Siyasətin ali prinsipi və gələcək hədəfi: İNSAN HƏR ŞEYDƏN ÜSTÜNDÜR!

ON İLİN BAŞLICA MƏNƏVİ-İDEOLOJİ YEKUNU - DÖVLƏTİ ÜÇÜN MİLLİ QÜRUR HİSSİ YAŞAYAN VƏTƏNDAŞIN FORMALAŞMASI

İqtisadi inkişaf və mənəvi tərəqqi arasında bilavasitə qarşılıqlı bağlılığın olması ümumən qəbul edilmiş qənaətdir. Hər bir millət, xalq ona mənsub olan insanların davamlı daxili münasibətləri və ünsiyyəti sayəsində mövcud olur, möhkəmlənir. Bu əlaqələr xalqın inkişaf mərhələləri prosesində formalaşır, təkmilləşir, davranış normaları və ənənələrlə tənzimlənir. Xalqın, dövlətin mənəvi inkişaf və ünsiyyətinin obyektiv əsası kimi siyasi və mədəni inkişaf kimi, iqtisadi inkişaf da həlledici rol oynayır.

Ümumən qəbul edilmiş qənaət, həm də ənənə mövcuddur: iqtisadiyyat və mədəniyyətdə uğur və nailiyyətlər nə qədər çoxdursa, vətəndaşlar arasında milli birlik, ictimai-siyasi və qrupdaxili ünsiyyət əlaqələri, daxili inteqrasiya o qədər intensiv inkişaf edir. Adətən milli-mənəvi keyfiyyətlərdən danışanda onun formalaşması və inkişafının maddi amillərlə bağlı olmadığını düşünürük. Halbuki dövlətin və millətin formalaşmasında sosial-iqtisadi faktorlar nə qədər əhəmiyyətə malikdirsə, onun mənəvi potensialının artmasında da həmin rolu oylayır.

Təsadüfi deyildi ki, ilk millətlərin yaranmasında bu amillər həlledici rol oynamışdır. İlk millətlər feodalizmin dağılması və kapitalzmin yaranması ərəfəsində meydana gəlmişdir. Millətlərin yaranmasının iqtisadi əsasları - kapitalist istehsal münasibətləri, xüsusi mülkiyyətə əsaslanan iqtisad inkişaf və əlaqələrin möhkəmlənməsi olmuşdur.

Millət (tayfa, qəbilə, etnos, etnik qrupdan sonra) kapitalist münasibətlərin inkişafı və ümumdünya iqtisadi əlaqələrinin intensivləşməsi ilə formalaşmağa başlamışdır. Təsadüfi deyil ki, millətin tərifində ümumi ərazi, ümumi dil, mədəniyyət, tarixi yaddaş və s. ilə yanaşı, sıx və intensiv iqtisadi əlaqələrin inkişafı da xüsusi yer tutur. Təbii ki, millətin formalaşmasını tamamilə tarixi-iqtisadi amillərlə bağlayan nəzəriyyələri də, eyni zamanda millətə dair sırf "psixoloji" yanaşmaları da mütləqləşdirmək olmaz. Bu amillərin hamısının öz yeri var.

İqtisadi rifah, maddi bolluq, zənginlik hər bir xalq üçün nə qədər zəruri olsa da, ən əsası mənəvi zənginlikdir. Hər bir dövlət onun qüdrətli binasını inşa edən mərhələlərdən, kərpiclərdən ibarət olur. Bu mərhələlərdə dövlətin atributu olan dil, bayraq, müstəqil milli şüura malik vətəndaşın yetişməsi fövqəladə dərəcədə taleyüklü faktorlardır.

Hər bir dövlətn ən böyük neməti öz qüvvə və potensialını gerçəkləşdirməklə həm də ümumi mənafeyə xidmət edən, dövlətinin tarixi keçmişi irsinə dəyər verən, indiki uğurları ilə fəxr edən, gələcəyini əzmlə quran vətəndaşlarıdır. Onların fəaliyyəti isə milli ozünüdəyərləndirmə adlanan süzgəcdən keçir. Bu isə özünün dövətinin və xalqının nailiyyətləri, dünyada yeri haqda təsəvvürləri də əhatə edir.

