Uzun ömürdən səhifələr

Onunla görüşümüz Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına (AMEA) prezident seçkisindəki çıxışından sonra oldu. Akademiyanın ən qocaman üzvünün - İsmayıl İbrahimovun 98 yaşı var. Zəngləşərək "Sahil" metrosu ilə üzbəüz evində görüşdük. Pilləkənləri qalxa-qalxa haqqında öyrəndiklərimi bir daha yada salmağa çalışıram: İsmayıl Əli oğlu İbrahimov 1915-ci il dekabrın 31-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad şəhərində anadan olub. İki yaşından atasız böyüyüb. Əmək fəaliyyətinə 1930-cu ildə N.Nərimanov adına texnikumda təhsil alarkən laborantlıqdan başlayıb, 1941-ci ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunu nəzarət-ölçü cihazları ixtisası üzrə bitirərək "Azenerqo" Birliyində böyük mühəndis vəzifəsində işləyib. İkinci Dünya müharibəsindən bir il sonra ordudan tərxis olunub. 1946-1997-ci illərdə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunda baş laborant, assistent, baş müəllim, dosent, professor, kafedra müdiri, partiya komitəsinin katibi, rektor (1960-1970 və 1978-1988), Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini (1970-1978), Neft və Kimya İnstitutunda elmi məsləhətçi (1988-1997) vəzifələrində çalışıb. 1968-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, sonra həqiqi üzvü, 1997-ci ildən isə AMEA-nın Ə.Hüseynov adına Kibernetika İnstitutunda elmi müşavir, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda baş elmi işçi kimi fəaliyyət göstərir.

1962-1988-ci illərdə ittifaq nazirliyinin elmi-metodik şurasının sədri, əmək fəaliyyəti dövründə Azərbaycan SSR yerli sovetlərinin (1950-1960), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (1960-1970; 1980-1990), SSRİ Ali Sovetinin (1970-1980) deputatı, Azərbaycan şəhər və rayon partiya komitələrinin üzvü (1952-1971), Azərbaycan KP MK-nın (1971-1990), bürosunun (1971-1978) üzvü, partiyanın respublika qurultaylarının nümayəndəsi olub. SSRİ-nin fəxri neftçisi, SSRİ Qaz Sənayesinin fəxri işçisi, əməkdar elm xadimi, iki Lenin, Oktyabr inqilabı, üç Qırmızı Əmək bayrağı, üç Böyük Vətən müharibəsi, Qırmızı Ulduz, Almaniya Respublikasının ordenlərinə, İgidlik və başqa medallara, fəxri fərmanlara layiq görülüb. Sosialist Əməyi Qəhrəmanıdır, SSRİ Dövlət, SSRİ Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinin mükafatlarını alıb. Hazırda Azərbaycan Prezidentinin fərdi təqaüdçüsüdür. İsmayıl İbrahimov 1988-ci ildən Sovet Uşaq Fondunun Azərbaycan şöbəsinin, 1991-ci ildən isə Azərbaycan Uşaq Fondunun sədri, Uşaq Fondları Beynəlxalq Assosiasiyasının vitse-prezidentidir. Ailəlidir, iki oğlu, bir qızı, nəvələri, nəticələri var.

"İndi dostlarımdan heç biri qalmayıb..."

Evini, mənzilini elə təsvir eləmişdi ki, tapmaqda heç bir çətinlik olmadı. Bu evdə 1960-cı illərdən yaşayır. Geniş otağa göz gəzdirib ayaqüstü ilk sualı veririk: "Kimlər qonağınız olub?" Suala sualla cavab verir: "Kimlər olmayıb ki?" Sonra 30-cu illərdən başlayaraq üzü bəri tanınmış insanların adlarını çəkir: "İndi onlardan heç biri qalmayıb. Bədbəxtliyim ondadır ki, dostlarım dünyadan tez gediblər. Mən isə həddindən artıq çox yaşamışam".

İsmayıl müəllim uzun illər dostluq etdiyi, ülfət bağladığı insanların - H.Seyidov, V.Vinoqradov və başqalarının adlarını çəkir. Fikir verirəm, ağsaqqal alimin evində valideynləri, ailə üzvləri ilə yanaşı, Heydər Əliyev, N.Alesin kimi şəxsiyyətlərin şəkilləri də var. Onların arasında İsmayıl İbrahimovun - ali məktəb rektorunun öz tələbəsi, Anqola Prezidenti Eduardo Duş Santusla şəkli də diqqəti cəlb edir. Onunla görüşmək üçün bir neçə il əvvəl İsmayıl müəllim yaşının çoxluğuna baxmayaraq, Afrikaya belə getmək arzusundan əl çəkməyib...

