Sosial müdafiə və sosial təminatın gücləndirilməsi ulu öndər Heydər Əliyev ideyalarının gerçəkliyidir

Dahi şəxsiyyət, təkrarolunmaz idarəçiliyi ilə seçilən müasir Azərbaycanın qurucusu ümummilli lider Heydər Əliyev xalqımızın sosial müdafiəsi və sosial təminatının təməlini XX əsrin 90-cı illərinin əvvəlindən başlayaraq qoyubdur. Ölkəmizdə düzgün qurulan, möhkəm təmələ əsaslanan daxili və xarici siyasətin nəticəsidir ki, Azərbaycan qısa zaman kəsiyində sabitlik diyarı, sosial-iqtisadi cəhətdən dinamik inkişaf edən, beynəlxalq münasibətlərdə fəal iştirak edən ölkə kimi tanındı və nüfuz sahibi oldu. 1994-cü il sentyabrın 20-də "Əsrin kontraktı"nın imzalanması bir daha Azərbaycanın nüfuzunun beynəlxalq aləmdə yeri və rolunun yüksəkliyini təsdiqlədi.

Müasir Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu, xalqının və dövlətinin müstəqilliyi, inkişafı naminə böyük və əvəzedilməz işlər görmüş, bununla da tarixi proseslərə təsir göstərmiş, hər zaman qürur hissi ilə xatırlayacağımız dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev xalqının və dövlətinin milli mənafeyini hər şeydən uca tutan bir rəhbər idi. Bu gün ulu öndərin ideyalarını uğurla həyata keçirən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev xalqımızı inamla gələcəyə doğru aparır.

Hər bir cəmiyyətdə mütləq çoxluğun mənafeyini ifadə edən, real təminatlara söykənən iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsi davamlı tərəqqinin vacib şərtlərindən biridir. İqtisadi inkişaf prioritetlərinin düzgün müəyyənləşdirilməsi ümumi məqsəd və strategiyanın reallaşdırılmasına imkan yaradır, habelə modernləşmənin vacib amilinə çevrilir. Bu baxımdan, əminliklə qeyd etmək olar ki, müstəqil Azərbaycanın son illərdə əldə etdiyi böyük makroiqtisadi uğurlar, ilk növbədə, sistemli və ardıcıl şəkildə gerçəkləşdirilən uğurlu islahatların nəticəsidir.

Bazar münasibətlərinə söykənən liberal iqtisadi sistemin qurulmasına, vətəndaşların iqtisadi azadlığına, təşəbbüskarlığına geniş meydan verilməsinin, Azərbaycanın zəngin təbii sərvətlərindən səmərəli istifadə edilməsinin, respublikanın investisiya cəlbediciliyinin yüksəldilməsinin və digər konseptual əhəmiyyətli tədbirlərin nəticəsi olaraq son on ildə Azərbaycan iqtisadiyyatı yeni keyfiyyət parametrləri ilə sürətlə inkişaf edir.

Belə ki, son illər qəbul olunmuş və ölkə başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən təsdiq edilmiş regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramları (2004-2008-ci və 2009-2013-cü illər) ölkəmizin uğurlu inkişafı üçün vacib sənədlərə çevrilib. Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı, əslində, ölkəmizin uğurlu, dayanıqlı inkişafı, iqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi üçün ən vacib və ən əsas iqtisadi alətə çevrilib. Bu baxımdan qeyd etmək lazımdır ki, ölkəmizin iqtisadi inkişafının əsas baza sütunlarından birinə çevrilən regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı respublikanın sıçrayışla tərəqqisini təmin etməklə yanaşı, insanların sosial həyatının daha da yaxşılaşdırılmasında, regionlarda quruculuq işlərinin sürətləndirilməsində, infrastrukturun müasirləşdirilməsində çox mühüm rol oynayıb.

Yoxsulluğun azaldılması, sahibkarlıq fəaliyyətinin genişləndirilməsi istiqamətində son illərdə aparılan mühüm tədbirlərin nəticəsi olaraq ölkədə yoxsulluq dərəcəsi 10 faizə enmiş, özəl sektorun xüsusi çəkisi artmışdır ki, bu da əhalinin sosial müdafiəsi və sosial təminatının gücləndirilməsinin təzahürü kimi qiymətləndirilir.

Bu gün Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafı sahəsindəki uğurları beynəlxalq aləm tərəfindən təqdir olunduqca ölkəmizin siyasi arenadakı nüfuzu daha sürətlə artır. Dünyanın elə bir mötəbər tribunası yoxdur ki, oradan rəsmi Bakının bəyanatları səslənməsin. Dünyanın aparıcı beynəlxalq təşkilatları və tanınmış siyasətçilər Azərbaycanın reallaşdırdığı hərtərəfli islahatları inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün nümunə kimi göstərirlər. Beynəlxalq reytinq mərkəzləri və nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələri ölkəmizin müxtəlif sahələrdəki uğurlarını yüksək qiymətləndirirlər. Azərbaycanda həyata keçirilən düşünülmüş çevik makroiqtisadi siyasət nəticəsində son illərdə qiymətlərin sabitliyi qorunmuş, inflyasiya bir rəqəmli səviyyədə olmuş, bank sektorunda maliyyə sabitliyi və dayanıqlıq təmin edilmişdir. Qeyri-neft sektorunun iqtisadi artımının, məşğulluğun, büdcə və valyuta gəlirlərinin əsas mənbəyinə çevrilməsi iqtisadi strategiyanın başlıca prioriteti hesab edilir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında son onillikdə əldə olunmuş nailiyyətlər təsdiq edir ki, ölkəmiz yeni çağırışları qarşılamağa hazırdır və bunun üçün adekvat inkişaf strategiyasına malikdir. "Elm və texnologiyalar əsri" adlandırılan XXI əsrdə hər bir dövlət yüksək texnologiyaların qlobal iqtisadiyyatda tutduğu mövqenin əhəmiyyətini də çox gözəl anlayır.