Hər bir xalq öz mənəvi inkişaf səviyyəsini müəyyən edən milli şüurun daşıyıcısıdır. Uzunmüddətli tarixi inkişaf nəticəsində formalaşan milli şüurun özəyini daimi yeniləşən və zənginləşən milli özünüdərk hissi təşkil edir.

Bu illərdə milli şüurun bu tərkib hissələri nə dərəcədə genişlənib deməyə ehtiyac varmı? Milli özünüdərk hissi xalqın özünəməxsusluğunun, onu başqa xalqlardan fərqləndirən nadir xüsusiyyətlərinin, identikliyinin, milli maraq və dəyərlərinin, bugünə və gələcəyə dair, dövlət daxilində, dövlətlərarası və beynəlxalq münasibətlərdə yerinə dair təsəvvürlərinin məcmusudur.

Milli maraqların təməlində milli dəyərlər - xalqın tarixi inkişaf və mədəniyyətindən süzülüb gələn mənəvi idealları dayanır. Milli mədəniyyət və dil bu sırada ən ümdə yerdə durur.

XX əsrin əvvəllərində, sovet dövründə milli hisslərə malik vətəndaşdan danışmaq özü çox yasaq mövzu idi.

Azərbaycan dövlətinin müstəqillik tarixinin formalaşması prosesində iki onillikdən ibarət mərhələ aşkar özünü göstərir. Vətəndaşın yetişməsinin danılmaz şərti onun doğulub-yaşadığı müstəqil dövlətinin olmasıdır. Eyni zamanda müstəqilliyin ilk illərində bu vətəndaş tam yetişə buməzdi. Onun hələ 10 yaşı vardı.

Hər bir dövlətin vətəndaşında milli qürur hissi, onun mənsub olduğu ölkənin uğurları, dünyada imici, yaxın və uzaq ölkələr arasında nüfuz və siyasi çəkisi də çox mühüm rol oynayır. Milli ləyaqət və qürur əldə edilən uğurlarda ifadə edilən konkret nümunə və faktlarla tərbiyə edilir. Bu baxımdan yanaşdıqda son 10 ilin tarixində qürurlu vətəndaş formalaşdıran cahanşümul hadisələr nə qədərdir! Azərbaycan insanı, vətəndaşı onu ən böyük dəyər kimi bəyan edən liderin olduğu ölkədə yaşamaqdan qürur duyur!

2003-cü ildən sonraki on ilin mənəvi-mədəni-ideoloji yekunlarını dəyərləndirmək son dərəcə vacibdir! Onların hamısının məcmu yekunu vətəndaş, gənc, tələbə, yeni nəsildir! Belə qəbildən olan insanlar əgər mənəvi cəhətdən özünü yetkin hiss edirsə, psixoloji müqaviməti nə qədər güclüdürsə, xalq da o qədər rəqabətədavamlı olur.

Milli qürur və ləyaqət hissi hər bir canlının mənəvi müqavimət sisteminə analoji fenomendir. Əgər bu hisslər zəifləyərsə, hətta ən kiçik zərərli təsirlər belə öz məqsədinə nail ola bilər. Yaxud əksinə, milli qürur hissi yaşayan vətəndaş üçün dövləti onun ləyaqət simvoludur!

Bu on ilin ən möhtəşəm, ilk baxışda sezilməyən və hələlik dərin tədqiq edilməyən yekunu var; bu, azərbaycanlıların özünə dəyər verməsi, arxasında real işlərin və danılmaz faktların dayandığı on ilin bəhrəsi olan milli özünüdəyərləndirmə faktorudur!

