NANKOR

Əkrəm Naibovun fəxri adlardan məhrum edilməsi ilə bağlı sərəncamın müəllifi Azərbaycan xalqıdır

Hər bir millətin böyüklüyü onun mədəniyyəti ilə ölçülür. Mədəniyyət də, ədəbiyyat da millətin özünü dünyada təqdimat imkanıdır. Azərbaycan mədəniyyəti Azərbaycan torpağı qədər qədim, zəngin və dürlüdür. Bu torpaq və onu qoruya bilən qəhrəmanlar, onu şöhrətə mindirən ziyalılar - yazıçılar, şairlər, filosoflar, rəssamlar, musiqiçilər yetirib. Hələ bu torpaqdan küsən, inciyən, ona xor baxan olmayıb! Ədəbiyyatımız "Vətən övladımızın məskənidir", "Vətən əcdadımızın mədfənidir" (A.Səhhət) deyə onun altını da, üstünü də mədh edib. A Şaiqin "Hamımız bir günəşin zərrəsiyik", "Hamımız bir yuva pərvərdəsiyik" sözləri YUNESKO-nun şüarı kimi qəbul olunub.

Mən hələ dahi Nizamini, Nəsimini, Füzulini demirəm - bir sözlə, dünya söz sənətinə işıq həm də bizim ədəbiyyatımızdan düşüb. Bu qədim, bu zəngin ədəbiyyatın nümayəndəsi olmaq şərəfdir. Filosof-şair Xaqani, şeir-sənət dahisi Şeyx Nizami, "Ənəlhəqq" deyən sirli-sehirli Nəsimi, dünyanın möcüzəsi Füzuli, faciəli M.F.Axundzadə, ağrı yaddaşının tərənnümçüləri Mirzə Cəlil və Sabir, romantik şair və filosof H.Cavid, dünya şöhrətli C.Cabbarlı, S.Vurğun, M.Müşfiq, R.Rza... kimi sənətkarlarla bir ədəbiyyata xidmət etmək ən azından xoşbəxtlikdir.

Bu gün qloballaşma adı ilə dünyanı cənginə almış ən böyük proses müsbət bəşəri cəhətlərlə bərabər, həm də böyük mədəniyyətə malik qədim xalqlar üçün ciddi problemlər yaradıb. Sərhədsiz dünyada mədəniyyətlərin inteqrasiyası müsbət cəhətlərlə yanaşı, narahatlıqlar da ortaya çıxarıb.

İmperialist dövlətlər qloballaşmadan yeni dünya nizamı (daha doğrusu, yeni inhisarlar!) yaratmaq üçün istifadə edir, milli mədəniyyətləri isə simasızlaşmağa sürükləyir.

Avropada dərin iqtisadi böhlan, Şərqdə demokratiya pərdəsi altında lokal müharibələr, istər-istəməz milli mədəniyyətlərin müqavimət gücünü dağıtmağı problem olaraq gündəmə gətirir. Şərqdə müsəlman mədəniyyət mərkəzləri dağıdılır, postmodernist yanaşmalar ədəbiyyatda milli ideyanı, milli xarakteri öldürür. Ümumi insan, şablon insan, "bəşəri insan" ideyası sənətkar şəxsiyyətini aşınmaya, deqredasiyaya uğradır. Və başlıcası - Nobel mükafatı almağa can atan yazıçılar güya bəşəri dəyərlər naminə milli mentaliteti, milli dəyərləri, ənənələri öldürən, əvəzində manqurtluğu, simitizmi təbliğ edən əsərlər yazmağa meyil edirlər! Belə yazıçılar adətən, qaranlıq nikahlardan doğulan, qanı qarışıq adamlar içərisindən çıxırlar! Sovet dövründə "sovet xalqı" ideyasının yayılması ilə əlaqədar biz də adamların, sənətkarların xislətinə fikir verməmişik. Türk-müsəlman xalqlarının düşmənləri hətta dövlətçilik səviyyəsində böyük millətlər arasında nifaq salan bəzi toplumlara xüsusi önəm vermiş, "parçala və hökm sür!" siyasətini həyata keçirmək üçün onlardan bir vasitə kimi istifadə etmişlər.