İsmayıl müəllim nə qədər çətin olsa da, həyatının ilk illərinə qayıtmağı xoşlayır. Çünki orada anası da var, atası da: "Anamın heç kəsi olmadığı üçün 9 yaşında ərə veriblər. Onun da 14 yaşında birinci övladı dünyaya gəlib, ümumilikdə 8 uşağı olub, 6-sı vəfat edib. Mən səkkizinci uşaq olmuşam. Bir də anamın birinci uşağı sağ qalıb. Bizi anamız böyüdüb. Anam ömrünün axırına qədər savadsız olub, amma buna baxmayaraq, hər ikimizi tərbiyə edib, dərzilik edərək bizi boya-başa çatdırıb. Hər ikimiz ali təhsil almışıq. Məndən 10 yaş böyük olan qardaşım elmlər doktoru, professor dərəcəsinə qədər qalxmışdı, 20 il əvvəl vəfat edib. Anam isə ondan xeyli əvvəl - 1960-cı ildə dünyasını dəyişib".

Döyüşə qocalar gedir

İsmayıl müəllimin uşaqlıq, eləcə də gənclik illəri çətin keçib, müharibə dövrünə düşüb. Ancaq keçib gəldiyi o dövrə, o çətinliklərə çox sakit yanaşır. Çünki şəxsi təcrübəsində gördüyü kimi, müharibənin özünəməxsus xüsusiyyətləri var və insanlar hər cür çətinliyə öyrəşdiyi kimi, buna da tez öyrəşirlər: "Müharibə sınağı adamları bir-birinə isnişdirib, yaxınlaşdırır, dinc zamanlardakı komandirlər və döyüşçülər arasındakı rəsmi münasibətlər ölümlü-itimli sınaqlarda quru inzibatçılıqdan uzaqlaşaraq həlimləşir, təbii insani ünsiyyət, ülfət, saf, səmimi duyğular üzə çıxır". Müharibənin ilk günündən başlayaraq Azərbaycan diviziyalarının tərkibində, müxtəlif xalqların övladları ilə birlikdə ümumi düşmənə qarşı döyüşlərdən keçən İsmayıl İbrahimov Qarabağ savaşlarını yada salaraq deyir: "İndi şanlı diviziyamızın sıralarında qanlı-qadalı müharibə yollarını çiyin-çiyinə kecdiyim köhnə cəbhədaşlarımla görüşəndə qonşu respublikanın bizi vadar etdiyi müharibədən necə acıdıqlarının şahidi oluram. Bircə misal çəkim: diviziyamızın 324-cü atıcı alayının sanitar həkimi, sabiq komandir, ən yaxşı şəfa ocaqlarından birinin baş həkimi olmuş Qüdrət İbrahimov dəfələrlə Bakıdan Qarabağ bölgəsinə, döyüş meydanına yollanıb, cəbhəyə, cəbhədəkilərə əlindən gələn yardımı göstərmişdir. Başçılıq etdiyi şəfaxanada Şuşadan, Xocalıdan, Laçından qovulmuş 500-dən artıq qadına, uşağa, qocaya sığınacaq verib".

İsmayıl müəllim hələ 70-ci illərdə on il dalbadal DQMV-dən Ali Sovetə deputat seçilib. Deyir ki, onda qaydalar tamam başqa idi: "İndi dünya ikili oyunlarla məşğuldur. Bir yandan deyirlər ki, hər bir ölkənin ərazi bütövlüyü toxunulmazdır, o biri tərəfdən millətlərin, xalqların öz hüququnu təyin etmək məsələsi irəli sürülür. Çox çətin məsələdir".

25 ildir Azərbaycan Uşaq Fonduna rəhbərlik edən İsmayıl müəllim üçün indiki müharibə daha dəhşətlidir, çünki burada bütün bəşəri dəyərlər ayaq altındadır. Qarabağ faciəsi ilə həmyaşıd olan Azərbaycan Uşaq Fondu imkan daxilində didərgin, kimsəsiz, alçaldılmış, əzilmiş, yurd-yuvasız qalmış, qara günlərin əzab-əziyyətini böyüklərlə birgə yaşayan yüz minlərlə uşağın, yeniyetmənin problemini həll etməyə çalışır. Uşaq Fondunun Xocalı, Qaradağlı, Malıbəyli, Quşçular kimi ağrı-acıları, qurumaq bilməyən göz yaşları var...