Maraq doğuran məqamlardan biri də budur ki, cəmiyyətdə insanların özünü dəyərləndirməsi milli ləyaqət hissi ilə düz mütənasib şəkildədir. Öz şəxsiyyətinə dəyər verən vətəndaş xalqla birliyini daha dərindən dərk edir, ləyaqət və nüfuzunu yüksək tutur, aşağılanmasına heç zaman yol vermir! Yüksək adekvat dəyərləndirmə əksər xalqlara xas olan təbii və normal vəziyyət olub milli ləyaqət hissini gücləndirir.

Milli ləyaqət hissi - mənsub olduğu xalqa və vətənə vətənpərvərlik hissi, ümumi maraq, mədəniyyət, dil və dinə malik bir millətə mənsubluğuna görə xalqın dünya birliyində özünəməxsusluğunu, əhəmiyyət və dəyərini daxilən yaşamasıdır. Dövlətinin, əcdadlarının, mənəvi irsi və sərvəti ilə qürur duymaq, doğulduğu vətənə məhəbbət, adətənənələrinə hörmət və s. milli ləyaqətin tərkib hissələridir. Vətənpərvərlik və s. kimi milli xüsusiyyətlərin əsasını məhz burada axtarmaq olar.

Bu gün hər bir azərbaycanlı vətəndaş hiss edir ki, onun hüquqlarını qoruyan Prezidenti, ona dayaq olan dövləti var! Bu milli qürur və məğrurluq hissi üçün nə qədər çətin mərhələlər dəf edilib? Bu hisslər qarşıda qazanılması vacib olan qələbələr üçün də olduqca dəyərli bir kapitaldır.

Milli qürur hissi, xalqın, millətin, dövlətin mənəvi missiyasında, nəsillərin mənəvi estafetinin davam etməsində iştirak etmək tarixi yaddaşın mühüm göstəricisi, şərtidir.

Milli özünüdəyərləndirmə - çox mühüm xüsusiyyətdir. Məlum olduğu kimi, onun müxtəlif səviyyələri mövcuddur. Əgər vətəndaş özünün və xalqının imkan və potensialını, ali xüsusiyyətlərini dərk etmək iqtidarında deyilsə, özünüdəyərləndirmənin ən aşağı səviyyəsində yerləşir. Bu halda başqa xalqların qarşısında təzimçilik, natamamlıq kompleksi və s. cəhətlər üstünlük təşkil edir.

Vətəndaşın mənsub olduğu xalqın dəyərinə, unikallığına və bənzərsizliyinə, yaşanılan məqamın düzgün, obyektiv qiymətləndirilməsinə və perspektivlərinə inamı böyükdürsə, xalqın ağır və xoşbəxt günlərində onun taleyini öz taleyi kimi görürsə, o zaman özünüdəyərləndirmə nisbi adekvat səviyyəyə uyğun gəlir.

Yaxud əgər vətəndaş dövlətinin və özünün ali dəyərini, dünya tarixinə və mədəniyyətinə əvəzsiz töhfəsini dərk edə, xalqının dahi şəxsiyyətləri ilə qürur duya, milli ləyaqət hissi, xalqına ehtiram duyğuları yaşayırsa, onları ideal seçərək həyatını həmin yolla getməyə qərar verirsə - o zaman bu, özünüdəyərləndirmənin yüksək adekvat səviyyəsidir.

Sübut etməyə ehtiyac yoxdur ki, müstəqil, milli və güclü dövlət məhz belə vətəndaşların səyləri ilə qurulur.

XX əsrdə aparılan xüsusi tədqiqatlar gedişində elmi şəkildə aşkar edildi ki, insan adətən mənsub olduğu qrupa, xalqa müsbət pozitiv münasibət bəsləyir. Bu fenomen qrupdaxili favoritizm adlandırılır (yeri gəlmişkən, görün Azərbaycanda vətəninin və özünün yerini, qiymətini dəyərləndirə bilməyənlər nə qədərdir?!).

Vətəndaşın özünüdəyərləndirməsində hər iki ifrat hal arzuolunmazdır. Özünüdəyərləndirmənin ifrat səviyyədə olması xalqın (məsələn, ermənilərin) qərəzli və qeyri-obyektiv olaraq özünün "müstəsnalıq" təsəvvürünü yaradır. Bu cür düşünənlərə üz tutaraq məşhur psixoloq D.Karnegi qeyd edirdi ki, "bəziləri özlərini hamıdan yüksəkdə görür və o qədər tərifləyirlər ki, sanki özlərini satlığa çıxarıblar!"