Zaman-zaman özünün "cığal" əməlləri ilə ortaya çıxmış Əkrəm Naibov Moskvada çıxan "Drujba narodov" jurnalında (2012, ¹12) "Daş yuxular" ("Kamennıe snı") yazısını çap etdirib. Müəllif bu yazını "roman-rekviyem" adlandırıb. Bu roman rekviyem olmağına rekviyemdir - Ordubad rayonunun Əkrəmin doğulduğu Əylis kəndində ölmüş ermənilərə rekviyem, ağı kimi düşünülüb. Ancaq miniatür povestdən də kiçik publisistik oçerki heç vəchlə roman adlandırmaq olmaz! Nə həcminə, nə həyat həqiqətini əhatə imkanlarına, nə obrazlar sisteminə, nə də poetikasına görə o, nəinki roman, heç miniatür roman da deyil!

XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında yeni mərhələ olan 60-cı illər nəslinin (və nəsrinin) istedadlı nümayəndələrindən sayılan Ə.Naibov əsasən hekayə və povestlər müəllifi kimi tanınıb. Orijinal üslubu ilə seçilən yazıçı "Adamlar və ağaclar" trilogiyası ilə məşhurlaşıb...

Ahıl yaşında "Daş yuxular"ı çap etdirənə qədər də Əkrəm ara-sıra ermənipərəst xislətini büruzə verirdi. O, 1970-ci illərdə həlləm-qəlləm yazılarına və dövlət əleyhinə hətərən-pətərən danışıqlarına görə ədəbi-ictimai mühitdə mövqeyi laxlayanda Zaqulbadakı gənclik mərkəzində ədəbi tədbirlərin birində və Naxçıvanda Mirzə Cəlilin ev muzeyində həyasızcasına yaltaqlıq nümayiş etdirib böyük insan, yazıçıların dostu, ədəbiyyat və mədəniyyətin hamisi Heydər Əliyevin boynuna sarıldı və bağışlandı. Nəinki bağışlandı, sonralar xalq yazıçısı, "Şöhrət" və "İstiqlal" ordenləri ilə mükafatlandırıldı. Bəs Əkrəm nə etdi?! 1980-ci illərin sonunda azərbaycanlıların əbədi torpaqlarından - Qərbi Azərbaycandan qovulmasına, ermənilərin Qarabağdan torpaq iddialarına cavab olaraq xalq azadlıq təşnəsi ilə meydanlarda can vuruşdurduğu bir vaxt Ə.Naibov elə həmin "Drujba narodov" jurnalına müsahibə verərək öz xalqını "kirli" adlandırdı. "Ağ dərə" povestində erməni dığasının azərbaycanlı qızın namusuna necə təcavüz etdiyini öz xislətinə xas məmnunluq ehtirası ilə təsvir edərək bizi alçaltdı. "Gilənar çiçəyinə dediklərim" və digər əsərlərində onun Azərbaycan qadınlarına rəva gördükləri isə artıq təəccüblü deyildi. Çünki əqidəsi erməni əqidəsi olan, damarlarında kim bilir, bəlkə də erməni qanı axan yazıçıdan bundan artıq bir şey də gözləmək olmazdı!

Ədəbiyyatın vəzifəsi mənəvi təmizlik və əxlaqi saflığı tərənnüm etməkdir. Böyük fransız maarifçi - filosofu J.J.Russo yazır: "O şey ki, əxlaqi cəhətdən məqbul deyil, o, heç bir babətdən məqbul sayıla bilməz". Əkrəmin əsərlərində məhz əxlaq çatışmır, mənəvi rəzalət hakimdir! Onda şəxsiyyət əxlaqının olmadığı bəllidir. Bəlkə də bu, faciə deyil! Faciə burasındadır ki, Əkrəmin nə özündə, nə də yaradıcılığında milli əxlaq, vətən əxlaqı yoxdur! Yoxdur ona görə ki, Əkrəmin milliyyəti və vətəni bəlli deyil!

"Daş yuxular"a ön sözdə deyilir: "Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular" roman-rekviyemi sadəcə olaraq bədii mətn deyil, bu, yazıçının - öz xalqının şərəf və ləyaqəti naminə acı həqiqəti deməkdən qorxmayan əsl vətənpərvərin son dərəcə cəsarətli addımıdır. Vətən məhəbbətinə heç kimin şübhə etməyəcəyi həmvətənin dilə gətirdiyi bu həqiqət lazımlı və faydalıdır. Hamı - ruslar, ermənilər, gürcülər, serb və almanlar, ərəb və israillilər, əzablar içində ümumi dil axtaranların hamısı üçün faydalıdır".

