşkilatlarda bir-birinə dəstək olduqlarını bildirdi. Bunu təbii adlandıran Prezidenti İlham Əliyev bildirdi ki, qardaş xalqlar bir-birinin yanında olmalıdırlar.

Bu zirvə görüşündən sonra türkdilli dövlətlər arasındakı əməkdaşlıq daha da artacaq və böyük layihələr icra ediləcək. Toplantıdakı çıxışlarda səslənən fikirlər TDƏŞ-nin işini daha da zənginləşdirəcək və verilən təkliflərin reallaşması əməkdaşlığın yeni pilləyə qalxmasına imkan yaradacaq. III zirvə toplantısında quruma sədrlik Azərbaycana keçdi. Növbəti bir il ərzində Azərbaycanın sədrliyi ilə TDƏŞ daha da güclənəcək və qarşısında duran vəzifələri uğurla icra edəcək.

Türkdilli respublikalar arasında siyasi, iqtisadi və mədəni əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi bu prosesin bütün iştirakçılarının, o cümlədən prosesə öncüllük missiyasını öz üzərinə götürmüş Azərbaycanın maraqlarına cavab verir. Üç türkdilli ölkənin dövlət başçısının Azərbaycana səfəri sıradan bir hadisə deyil. Ən azı, o baxımdan ki, Türkiyə və Qazaxıstan Azərbaycanın strateji tərəfdaşıdır və bu ölkələrlə Azərbaycan arasında imzalanmış strateji tərəfdaşlıq sazişi mövcuddur.

Avqustun ikinci ongünlüyündə Azərbaycana beş dövlətin başçısı səfər etdi. Bu səfərlərin hər biri Azərbaycanın tam müstəqil siyasət yeritdiyini, xarici siyasət kursunun çoxşaxəli olduğunu, milli maraqlarımıza tam cavab verdiyini bir daha nümayiş etdirdi. Ən əsası isə keçirilən hər bir görüş, aparılan hər bir danışıq Azərbaycanın müstəqil siyasətinə yeni impuls verərək ölkəmizin uğur silsiləsinin davamlı olduğunu göstərdi.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan. - 2013.- 21 avqust.- S. 1, 3.