Milli qürur vətəndaşın öz dövlətinin qüdrətinin, maddi və mənəvi mədəniyyətinin hərtərəfli inkişafına töhfə vermək səylərini, vətənin müstəqillik və suverenliyinə qəsd edənləri dəf etmək əzmini ifadə edir. Bu, vətənpərvərlik anlayışı ilə eyni mənaya malikdir. Milli qürur və vətənpərvərlik üst-üstə düşür. Hər bir xalqın tarixində elə səhifələr var ki, fəxarət hissi ilə xatırlanır, elələri də var ki, dərin kədərlə, elələri də var ki, xatırlanmasını çoxları istəmir!

Psixologiyadan məlumdur ki, baş verən parlaq hadisələr stereotipləri dəyişməyə qadirdir.

Milli psixologiyamız yeniləşir, dəyişir, zənginləşir. Onun statik və dinamik strukturunda ikincinin payı artır. İctimai stereotiplərin ən vacibi olan milli stereotiplər dəyişir. Tədqiqatçılara görə, hər bir insanda stereotiplərin dəyişməsinə bir sıra amillər təsir edir: burada ən başlıca yeri insanın sosiallaşmasının şərtləri və xüsusiyyətləri tutur. Sonunculara isə həyat tərzinin, əhatəsindəki ictimai mühitin, rifahın, təhsil və intellektual inkişafın, siyasətin, mədəniyyətin, mənəviyyatın dəyişməsi, fəaliyyət və həyatın müsbət dinamikası təsir edir.

İctimai stereotiplər neqativ və pozitiv olub insanların davranış və fəaliyyətinə təsir göstərir və yeni təcrübənin möhkəmlənməsini təmin edir; formalaşan yeni ənənələrin və təsəvvürlərin mühafizə olunmasına, tarixi təcrübənin cəmlənməsinə xidmət edirlər. Milli stereotiplər milli ənənəyə əsaslanaraq şəxsiyyətin əhatəsində baş verənlərə mənsub olduğu xalqın dəyərlər şkalasından qiymətləndirilməsinə imkan verir. Bəzən qeyri-ixtiyari olaraq stereotiplərin diktəsi ilə dəyər verirlər. Mənfi məzmunlu stereotiplərin formalaşmasının psixoloji əsasını düşüncəyə dayanmayan mənfi emosional fon, rasionallıqdan uzaq, gerçəkliyi təhrif edən, hətta xurafata əsaslanan qeyri-adekvat təsəvvürlər təşkil edir.

Bu gün xalqımızın mənəvi - psixoloji müqaviməti və milli qürur hissi görünməmiş səviyyədədir! Bu o deməkdir ki, bizə qarşı olan stereotiplər də dəyişir. Ölkəmizə münasibətdə xaricdə formalaşan stereotiplər kimi! Şərqdə dinamik inkişafın, ən vacibi isə sabit və demokratik inkişaf mərhələsini yaşayan dövlətçiliyin mümkün olmamasına dair təsəvvürlər dəyişir. Narıncı inqilablar, tvitter və feysbuk inqilabların baş verəcəyinə dair mif-proqnozlar sabun köpüyü kimi havada partlayır. Beynəlxalq ictimai rəydə erməni lobbisinin qərəzli səyləri ilə formalaşan stereotiplər dəyişir. Onlar da ardıcıl olaraq dağılır, iflasa uğrayır. Son on ildə əldə edilən nailiyyətlərlə müstəqillik tariximizin ictimai şüurda dərki məsələsində müəyyən mənada yenidənqiymətləndirilmə baş vermişdir. Bu on il milli dövlətçiliyimizə, Azərbaycan xalqının siyasi liderlərinə real obyektiv münasibət yaranmasına bir təkan vermişdir.

