O illər hara, bu günlər hara

Bu günlər rayonun mərkəzindəki Heydər Əliyev parkına getmişdim. Yaşıllıqlar qoynunda çox geniş sahəni əhatə edir. Hara baxırsan, göz oxşayır, hər tərəf abad, yaraşıqlı, güllü-çiçəkli... Səfalı bir güşədə Heydər Əliyev Mərkəzi inşa edilib. İşıqlı-yaraşıqlı sərgi salonunda, rəsm qalereyasında maraqlı, məzmunlu eksponatlara baxıram. Bəri başda sənədli filmlərin nümayişi üçün monitor qurulub. Hər yaşdan olan adamların istirahəti üçün müvafiq şərait yaradılıb. Tarix diyarşünaslıq muzeyi, dil kursları otağı, kafe, çay evi inşa edilib. Müasir üslubda işıqlandırma sistemi qurulub. Ən baxımlı yerdə ulu öndərin heykəli ucalır. Yaxınlıqda isə YAP rayon təşkilatı üçün yaraşıqlı bina inşa edilir. Hara baxırsan ulu öndərin keşməkeşli həyat yolu, müqəddəs əməlləri göz önündə canlanır.

Neçə vaxtdır Heydər parkı and yerinə, ziyarət mərkəzinə çevrilib. Müstəqilliyimizin banisi, müasir Azərbaycanın memarı ulu öndər Heydər Əliyevə bu ehtiram, bu məhəbbət heç də təsadüfi deyil. Bir zaman diqqətdən kənar qalan Samuxun müstəqillik işığında dirçəlişi, yüksəlişi ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

Əvəllər bizim bölgə keçmiş Xanlar (indi Göygöl adlanır) rayonunun ucqar ərazisi sayılırdı. Xanlarda da ən imkanlı, ən ixtiyarlı vəzifələri namərd qonşular tutmuşdular. Digər qəsəbə və kəndlərə onlar ögey gözü ilə baxırdılar. O qədər narahatlıq, nigaranlıq yaradılmışdı ki, Samux ayrıca rayon olanda da bir müddət özünə gələ bilmədi. Düşündükcə istər istəməz o qanlı-qadalı günlər yada düşür. Azərbaycan sözün tam mənasında parçalanıb məhv olmaq ərəfəsində idi. Sonra da müdhiş oktyabr-mart hadisələri, dövlət çevrilişinə açıq və gizli cəhdlər, silahlı qarşıdurmalar, qardaş qırğınları, daxili və xarici düşmənlərin aramsız təzyiqləri...

Hər yerdə vəziyyət belə idi. Yeni yaranmış Samux rayonu isə bu sahədə ən mürəkkəb bölgələrdən biri sayılırdı. Hərc-mərclik, xaos hər yanı bürümüşdü. Silahlı qüvvələr hakimiyyət uğrunda açıq, amansız mübarizə aparırdı. Təbiətin bu səfalı guşəsi qan çanağına dönmüşdü. Haqq-ədalət, qayda-qanun, böyük- kiçik itmişdi. Təkcə Samuxda ilk dörd il ərzində icra hakimiyyətinin başçısı 6 dəfə dəyişildi. Bu müddət ərzində 7 dəfə polis rəisi, 3 dəfə prokuror, 8 dəfə kənd təsərrüfatı idarəsinin rəisi vəzifəni tərk etməli oldu. Silahlı quldur dəstələri hər yanda at oynadırdı. Günün günorta çağı qətllər, qarətlər, basqınlar insanları sarsıdırdı. Vəziyyət o yerə çatmışdı ki, RİH-in 2 başçısı həbs edildi, 2 prokuror vəzifə başında qətlə yetirildi, hətta polis rəisi qaçıb gizləndi...

Samux milli müstəqilliyə bax, bu cür əzablı, iztirablı yollarla gəlirdi. Bu müdhiş günlərdə ölkəyə xilas yolunu ulu öndər Heydər Əliyev göstərdi. Xalqın gücünə-qüdrətinə arxalanan polad iradəli, sərkərdə qüdrətli, dünya şöhrətli Heydər Əliyev ən ağır sınaqlara mətanətlə qalib gəldi, bütövlükdə Azərbaycanı, eləcə də Samux rayonunu hər cür bəlalardan biryolluq xilas etdi, müstəqil inkişaf, milli tərəqqi yoluna çıxartdı.

Bu müstəqilliyin işığında bir-birindən dəyərli islahatlar həyata keçirildikcə bizim Sərkər kəndinin də siması tədricən dəyişilməyə başlanıldı. Əvvəlcə əmlak özəlləşdirildi, torpaq öz sahibinə verildi, yerli özünüidarəetmə orqanları olan bələdiyyələr yaradıldı. Beləliklə, həyat öz təbii axarına düşdü. Müstəqil dövlətimizin qayğı və köməyinə arxalanaraq özümüz öz problemlərimizi həll eləməyə başladıq.