İsmayıl müəllim yaşının bu çağında öz nüfuzundan, imkanlarından istifadə edərək həmin uşaqlara kömək olmağa çalışır, uzun ömrün ona bəxş etdiyi ağılla, səbrlə, məntiqlə problemləri həll etməyə, çətini asanlaşdırmağa can atır. Ən amansız sınaqlarda, dar gündə, bərk ayaqda alicənablığı, mərdliyi, ləyaqəti, xeyirxahlığı özünə sipər edən İsmayıl İbrahimovun ömür yolundan danışan "Həyatımdan səhifələr" kitabına ön sözdə əməkdar incəsənət xadimi Səyavuş Məmmədzadənin yazdığı kimi: "Savad - həyata, əmək fəaliyyətinə vəsiqədirsə, savab - kimsəsiz, yetim balaları yaşatmaq, ağ günə çıxarmaq üçün bir vəsiqədir".

O vəsiqəni kimin verməsinin də əhəmiyyəti böyükdür. İsmayıl müəllim özünə verilən "həyat vəsiqəsi"ni də minnətdarlıqla xatırlayır: "Təsəvvür edin: özüm yetimliklə böyüyüb akademik olmuşam, hər iki oğlum xaricdə yaşayır, professordur, qızım isə elmlər namizədidir. Məni indi hökumət yaşadır. Dövlət mənə üç istiqamətdə ödəniş verir. Elə bunun özü maraqlıdır. Azərbaycan Uşaq Fondundan əməkhaqqı almıram. Dövlət mənə akademik kimi 1000 manat verir, həm də təqaüd ayırıb. Bir də 2005-ci il noyabrın 15-dən - həmin il 90 illiyim idi - Azərbaycan Prezidentinin fərdi təqaüdünü alıram".

Laborant, kafedra müdiri, rektor və Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini...

Müəllim kimi, rektor kimi İsmayıl İbrahimovun diplom, vəsiqə verdiyi tələbələrin, məzunların sayı minlərlədir. O özü də hesab edir ki, ən böyük elmi nailiyyəti məhz tədrislə, təhsil verdiyi tələbələrlə bağlıdır. Onlara dünyanın hər yerində rast gəlmək mümkündür. İsmayıl müəllim uzun illər tələbələrinə təhsillə yanaşı, xeyirxahlıq, alicənablıq hisslərini də aşılamağı bacarıb. Bunu unutmayanlardan biri - Anqola Prezidenti İsmayıl müəllimin nəvəsini öz yanında işləməyə dəvət edib. Hazırda nəvə İsmayıl Anqoladadır: "Mən bəzən tələbələri əmr verərək institutdan çıxarmışam. Bu, institut binasında siqaret çəkməyə görə olub. Ancaq sonucda, həmin tələbələrdən bir nəfər də olsa, institutu bitirməyən olmayıb. Yəni, mən tələbəni institutdan çıxarırdım, o işə düzəlirdi, sonra bərpa edirdim. Yaxud gəlib üzr istəyəndən sonra bərpa olunurdu. Ancaq tələbələrin institutdan çıxarılması əsasən təhsillə bağlı olub. Təhsildə çox zəif nəticə göstərənlər xaric olunub. Ümumilikdə isə belə tələbələrin sayı çox az olub. Elə tələbələr olurdu ki, onları axşam növbəsinə keçirirdik. Bir dəfə bağımıza elektrik gəlmişdi. Dedi ki, mən sizin tələbəniz olmuşam. Yəni, işıqlara baxan da mühəndisdir, ali məktəbdə dərs deyən də. Nəticədə cəmiyyətimiz bu ali təhsilli adamlardan qazanır. İnstitutda dərs deyən mühəndis də, elektrik sahəsinə baxan da intellektualdır. Belə olanda cəmiyyətimiz intellektual cəmiyyət olur. Rektor olduğum müddətdə 34.332 mühəndisin diplomuna qol çəkmişəm. Mənim dövrümdə yüzlərlə elmlər doktoru, minlərlə namizəd yetişdirilib. Həm tədrislə məşğul olmuşam, həm dərs demişəm. Həm də təhsilin və elmin təşkilatçısı olmuşam. Bir də onu deyim ki, elm inkişaf etdikcə, mən də elmlə paralel inkişaf etmişəm. Yəni, hər dövrə uyğun dərsliklər yazmışam".