Müasir dünyada böyük dövlətlər özlərinin geosiyasi maraq zonalarında "çoxsaylı standartlar" siyasəti yeritdikləri bir şəraitdə, milli tarixin son on ilinin məzmunu və mərhələləri barədə düşünəndə insanlarımızda sağlam nikbinlik, layiqli gələcəyimizə böyük inam oyanır.

Bu vaxta qədər həmişə tariximizi bizim əvəzimizə yazıblar, saxtalaşdırıblar. XXI əsrdə isə buna nail olmayacaqlar! XXI əsrin siyasi tarixə Azərbaycan əsri kimi yazılmasının başlanğıcı qoyulur!

Bu baxımdan akademik Ramiz Mehdiyevin "Müasir milli ideyanı zənginləşdirən odur ki, vətəndaş özünü dövlətin bir hissəsi hesab edir" fikri olduqca səciyyəvidir: "Azərbaycan elə bir mühitdir ki, orada bütün sosial və etnik qruplar dinc yanaşı yaşayır, özlərini ölkənin siyasi və iqtisadi inkişafında, bütün millətlərin nümayəndələrinin birgəyaşayış atmosferinin mütəmadi mənəvi-psixoloji yeniləşməsində dərin marağı olan bərabərhüquqlu vətəndaşları kimi hiss edirlər. Beləliklə, müasir dövrdə milli ideyanın vətəndaş cəmiyyətinin maraqları xaricində reallaşdırılmasının perspektivi yoxdur. Müasir milli ideyanı zənginləşdirən odur ki, vətəndaş özünü dövlətin bir hissəsi hiss edir, özündə dəyişikliklər üçün qüvvə görür, güclü dövlətin və güclü, iradəli liderin varlığına ehtiyac duyur. Prezident İlham Əliyev elə siyasət həyata keçirir ki, orada milli ideya özündə həm siyasi məkanın demokratikləşməsini, mütərəqqi və hərtərəfli iqtisadi inkişafı, dünya birliyinə inteqrasiyanı, həm də milli ruhu və özünəməxsusluğu qoruyub saxlamağı ehtiva edir".

XXI ƏSR İKİLİ STANDARTLARIN İFŞASI ƏSRİDİR

Gündən-günə yaşanan reallıq o dərəcədə qabarıq görünür ki, artıq XXI əsrdə insanyönümlü siyasətin dəyərləndirilməsində ikili standartların, manipulyasiyanın davam etməsi mümkünsüz görünür. Soyuq müharibə dövründən qalma "demokratiya dərsləri", inkişaf üçün "yol göstərmək iddiaları" artıq öz dövrünü keçir. Ortada rifahın və inkişafın danılmaz göstəriciləri, qlobal reytinqlərin müqayisəsi olduqda bütün bunlar tədricən qərəzli mövqelər kimi tarixdə qalacaq.

Qət edilən on ildə əldə etdiklərimizin dəyəri böhrana qərq olan qabaqcıl dövlətlərdə vəziyyətə nəzər saldıqda daha aşkar görünür. Sadəcə bir neçə faktı yada salmaq yerinə düşər:

2013-cü il avqustun 1-nə olan məlumata görə, ABŞ-da artıq 12 şəhər özünü bankrot-müflis şəhər elan edib. Bu o deməkdir ki, artıq onlar vətəndaşlara bəyan etdikləri sosial öhdəliklərini yerinə yetirə bilməyəcəklər. Bu hələ son deyil! Belə ki, sırada daha 346 şəhər və 113 bələdiyyə (!) var ki, iflasqabağı vəziyyətdədirlər. Deytroyt şəhəri ilə bağlı dünya mətbuatında gedən məlumatlar hamının yadındadır. Şəhərin iflas olması rəsmi şəkildə bəyan edildi.

