Sosial siyasətin mərkəzində insan amili dayanır

Vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, əhalinin aztəminatlı təbəqələrinə kömək göstərilməsi, yoxsulluğun aradan qaldırılması Azərbaycanda dövlət siyasətinin başlıca istiqamətlərindən biridir. Son illərin reallıqları ondan ibarətdir ki, ölkəmizin dinamik iqtisadi inkişafı sosial sahəyə təsirsiz ötüşməyib. İqtisadiyyatda həyata keçirilən köklü dəyişikliklər makroiqtisadi sabitliyi təmin etməklə bərabər, əhalinin sosial müdafiəsini daha da gücləndirmək üçün möhkəm zəmin yaradıb. Artıq iqtisadi inkişafın, uğurla həyata keçirilən yeni neft strategiyasının elə bir mərhələsini yaşayırıq ki, indi nəinki problemlər həll edilir, həmçinin böyük sosial layihələr həyata keçirilir.

Azərbaycan hakimiyyətinin sosial siyasətinin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, ölkəmizdə aztəminatlı, yoxsul insan olmamalıdır. Bu mənada Azərbaycanda 1993-cü ildən başlanan Heydər Əliyevin siyasi kursu hər il sosial problemlərin aradan qaldırılmasına xidmət edən kompleks tədbirlərin işlənib hazırlanması və uğurla reallaşması ilə əlamətdar olub, aparılan islahatların sosial yönümünü təmin edib. Ölkə rəhbərinin verdiyi vədləri yerinə yetirməsi, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üçün zəruri addımlar atması ölkəmizin sosial sahədəki nailiyyətlərinin əsasını təşkil edib. Bunun real təsdiqidir ki, respublikanın davamlı iqtisadi tərəqqisi güclü sosial siyasətlə tamamlanır və iqtisadi tərəqqi insanların gündəlik rifah halında öz təcəssümünü tapır. İqtisadiyyatda həyata keçirilən köklü dəyişikliklər bu sferada dinamik və davamlı inkişafı təmin etməklə bərabər, əhalinin sosial təminatının gücləndirilməsinə və maddi rifah halının yaxşılaşdırılmasına geniş imkanlar açır. Maliyyə imkanlarının çoxalması adekvat olaraq xalqın sosial rifahının, güzəranının daha da yaxşılaşdırılması, sosial problemlərin həlli istiqamətində atılan addımların real nəticələri ilə müşayiət olunur. Bu mənada Azərbaycanda aparılan siyasətin mərkəzində məhz insan amili dayanır.

Sosial sahəyə diqqət və qayğının nəticəsidir ki, dövlət büdcəsi təsdiq olunarkən sosialyönümlülük prioritet olaraq qalır. Bu, bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycanda aparılan siyasətin mərkəzində məhz insan amili dayanır və ölkə rəhbərliyinin sosial siyasətinin fəlsəfəsi bütün vətəndaşların sosial şəraitinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edir. Bu sırada aztəminatlı ailələrə dövlət qayğısının ilbəil yüksəlməsi xüsusilə diqqət çəkir. Belə ki, ölkədə yoxsulluğun səviyyəsi son illərdə dəfələrlə aşağı düşüb. Ölkədə ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin işə düşməsi aztəminatlı ailələrin sosial təminatının yaxşılaşdırılmasına təkan verib. Ünvanlı dövlət sosial yardımının göstərilməsinin məqsəd və prinsiplərini, təyin olunmasının hüquqi əsaslarını və bu sahədə yaranan münasibətləri tənzimləyən "Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında" qanunun qüvvəyə minməsindən qısa müddət ötməsinə baxmayaraq, onun ünvanlılıq, ədalətlilik, bərabərlik kimi prinsiplərinə ciddi riayət olunur. Bu yardımın verilməsi minlərlə ailənin sosial vəziyyətinin yaxşılaşmasına səbəb olub. Minimum əməkhaqqının, pensiya və müavinətlərin davamlı olaraq artırılması ilə yanaşı, ünvanlı sosial yardım mexanizminin tətbiqi nəticəsində ölkədə adambaşına düşən orta aylıq gəlirlər davamlı olaraq artmaqdadır. Belə ki, ünvanlı sosial yardımın təyin olunması üçün müəyyən edilmiş ehtiyac meyarı 2006-cı ildə 30 manat olduğu halda, növbəti illərdə 3,1 dəfə artırılaraq 2013-cü ilin əvvəlindən 93 manata çatdırılıb. 2013-cü ilin 6 ayının yekununa olan məlumata əsasən, ölkəmizdə 120 min 904 ailənin hər birinə ayda orta hesabla 120 manata qədər ünvanlı yardım ödənilir. Onu da qeyd edək ki, bir çox ölkələrdə donorlar hesabına ödənilən ünvanlı yardımlar Azərbaycanda məhz dövlət büdcəsi hesabına yoxsul ailələrə verilir.