10 il Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında rektorluqdan sonra İ.İbrahimov həmin illərdə respublikaya rəhbərlik edən ümummilli lider Heydər Əliyevin təklifi ilə Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsində çalışıb: "Mən bu təklifi qəbul etdim, nəticədə 8 il Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsində işlədim. Şadam ki, o böyük insanın rəhbərliyi altında çox iş görə bildik. Bir faktı yada salmaq istəyirəm: o dövrdə Bakıda kondisioner, eləcə də radio zavodların tikintisi ümummilli liderin səyləri nəticəsində mümkün oldu".

İ.İbrahimov hər bir azərbaycanlının həyatında dərin iz buraxan bir məsələyə də toxunur: "1971-ci ildə Moskvaya və digər şəhərlərə cəmi 37 tələbə göndərə bilirdik. Həmin il Heydər Əliyev onlarla görüşdən sonra dedi ki, çalışıb bunların sayını heç olmasa yüzə çatdırmalıyıq. Bununla əlaqədar hansı ixtisaslara ehtiyac olduğunu dəqiqləşdirib Moskvaya getdim, SSRİ təhsil naziri ilə görüşdüm. Həmin il müsabiqədənkənar qəbul yolu ilə tələbələrin sayını 170-ə çatdıra bildik. Sonrakı illər bu rəqəm dəfələrlə artdı. Sonra Nazirlər Sovetinin qərarı ilə həmin məzunlar üçün ev də tikib istifadəyə verdik... 1978-ci ildə yenə Neft və Kimya İnstitututuna qayıdıb rektorluğa davam etsəm də, kənarda təhsil almağa gedən tələbələrin problemləri ilə məşğul olmaq yenə mənə həvalə olunmuşdu".

"Elm dalınca Çinə də olsa, get..."

Peyğəmbərimizin bir sözü var, deyir ki, elm hətta Çindədirsə, ora get! Bu mənada elmi axtarışlardan yorulmaq bilməyən İsmayıl müəllim getdiyi yolla Çini çoxdan adlayıb. O, ilk dəfə dünya elminə möcüzələr gətirən Yaponiyaya getdiyi günləri də məmnuniyyətlə xatırlayır və Azərbaycan elminin indiki səviyyəsini qiymətləndirərkən bir həqiqəti xüsusi vurğulayır: "Bilirsiz, biz istənilən halda elmimizə diqqəti artırmalıyıq. Çünki Sovet İttifaqının tərkibində olanda SSRİ-nin vahid elm sistemi var idi. O, həm də sovet elmini istiqamətləndirirdi. İndi müstəqil Azərbaycan elmini yaradırıq. Bunun üçün çox iş görmək lazımdır. Xüsusən də gərək dəqiq elmlər üzrə işlər aparaq. Yəni, elmimiz qarşısında böyük vəzifələr durur. Ona görə bu sahəyə vəsait də artırılmalıdır. Həmçinin bu məsələnin ikinci tərəfi də var. Uzun illər ali məktəbdə işləmişəm. Biz ali məktəbdə olan potensialdan yaxşı istifadə etməliyik. Əvvəllər bundan istifadə olunurdu. Ali məktəblər gücləndirilməli, laboratoriyalar yaradılmalı, yəni bu sahəyə də vəsait ayrılmalıdır. Eləcə də müəssisələrdə elmi-tədqiqat işləri üçün laboratoriyalar qurulmalıdır. Ali məktəblərimiz əvvəllər bütün SSRİ üzrə mütəxəssis hazırlayırdı və onların çoxu gedib başqa respublikalarda işləyirdilər. Məsələn, Fərman Salmanov, "Lukoyl" şirkətinin prezidenti Vahid Ələkbərov vaxtilə bizim institutu qurtarıblar. Şadam ki, hələ 70-80-ci illərdən tanıdığım və gözümün qabağında akademik rütbəsinə qədər yüksələn, bu gün informasiya minilliyində Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinə rəhbərlik edən Əli Abbasov da mənim tələbəm olub".