Bu, həqiqətən, bədii mətn deyil, bir yazıçının öz xalqına qarşı yazdığı cəfəngiyatdır, böhtandır! Qeyd olunan sırada 20 ildən artıq erməni işğalına məruz qalmış xalqın adı yoxdur, çünki qələm düşmən əlində olub!

"Daş yuxular" Əkrəmin əvvəl-axır etdiyi acı etirafdır: o, erməni xislətini etiraf edir! Bu cızmaqara Əylis kəndinin ta qədimdən bu günün özünəcən erməni kəndi olduğu Əylisli tərəfindən etirafıdır.

Bir ermənini döyülməkdən xilas etmək istərkən özü də döyülən aktyor Saday Sadıqlı təsadüfən hadisə yerinə gəlmiş aktyor dostu Nuvariş Qarabağlı tərəfindən xəstəxanaya gətirilir və Moskvada ailəsi dağılıb Bakıya gəlmiş professor-cərrah Fərid Fərzani tərəfindən əməliyyat olunur. Əkrəmin yazısı insult yataq xəstəsinin xatirə və yuxuları, dostunun, teatrın direktorunun, arvadının və qayınanasının xatirə və mülahizələrindən ibarətdir. Xəstəni gətirən aktyor Nuvariş Qarabağlı deyir: "Doktor, əzizim, doktor... öldürdülər... Günün günorta çağı belə bir adamı döyüb məhv elədilər. Hamısını eləyən bu yerazlardır, doktor, yerazlar. Beş-altı yeraz gədəsi. Bu köpək uşağı qaçqınlar heç adamlara hörmət qoymurlar, doktor, əzizim".

Azərbaycan xalqına nifrət ruhunda qələmə alınmış bu "əsər"in qayəsi millətin daxilində nifaq salmaqdan ibarətdir! Əkrəm millətə "yeraz" adı qoyur, əylislilərdən - ermənilərdən başqa yerdə qalanları nifrətlə təsvir edir!

Əkrəmin qəhrəmanlarından Saday Sadıqlı da, onun məşhur professor-psixiator qayınatası Zülfi Abasəliyev də Əylisdəndir: "Deyirlər, vaxtilə orada çoxlu erməni yaşayırmış. Deyəsən, onların yeddi, yaxud səkkiz kilsəsi hələ də qalır. Görünür, həmin ermənilər çox ağıllı, yaxşı adamlar imiş..." Saday Sadıqlı deyir: "Ermənilər yox, biz özümüz pisik... Doktor Abasəliyev həmin erməniləri bərk tərifləyir. Deyir ki, belə mədəni, vicdanlı, əməksevər adamlar dünyanın heç bir yerində yoxdur. Mən onların söhbətini tez-tez eşidirdim. Qayınata kürəkəni ilə Əylisdən danışanda adam istəyir ki, düz Əylisə gedib orada ölsün".

Bu, torpaqlarının beşdə biri işğal olunmuş, bir milyon övladı yurd-yuvalarından didərgin salınmış, yüzlərlə qocası və uşağı vəhşicəsinə qətlə yetirilmiş, qızları əsir düşməmək üçün özünü çayda boğmuş, qayadan atmış, hələ də ermənilərin tövlələrində donuzlarla birlikdə yaşayan gəlinlərinin taleyi naməlum bir xalqın yazıçısının təqdimatıdır. Erməni qanı daşımadan erməniyə belə rəğbət və məhəbbət bəsləmək qeyri-mümkündür! Halbuki ermənilər haqqında belə deyiblər: "Mən ermənilərin məskunlaşdığı bir çox yerləri gəzmişəm. Daim xalis ermənicə olan bir şey duymağa çalışmışam. Təəssüf ki, bu arzum indiyə qədər yerinə yetməmişdir" (M.Nalbandyan); "Sən qorxaqsan, sən köləsən, sən ermənisən" (A.S.Puşkin); "Ermənidir yer üzünün əhriməni, insanlığın düşmənidir, düşməni" (Sədi Şirazi); "Erməni qul və kənizləri... habelə Hindistanın məbədlərində xidmət edən dini rəqqasələr ilk fahişələrdir" (F.Engels).