Kəndimiz əsl taxıl məskənidir. Gəl ki, suyu az olduğuna görə kifayət qədər məhsul götürə bilmirdik. Neçə ildən bəri baxımsız qalan Xan arxı az qala sıradan çıxmışdı. Ona görə də əvvəl məhz bu mühüm işdən başladıq. Xeyriyyəçilərin və suvarma sistemləri idarəsinin köməyinə arxalanaraq arx sahmana salındı. Bununla yanaşı, artezianlar işləməyə başladı. Sahibsiz qalan su mənbəyinin istifadəyə verilməsi təzə yaranan bələdiyyəyə ilk uğur gətirdi. Sonra da sistemli surətdə digər problemlərin həllinə başladıq.

Bəs vəsait hardan əldə edilsin? Bir xeyli götür-qoy etdik. Verilən səlahiyyətlərə uyğun araşdırmalar apardıq. Öncə boş-boşuna axıb gedən mineral su mənbəyi yada düşdü. "Sarvan" MMC yaradıldı. Suyun qablaşdırılıb satışı təşkil edildi. Alınan vəsait isə tədricən müəyyən işlərin görülməsinə yönəldildi. Bundan savayı, bələdiyyəyə ayrılan torpaq sahəsindən səmərəli istifadə üçün təcrübəli təsərrüfatçılarla birlikdə tədbirlər planı hazırladıq. Az-çox vəsait əldə edilən kimi küçələr, yollar qismən təmir edildi, gül-çiçək əkildi, ağaclara qulluq göstərildi. Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının icrası ilə əlaqədar olaraq hər il azı bir layihə həyata keçirilməyə başlanıldı.

Amma bir məsələ bizi daha çox narahat edirdi. Kəndarası yolların sağında və solunda kol-kos cərgələndiyi üçün həm gözəlliyə xələl gətirir, həm də gediş-gəliş çətinləşirdi. Buna görə də kütləvi iməciliklər keçirməyi qərara aldıq. Kol-kos təmizləndi, səkilər, piyada yolları düzəldildi, gül-çiçək əkildi, ağaclara qulluq göstərildi. Tədricən işlərin həcmi genişləndi və növbəti dəfə daha böyük bir layihənin həllinə girişdik. Kəndin əsas küçələrində əyri-üyrü barılar təmir edildi, müasir üslubda istinad divarları tikildi. Sonra da bütün divarlar yüksək zövqlə rəngləndi. Kəndin ara küçələrini də nəzərə alsaq, təqribən bütün ərazilər tamamilə yeni görkəm aldı. İndi baxırsan, sanki yaraşıqlı bir qəsəbədir. Hər tərəf göz oxşayır.

Sosial problemlər, camaatımızın məişəti bizi daim düşündürür. Götürək kənd məzarlığını. Bəlli olduğu kimi, qəbiristanlığın mühafizəsi də yerli bələdiyyələrə həvalə olunub. Kəndimizdə bu sahədə xeyriyyəçilərin köməyi ilə xeyli işlər görülüb. İndi illər boyu baxımsız qalan məzarlıqlar xiyabanlara, xatirə parklarına bənzəyir. Son vaxtlar isə kənd sakinlərinin köməyi ilə "Ailəvi istirahət mərkəzi" yaratmışıq. Eyni zamanda, imkanlı adamların maddi dəstəyi hesabına bir neçə yerdə ticarət, iaşə obyekti tikilib. Mədəniyyət evinin binası da əsaslı təmir olunub.

Müstəqilliyin bir önəmli cəhətini xüsusi vurğulamaq istəyirəm. Əvvəllər bir qarış torpaq üstündə inzibati orqanlar tərəfindən gecə-gündüz çək-çevirə tutulan insanlar indi torpağın əsl sahibinə çevriliblər. Təkcə bizim kənddə 1500 nəfərə pay torpaq verilib. Kim nə istəsə əkir, biçir öz güzəranını təmin edir. Oğul-uşağı oxutdurur, ev tikir, təsərrüfat yaradır. Ona görə də bir zaman iş üçün , çörək dalınca yaxın-uzaq ölkələrə gedənlər qayıdıb gəlir, dədə-baba torpağında özünə yurd-yuva qururlar.

Samuxun çörəyi boldur. Bir sıra ərzaq məhsulları ilə özü-özünü təmin edir. Son 5 ildə rayon üzrə ümumi daxili məhsulun həcmi 4 dəfə artıb. Yeni səhiyyə, mədəni-maarif müəssisələri tikilib, şəhid ailələri və Qarabağ əlilləri üçün mənzillər, evlər inşa edilib, neçə-neçə idarə və müəssisə müasir quruluşlu təzə binalara köçüb, Samux-Gəncə yolunun üstündə sanki yeni şəhər salınıb, hər kənddə, hər qəsəbədə misilsiz işlər görülüb. Bir sözlə, Samuxu tanımaq olmur. Bir vaxt sadə bir qəsəbə adını daşıyan bu məkana şəhər statusu verilib.

Bu günsə Samux şəhəri tərəqqi yolundadır. Baxdıqca düşünürsən, o illər hara, bu günlər hara?! Bütün bunlar ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş milli müstəqilliyin bəhrəsidir. Əbəs deyilmir ki, müstəqillik Azərbaycan xalqının ən böyük sərvətidir. Bu sərvətə görə isə ulu öndər Heydər Əliyevə borcluyuq.

Şəmistan YUSİFOV,

Samux rayonu Sərkər kənd bələdiyyəsinin sədri

Azərbaycan. - 2013.- 10 sentyabr.- S. 6.