İsmayıl müəllim "köhnə ziyalılardandır" və dövrünün tanınmış insanları, müxtəlif millətlərdən olan nümayəndələrilə dostluq əlaqələrini hələ də qoruyub saxlamağa çalışır. Tale elə gətirib ki, onun Rusiyada, Almaniyada, Kubada, hətta uzaq Afrikada həm tələbələri, həm də dostları var.

İsmayıl müəllimin respublikamızda müxtəlif sahələrdə çalışan tələbələri də kifayət qədərdir. İ.İbrahimov o fədakar ziyalılar nəslindəndir ki, özlərini işdən-gücdən, fəaliyyətdən kənarda təsəvvür edə bilmirlər. Onun tükənməz enerjisi, gücü bu gün də özünü göstərməkdədir. Hazırda AMEA-da İsmayıl İbrahimovun rəhbərliyi altında işləyən bir qrup var: "Onlar işləyirlər, mən də gedib orada oturum. Qısaca desəm, akademiyaya nə vaxt lazımdır, o vaxt da gedirəm. Onlar işləyirlər, mən onlara rəhbərlik edirəm, göstəriş verirəm... İndi informatika əsridir, informasiya texnologiyaları ilə məşğul oluruq. Bunun üçün AMEA-da Əlaqələndirmə Şurası yaradılıb. Hazırda Kibernetika, İnformasiya Texnologiyaları və Texnika üzrə Problemlər Şurasının sədriyəm. Problem şuraları yaransa da, Əsasnaməsi yox idi. Məni Əsasnamə yazmaq üçün müvafiq komissiyanın sədri təyin etdilər. Əsasnaməni yazıb təqdim etdim, artıq təsdiqlənib. İndi bütün problem şuraları bu Əsasnaməyə uyğun işləyirlər. Orada biz təklif də vermişik ki, Azərbaycan elminin özünü idarə etmək lazımdır. Bunun üçün biz bir proqram da hazırlamışıq: "Elektron elm". Bu proqrama əsasən, Azərbaycan elmi elektron maşınlarla idarə olunacaq. Bundan başqa, hazırda Kibernetika İnstitutunda "Neft Sənayesində İnformatika Texnologiyalarının prinsipləri haqqında" iş aparırıq".

Mobil telefonlardan, internetdən bu gün çox danışılır - xeyrindən də, ziyanından da. O isə başqa cür düşünür: "Mobil telefonları mən özüm işlətmirəm, ailəm işlədir. Lazım olanda evdə deyirəm ki, filan nömrəni yığın. İş vaxtı cibindən mobil telefonu çıxarıb danışan adamlar var, mənim bundan acığım gəlir. Amma bütün bunlar bizim elmi nailiyyətlərimizin nəticəsidir. Oğlum hər gün ABŞ-dan mənə zəng edir. Dünən zəng vurmuşdu, deyir "üçüncü dəfə zəng vurub düşdüm, düşə bilmirdim". Ona dedim ki, "havadan nə istəyirsən? Sənin bütün sözlərini göndərir, indi bir-iki dəfə də havanın imkanı olmayıb, ondan inciyirsən". Mobil telefon dünyanı hava vasitəsilə bir-birilə danışdırır. Sim yox, heç nə yox... Həmçinin internetin misli yoxdur. Bunların hamısı nəyin nəticəsidir? Keçmişin davamının nəticəsi. Keçən əsrin 50-ci illərində biz yarımkeçiriciləri inkişaf etdirirdik. Yarımkeçiricilərin yaranması, istifadəsi və yarımkeçiricilər vasitəsilə texnikanın inkişafı bizi bu gün gətirib mobil telefona, internetə çıxartdı".

Ağrıdan doğan səhər duası

"Bu yaşda özünüzü necə hiss edirsiz" - sualına cavabı ibrətamizdir: "Bilirsiz, insan 85-i keçəndən sonra elə bil ki, xəstə bir yaşa çatır. O demək deyil ki, xəstələnirsən. Sadəcə, bu yaşın özü ağır yaşdır. Çünki insan yaşa dolduqca qocalır. Qocalanda isə insanın bütün elementləri qocalır: sümüklər də qocalır, göz də qocalır, burun da qocalır, diş də qocalır... hamısı qocalır, başlayırlar işdən çıxmağa. Bu isə insanın yaşayışına təsir edir. Ona görə də yaş məsələsi mürəkkəb məsələdir".