Ə.Əylislinin "roman"ı sabit Azərbaycan siyasi mühitində bir detanator vəzifəsini icra edir. Necə deyərlər, o, bir budağa çıxıb min budağı silkələyir. Vətən əxlaqı məcrasında, bir torpaq üstündə yaşayan Azərbaycan xalqının övladlarını regional mənsubiyyətə görə bir-birindən ayırmaqla erməni dəyirmanına su tökür: "Doktoru xüsusilə şəhərin müsəlman əhalisinin ermənilərə qəddar münasibəti dəhşətə salmışdı, çünki ermənilər tərəfdən belə bir qəddarlıq görməmişdi.

- Şeyx də naxçıvanlıdır? - deyə açıq-aşkar qayğılanmış və sarsılmış doktor fikirli halda soruşdu.

Sual artisti təəccübləndirdi:

- Yox, hardan ola bilər ki? Şeyx lənkəranlıdır, talışdır. Yaxşı, həlim adama oxşayır... Bəs doktor, siz özünüz hardansınız? Soyadınıza görə, deyəsən, iranlısınız?

- Mən elə iranlıyam. Atam bir dəfə axmaqlıq eləyib məni bura gətirdi. Mənim özüm isə ondan da çox axmaqlıq eləyib Moskvadan bura gəldim.".

Əkrəmin yaxşı qəhrəmanı, cərrah-travmotoloq Fərid Fərzani belə düşünür. Cənubi Azərbaycanda ata-baba torpaqlarında yaşayan 35 milyon azərbaycanlıya iranlı adı verməklə "xalq yazıçısı", görəsən, daha kimlərə xidmət göstərmək istəyir?! Azərbaycanlının öz vətəninə gəlməsi nə vaxtdan axmaqlıq sayılıb?

Azərbaycanın dini rəhbəri, bütün Qafqazın şeyxi Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə 2001-ci ildə bir qəzet tərəfindən təhqir olunanda ulu öndər Heydər Əliyev bəyanatla çıxış edib demişdi: "Azərbaycan Prezidentinə müraciət edirlər ki, Azərbaycanın dini rəhbəri Şeyxülislamı təhqir edən qəzet cəzalansın. Mən bütün bu fikirlərlə razıyam... Mən belə yazıların müəlliflərinin hərəkətlərini Azərbaycanın mənəviyyatına, Azərbaycanın dövlətçiliyinə zidd hərəkətlər kimi qəbul edirəm. Azərbaycanın Prezidenti kimi mən bu barədə qəti fikrimi bildirirəm. Bir də bəyan edirəm ki, biz Azərbaycanda demokratiyanın bütün tələblərini tətbiq etmişik və edəcəyik də. Ancaq Azərbaycanın milli-mənəvi dəyərlərinə qarşı, Azərbaycanın milli mentalitetinə qarşı yönəldilmiş hərəkətlərin hamısının qarşısı alınacaqdır..."

Bu baxımdan Ə.Naibovun "əsər"i mili mənliyimizi, mili mənəviyyatımızı təhqir edən, tariximizi saxtalaşdıran, erməni işğalına bəraət qazandıran, bütövlükdə millətə və dövlətə xəyanəti əks etdirən olduqca ziyanlı bir qələm ifrazatı kimi dəyərləndirilə bilər!

İstər-istəməz düşünürsən: 75 yaşlı bir yazıçının bu "əsər"i ortaya qoymasını necə qiymətləndirmək olar? Xislətin peyda olması, yoxsa ağlın azalması?!

Artıq qeyd etmişik ki, Əkrəmin "əsəri" onun yaradıcılığında bir təsadüf deyil, bəlkə də daha çox bir məntiqi yekundur. Bu sərsəm yazı ölkədə yaradılmış demokratiyadan sui-istifadə nümunəsidir. Mənim fikrimcə, erməni mətbuatının əlində bayraq etdiyi bu bədnam "əsər" uzun müddət Azərbaycan xalqını qınaq yerinə çevirmək üçün Ə.Naibov tərəfindən atılan bir addım, bir cəhddir. Bu yazıyla onsuz da həyasız olan ermənilərin əlinə elə bil "fakt" verdi ki, o, gələcəkdə də həmişə boğazımıza ilgək kimi taxılacaq.

