Bu gün Azərbaycanda prezident seçkiləri keçirilir

Prezident seçkiləri kampaniyası, nəhayət, ən mühüm mərhələsinə qədəm qoydu. Bu gün seçici hüququna malik Azərbaycan vətəndaşları növbəti 5 il üçün ölkəni idarə edə biləcək ən layiqli namizədə səs verəcəklər. Artıq dünən səhər saat 8.00-dan prezidentliyə namizədlərin təbliğat-təşviqat kampaniyası başa çatıb. Təbliğat-təşviqat kampaniyası dövründə ciddi qanun pozuntusu qeydə alınmayıb. Kampaniya Seçki Məcəlləsinin tələblərinə uyğun keçib. Ölkədə 125 seçki dairəsi üzrə 5492 seçki məntəqəsi seçkiyə tam hazırdır.

Budəfəki seçki marafonunda 10 namizəd mübarizə aparır. Bunlar Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədi İlham Əliyev, Ümid Partiyasının namizədi İqbal Ağazadə, Azərbaycan Sosial-Demokrat Partiyasının namizədi Araz Əlizadə, Müasir Müsavat Partiyasının namizədi Hafiz Nacıyev, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının namizədi Qüdrət Həsənquliyev, öz təşəbbüsü ilə namizədliyini irəli sürmüş Zahid Oruc, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının namizədi Fərəc Quliyev, Ədalət Partiyasının namizədi İlyas İsmayılov, "Milli Şura"nın namizədi Cəmil Həsənli və Azərbaycan Demokrat Partiyasının namizədi Sərdar Məmmədovdur.

Seçki Məcəlləsinin tələblərinə uyğun olaraq ildə bir dəfə - yanvarın 1-dən mayın 31-dək Mərkəzi Seçki Komissiyası dairə və məntəqə seçki komissiyaları, eləcə də Seçkilər İnformasiya Mərkəzi ilə birlikdə ölkə üzrə seçici siyahılarını dəqiqləşdirir. Bu seçki ilində də ənənəvi olaraq mayın 31-dək siyahılar dəqiqləşdirilmiş, səsvermə gününə 25 gün qalmış bu siyahılar bir daha nəzərdən keçirilmişdir. Bundan sonra seçici siyahıları dəqiqləşdirilmiş formada çap olunmuş və məntəqələrə göndərilmişdir. Beləliklə, sentyabrın 14-dək dəqiqləşdirilmiş siyahı üzrə ölkədə aktiv seçici hüququ olan 5 milyon 145 minə yaxın seçici var. Seçicilərin 50,8 faizini qadınlar, 49,2 faizini isə kişilər təşkil edir.

Bu seçkidə 500 minə yaxın seçici ilk dəfə səs verəcək. 150 nəfər seçicinin ad günü isə məhz oktyabrın 9-na təsadüf edir. Seçicilərin 814 nəfərinin yaşı 100 və 100-dən yuxarıdır. Ən yaşlı seçici isə 89 saylı Göyçay-Ağdaş seçki dairəsində olan Ağdaş rayon sakini, 124 yaşlı Dadaşova Gözəl Alı qızıdır.

MSK ölkədə seçki sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi, seçkilərin demokratik, şəffaf, azad və ədalətli keçirilməsini təmin etmək üçün vacib addımlar atır, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsindəki yeniliklərdən maksimum istifadə edir. Bunlardan biri də seçki məntəqələrinə veb kameraların quraşdırılması və seçki günü səsvermənin gedişinin internetdən birbaşa izlənilməsidir. Veb kameraların tətbiqi ilə bağlı ilk dəfə olaraq 2008-ci ildə Azərbaycanda siyasi iradə ortalığa qoyulmuş və müvafiq qərar qəbul edilmişdir. Azərbaycanda səsvermənin gedişini birbaşa internetdən izləmək üçün tətbiq olunan bu metod - məntəqələrdə veb kameraların quraşdırılması xarici ölkə ekspertləri tərəfindən çox yüksək qiymətləndirilmişdir. Artıq bəzi ölkələr Azərbaycanın bu təcrübəsindən istifadə edirlər.