Kaliforniya ştatında 2007-2010-cu illər arasında yoxsulların sayı 30 faiz artıb. Ölkənin Uşaq yoxsulluğu üzrə mərkəzinin yazdığına görə, Filadelfiyada onların sayı 36,4 faiz, Atlantada 40,1 faiz, Deytroytdda 53,6 faizdir. Dünyanın tanınmış beyin mərkəzi olan Brukinqs İnstitutunun təhlilinə görə isə, Amerikada 2000-ci ildən 2010-cu ilə qədər yoxsulluğun səviyyəsi 15 faiz artmışdır (http://expert.ru2013086proschaj-amerikanskaya-mechtai?).

İflasa uğraması rəsmən bəyan edilən Deytroyt şəhərinin qorxunc statistikasına nəzər salaq. Əhalinin siyahıyaalınmasının nəticələrinə görə, şəhərdə yaşayan 20-64 yaş arası bütün kişilərin 48,5 faizi işzisdir. Burada evin orta qiyməti 6000 dollardır. Orta məktəbi oxuyan şagirdlərin yalnız 25 faizi təhsilini başa vurur. Şəhərdə sabitlik və asayişin yox olması, cinayətkarlığın tüğyan etməsi nəticəsində bu yaxınlarda 100 sürücü avtobusu şəhər kənarına sürməkdən imtina etmişdir.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, bu inkişaf etmiş ölkədə hər il çirkli su səbəbindən 1,8 milyon əhali tələf olur. Təşkilat yenidən ABŞ-ın vərəm xəstəliyinə görə yerini dünyada 6-cı yerə qədər aşağı salmalı olub. SPID-in (QİÇS) yayılması üzrə isə Afrikadan da öndədir.

Digər - Stokton şəhəri keçən il mənzil bazarında böhrana görə müflis olduğunu bəyan edib. Son illər şəhər büdcəsinin kəsiri 90 milyona çatıb və polis şöbəsinin büdcədən maliyyələşməsi azaldığı üçün qətl və cinayətlər kəskin artıb.

Yaxın 3 ildə ABŞ-da böyük şəhərlərin "domino effektli" iflas dalğasının davam edəcəyi bildirilir. Dünya Bankının eksperti Erik Şvaytsern müsahibəsində qeyd edir ki, ABŞ-da son illər bir çox sosial öhdəliklər federal səviyyədən ştatlar səviyyəsinə, oradan da bələdiyyə səviyyəsinə ötürülüb. 2008-ci ilin "Antiböhran paktı"nda əksini tapan 22 sosial proqramdan yalnız 3-ü federal mərkəzlərdə, 7-si isə ştat büdcələrində icra edilir. Bunu ona görə edirlər ki, ölkənin məcmu büdcəsindəki böyük kəsiri gizlədə bilsinlər. Bütün hallarda isə nəhəng büdcə kəsirini artıq gizlətmək mümkün deyil.

Sosial öhdəlikləri azaltmaq üçün sənaye müəssisələrini ölkə xaricinə çıxarmaq ənənəsinə də son qoyulmasına cəhd edilir. İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının məlumatına görə, son 20 ildə ABŞ-dan Asiyaya 34 min şirkət və ya sənaye potensialının 76 faizi köçürülmüşdür. Ekspertlər hesab edirlər ki, "Böyük Amerika arzusu"ndan məhrum olmaq təhlükəsi gerçəkləşə bilər.

Bütün bu yaşananlar fonunda Azərbaycanın son on ildəki sosial quruculuq təcrübəsinin dəyəri daha dərin dərk edilir.

ON İL SONRA...

Hər bir millət, xalq üçün tarixində hədər gedən illər böyük faciədir. On il sonra nə olacağını görə bilmək üçün 20 il əvvələ baxmaq, iyirmi il əvvəl harada olduğumuzu xatırlamaq lazımdır.

Tarixi zamanın sürətlənməsi müasir dünyada XXI əsrin 10 başlıca qlobal çağırışından biri kimi bəyan edilmişdir (digərləri bunlardır: qlobal demoqrafik disbalans, qlobal ərzaq qıtlığının yaranması təhlükəsi, kəskin su qıtlığı, qlobal enerji təhlükəsizliyi, təbii ehtiyatların tükənməsi, informasiya İKT inqilabı, dünyada getdikcə artan, dərinləşən sosial təbəqələşmə, qeyri-bərabərlik, sivilizasiyanın dəyər böhranı yaşaması, süni qlobal gərginlik ocaqlarının yaranması təhdidləri).