"Daş yuxular" Azərbaycan xalqına, millətimizə qarşı yönəlmiş mənəvi terror, antimilli cinayətdir. Azərbaycan yazıçısının adını batıran, ziyalılarımıza şübhə kölgəsi salan Ə.Naibov eyni zamanda, gələcək nəsillərin əsl vətəndaş kimi yetişməsinə də böyük zərbə vurmuşdur. Ümumiyyətlə, Əkrəmin bu "əsəri" gələcəyə hesablanmış, gələcəyi dağıtmağa yönəlmiş təhlükə mənbəyidir. Gələcək nəsillər onu oxuyub nifrət bəsləyəcək və bizim zəmanəmizə - Əkrəmləri yetişdirən mühitə də "sağ ol" deməyəcəklər.

Böyük məmnunluq hissi ilə qeyd edirəm ki, fevral ayının 7-də Azərbaycanın müdrik Prezidenti möhtərəm İlham Əliyev xalqın iradəsinə söykənərək Ə.Naibovun "Xalq yazıçısı" fəxri adından və Prezident təqaüdündən məhrum edilməsi haqqında ədalətli sərəncamlar verdi. Bu sərəncamlardakı hər bir cümlə, hər bir söz, əslində, milyonların qəlbinin hayqırtısı idi:

"...Azərbaycan Respublikasının müstəqillik illərində dövlət mükafatlarına layiq görülmüş Əkrəm Əylisli (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibov) xalqın ona göstərdiyi yüksək etimaddan sui-istifadə edərək, son əsərində Azərbaycanın tarixi ilə bağlı gerçəklikləri Azərbaycan yazıçısı adına yaraşmayan şəkildə təhrif etmişdir. Azərbaycan xalqının antihumanist obrazını formalaşdırmağa cəhd göstərən, onu ümumbəşəri dəyərlər sisteminə zidd əməllərdə əsassız günahlandıran müəllifin xalqımızın ruhuna yad tərzdə yazdığı bu əsərdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mahiyyəti saxtalaşdırılaraq, uzaq və yaxın tarixi keçmişimizə qara yaxılmış, münaqişə nəticəsində doğma yurdlarından didərgin düşən bir milyondan çox soydaşımızın mənliyi təhqir edilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının "Xalq yazıçısı" fəxri adını ləkələmiş bir şəxs kimi Əkrəm Əylislinin bu addan məhrum edilməsi barədə dövlət strukturlarının, ictimai qurumların və vətəndaşların çoxsaylı müraciətlərini nəzərə alaraq... qərara alıram:

Əkrəm Əylisli (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibov) Azərbaycan Respublikasının "Xalq yazıçısı" fəxri adından məhrum edilsin...

...Böhtan dolu əsəri ilə Azərbaycan tarixini məqsədyönlü şəkildə təhrif edən Əkrəm Əylislinin (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibovun) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən məhrum edilməsi barədə ictimaiyyətin, o cümlədən Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində qaçqın və məcburi köçkünə çevrilmiş soydaşlarımızın çoxsaylı müraciətlərini nəzərə alaraq... qərara alıram:

"Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 11 iyun tarixli 942 nömrəli sərəncamının (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2002, ¹ 6, maddə 349) 1-ci hissəsinin "Naibov Əkrəm Nəcəf oğlu" bəndi ləğv edilsin..."

Hər iki sərəncamda əksini tapan bu fikirlər Azərbacan xalqının birmənalı qənaətidir!

Azərbaycan Prezidentinin bu qərarı Azərbaycan xalqının qərarıdır!

Azərbaycan Prezidentinin bu qərarı həm də xalqın sosial sifarişidir!

Dünən Xətai rayonunda ağsaqqallar şurasının konfransında iştirak edirdim. Salon ağzınacan ağsaqqal və ağbirçəklərlə dolu idi. Ağsaqqal və ağbirçəklər bir-bir söz alıb möhtərəm Prezidentin məlum fərmanı ilə bağlı ürək sözlərini deyirdilər. Azərbaycanın, azərbaycanlıların, müqəddəs dinimizin, əzəli torpaqlarımızın qeyrətini çəkən və şərəfini qoruyan möhtərəm Prezidentimizə alqış və razılıq bildirirdilər. "Belə ağıllı, müdrik və qeyrətli Prezidenti olan xalq heç vaxt təhqir oluna bilməz" - deyirdilər.

Bəli, bu, xalqın səsi idi!

Bu, dünyanın hər üzünü görmüş ağsaqqalların, ağbirçəklərin sözü idi!

Bu, həqiqət idi!