Aztəminatlı əhaliyə dövlət qayğısını əks etdirən göstəricilər içərisində ayrı-ayrı qrup vətəndaşlara müxtəlif güzəştlərin və imtiyazların verilməsi xüsusi qeyd edilməlidir. Son bir neçə ildə sosial müdafiəyə ehtiyacı olan şəxslərin maddi durumunun yaxşılaşdırılmasına yönəldilən tədbirlərlə yanaşı, onların bəzi zəruri tələbatlarının ödənilməsi üçün də dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin miqdarı artırılıb. Bununla da müharibə əlilləri və şəhid ailələri üçün yaşayış evlərinin tikintisi, onların minik avtomobilləri ilə təmini sürətləndirilib, əlillərin sanatoriya-kurort müalicəsinin təşkili, minlərlə ailəyə hər il pulsuz dərman preparatlarının verilməsi yeni mərhələyə qədəm qoyub.

Prezident İlham Əliyevin "Əmək pensiyalarının baza hissəsinin artırılması haqqında" 27 avqust 2013-cü il tarixli, məcburi köçkünlərə yemək xərci üçün verilən aylıq müavinətin artırılması ilə bağlı 22 avqust 2013-cü il tarixli sərəncamları bir daha göstərdi ki, Azərbaycan hakimiyyəti əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasını, pensiyaçıların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsini, məcburi köçkünlərə qayğının artırılmasını daim diqqət mərkəzində saxlayır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin əmək pensiyalarının baza hissəsinin artırılmasına dair sərəncamı təxminən 1 milyon 209 min 135 pensiyaçıya şamil olunacaq. Pensiyanın baza hissəsini 100 faiz alanların, yəni 1 milyon 90 min nəfərin pensiyasının artımı 15 manat, bəzi kateqoriyaya aid olan pensiyaçılarda isə daha çox olacaq. Belə ki, pensiyanın baza hissəsini 120 faiz həcmində alan 15 min 580 nəfər üzrə artım 19 manat 50 qəpik, 200 faiz həcmində alan 7.763 nəfər I qrup gözdən əlillər üzrə isə 31 manat 50 qəpik təşkil edəcək. Milli qəhrəmanların ailə üzvlərinin pensiyasının baza hissəsi 30 manat artırılaraq 200 manata, şəhid ailəsi üzvlərinin pensiyasının baza hissəsi 27 manat 75 qəpik artırılaraq 185 manata çatacaq.

Döyüşən ordunun tərkibində xidmət etmiş müharibə iştirakçılarının, habelə döyüş əməliyyatı aparılan ölkədə hərbi xidmət borcunu yerinə yetirmiş hərbi qulluqçuların pensiyasının baza hissəsi 16 manat 50 qəpik artacaq. Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının pensiyasının baza hissəsi 28 manat 50 qəpik, bu sıradan olan I qrup əlillər üzrə 37 manat 50 qəpik, II qrup əlillər üzrə 31 manat 50 qəpik, III qrup əlillər üzrə isə 28 manat 50 qəpik artırılacaq. Artım nəzərə alınmaqla hazırda Azərbaycanda əmək pensiyalarının baza hissəsi 128 ABŞ dolları təşkil edir. Bu göstəriciyə görə Azərbaycan MDB-də öncül yerlərdən birini tutur. Əmək pensiyalarının baza hissəsinin artımının maliyyələşdirilməsi üçün ilin sonuna kimi təxminən 73,2 milyon manat əlavə vəsait tələb olunur ki, həmin vəsait fondun büdcəsində nəzərə alınmışdır.

Azərbaycan hakimiyyəti məcburi köçkünlərin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsinə daim qayğı göstərir, onların sosial şəraitlərinin yaxşılaşması üçün əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirir. Ölkədə bir dənə də olsun çadır şəhərciyinin qalmayacağını bəyan edən ölkə rəhbərliyi verdiyi vədi artıq yerinə yetirib. Məcburi köçkünlərin məşğulluğunun yüksəldilməsi istiqamətində də xeyli iş görülmüşdür. "Məcburi köçkünlərə yemək xərci üçün verilən aylıq müavinətin artırılması haqqında" sərəncama əsasən məcburi köçkünlərə yemək xərci üçün verilən aylıq müavinətin məbləği 2013-cü il sentyabrın 1-dən 10 faiz artacaq. Bu, yurd-yuvalarından didərgin düşən insanların sosial təminatının yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş konkret addımlardan biridir.

Sosial problemlərin aradan qaldırılması, o cümlədən insanların rifahının yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən çoxşaxəli tədbirlər ictimaiyyət tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Azərbaycanın sürətli iqtisadi inkişafı isə belə bir fikri söyləməyə əsas verir ki, dövlətimizin maliyyə imkanları artdıqca vətəndaşların sosial rifahı daha da yaxşılaşacaq.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan. - 2013.- 31 avqust.- S. 11.