Sutkada 24 saat var və bu qanunu heç kim dəyişə və zaman itkisini də heç kim qaytara bilməz. Necə ki, 90-cı illərin xalqımız üçün hədər gedən zamanını qaytarmaq mümkün deyil artıq!

Son on il hər birimiz üçün, Azərbaycan tarixində ən itkisiz yaşanan, yalnız qələbələrin yazıldığı illər kimi tarixdə qalacaq!

Bu gün yeni fazanın başlanğıcındayıq. Biz artıq tamamilə başqa ölkədə, başqa əsrdə və başqa dünyada yaşayırıq. Xalqımız on il əvvəlkindən daha yaxşı dövlətdə yaşayır, deməli, 10 il sonra bundan qat-qat yaxşı ölkədə yaşayacaq. Bu gün vətəndaşlarımızın tarixi şansı məhz həmin qüdrətli Azərbaycan dövlətini yaratmaq və qürurla sonrakı nəslə çatdırmaq missiyasıdır.

Azərbaycan XXI əsrdə müstəqilliyinin növbəti mərhələsinin, xalqla yazılacaq növbəti böyük qələbələr tarixinin astanasındadır. Bu 20 ildə müstəqil dövlətçiliklə yaşıd olan, düşüncəsi tamamilə fərqli, milli yiyəlik hissinə sahib azərbaycanlılar nəsli dünyaya gəlib, yetişib, formalaşıb!

Heydər Əliyev dövlətçilik məktəbinin inkarolunmaz həqiqəti, bu məktəbin öyrətdiyi ən başlıca dərs insanın ali prinsip kimi bəyan edildiyi dövlətçilik dərsidir! Məhz bu məktəbdə dövlət quruculuğu, dövlət intizamı, dövlətin və millətin taleyi ilə bağlı məsuliyyətlilik, səriştəlilik, peşəkarlıq, vətənpərvərlik, böhranların yaşandığı dünyada proseslərdən itkisiz çıxmaq hünəri, tolerantlıq, strateji hədəflərə çatmağın ən optimal yollarını tapmaq, ölkənin milli maraqlarını ən çətin situasiyalarda da qorumaq və bu maraqları dünya siyasətində əsas götürülən prinsiplərlə uzlaşdırmaq istedadı təmin edilir. Bu mənada Heydər Əliyev siyasətinin davamı Azərbaycanın gələcəyini də təmin edib. Dövlət başçısı bununla bağlı qeyd edir: "Mən Heydər Əliyevdən öyrənirəm. Hesab edirəm ki, dünyada öyrənməkdən yaxşı heç bir şey yoxdur... Mən də öyrənməyə çalışıram. Mənim xoşbəxtliyim bundadır ki, Heydər Əliyev kimi dahi şəxsiyyətin yanında öyrənmək imkanlarım başqalarından daha çox olmuşdur".

Məhz bu məktəbin davamıdır ki, son on ildə tariximizdə "ilk dəfə" sözünü, fenomenini əminliklə işlədə biləcəyimiz o qədər uğur var ki, onları burada sadəcə sadalamaq belə mümkün deyil!

DEMOKRATİYA - ƏN YAXŞI LİDERİ SEÇMƏK QABİLİYYƏTİDİR

Amerikalı alim Riçard Paypsın siyasi liderə dair fikirlərini yada salmaq yerinə düşər: "Nə böyük ərazi, nə də "böyüklük iddiaları" reallıqda heç bir ölkəni böyük edə bilməz. Dünyanın ən firavan, qabaqcıl ölkələrinə baxın, onlar hamızı balaca ölkələrdir. Böyük dövlət odur ki, onun siyasi lideri, elitası bütün resursları və imkanları xalqın rifahının yüksəlməsi üçün istifadə edə bilir".

"Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasında siyasətində əsas tutulan prinsip belədir: insan amilinin, kapitalının inkişafı ölkənin inkişafının yeni mərhələsində prioritet olaraq qalacaq. Azərbaycanın növbəti illər üçün inkişaf konsepsiyasında ötən 10 ildə olduğu kimi, sosialyönümlü siyasət üstünlük təşkil edəcək. Konsepsiyada əhalinin sosial müdafiəsinin bundan sonra da gücləndirilməsini və ölkədə etibarlı sosial müdafiə sisteminin formalaşdırılmasını nəzərdə tutan ayrıca proqram yer alır.

Bu qələbələr milyonlarla azərbaycanlının həyatını daha da firavanlaşdıracaq. Vəzifələr miqyasına görə nəhəng olduğu kimi, onun yerinə yetirilməsində bütün təfərrüatlar da önəmlidir. Digər tərəfdən, Azərbaycan elitası üçün müstəqillik illərində məhz təsəvvürəgəlməz vəzifələrin gerçəkləşdirilməsi artıq bir tarixi missiyaya çevrilmişdir.

Güclü dövlət, firavan vətəndaş, kreativ intellektual azərbaycanlı formalaşdırmaq strategiyası - bu yeni hədəflər həm də inkişafımızın bütün istiqamətlərində köklü dəyişiklikləri, deməli, milli elitanın öz vəzifələrinə yenidən baxmasını tələb edir. Buna nail olan iqtidar isə növbəti seçimlərdə yenidən xalqın qeyd-şərtsiz etimadını qazanır.

Müstəqil Azərbaycanda 1993-cü ildən prezidenti xalq seçir. 1993-cü ildən xalq ortaya dəmir iradə qoyaraq dövlətçiliyin gələcəyi üçün ləyaqətli seçim etməyə qadir olduğunu göstərir. Müdrik və uzaqgörən xalq ağı qaradan seçməyi çox yaxşı bilir və xalqın gözü tərəzidir.

Əvvəlki on ildə müstəqilliyin təməllərinin qurulması fəlsəfəsindən dinamik inkişaf fəlsəfəsinə keçid almaq heç də hamıya nəsib olmayıb. Dinamik inkişaf fəlsəfəsi dövlətçiliyin bütün sahələrində yalnız maliyyə məsələlərini deyil, ilk növbədə strateji prioritetlərin hədəfə alınmasını tələb edir.

Bu on ildə "İnsan hər şeydən üstündür!" bəyanatı ilə Prezidentin dövləti, milləti və vətəndaşı düşünərək siyasi zəkası ilə verdiyi qərarlar ümummilli proqramlara, sərəncamlara, qanunlara, normativ sənədlərə çevrildi. Onların icrasına sərt nəzarət və siyasi məsuliyyət sayəsində sonda həmin siyasət real faktlarla, nəticələrlə yekunlaşdı.

İyirmi ildən çoxdir ki, biz yeni Azərbaycan dövlətçiliyinin, cəmiyyətinin yaranması və inkişafının şahidləri və hərənin öz təsəvvürünə görə həm də iştirakçılarıyıq. Bu gün yeni prioritetlər seçimini müəyyən etmişik. Dövlət quruculuğu bugünün kəşfi deyil. Çoxəsrlik tarix göstərir ki, hakimiyyətdə müstəqil, vətənsevər lider olmasa, nə güclü dövlət olar, nə də orada insanlar özlərini firavan hesab edə bilərlər.

On ilin dolğun sosial, intellektual, mədəni mənəvi, hüquqi, qlobal, beynəlxalq portretinin verilməsi, göz önündə canlandırılması əldə edilən möhtəşəm uğurların bolluğuna rəğmən çox çətindir. Amma bir cümlə ilə ifadə etmək mümkündür: Hər şey vətən üçün, Azərbaycan insanı naminə edilir!

Rəbiyyət ASLANOVA,

Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri, professor

Azərbaycan.-2013.- 18 sentyabr.- S.4.