Gəlin, Əkrəmin bioqrafik cizgilərini əks etdirən əsas qəhrəmanı dinləyək: "Sumqayıt hadisələrindən sonra gecələrin birində qəflətən Saday Sadıqlının qəlbində belə bir arzu doğdu ki, Eçmiədzinə gedib katolikosun özünün xeyir-duası ilə xiristianlığı qəbul etsin, həmişəlik orda qalıb rahib olsun və ermənilərə etdikləri pisliklərə görə müsəlmanları bağışlamaq üçün Allaha yalvarsın".

Beləliklə, Ə.Naibovun bizi etmədiyimiz cinayətdə suçlayır, həqiqətdən qorxaraq böhtana güc verir. İxtisasca həkim olan arvadı, məşhur psixiatr-professor Abasəliyevin qızı Azadə əri Saday Sadıqlı haqqında deyir: "O, hər bir bakılı erməninin taleyinə acıyır, sanki onları hər cür pislikdən qorumağa borcludur. Onun üçün hər hansı erməni özündən əziz idi".

Ə.Naibov Əylis ermənilərini xüsusi bir cins hesab edir. Mirzəli kişinin Vanq kilsəsini anbara çevirməsini xüsusi nifrətlə təsvir edərək səhərlər və axşamlar bu kilsənin günbəzinə düşən işığı "Allahın təbəssümü" adlandırır. Əksinə, müsəlman adət-ənənələrindən danışarkən islam peyğəmbərinə istehza edir. Aktyor Saday Sadıqlı Nardaranda kiçik toy məclisində çıxışını belə təsvir edir: "Qonaqlığın qızğın çağında sözü hörmətli qonaq kimi Saday Sadıqlıya verirlər. Ayini ələ salmağa başlayır. Sonra, ümumiyyətlə, qızışıb, əstəğfurulla, Peyğəmbərin özünə ilişir. Deyir ki, bəyəm sizin Peyğəmbər Allahdan ağıllıdır? İnsan bədənində artıq nəsə vardısa, məgər Allah kordur ki, onu görməsin? Necə olur ki, Allah üz, göz, burun, qulaq yaradıb hər şeyi düz edir, lənət şeytana, bu yerə çatanda isə məktəbli kimi birdən-birə səhv edir? Kim sizin Peyğəmbərə əmr edib ki, Allahın səhvini düzəltsin?"

Ə.Naibov Əylisi xüsusi nastolji ilə təsvir edir. Ermənicə "monastır" mənasını ifadə edən Vanq kilsəsini, əslində, mənası Astvasadun (ermənicə "Allahın evi") olan İstazın kilsəsini xüsusi məhəbbətlə təqdim edir. Əylis ermənilərinin "Məkkə-Mədinə"si olmuş 12 kilsənin qalıqlarını axtarır. Məlum olur ki, guya Əylis müsəlmanları zəbt etdikləri erməni evlərində yaşayırlar, guya elə buna görə də "erməni evi zəbt etmiş hər bir Əylis ailəsində psixi xəstələr var... Məncə, bu, xəstəlik deyil, cəzadır. Bağışlanmaz davranışa görə Allahın nazil etdiyi cəza".

Əkrəmə görə, Əylisdə ermənilərə zorakılıq tətbiq etməklə öz şəraitini yaxşılaşdıran heç kəs bu vaxtadək rahatlıq tapmamışdır. Və onun nifrətlə təsvir etdiyi ən amansız hadisə türk komandanı Atif bəyin Əylisdə erməniləri qırması imiş. Əkrəm Türkiyəyə və türklərə nifrət yaratmaq üçün yazır: "Bir həftə bütün arxlardan qanla qızarmış su axdı".

"Əsər"də Əylisin tarixini danışan həkim-psixiatr Abasəliyev "Əylis - Allahın min adından biridir" qənaətinə gəlir. Abasəliyevin kimliyi onun Əylisdəki qonşusunun bağından tapılmış çənə sümüyünə bağlanmış yazıdan məlum olur: "Bu mənəm, erməni casusu Zülfi Abasəliyevin doğma qardaşı keşiş Mkrtıç".