Əvvəlki seçkilərdə 500 seçki məntəqəsində veb kamera quraşdırılmışdı. Bu seçkidə isə 1000 seçki məntəqəsində kamera quraşdırılıb. Beləliklə, hər kəs MSK-nın (cec.gov.az), Seçkilər İnformasiya Mərkəzinin (infocenter.gov.az) saytlarına və elektron hökumət portalında (e-gov.az) MSK-nın müvafiq elektron xidmətinə daxil olmaqla səsvermənin gedişini canlı izləyə biləcəkdir. 1000 seçki məntəqəsi, Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərini əhatə edən 6 seçki dairəsi istisna olmaqla, qalan 119 seçki dairəsini əhatə edir. Əvvəlki seçkilərdən fərqli olaraq, bu dəfə smartfon tipli mobil qurğular vasitəsilə də səsvermənin gedişini izləmək mümkün olacaq.

Qeyd edək ki, bu seçkilər həcc ziyarəti dövrünə təsadüf edir. Bunu nəzərə alan Azərbaycan hökuməti ziyarətdə olan vətəndaşlarımızın da öz seçki hüquqlarından istifadə etməsinə şərait yaradıb. Bunun üçün Məkkə şəhərində müvəqqəti seçki məntəqəsi yaradılıb. Həmin məntəqədə təkcə zəvvarlar deyil, xidməti ezamiyyətdə, səyahətdə olan Azərbaycan vətəndaşları da səs verə biləcəklər. Ümumiyyətlə isə, prezident seçkiləri ilə əlaqədar Azərbaycanın xarici ölkələrdəki səfirlik və konsulluqlarında 38 müvəqqəti seçki məntəqəsi yaradılıb. Bu məntəqələrdə 12 minə yaxın Azərbaycan Respublikası vətəndaşı səs verə biləcək. Onların səsvermədə iştirakını təmin etmək üçün hər cür şərait yaradılıb.

Seçkiləri yerli və beynəlxalq müşahidəçilər izləyəcək. MSK-da 40 mindən çox müşahidəçi, o cümlədən 1400-ə yaxın beynəlxalq müşahidəçi qeydə alınıb. Beynəlxalq müşahidəçilərdən ATƏT Parlament Assambleyasını təmsil edən müşahidə missiyasına 25 nümayəndə daxildir. Onlardan 16 nəfəri 14 ölkəni təmsil edən deputatlardır. Müşahidə missiyasının rəhbəri ATƏT PA-da Almaniya nümayəndə heyətinin rəhbəri xanım Doris Barnetdir.

Seçkini ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunun qısamüddətli müşahidəçiləri də izləyəcəklər. Onların sayı 280 nəfərdir. Bundan başqa, AŞ PA da seçkini müşahidə edəcək. AŞ PA seçki missiyasına 32 nəfər nümayəndə daxildir. Avropa Parlamentinin italiyalı Pino Arlaççinin başçılıq etdiyi 7 nəfərlik missiyası da bu gün səsverməni müşahidə edəcək.

Müstəqil Dövlətlər Birliyinin müşahidəçiləri isə Azərbaycan hökumətinin dəvəti ilə artıq sentyabrın 10-dan ölkəmizdə keçiriləcək prezident seçkilərinin monitorinqinə başlamışlar. Tam formalaşmış missiyanın tərkibində 276 nəfər müşahidəçi çalışır. Bu da vəziyyəti qiymətləndirmək üçün ölkənin bütün rayon və şəhərlərini tamamilə əhatə etməyə imkan verir.

Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Ölkələrinin Qeyri-Hökumət Təşkilatları Forumu da prezident seçkilərini izləmək üçün Azərbaycana müşahidəçi missiyası göndərib. Qeyd edək ki, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Ölkələrinin Qeyri-Hökumət Təşkilatları Forumu 2012-ci ildə yaradılıb və quruma 11 ölkədən olan çox sayda qeyri-hökumət təşkilatı daxildir.

Prezident seçkilərini izləmək üçün 20-dən çox xarici kütləvi informasiya vasitəsinin 70-ə yaxın nümayəndəsi MSK-da akkreditə olunub. Onların sırasında Türkiyənin TRT, Almaniyanın ARD, Rusiyanın "Russian Today" telekanallarının, "Bloomberg News", "Reuters", İTAR-TASS, "Sinxua", "Avropa Pressfoto", "Cihan" xəbər agentliklərinin, "Vesti Seqodnya", "Exo Planetı", "New-York Times" kimi qəzetlərin əməkdaşları var.

Rəşad CƏFƏRLİ,

Azərbaycan.-2013.- 9 oktyabr.- S. 1.