Ondan belə çox yaşamağın sirrini soruşuruq. Çox düşünmədən cavab verir: "10 il dalbadal Məryəm xanımla birlikdə Karlovı-Varıya getmişik. Mədə-bağırsaq üçün çox xeyirli sudur. Deyirəm, bəlkə ona görə. Çünki mədə sağlamdırsa, ürək və digər orqanlar da sağlam olar. Ürək yaxşı işləyirsə, yaşayacaqsan. İndi Məryəm xanımın 89, mənim 98 yaşım var. Sərbəst hərəkət edirəm. Özüm müstəqil gəzirəm, maşına minirəm, oturub-dururam. Mən ikinci mərtəbədə oluram, pilləkənləri sərbəst şəkildə düşüb-çıxa bilirəm. Bir də ən əsası əsəbi deyiləm..."

Həyatda ən çox kimə borclusunuz? - deyə soruşduqda xeyli susdu, sonra belə dedi: "...Uşaqlıqdan atadan yetim qalan məni 24 yaşında dul qalmış anam, onunla birlikdə məndən on yaş böyük qardaşım yaşadıb və tərbiyə edibdir. Anam məni evləndirmiş, atamdan hədiyyə qalmış qızıl heydərilərdən hazırlanmış nişan üzüyü bağışlamışdır. Ömrümün bu çağında mənə ata-anamı, böyük qardaşımı əvəz edən Məryəm xanıma minnətdaram. Amma indi Məryəm xanım xəstədir, gəzə bilmir, uşaqlarını görmək istəyir. Oğlumun biri Amerikada, biri Türkiyədədir. Nəvələrimin biri Anqoladadır, qayıdıb gəlmək istəmir. O biri nəvəm Almaniyada təhsil alır. Fikrim-zikrim budur - onların gələcəyi necə olacaq? Hamısı üçün darıxıram..."

Faciə faciədir və o, insanları seçmir, ayırmır. İsmayıl İbrahimov bir müəllim kimi dərdin özünü də öyrədə bilir. Bunu öz əlləri ilə yazdığı kitabda ondan daha yaxşı ifadə eləmək mümkün deyil: "Bu gün 50 gündür ki, onu itirmişik. Qızım Ləman iki uşağı ilə yenə öz doğulduğu evə köçmüş, ata-ana hərarəti ilə yaşayır. Biz isə, - 90 yaşına daxil olmuş ata, mart ayının 21-də 80 yaşı tamam olmuş ana Samirin gözəl, intellektual, zəngin mənəviyyatlı təmiz insanları, səmimi ata-anası Akif və Tamilla xanımla bu faciəli günləri göz yaşları ilə yaşayır, nəvələrimizə, öz yetişdirdiyimiz ailələrə xöşbəxt həyat arzu edirik. Qoy onlar da yetimlik həyatı keçirmiş mən və Məryəm xanım kimi mənalı həyat yolu keçsinlər. Bizim kimi ahıl yaşda fəlakətlə rastlaşmasınlar". Bu sətirlər 2005-ci il may ayının 6-da səhər saat 4.00 radələrində yazılıb. Onu sanki bir dua oxuyurmuş kimi oxuyursan - hər evə, hər birimizə ünvanlanmış sübh duası...

Son olaraq

Gedərkən döş cibindən kiçik bir Quran çıxarıb göstərir: "Mən doğulanda kəndimizdən kimsə Həccə gedirmiş. Atam çıxarıb ona pul verib ki, orada bizim üçün dualar etsin. Həmin şəxs gələndə bu Quranı gətirib. O vaxtdan bu günə kimi bu gördüyünüz Quran mənimlədir. O da bütün çətinlikləri mənimlə birlikdə keçib. Şadlıqda da yanımda olub, kədərli günlərimdə də. Pencəyimi dəyişəndə birinci işim Quranı götürmək olur. Hələ o illərdə bütün vəzifələrdə, bütün iclaslarda həmişə yanımda olub. Fikirləşirəm, bəlkə çox yaşamağım, hər cür çətinlikdən üzüağ çıxmağım bununla bağlıdır".

Sinəsində Quran gəzdirən bu qeyri-adi ömür sahibini, Azərbaycan tarixinin böyük bir dövrünü özündə yaşadan İsmayıl müəllimi 100 yaşında da görmək arzusu ilə...

Bəxtiyar QARACA

Azərbaycan.-2013.- 15 iyun.- S.7.