Heç demə, Əylisdə iki ləyaqətli qadın varmış: biri yetim Camalın bit basmış başını yuyan Haykanuş, biri də Türkiyədə təhsil almış Mirzə Vahaba ərə gedib müsəlmanlığı qəbul etmiş Aniko, əylislilərin təbirincə, Anık. Qalanlar isə axsaq Çimnazlardan, Cinni Səkinələrdən ibarətdir. Yəni, Əylisdə ermənilərdən başqa bir nəfər də normal adam yox imiş! Aniko ermənilərin qırğına verildiyi evdə yaşayır və hər öldürülən erməninin əvəzinə bir gül əkir. Bu "məğrur qadın"ı Əkrəm Əylisli yaddaşlarda belə saxlayır: "Aniko Sadayın yadında təkcə gözəl insan və qadın kimi yox, həm də evləri, kilsələri, dağları, yolları, ağacları, çayları və bulaqları ilə bütün Əylisin hopduğu hansısa xüsusi şux səs, açılan sabahın gursəsli müjdəçisi kimi qalmışdı. Çünki Aniko həmişə sübh çağı yuxudan durur, hündür şüşəbəndində bərkdən oxuyur, sanki bütün Əylis müsəlmanlarına car çəkirdi ki, Əylisdə hələ də erməni səsi yaşayır və səslənir... Bu, heç şübhəsiz, əsrlərin dərinliklərindən gələn səs, Əylisin əsl sahibinin səsi idi!"

Bu sətirləri oxuyur və düşünürəm: əcəba, ermənilərə bu qədər böyük məhəbbət haradandır Əkrəm Naibovda? Niyə bu vaxta qədər onu tanımamışıq? Onun qəhrəmanları, xüsusilə, Saday Sadıqlı da onun özü kimi psixoloji cəhətdən xəstə adamlardır. Qayınatası, psixiatr Zülfi Abasəliyev ona kriptomneziya, yəni, uşaq aləminə qayıtma diaqnozu qoyur. Bu aləmdə Saday Sadıqlının yaddaşına Vanq kilsəsində xaç çəkməsi düşür. Və onun fikrincə, ermənilər əsl Allah adamlarıdır.

Əkrəm Naibov əlindən fəxri adlar, mükafatlar aldığı dövlət başçılarına da şərti olaraq xüsusi bir nifrət və istehza ilə yanaşır. Ə.Elçibəyi çayxana adamı hesab edir, böyük insan, ümummilli lider haqqında da əsassız fikirlər söyləyir.

Əkrəm nəinki Azərbaycan milli-ictimai mühitini, xalqın mentalitetini, dövlət rəhbərlərini və müqəddəsləri təhqir etməklə kifayətlənmir, hətta yazıçıya yaraşmayan, qələmi nüfuzdan salan iyrənc söyüşlər işlətməkdən belə çəkinmir. Saday Sadıqlı yeni hakimiyyətdən vəzifə almış uşaqlıq yoldaşı Ziyadxan Babaxanlı haqqında deyir: "Nə abrı var, nə həyası. Gör hakimiyyət hərisliyi insanın başına nə gətirir! Bu... (Əkrəm xislətini tam ifadə edən bu sözü - ad və soyadı tərcümə etmədim - H.M.) balaca vətənini şərləmək üçün bütöv bir seçmə yalan cəbbəxanası tapdı, amma kirvəsini ovundurmaq üçün bir söz tapa bilmədi".

Əlbəttə, demokratiya, söz azadlığı qiymətli mənəvi sərvətdir. Lakin bu sətirlərə heç vəchlə ədəbi demokratiya adı vermək olmaz. Bu ifadələr Əkrəm Naibovun mənəvi deformasiyaya uğradığını, əxlaqi cəhətdən pozulduğunu nümayiş etdirir.

Əkrəmin "Daş yuxular"ı başdan-başa ucuz erməni təəssübkeşliyi ilə yazılıb. Ermənilərə ifrat dərəcəyə çatan rəğbət və məhəbbət, müsəlmanlara, xüsusilə, türklərə patoloji nifrət bü "əsər"in məğzini müəyyənləşdirir. Əyanilik üçün daha bir səciyyəvi parçaya nəzər salaq: "O vaxtlar Əylisdə Allah kimi adamlar yaşayırdı. Bu ermənilər, həm sənətkarlar, həm də ticarətçilər yüzlərlə yad şəhər və kəndləri gəzib-dolaşır, yalnız balaca Əylis torpağının hər qarışını əsl cənnətməkana çevirmək üçün qəpik-qəpik pul qazanırdılar. On doqquzuncu ildə türklər Əylisi xaraba qoyub gedəndən sonra müsəlman əhalisi hələ də erməni evlərinin xarabalıqlarında qızıl axtarırlar".