Bu gün qlobal iqtisadi inkişafın gələcəyini müəyyənləşdirən texnologiyalar dünyanın ən aparıcı dövlətlərinin həyata keçirdikləri siyasətdə əsas xətti təşkil edir. Sürətlə yayılmaqda olan informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və onların fonunda formalaşaraq yeni inkişaf vüsəti qazanan qloballaşma prosesləri ölkənin sosial-iqtisadi həyatına birbaşa təsir göstərməkdədir. Heç də təsadüfi deyil ki, dünya dövlətlərinin iqtisadi üstünlüyü məhz texnologiyalara yiyələnməyə, onların mənimsəmə gücünə əsaslanır. Bu baxımdan, makro və mikroiqtisadi göstəricilərin önündə bu gün məhz həmin ölkələrdə informasiya texnologiyalarının tutduğu yer və onun inkişafı durur. Bu reallıqları əsas tutaraq Prezident İlham Əliyev 2013-cü ili Azərbaycan Respublikasında "İnformasiya-Kommunikasiya Texnologiyaları İli" elan edib.

Azərbaycan Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafını təzahür edən makroiqtisadi göstəricilər hər il artımla müşahidə olunur. Belə ki, ölkənin inkişafını xarakterizə edən əsas makroiqtisadi göstərici - ümumi daxili məhsul istehsalı (ÜDM) - 2010-cu ildə 52,9 milyard, 2011-ci ildə 64,8 milyard və 2012-ci ildə 69,0 milyard ABŞ dollarına çatmışdır. Ümumi daxili məhsulun 50 faizdən artıq sənaye sahələrində, 5,2 faizi kənd təsərrüfatı, 9,2 faizi tikinti kompleksində, 8,4 faizi ticarət və pullu xidmət sahələrində, 5,5 faizi nəqliyyatda, 1,7 faizi rabitədə, 13,8 faizi digər xidmətlər və sosial sahələrdə yaradılmışdır. 2010-cu ildə əhalinin sayına görə hər nəfərə 5900 ABŞ dolları, 2011-ci ildə 7112,2 ABŞ dolları, 2012-ci ildə 7490,5 ABŞ dolları məbləğində ÜDM istehsal olunmuşdur. Son 3 ildə əhalinin orta aylıq əməkhaqqı artaraq 2010-cu ildə 422 ABŞ dolları, 2011-ci ildə 465 ABŞ dolları olmaqla 2012-ci ildə iqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələrində işləyənlərin orta aylıq əməkhaqqı daha yüksək olmuş və sənayedə 760 ABŞ dolları, informasiya və rabitə sahəsində 790 ABŞ dolları təşkil etmişdir.

Statistik göstəricilərə diqqət yetirməklə belə bir qənaətə gəlmək olar ki, əhalinin sosial müdafiəsi və sosial təminatı istiqamətində aparılan məqsədyönlü tədbirlərin nəticəsi olaraq milli iqtisadiyyatın müxtəlif sferalarında çalışan işçilərin orta aylıq əməkhaqqı ilbəil artımla müşahidə olunur. 2000-ci illə müqayisə etsək görərik ki, bu dövrdə orta aylıq nominal əməkhaqqı 49,5 ABŞ dolları məbləğində olmuşdur. Əhalinin gəlirləri 2011-ci illə müqayisədə 2012-ci ildə 13,8 faiz artaraq 44,2 milyard dollara, adambaşına düşən məbləği isə 12,2 faiz artaraq 4820,8 ABŞ dollarına çatmışdır. Ümumi daxili məhsulun istehsalında özəl sektorun payı 85 faizi ötmüşdür. Bununla yanaşı, ümumi daxili məhsulun tərkibində büdcədaxilolmaları və xərcləri beynəlxalq normaya uyğunlaşaraq 30 faizi ötüb keçmişdir.

Belə ki, əgər 2010-cu ildə dövlətin büdcə gəlirləri 11,4 milyard manat təşkil edirdisə, bu göstərici 2011-ci ildə 15,7 milyard manat, 2012-ci ildə 17,2 milyard manat məbləğində faktiki icra olunmuşdur. 2013-cü il üçün "Dövlət büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq, 19,16 milyard manat məbləğində büdcədaxilolmaları proqnozlaşdırılmışdır. Büdcə xərclərinin 50 faizə yaxını milli iqtisadiyyatın inkişafına, 1,1 faizi təhsilə, 11,5 faizi isə əhalinin sosial müdafiəsi və sosial təminatına yönəlmişdir.

Azərbaycanın bugünkü dinamik sosial-iqtisadi inkişafı əminliklə deməyə əsas verir ki, ölkəmiz yaxın gələcəkdə bütün sahələrdə dünyanın qabaqcıl ölkələrindən birinə çevriləcəkdir. Son 10 ilin uğurlu, dinamik inkişaf göstəriciləri cəmiyyətdə qəti olaraq belə bir rəy formalaşdırmışdır ki, ulu öndər Heydər Əliyevin ideyalarını müvəffəqiyyətlə həyata keçirən Prezident İlham Əliyev alternativsiz liderdir.

Arzu İSGƏNDƏROV,

Milli Məclisin Sosial siyasət

komitəsinin eksperti

Azərbaycan.-2013.- 3 may.- S.6.