Erməniləri Allaha bərabər tutan bu başabəla Azərbaycan yazıçısı bu sətirləri, ümumən "Daş yuxular"ı yazarkən, görəsən, ermənilərin 1905-ci, 1918-ci, 1948-ci, 1988-1993-cü illərdə Bakıda, Qubada, Şamaxıda, Lənkəranda, Qərbi Azərbaycanda, Xocalıda, bütün Qarabağda azərbaycanlıların başına gətirdikləri amansız işlərdən, soyqırımılardan, çətin anlardan xəbəri vardırmı? Əlbəttə, var! Fəqət, bu barədə düşünmək belə ona sərf etmir. Onun məqsədi əbədi düşmənlərimizi - erməniləri gözəl, humanist, zəhmətkeş, böyük sənətkar kimi qələmə vermək, hətta Allaha bərabər tutmaqdır. O, şəksiz-şübhəsiz erməni kəndi adlandırdığı Əylisin timsalında Naxçıvanı da, Qarabağı da, Oğuz və Qəbələni də, bütövlükdə Azərbaycan torpaqlarını şübhə altında qoyur, hətta alban dövlətinin mövcudluğunu belə, inkar etməkdən çəkinmir.

Əkrəm Naibovun "Daş yuxular"ının Azərbaycan ədəbiyyatına, onun müəllifinin Azərbaycan xalqına heç bir dəxli yoxdur. Onun milli mənəviyyatımıza, şəhidlərimizin qanı ilə suvarılan torpaqlarımıza, bütövlükdə vətənimizə vurduğu zərbələr hələ gələcəyə hesablanır.

Bu yazı bir yazıçı, ziyalı və vətəndaş kimi mənim qəlbimin səsidir. "Xəcalət" povestinin müəllifi kimi, mən Əkrəm Naibova görə bir daha xəcalət hissi keçirdim. Qoy qadir Allah bizi düşmən ayağına atanların, düşmən qarşısında xəcalətli edənlərin cəzasını versin!..

Ədəbiyyat xalqın mənəvi yaddaşıdır. Yazıçı bu yaddaşın kodunu açan, onu bu gün və gələcək üçün şərh edən müdrik insandır. İslam dininin qəbulundan sonra xalq yazıya xüsusi inam və ehtiramla yanaşır. Çünki yazı deyiləndə, kitab deyiləndə biz ilk növbədə, müqəddəs "Quran"ı nəzərdə tutmuşuq. Ona görə bizdə bədii ədəbiyyat da böyük hörmətə layiq olub. Ədəbiyyat vasitəsilə xalqımız öz böyük arzularını, qəhrəmanlarını, mili adət-ənənələrimizi gələcək nəsillərə ötürüb, dünyaya təqdim edib. Əlbəttə, Naibovun cəfəngiyat əsərinin belə yazılara heç bir aidiyyəti yoxdur! Erməni əsirliyində inləyənlərin naləsi, şəhidlərimizin ruhu onu tutacaq! Mütləq tutacaq!..

Əkrəm və onun kimi naxələflər unutmasınlar ki, Azərbaycan xalqı sahibsiz deyil!..

Bütün Azərbaycan ziyalıları, xalqımızın hər bir təəssübkeş üzvü möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin tarixi sərəncamını ürəkdən dəstəkləyir!

Hər kəs öz layiqli qiymətini almalıdır!

"Azərbaycanın xalq yazıçısı" adını daşımaq şərəfini artıq çoxdandır itirən Əkrəm Naibov ümumiyyətlə, Azərbaycan vətəndaşı kimi mənəvi missiyasına da xəyanət edib!

Azərbaycan xalqı onu təhqir edən, ermənilərin ayağına verən bu nankoru artıq "azərbaycanlı" kimi də qəbul etmir!

Əkrəm Naibov, xəyanətin nəticəsində Azərbaycan yalnız səndən imtina elədi, sən isə 60 milyon azərbaycanlını itirdin!

Bütün müqəddəs, ülvi, səmimi, milli və bəşəri dəyərləri itirdiyin kimi!..

Hüseynbala MİRƏLƏMOV,

Milli Məclisin deputatı,

yazıçı-dramaturq

Azərbaycan.-2013.- 9 fevral.- S.8.